Analiza długookresowa

Dotyczy okresu, w którym mogą się zmienić wszystkie

nakłady ( wszystkie czynniki produkcji są zmienne,

przedsiębiorstwo może inwestować i zmieniać

stosowaną technikę produkcji).

Analiza krótkookresowa

Zakłada się w niej, że niektóre warunki działania firmy

są niezmienne. Konsekwencją jest występowanie

stałych i zmiennych czynników produkcji.

Asymetria informacji(model R używ samochodów) 
Jest to nierówność wiedzy, niedoinformowanie. 
oznacza sytuację w której 1 ze stron biorących udział 
w procesie wymiany posiada więcej informacji niż 2. 
Jest cechą typową dla firm działających na innym niż 
doskonale konkurencyjnym rynku.

Behawioralna teoria firmy

Firma jest postrzegana jako koalicja różnych interesów,

tzn. że nie ma ustalonej z góry funkcji celu. Cele zrealizo-

wane przez firmę są wynikiem kompromisu tych grup.

Teoria ta kładzie nacisk na analizę bodźców, którymi

kierują się koalicje. Głównym celem jest opis wewnętrznych

mechanizmów funkcjonowania przedsiębiorstwa.

Cechy gospodarki towarowo-pieniężnej

-produkcja dóbr i usług jest przeznaczona do wymiany

(sprzedaż), -istnieje własność prywatna

-istnieje pieniądz jako powszechny ekwiwalent

(miernik wartości)

Cena zamknięcia

Cena, przy której producentowi jest obojętne, czy

wytwarza, czy nie; jest ona równa przeciętnym

kosztom zmiennym.

Czynnik produkcji

Dobro używane do produkcji innego dobra.

Dobra komplementarne

Są to dobra spożywane w stałych proporcjach. Kiedy

cena jednego z dób rośnie maleje konsumpcja obu

dóbr, gdy cena spada rośnie konsumpcja obu dóbr.

Elastyczność mieszana popytu jest ujemna.

Dobra niższego rzędu

Dobra, których konsumpcja spada (rośnie) wraz ze

wzrostem (spadkiem) dochodu.

Dobra normalne

Dobra, których konsumpcja rośnie (spada) wraz ze

wzrostem (spadkiem) dochodu (elastyczność

dochodowa dodatnie) lub spadkiem (wzrostem) cen

(elastyczność cenowa ujemna).

Dobra substytucyjne

Wzrost ceny dobra x1, powoduje wzrost konsumpcji

dobra x2 będącego dobrem substytucyjnym w stosunku

dobra x1, natomiast spadek ceny dobra x1 powoduje

wzrost jego konsumpcji i spadek konsumpcji x2. Jeśli

dobro x2 jest substytutem dobra x1, to dobro x1 nie

musi być substytutem dobra x2. Elastyczność mieszana

popytu jest dodatnia.

Dobra wyższego rzędu (luksusowe)

D, których konsumpcja rośnie wraz ze wzrostem ich cen.

Dobro Giffena

Szczególny rodzaj dóbr niższego rzędu, stanowiący

podstawę konsumpcji osób najuboższych. Charakteryzuje

je wzrost popytu towarzyszący wzrostowi jego ceny

(dodatnia elastyczność cenowa popytu).

Dobro Veblena

Dobro, którego posiadanie świadczy o zamożności

nabywcy. Jego konsumpcja rośnie wraz ze wzrostem

jego ceny (dodatnie cenowa elastyczność popytu).

Zachowanie nabywców opisuje się za pomocą tzw.

Efektu snoba.

Dylemat więźnia

Pokazuje istotę zagadnienia czy lepiej współpracować

czy konkurować. Jest dwóch więźniów. Nie ma jednak

dowodów, że oni popełnili przestępstwo. Zostali

osadzeni w dwóch różnych celach, bez możliwości

porozumiewania się. Prokurator przychodzi do

każdego z nich osobno i mówi, że są dwie możliwości:

przyznać się lub się nie przyznać.

- jeżeli 1 się przyzna i 2 też się przyzna, łagodna kara;

- jeżeli 1 się przyzna, a 2 nie, to 2 będzie odbywał

surową karę, a 1 będzie wolny;

- jeżeli 1 się nie przyzna, a 2 przyzna, to 2 zostanie

uwolniony, a 1 poniesie surową karę;

- jeżeli obaj się nie przyznają, będą wolni.

Gdy nie mają ze sobą kontaktu, obaj będą grali

strategię przyznać się. Gdyby mogli się porozumieć

obaj by się nie przyznali.

Ekonomia - jest nauką o gospodarowaniu.

jest to nauka o tym w jaki sposób ograniczone zasoby

są wykorzystywane do osiągnięcia różnych

konkurencyjnych względem siebie celów. Cele są

konkurencyjne bo zasoby są ograniczone

Elastyczność dochodowa popytu

Iloraz względnej (procentowej) zmiany popytu i

względnej (procentowej) zmiany dochodu (iloraz

krańcowej skłonności do konsumpcji i przeciętnej

skłonności do konsumpcji).

Elastyczność mieszana popytu- informuje nas o ile %

zmieni się popyt na dobro x1, jeżeli cena dobra x2

zmieni się o 1%. Może być dodatnia (dobra

substytucyjne) lub ujemna (komplementarne).

Elastyczny popyt

Popyt, w przypadku którego 1% zmiana ceny powoduje

większą niż 1% zmianę popytu.

Funkcja La Grange’a

Funkcja stosowana do rozwiązywana problemów

optymalizacji w warunkach ograniczeń. W teorii wyboru

konsumenta pozwala obliczać max użyteczność przy

danym ograniczeniu budżetowym. W teorii postępowania

producenta pozwala analitycznie rozwiązywać problemy

max zysku i min kosztów.

