GEOBOTANICZNY PODZIAŁ WOJEWÓDZTWA PODLASKIEGO
1. Dział: Bałtycki
Panuje tu klimat przymorski, który w miarę oddalania się w głąb lądu nabiera cech klimatu kontynentalnego. Ze względu na obecność wałów morenowych, krawędzi wyżyn i innych wzniesień dochodzi tu do zatrzymania wilgotnych wiatrów zachodnich i północno - zachodnich, co owocuje zwiększeniem ilości opadów na wzniesieniach, przy czym w cieniu wiatrów dochodzi do ich zubożenia. Ponadto występują tu także strefowe zmiany w budowie geologicznej i przemiany w składzie gleb.
Poddział: Pas Wielkich Dolin
Klimat tego obszaru cechuje wzrastający z zachodu na wschód kontynentalizm, co jest znacznie pogłębiane przez wpływy antropogeniczne. Następstwa rozwoju gospodarczego obserwuje się także w przypadku gleb oraz szaty roślinnej (cofnięcie buka i rozprzestrzenienie się lasów sosnowych). Największe zmiany antropogeniczne widać w przypadku gleb lekkich i piaszczystych, które w dużym stopniu uległy orsztynizacji lub doszło do uruchomienie niegdyś zarośniętych lasem wydm. Najmniej zmienione są tereny podmokłe.
- Kraina: Podlaska
Obejmuje południowy obszar Województwa Podlaskiego. Pod względem geobotanicznym łączy się z północnym Podlasiem, a z drugiej strony ze względu na obecność jodły wykazuje podobieństwo do Pasa Wyżyn Środkowych. Kraina ta podzielona jest przez biegnący ku Mielnikowi nad Bugiem łańcuch moren i ozów na Wysoczyznę Siedlecką (północna) i Łukowską (południowa). Występujące tu moreny czołowe, które wyznaczają zasięg zlodowacenia, tzw. stadium Warty, tworzą płaskie wzniesienia dochodzące do 220 m n.p.m.
2.Dział Północny:
a) Kraina: Mazursko-Kurpiowska
Znajduje się w północno-zachodniej części Województwa Podlaskiego. Obszar ten cechuje kontynentalizm klimatu (późniejsza wiosna i mroźna zima). Opady na wzniesieniach morenowych dochodzą do 620 mm rocznie. Charakterystyczną cechą szaty roślinnej tego terenu jest dominacja świerka, który zdaje się wkraczać nawet na torfowiska. Z innych drzew na uwagę zasługują: sosna, grab i lipa drobnolistna, będąca pozostałością wielkich lasów lipowych z okresu postglacjalnego.
Ogólnie należy zaznaczyć, że zbiorowiska leśne na danym obszarze charakteryzują się ogromną rozmaitością. Wyróżniamy następujące typy leśne: las mieszany z lipą i świerkiem; las liściasty mieszany z bukiem; bór świerkowy; bór sosnowy; wrzosowiska leśne z sosną i las na wydmach piaszczystych.
b) Kraina: Suwalsko-Augustowska
Znajduje się w północno-wschodniej części Województwa Podlaskiego. Suwałki i okolice to obszar stosunkowo najniżej położony. Występują tu liczne jeziora (najgłębsze Hańcza - 108 m głębokości, największe Wigry - 21,4 km2 powierzchni), w tym też jeziora rynnowe. Jezioro Wigry jest chyba najlepiej poznanym pod względem florystycznym jeziorem tego obszaru, a na uwagę zasługują występujące tam odosobnione, ale obfite stanowiska kłoci .
