Epigeneza
Epigeneza jest, to teoria zakładająca, iż wszystko rozwija się dzięki genetycznie określonemu programowi, znaczy to, że znaczna część ludzkiego rozwoju jest kontrolowana przez dziedziczoną przez nas strukturę genetyczną.
Zegar epigenetyczny mówi: jest czas na rozwój X.
Wcześniej X nie może powstać. Później nie może się zmienić. Może być ukształtowane tylko i wyłącznie w tym jednym jedynym momencie.
Aby zmiany mogły się dokonać, niezbędne są oddziaływania otoczenia.
Duża część anomalii rozwojowych bierze się nie z uszkodzenia, lecz braku czynnika odpowiedzialnego za rozwój X.
Erikson podobnie jak Freud przyjął epigenetyczny ( opowiada się za tezą, iż rozwój jest zdeterminowany prawami genetycznymi i przebiega nie w sposób nieciągły lub stadialnie zgodnie z wiekiem) schemat rozwojowy był zainteresowany rozwojem ego.
ERIKSON
Epigeneza - plan według jakiego powstaje nowy przedstawiciel gatunku (plan budowy) oraz sam proces epigenetyczny prowadzący do realizacji planu (budowanie).
Istotą tego procesu jest wychodzenie z pewnej początkowej niezróżnicowanej całości (zapłodnione jajo), które poprzez kolejne podziały prowadzi do stopniowego różnicowania się. Tak powstają kolejne części, które w kolejnych fazach osiągają docelową postać.
Kiedy przychodzimy na świat brakuje jednej funkcji (jak chodzi o budowę) – prokreacyjnej.
Po osiągnięciu dojrzałości płciowej kształtują się dodatkowo 3 funkcje (łącznie 8 funkcji)
Okres sensytywny (inaczej krytyczny). W naszym rozwoju epigenetycznym przychodzi czas na to, by ukształtowała się określona funkcja. Jesteśmy wrażliwi na bodźce z otoczenia, które mają prowadzić do wykształcenia tej funkcji. Jeśli nie ma tych bodźców – może się nie wykształcić lub wykształcić się nie dokończona, karłowata. Jeśli są błędne – może się wykształcić błędna. Mogą to być substancje chemiczne, urazy mechaniczne, niedobory etc. (w fazie prenatalnej). Podobnie gdy kształtuje się w środowisku zewnętrznym, społeczno kulturowym, to także bodźce mogą być błędne/nie wystarczające i mogą uszkadzać funkcję lub powodować, że wykształtuje się w zdeformowany sposób.
Oznacza to także, że póki nie przyjdzie czas na ukształtowanie się danej części, to ona nie może się wytworzyć. Ten odpowiedni czas także nie trwa wiecznie – jest określony.
Często ukształtowanie się funkcji zależą od ukształtowania się wcześniejszych funkcji.
Z tym, co się stało w okresie sensytywnym, już potem nie można nic zrobić – wtedy i tylko wtedy kształtują się funkcje (raz się ukształtuje i potem zostaje do końca życia). Np. jeśli wykształciło się 6 palców, to tyle już zostaje. Chodzi tu nie tylko o cechy fizyczne, ale także psychiczne.