Funkcje i krzywe produkcji

Funkcja produkcji to zależność między nakładami a

efektami. Może być wieloczynnikowa, najczęściej

jednak 2-czynnikowa – Y(E/P) = F(K,L)

Liniowa funkcja produkcji – Y = aK+bL

Funkcja produkcji Cobba-Douglasa Y=K^αL^β

Krzywa produkcji to zbiór technik produkcji, które

mają być zastosowane do danej wielkości produkcji.

Proporcjonalna zmiana poszczególnych czynników

produkcji może powodować proporcjonalną, bardziej

niż proporcj.lub mniej niż proporcj.zmianę wielkości

produkcji

Funkcja podaży firmy w konk.doskonałej i monopolu

Na RK podaż= ilości przy danym koszcie krańcowym.

W.M. nie istnieje jedyna zależność między ceną a

oferowaną ilością produkcji – nie istnieje więc krzywa

podaży monopolu w krótkim okresie czasu.

Funkcja użyteczności

Użyteczność to stopień zadowolenia konsumenta z

dóbr, które konsumuje. Warunki racjonalnego wyboru:

* A Ξ A *A_i => ~A_i *A_i > A_j ^ A_j > A_k => A_i > A_k

Funkcja użyteczności

U(cel)=U(x₁,…, x_n(środki zaspokojenia celu))

Jest to zależność funkcyjna pomiędzy ilością

konsumowanych dóbr, a poziomem użyteczności.

Funkcja użyteczności jest ciągła i dwukrotnie różniczko-

walna. Konsument dąży do maxymalizowania funkcji

użyteczności

Funkcja reakcji w modelu Bertranda

Funkcja pozująca zależność poziomu ceny pierwszej

firmy od poziomu ceny ustalonej przez firmę drugą.

Można z niej wyznaczy krzywą reakcji, ale nie odwrotnie.

Funkcja użyteczności

Pokazuje zależność funkcyjną między ilościa konsumowa-

nych dóbr i usług a poziomem użyteczności konsumenta.

Gospodarowanie

Gospodarowanie jest procesem podejmowania

decyzji w jaki sposób ograniczone zasoby będą

wykorzystywane dla realizacji różnych konkurent-

cyjnych względem siebie celów. Gospodarowanie

jest tam gdzie jest problem wyboru (sytuacja wyboru,

przymus wyboru, dokonanie wyboru). Zasoby

należy wykorzystywać w sposób optymalny, tzn.

optymalna alokacja zasobów i możliwie oszczędne

ich wykorzystanie.

Granica możliwości

Pokazuje, które ze strategii są dopuszczalne i możliwe do

zrealizowania przez przedsiębiorstwo pi>=(1+f-x)/r*gk.

Granica szans Wooda

$g = \frac{V - \ \overset{\overline{}}{v}}{v}$ V-wlk.sprzedaży,g-temp wzrostu sprzedaży

Granica szans jest pewien zbiór dopuszczalnych

strategii, które pozwalałyby osiągnąć cel założony

przez managerów, respektując oczekiwania właścicieli.

Indeks Herfindahla

I.H. = $\sum_{i = 1}^{n}s_{i}^{2}$

Przyjmuje wartości o 0 do 10000

0 (0) – rynek konkrecji doskonałej

10000 (1) – czysty monopol

Indeks siły monopolowej Lernera

$$\text{IL} = \frac{P - \text{MC}}{P}$$

Oznacza możliwości, jakie firma posiada w związku ze

swoją pozycją na rynku, ustalania przez firmę ceny.

Wielkość różnicy P-MC>0 świadczy o sile monopolowej

–pokazuje jak bardzo cena różni się od kosztu

krańcowego. $\text{IL} = \frac{1}{\varepsilon_{\text{cp}}}$

Indeks Lernera jest odwrotnością elastyczności

cenowej popytu. Jeśli IL=0 oznacza to, że jesteśmy w

konkurencji doskonałej, bo wtedy MC=P. Na rynku

konkurencji niedoskonałej 0 ≤ IL ≤ 1.

Izokwanta (krzywa jednakowego produktu)

Zbiór kombinacji czynników produkcji, które pozwalają

efektywnie wytworzyć określoną wielkość produkcji;

stanowi warstwicę funkcji produkcji (rzut pionowy

punktów leżących na tej samej wysokości powierzchni

wzgórza produkcji).

Konfiguracja realna rynku

Ma miejsce wtedy, gdy

wszystkie firmy tworzące rynek osiągają zysk. 

Konfiguracja trwała rynku

Powstaje z konfiguracji realnej,

kiedy nie ma możliwości opłacalnego wejścia na

rynek, tzn. kiedy spełnione są następujące założenia:

- przybysz przyjmuje hipotezę, że cena rynkowa P nie

zostanie zmieniona po jego wejściu na ten rynek,

- potencjalny przybysz ustal swoją cenę P^e , taką że

jest ona równa lub niższa od ceny rynkowej P, oraz

produkcje na poziomie niższym lub równym popytowi

po cenie P,

- nowy konkurent nie jest w stanie osiągnąć zysku

przy takich założeniach, tzn. P^eQ^e ≤ C(Q^e); gdzie C(Q)

to koszty produkcji.

Konkurencja doskonała

Stan rynku, w którym pojedyncze przedsiębiorstwo

działa obok wielu podobnych do siebie, ma pełną

informację i nie wywiera wpływu na cenę produktu;

nabywcy również nie wpływają na cenę i jest im

obojętne czyj produkt kupują. maxZ=max[PC-KC];

Z’=0; PK=KK; PM=KM=P.