W obszarze Augustowskim na uwagę zasługuje przede wszystkim Puszcza Augustowska. Występuje tam kilka zbiorowisk leśnych: Querceto-Carpinetum, Alnetum, Alneto-Fraxinetum oraz szereg typów borów. Dodatkowo występuje tu grond, zawierający grab, lipę drobnolistną, jesion, wiąz, olszę czarną, dąb szypułkowy, świerk i brzozę brodawkowatą. W jego podszyciu wyspowo występują: trzmielina brodawkowata (Evonymus verrucosa) i cis (Taxus baccuta).Należy zaznaczyć, że najbardziej ekspansywnym drzewem w puszczy Augustowskiej jest świerk.
c) Kraina: Biebrzańska
Obejmuje obszar centralnej i wschodniej części Województwa Podlaskiego. Jest to obszar bardzo bogaty pod względem florystycznym. W basenie dolnej Biebrzy na szczególną uwagę zasługuje występujący tam ols, który w części centralnej basenu przechodzi w łąkę mszysto - turzycową.
d) Kraina: Knyszyńsko-Białowieska
Znajduje się w południowo-wschodniej części Województwa Podlaskiego. Fragment pierwotnej szaty roślinnej na tym terenie stanowi Puszcza Białowieska z Białowieskim Parkiem Narodowym. Na obszarze Parku można wyróżnić :
Torfowisko wysokie typu kontynentalnego - zawiera oligotroficzny, kwaśny torf powstający w warunkach stagnacji i ombrofilnej gospodarki wodnej
Łozina - powstaje na eutroficznych torfach leśnych typu niskiego powstałych pod wpływem okresowych wód wylewowych
Ols zwyczajny - powstaje na eutroficznych torfach leśnych typu niskiego powstałych pod wpływem okresowych wód wylewowych
Ols jesionowy - rośnie na glebach torfowo - mineralnych z wodą gruntową, dobrym drenażem i obecnością procesów eluwialnych
Grond - występuje na glebach mezo- i eutroficznych z miernym lub słabym ługowaniem i mieszaną, ombrofilno - terrestryczną gospodarką wodną
Bór mieszany z widłakiem - występuje na glebach oligotroficznych i zakwaszonych w warstwach powierzchniowych
Bór mieszany z sierpikiem - rośnie na suchych glebach mezotroficznych z miernym ługowaniem
Bór iglasty - występuje na glebach oligotroficznych z wyraźnym ługowaniem
POCHODZENIE RZEŹBY
Na terenie Województwa Podlaskiego miały miejsce następujące Procesy Glebotwórcze :
1.FORMY SUBAKWALNE, Holoceńskie
Procesy jeziorne - proces w wyniku którego powstały współczesne dna jezior.
2.FORMY SUBAERALNE , Holoceńskie
Procesy eoliczne to określenie wszelkiej działalności wiatru na rzeźbę terenu. W wyniku tego procesu powstały nowe formy terenu, takie jak wydmy.
Procesy rzeczne jest to proces rzeźbotwórczy związany z działalnością wód płynących. Na ich siłę i charakter wpływa : nachylenie terenu, kształt koryta rzeki, budowa podłoża, wielkość rzeki. Efektem tego procesu są : dna dolin i nisze tarasy, krawędzie dolin i tarasów.
3.FORMY SUBAERALNE, Plejstoceńskie
W procesie lodowcowym powstały:
Morena czołowa – morena powstająca wzdłuż czoła lodowca lub lądolodu w czasie stagnacji w okresie jego etapowego zaniku.
Morena denna – rodzaj moreny której materiał skalny, pochodzący z niszczenia (zdzierania) podłoża i materiału wytopionego z lodowca, transportowany jest przez lodowiec w jego dolnej części.
W procesie lodowcowo-rzecznym powstały:
Sandry- rozległy, bardzo płaski stożek napływowy zbudowany ze żwirów i piasków osadzonych i wypłukanych przez wody pochodzące z topnienia lądolodu.
W procesie lodowcowo-jeziornym powstały:
Równiny zastoiskowe - są to przeważnie pozytywne formy terenu zbudowane z osadów zastoiskowych i powstałe w szczelinach lodowca.
Proces peryglacjalny denudacyjny, w tym procesie powstały :
Równina denudacyjna- powierzchnia denudacyjna, obszar równinny powstały w efekcie degradacji, obniżania i zrównywania obszaru
Ostańce denudacyjne – wzniesienie powstałe w wyniku procesu denudacji terenów przyległych co powoduje odsłonięcie i pozostawienie ostańca.