Korzyści skali

F(αK, αL) = α^u F(K, L)

Malejące- występują, jeśli a-krotnemu zwiększaniu

(a>1) zatrudnienia czynników wytwórczych towarzyszy

mniej niż a-krotny przyrost produkcji- brak produkcji

Rosnące- występują, gdy a-krotnemu zwiększaniu (a>1)

zatrudnienia czynników wytwórczych towarzyszy

więcej niż a-krotny przyrost produkcji- produkować ile się da

Stałe- występują, jeśli a-krotnemu zwiększeniu (a>1)

zatrudnienie czynników wytwórczych towarzyszy

a-krotny przyrost produkcji- proporcjonalnie do nakładów

Koszty produkcji i ich rodzaje

K.P są rozumiane jako wydatki pieniężne na zakup

czynników produkcji. Kryterium czasu:

- w krótkim okresie zmienia się tylko jeden czynnik,

pozostałe są stałe - w długim okresie zmieniają się

wszystkie czynniki

Koszty w krótkim okresie:

- koszty stałe (FC) –ponoszone przez przedsiębiorstwo

niezależnie od wielkości produkcji,nawet przy prod.= 0

-koszty zmienne(VC)–związane z wykorzystaniem w

procesie produkcji czynników zmiennych, których

ilość zmienia się w zależności od wielkości produkcji;

- koszty całkowite (TC) TC=FC+VC;

- koszty przeciętne (stałe, zmienne, całkowite);

-koszty krańcowe (MC) – jest to zmiana kosztu całko-

witego wynikająca ze zmiany wielkości produkcji o

jednostkę.

W długim okresie czasu wszystkie rodzaje kosztów

ulegają zmianie. Producent dokonuje wyboru najko-

rzystniejszych rozmiarów produkcji – planuje powię-

kszenie produkcji i wielkości zakładu w oparciu o

minimalizację kosztów. Nie ma kosztów stałych,

jednak mogą występować koszty quasi-stałe (mogą

występować tylko gdy konieczne jest wydanie jakiejś

ustalonej sumy pieniędzy zanim zostanie wytworzony

jakikolwiek produkt)

Koszty transakcji i ich rodzaje

koszty dóbr i usług związane z przygotowaniem,

nadzorowaniem egzekwowaniem, korygowaniem,

realizowaniem kontraktów

Koszty utopione (przepadłe)

Są to koszty, które ponosi przedsiębiorstwo wchodząc

na dany rynek (branży, segmentu itp.), które nie są

możliwe do odzyskanie przy opuszczaniu tego rynku

(branży, segmentu itp.).

Krańcowa produktywność (wydajność) pracy

Informuje nas jak zmieni się wielkość produkcji, gdy

zwiększymy nakłady pracy o jednostkę KPP=dY/Dl.

Krańcowa stopa substytucji- informuje nas o ile

zwiększy się (zmniejszy się) konsumpcja jednego dobra,

gdy konsumpcja dobra drugiego zmniejszy się (zwiększy

się) o jednostkę

KSS=3- zmniejszenie (zwiększenie) konsumpcji dobra

x1, o jednostkę spowoduje wzrost (spadek) konsumpcji

dobra x2 o 3 jednostki.

Krańcowa stopa substytucji technicznej (MRTS)

Nachylenie izokwanty w punkcie. Informuje o wielkości

dodatkowego nakładu jednego czynnika, niezbędnej

do zrekompensowania ubytku czynnika drugiego, tak

aby wielkość produkcji nie uległa zmianie; MRTS jest

równa stosunkowi produktywności krańcowej pracy

i produkcyjności krańcowej kapitału ze znakiem minus.

Krańcowa użyteczność

Informuje nas o ile zwiększy się (zmniejszy się) poziom

użyteczności, jeżeli ilość dobra zwiększy się (zmniejszy

się) o jednostkę.

Krótki i długi okres w analizie ekonomicznej

W KO zmienia się tylko 1 czynnik, pozostałe są stałe,

bez zmian.

W długim o. wszystkie czynniki mogą się zmieniać.

Krzywa Engla i prawo Engla

Krzywa Engla opisuje zależności między dobrem, a

dochodem.

P.E. –Wraz ze wzrostem dochodu realnego konsu-

menta maleje w jego wydatkach udział dóbr podsta-

wowych, a zwiększa się udział dóbr wyższego rzędu.

I odwrotnie.

Krzywa jednakowego zysku w modelu Bertranda

Krzywe jednakowego zysku dla firm tworzą punkty,

w których osiąga ona jednakowy zysk,przy różnych

cenach wyznaczanych przez oba przedsiębiorstwa. Z

kształtu krzywych wynika,że firma obniża cenę pro-

duktu do pewnego poziomu w odpowiedzi na obniżki

cen wprowadzane przez konkurenta. Połączenie

punktów minimów krzywych jednakowego zysku

wytycza krzywą reakcji firmy.

Krzywa kontraktu (ścieżka kontraktu)

Zbiór optymalnych alokacji czynników produkcji lub

dóbr; pierwszym przypadku krańcowe stopy substytucji

technicznej osiągane w poszczególnych branżach

zrównują się i są w każdym punkcie równe względnej

płacy ze znakiem minus ( nachylenie izokwanty jest

równe nachyleniu linii jednakowego kosztu).

Krzywa możliwości produkcyjnych

Krzywa pokazująca max poziom produkcji przy różnych

kombinacjach w pełni wykorzystanych czynników produkcji.

Krzywa obojętności (krzywa jednakowego zadowolenia)

Zbiór punktów opisujących koszyki dóbr, których

posiadanie sprawi konsumentowi takie same

zadowolenie; warstwica funkcji użyteczności .

Krzywa produkcji

Zbiór optymalnych technik produkcji,izokwanta.

Krzywa reakcji

Zbiór punktów wyznaczających wielkość produkcji max zysk

jednej firmy przy danych wielkościach produkcji drugiej firmy,

jest to prosta łącząca ekstrema krzywych jednakowego zysku.

Krzywa reakcji (ścieżka reakcji) firmy w modelu Bertranda

Zbiór max zysk wielkości cen jednej firmy przy danych

wielkościach cen konkurentów. Wyznacza się ją z funkcji reakcji.

Krzywa reakcji (ścieżka reakcji) firmy w modelu Cournota

Zbiór max zysk wielkości produkcji przy danych wielkościach

produkcji konkurentów. Wyznacza się ja z funkcji reakcji.

Krzywa użyteczności

Zbiór punktów będących kombinacjami ilości konsumowanych

dóbr i usług dającymi ten sam poziom użyteczności.

Linia jednakowego kosztu

Przedstawia określoną wysokość kosztów ponoszonych na

zatrudnienie różnych kombinacji nakładów czynników

produkcji przy danych cenach czynników..

Linia jednakowego zysku

Pokazuje kombinację wielkości nakładów czynników

produkcji i ilości produktu, które pozwalają osiągnąć

stały poziom zysku.

Menadżerskie modele teorii firmy

Zakładają własność prywatną kolektywną (tj. spółka

jest własnością wielu akcjonariuszy) Jeśli jestem

jedynym akcjonariuszem to mój udział wynosi 1 jeżeli

nie mam akcji, to udział wynosi 0, a jeżeli jestem

jednym z wielu, to udział wynosi 0 < a_i < 1. Firma jest

duża i jest w pewnych relacjach z rynkiem, może w

pewien sposób na niego wpływać. Firma dysponuje

ogromnym kapitałem,większym niż wkłady akcjonariuszy.

Modele menadżerskie różnią się postaciami funkcji celu.

Model W. Baumola

- Funkcją celu jest maksymalny zysk.

- Jeżeli firma sprzedaje, to zarabia.

- Funkcja celu jest pogodzeniem interesów menadżera

i akcjonariuszy.

Model O Wiliamsona

- Firma stoi w obliczu ujemnie nachylonej funkcji popytu.

- Działa na rynku niedoskonale konkurencyjnym.

- F celu menadżerów jest związana z ich interesami,

uwzględniają jednak oni interes akcjonariuszy.

Model A. Wooda

- Firma dąży do maksymalizacji marży zysku. Marża

to Z=f(V,k), V-sprzedaż korporacji, k-współczynnik

kapitałowości.

- Sprzedaż musi być taka sama jak popyt.

- Firma chce w pełni wykorzystać swoje zdolności

produkcyjne.

Miary dochodu realnego

Dochód realny-dochód nominalny podzielony

przez wskaźnik poziomu cen. Ile dóbr i usług

mogę kupić przy danym dochodzie nominalnym

i poziomie cen $M_{R} = \frac{M_{N}}{P}$

*Kompensacyjna zmiana dochodu-określa zmianę

dochodu do nowej ceny,by siła nabywcza (dochód

realny) nie uległa zmianie

*Ekwiwaletna zmiana dochodu-zastępuje rewizję ceny

Mobilność czynników wytwórczych, znaczenie

dla procesów gospodarczych.

-Możliwość przenoszenia do innych zastosowań

-Czynnik który łatwo przemieszcza się między różnymi

zastosowaniami uważany jest za łatwo mobilny ,jego

podaż jest bardzo elastyczna mała zmiana ceny

powoduje duży przepływ czynnika

-Czynniki o odwrotnych cechach to czynnik nie

mobilny jego podaż jest nie elastyczna nawet duża

zmiana ceny powoduje mały przepływ

-Zmiana fizyczna jest nie mobilna a ekonomicznie ma

dużą mobilność. Kapitał w 1części jest mobilny a 2 nie

-Praca jest fizycznie mobilna choć fikcyjnie wymaga

więcej czasu w względy niepieniężne są tu bardziej

znaczące niż przy innych czynnikach

Model doskonale konkurencyjnego rynku pracy.

Wykorzystuje się koncepcję popytu i podaży przy

ustalaniu stawek płac. Stawki płac są kształtowane

tylko przez rynek Krzywa popytu DD jest ujemnie

nachylona – odwrotna zależność między poziomem

stawek a popytem na pracę, pokazuje jednocześnie

krańcową produktywność pracy Krzywa podaży SS

pokazuje ilości pracy, jakie będą dostarczone na rynek

przy różnych wielkościach stawek, im wyższe stawki,

tym większa ilość pracy będzie dostarczana na rynek.

Monopson

Sytuacja na rynku, w której nie ma konkurencji po

tronie popytu na dane dobro lub usługę. Wynika z

faktu, że istnieje jeden kupujący chcący je nabyć, ma

on wpływ na kształtowanie się ceny i popytu globalnego.

Nadwyżka konsumenta

Różnica pomiędzy kwotą, jaką nabywca jest skłonny

zapłacić za określoną ilość dobra, a kwotą jaką musi

rzeczywiście zapłacić; jest miarą korzyści czerpanej z

konsumpcji danej ilości dobra. Zgodnie z prawem

malejącej użyteczności krańcowej wraz ze zwiększa-

niem się wielkości konsumpcji danego dobra, kolejne

jego jednostki powodują coraz mniejszy przyrost

użyteczności dla konsumenta. Z tego powodu jest on

skłonny płacić coraz mniej za kolejne jednostki dobra

i będzie kupował dopóty, dopóki jego skłonność do

zapłaty zrówna się z rynkową ceną towaru. Różnica

jego skłonności do zapłaty i ceny rynkowej stanowi

nadwyżkę konsumenta

Neoklasyczna teoria firmy-Zakłada własność prywa-

tną indywidualną. Firma realizuje cele właściciela

kapitału, celem jest maksymalny zysk.

Nieelastyczny popyt

Popyt, w przypadku którego 1% zmiana ceny powoduje

mniejszą niż 1% (odwrotnie skierowaną) zmianę popytu.

Ograniczenie dochodowe konsumenta

Max ilości dóbr dostępna przy danych cenach i dochodzie.

Oligopol

Sytuacja na rynku, w której nie ma dużej konkurencji po

stronie podaży danego dobra lub usługi. Wynika z faktu,

że istnieje niewielu producentów danego dobra lub usługi.

Mają oni wpływ na kształtowanie się ceny w zależności

od udziałów producentów w rynku. Istnieje symetria

informacji, firmy konkurują obserwując się wzajemnie.

Oligopson

Sytuacja, w której nie ma dużej konkurencji po stronie

popytu na dane dobro lub usługę, wynika z faktu, że

istnieje niewielu kupujących chcących je nabyć.

Optimum Pareta

Sytuacja optymalna w sensie Pareta występuje wtedy,

jeżeliżaden z podmiotów wchodzący w interakcje z

pozostałymi nie może poprawić swojej sytuacji, bez

pogarszania sytuacji co najmniej jednego z

pozostałych podmiotów.

Optimum producenta (formalnie i graficznie)

Jest to stan równowagi w którym ostatnia jednostka

pieniężna wydana na zakup czynnika pracy daje taką

samą wielkość produkcji jak ostatnia jednostka

pieniężna wydana na zakup czynnika kapitału.

Optymalna kombinacja czynników produkcji znajduje

się w punkcie styczności linii jednakowego kosztu z

możliwie najwyżej położoną izokwantą produkcji.

Jest to punkt równowagi przedsiębiorstwa, w którym

osiąga ono max produkcję przy danym koszcie

całkowitym.

Optimum techniczno-produkcyjne

wyznacza wielkość produkcji przedsiębiorstwa, dla

której koszt przeciętny jest najniższy. Występuje ono

w punkcie przecięcie krzywej przeciętnego kosztu

całkowitego (ATC) i krzywej kosztu marginalnego (MC).

Firmy działające na rynkach konkrecyjnych są

zainteresowane osiąganiem OTP, podczas gdy

oligopole i monopole niekoniecznie.

Płaca

Każdy element dochodu wynika z ilości przynoszącego

dochód czynnika (jego usługi) i ceny płaconej za 1

jednostkę.

Płaca = czas pracy x stawka

Indywidualne płace są cenami jakie trzeba zapłacić za

zatrudnienie czynnika produkcji jakim jest praca

Płaca realna – płaca nominalna skorygowana o inflację

Popyt,podaż,cena,elastyczność pop i pod punkt.i łukowa

Popyt –wielkość zapotrzebowania na dane dobro lub

usługę w danym czasie i przestrzeni

Czynniki determinujące popyt –poziom ceny, poziom

dochodów, moda, tradycje, czynniki klimatyczne,

liczba dóbr komplementarnych

Podaż– wielkość produkcji dóbr i usług przeznaczonych

do wymiany w danym miejscu i czasie. Podaż

potencjalna, ilość możliwych do wyprodukowania

dóbr i usług przy danej wielkości zasobów oraz przy

istniejącej technice.

Pod.efektywna,wielkość produkcji dóbr i usług przy

danym poziomie ich cen i poziomie kosztów

czynników produkcji

Cena– relacja wymienna wyrażana w pieniądzu

C.Elastyczność popytu informuje o ile zwiększy się

(spadnie) sprzedaż,jeżeli ceny spadną (wzrosną) o 1%.

E_cp>1 elastyczny popyt E_cp<1 nieelastyczny E_cp=1

jednostkowa elastyczność popytu $\varepsilon_{\text{cp}} = - \frac{\frac{D}{D}}{\frac{P}{P}}*100\%$

C.Elastyczność podaży inf. o ile zwiększy się(spadaniu)

podaż, jeżeli ceny wzrosną (spadną) o 1%. $\varepsilon_{\text{cs}} = \frac{\frac{\partial S}{S}}{\frac{\partial P}{P}}$

Cenowa elastyczność - punktowa(dot. poszczególnych

pkt na krzywej popytu) $\text{\ \ \ }\varepsilon_{\text{cp}} = - \frac{\frac{\partial D}{D}}{\frac{\partial P}{P}}$

- łukowa (dotyczy odcinka krzywej popytu)

$\varepsilon_{\text{cp}} = - \frac{\frac{\partial D}{\frac{D_{1} + D_{2}}{2}}}{\frac{\partial P}{\frac{P_{1} + P_{2}}{2}}}$

Postulat Axelroda

Tak długo mamy do kogoś zaufanie, dopóki on nas nie

zawiedzie. Partnerzy będą wobec siebie lojalni, gdy

istnieje groźba odwetu.

Prawa ekon.działające w gospodarce tow-pieniężnej

Prawo ekonomiczne– istotne,względnie stałe i

powtarzalne związki pomiędzy elementami procesu

gospodarowania, które mają charakter obiektywny,

czyli nie zależą od woli ludzi

Prawo wartości– cena oscyluje wokół wartości,

wymiana jest wymianą ekwiwalentną, wymieniane są

równe wartości,obie strony powinny osiągać korzyść

Prawo popytu i podaży – zależność, która występuje w

systemie gospodarki rynkowej między ceną, popytem

i podażą, trwały i powtarzalny związek pomiędzy ceną,

pop i pod. Mówi ono,że wraz ze wzrostem ceny spada

pop i rośnie pod,a wraz ze spadkiem ceny roś pop i

spada pod

Prawo Gibrata

Rozkład liczebności firm małych,średnich i dużych daje

się opisać wg. krzywej rozkładu normalnego(wg

krzywej globalnej populacji firm) –prawidłowość ta

jest sprawdzana i potwierdzana przez badania

empiryczne.

Prawa Gossena

I P.G.- Wraz ze wzrostem ilości konsumowanego dobra

rośnie użyteczność całkowita,lecz przyrosty tej użyt.

są malejące(ale dodatnie).

II P.G. - Alokacja jest optymalna, gdy krańcowe efekty

dodatkowej jednostki zasobu są równe we wszystkich

jego zastosowaniach.

Prawo malejących przychodów

Wraz ze wzrostem nakładów czynnika zmiennego (w

krótkim okresie zwykle nakładów pracy) rosną rozmiary

produkcji, ale przyrosty tej produkcji, wprawdzie

dodatnie, maleją. W krótkim okresie nie zmienia się

kapitał łatwiej zmienić liczbę zatrudnionych. Zmienia

się tylko 1en czynnik, pozostałe są stałe

Próg rentowności firmy

wielkość produkcji, dla której przychód całkowity

zrównuje się z kosztem całkowitym. Przy liniowej

funkcji kosztów mamy: PC=Y*P KC=a +By

Wtedy próg rentowności wynosi: Y_R=a/(P-b)

Jeśli produkcja < Y_R to przedsiębiorstwo ponosi

straty, w przeciwnym wypadku osiąga zyski.

Przeciętna produkcyjność pracy

Jeżeli Y=f(K,L) to$\text{\ \ }\text{APL} = \frac{Y}{T}$. Przeciętna produktywność

pracy informuje ile jednostek produkcji przypada na

jednostkę zastosowanej pracy.

Prawa własności

Przez własność prywatną rozumiemy wiązkę praw

własności przypisanych danej osobie lub grupie osób,

które są wyłączne (ekskluzywne) oraz spójne. Prawa

te są następujące:

- prawo do użytkowania ograniczonego zasobu;

- prawo do korzystania z efektów wykorzystania

ograniczonego zasobu;

- prawo do decydowania o sposobie wykorzystania

efektów powstałych w wyniku użytkowania

ograniczonego zasobu;

- prawo do transferowania praw własności na inne osoby.

Produkcyjność krańcowa czynnika produkcji

Określa przyrost wielkości produkcji, odpowiadający

zatrudnieniu dodatkowej jednostki czynnika zmiennego;

w przypadku różniczkowalnej funkcji produkcji jest to

jej pierwsza pochodna względem badanego czynnika

wytwórczego.

Produkcyjność przeciętna czynnika produkcji

Średnia produkcyjność jednostki zatrudnionego czynnika

produkcji.

Punkt niwelacji

Jest to wielkość produkcji, przy której firma osiąga

zerowe zyski (przy danej cenie), Z=0 => PC=KC.

Quasi-stały czynnik produkcjo

Czynnik, którego wielkości zatrudnienia nie można

dowolnie zmieniać nawet w długim okresie: może być

zmieniana tak długo, jak długo firma nie zdecyduje,

jaka ma być wielkość produkcji, do niej bowiem jest

dostosowywana ilość tego czynnika.

Rachunek ekonomiczny to wybieranie alternatywy

racjonalnej, tzn. możliwie optymalnej. Każda

alternatywa wyboru jest wektorem efektów i nakładów

Należy pamiętać, że wybierając alternatywę

A_i nie możemy już wybrać A_j, jeśli i≠j.

Racjonalność - Człowiek dokonujący wyboru rozpatruje

różne aspekty potrzeb i nakładów,stosuje kryteria

wyboru. Warunek Racjonalności wyboru

A_i: max$(\frac{Ei}{Ni}) \equiv$max(E_i-N_i)

1)maksymalizujemy efekt E przy danym nakładzie N;

2)dany efekt E realizujemy przy minimum nakładów N;

*rzeczywista-dotyczy wyniku wyboru i traktuje wybór

jako racjonalny wówczas,gdy wybrane rozwiązanie

prowadzi do max korzyści

*proceduralna(metodologiczna)-odnosi się do procesu

wyboru i traktuje wybór jako racjonalny wówczas,kiedy

ludzie wybierają metody przybliżające do osiągnięcia

max korzyści ze swej działalności

Równanie Słuckiego

Całkowita zmiana popytu: ΔX = ΔXs + ΔXm

*ΔXs – efekt substytucyjny *ΔXm – efekt dochodowy

Efekt substytucyjny -zmiana stosunku nabywanych

dóbr wywołana zmianą ceny jednego z nich. Odp na

pyt. o ile musiałby się zmienić dochód, aby przy z

mienionej cenie była możliwa początkowa konsumpcja?

Efekt dochodowy – informuje o zmianie popytu na

dobro wywołanej zmianą siły nabywczej dochodu,

zachowując stałą cenę dobra.

Równowaga Stackelberga

Równowaga w takim modelu może być zachowana tylko

wtedy, gdy każda z firm pogodzi się ze swoją pozycją i

nie będzie starała się zmienić swojego położenia. Jeśli zaś

firmy zaczną dążyć do poprawy swojej sytuacji i zapoczątkują

walkę konkurencyjną będzie to miało negatywne skutki

dla wszystkich uczestników. Firma 1 wbudowuje do

swojej funkcji celu funkcję reakcji firmy 2. Równowaga

jest w punkcie styczności krzywej reakcji firmy 2 z krzywą

jednakowego zysku firmy 1.

Równowaga w modelu Bertranda

Model ten zakłada, że każdy z duopolistów oczekuje od

konkurenta utrzymania ceny produktu na stałym

poziomie. Budują oni funkcję reakcji uwzględniając ceny

konkurentów. Równowaga jest w punkcie przecięcia się

krzywych reakcji, matematycznie można ją wyznaczyć

przez obliczenie funkcji reakcji z warunku maxZ F1 i F2

oraz punktu przecięcia się krzywych reakcji.

Równowaga w modelu Cournota

W tym modelu każda firma określa własną wielkość

produkcji przyjmując wielkość produkcji konkurenta za

daną, tworzy funkcję reakcji na zmianę wielkości

produkcji konkurenta. Równowaga występuje w punkcie

przecięcia się krzywych reakcji, matematycznie można

ją wyznaczyć przez obliczenie funkcji reakcji z warunku

maxZ F1 i F2 oraz punktu przecięcia się krzywych reakcji.

Różnica pomiędzy funkcją a krzywą produkcji

Funkcja produkcji przedstawia wielkość produkcji,

jaką można uzyskać używając danej ilości czynników

produkcji. Krzywa produkcji przedstawia wszystkie

możliwe, optymalne kombinacje czynników produkcji

dający stała wielkość produkcji.

Rynki doskonale sporne

Rynki, na których nie ma barier wejścia i wyjścia(k. dos)

Ryzyko i niepewności

niepewność ma wymiar informacyjny; jej przyczyną

jest bariera dostępu do informacji lub niewiarygodność

uzyskanych informacji (niekiedy nawet brak możliwości

doboru odpowiednich technik szacowania ryzyka przy

założeniu ograniczonych danych), ryzyko ma wymiar

finansowy, ponieważ można dokonać jego pomiaru;

dotyczy to sytuacji, gdy istnieją dostępne informacje,

umożliwiające ocenę strat i zysków związanych z

danym projektem inwestycyjnym, czyli oczekiwanych

skutków przyszłych decyzji.

Sposoby rozumienia konkurencji w ekonomii

Dylemat więźnia.

Budowanie zaufania, kierowanie się etyką w biznesie

opłaca się wywiązywać się z kontraktów. Z tego

wynikają zawsze korzyści. Nie zawsze konkurencja jest

korzystna. Historia jastrzębia i gołębia. Należy unikać

konfrontacji z silniejszą konkurencją. Czasami warto

ponieść porażkę, jeżeli konkurent też poniesie. Wszyscy

blefują, więc czasami warto blefować. Strategia

konkurowania dotyczy jedynie rynków

oligopolistycznych niedoskonale konkurencyjnych.

Stały czynnik produkcji

Czynnik zatrudniany w krótkim okresie; jego ilości

producent nie może zmienić, nawet jeśli zrezygnuje z

podjęcia produkcji.

Stopa substytucji

Przeciętna - $\text{\ \ }\text{PSS\ } = \frac{Xi}{Xj}$ Informuje, w jakich

proporcjach konsumuję się ilości dóbr X_i i X_j

Marginalna s.s.(ruch↓→) – maleje, co oznacza, że

konsument jest skłonny rezygnować z coraz mniejszych

ilości pewnego dobra, aby zwiększyć konsumpcje

pierwszego

Struktury rynku

I. Konkurencja Doskonała II. Konkurencja Niedoskonała

*Konkurencja Monopolistyczna *Monopol *Oligopol

**Rynek doskonale konkurencyjny

1.Na rynku występuje duża liczba kupujących i sprze-

dających. Każdy z producentów wytwarza znikomą

część łącznej produkcji Zmiana wielkości ich produkcji

nie wpływa na podaż. Producenci nie mają wpływu na

ceny. Cena jest niezależna od producenta.

2.Istnieje doskonała mobilność czynników produkcji-

Swobodny ich przepływ między poszczególnymi

gałęziami oraz możliwość zakładania nowych przedsię-

biorstw. Nie ma barier wejścia na rynek.

3.Oferowane do sprzedaży towary mają jednakowe

cechy użytkowe. Reklama i marka firmy nie odgrywają

żadnej roli. kupujący i sprzedający dysponują pełną

informacją.Producenci mają pełne rozeznanie

dotyczące cen, kosztów, możliwości sprzedazy na rynku,

konsumenci mają pełne informacje o cenach jakości

i dostępności dóbr.

Monopol Pełny, Konkurencja Monopol, Oligopol, Oligopson:

Ścieżka ekspansji cenowej i dochodowej

Ś.E.C.- krzywa łącząca punkty równowagi (optimum)

konsumenta wynikające ze zmian ceny jednego z dóbr

które konsumuje.

Ś.E.D.- krzywa łącząca punkty równowagi (optimum)

konsumenta wynikające ze zmian jego dochodu.

Technika produkcji -nazywamy określone kombinacje

czynników produkcji, tj. kapitału i pracy, dające

określone poziomy produkcji.

Teorii kosztów transakcji

TKT opiera się na następujących założeniach:

-podmioty gospodarcze jakimi są firmy charaktery-

zują się ograniczoną racjonalnością, rozwiązania

optymalne mogą, ale nie muszą występować;

- firmy jak i wszystkie podmioty gospodarcze

zachowują się egoistycznie, tzn. cechują je zachowa-

nia oportunistyczne, mogą działać legalnie lub nie,

przestrzegać kontraktu lub nie;

- podstawowym obiektem analizy jest transakcja.

Odzwierciedla istnienie stosunków pomiędzy firmą a

otoczeniem rynkowym.Celem firmy jest minimalizacja

kosztów transakcji, która ma możliwość minimalizację

łącznych koszt

Teoria X-efektywności i X-nieefektywności

Teoria X-efektywności wiąże się z zasadą optymalnego

wykorzystania zasobów. Są dwa niezbędne warunki:

-Optymalna alokacja

-Maksymalnie oszczędne wykorzystanie zasobów

Przedsiębiorstwo funkcjonuje na rynku i w związku z

tym głównym elementem jest kontrakt. Podmioty

charakteryzują się racjonalną optymalnością.

Tożsamość Słuckiego

Przedstawienie całkowitej zmiany popytu na dobro, jako

zmiany popytu spowodowanej występowaniem efektu

dochodowego i substytucyjnego zmiany ceny dobra.

Transakcja i jej charakterystyki

Transakcja to pewna kategoria ekonomiczna, którą

charakteryzuje się poprzez zidentyfikowanie trzech

podstawowych wymiarów:

- scharakteryzowanie specyficznych zasobów, których

transakcja dotyczy (czego oczekujemy, jakie muszą być

jego cechy),

- ryzyko lub niepewność transakcji (ryzykowne są

bardziej kosztowne),

- powtarzalność, częstotliwość.

Twierdzenie Coase’a

Firmy powinny dążyć do minima. kosztów transakcji.

Twierdzenie Eulera i jego konsekwencje

Wielkość produkcji może być zapisana jako suma

iloczynów ilości danego czynnika i jego krańcowej

produkcyjności. $Y = x_{1}\frac{\partial Y}{\partial x_{1}} + \ldots + x_{n}\frac{\partial Y}{\partial x_{n}}$

Rozpatrując zależność tylko od pracy i kapitału:

$$Y = K\frac{\partial Y}{\partial K}(\text{kra}n\ \text{prod}.\text{kapita}lu) + L\frac{\partial Y}{\partial L}(k.p\text{..\ }\text{pracy})$$

$\frac{\partial Y}{\partial K} = \alpha*K^{\alpha - 1}L^{\beta}$ Informuje nas o ile zwiększy się

(zmniejszy) produkcja, jeżeli nakład kapitału

zwiększy się (zmniejszy się) o jednostkę.

$\frac{\partial Y}{\partial L} = \beta*K^{\alpha}L^{\beta - 1}$ Informuje nas o ile zwiększy się

(zmniejszy) produkcja jeżeli nakład pracy zwiększy się

(zmniejszy się) o jednostkę.

Udział firmy w rynku i sposób jego pomiaru

(stopień koncentracji rynku)

stosunek ilości sprzedanych produktów danego przed-

siębiorstwa do liczby wszystkich sprzedanych jednostek

danego produktu.

*szacujemy liczbę konsumentów na naszym rynku,

*szacujemy ile każdy z nich kupuje w ciągu roku

danego produktu

*mnożymy 1 liczbę przez 2 i otrzymujemy całkowitą

wielkość rynku,

*dzielimy przez nią wielkość naszej sprzedaży i

otrzymujemy nasz udział w rynku.

Użyteczność

Miara zadowolenie (satysfakcji) z nabywania koszyków

dóbr. Zależy od gustu (preferencji) konsumenta.

Określa się ją za pomocą funkcji użyteczności.

Warunek Amoroso-Robinson

$$\mathbf{\text{PK}} = \mathbf{\text{KK}} = \mathbf{P}(\mathbf{1} - \frac{\mathbf{1}}{{|\mathbf{\varepsilon}}_{\mathbf{\text{cp}}}|})$$

ε_{cp – elastyczność cenowa popytu}

Konkurencja doskonała

$\varepsilon_{\text{cp}} \rightarrow \infty = > \ \frac{1}{\varepsilon_{\text{cp}}} \rightarrow 0 = > \text{PK} = P$

Konkurencja niedoskonała PK ≠ P

Jeżeli |ε_cp|>1,to warto być mon. dążącym do

posiadania znacznej pozycji na rynku.

Jeżeli |ε_cp|<1, to nie warto być monopolistą.

Warunki konkurencji doskonałej

- duża liczba kupujących i sprzedających,

- swoboda wejścia i wyjścia z rynku,

- firmy są nieskończenie mała w stosunku do rynku,

- firmy nie wpływają na poziom cen,

- pełna przejrzystość informacja,

- homogeniczny produkt,

- popyt na produkt firmy jest dany zewnętrznie; jest

to poziomą linia, jeżeli jest sprzedawany po cenie

równowagi,

- postęp techniczny nie różnicuje przedsiębiorców.

Warunki równowagi konsu. formalne z Lagrange’a

Funkcja Lagrange’a V = U + λ(M – p₁x₁ - … - p_nx_n)

Warunki równowagi konsumenta(opti. konsumenta)

$$\frac{\partial V}{\partial x_{i}} = 0 = > \frac{\partial U}{\partial x_{i}} - \lambda p_{i} = 0$$

$$\frac{\partial V}{\partial\lambda} = 0 = > M - p_{1}x_{i} - \ldots - p_{n}x_{n} = 0$$

Warunki maksymalnego zysku przy konkurencji

doskonałej i niedoskonałej

K D: max TT MR (przychód krańcowy)=MC

(koszt krańcowy)=P

W konkurencji niedoskonałej: MR=MC≠P, MC≤P.

Uniwersalny war maksymalnego zysku to warunek

Amoroso-Robinson

$$\mathbf{\text{MR}} = \mathbf{\text{MC}} = \mathbf{P}(\mathbf{1} - \frac{\mathbf{1}}{{|\mathbf{\varepsilon}}_{\mathbf{\text{cp}}}|})$$

Warunek zamknięcia firmy

W długim okresie: Koszt Krańcowy większe od

Przeciętnych Kosztów Całkowitych

Wielkość firmy w teorii neoklasycznej, menadżerskiej,

kosztów transakcji(integracja pozioma i pionowa)

W menadżerskiej teorii firmy, firma jest duża i jest w

pewnej relacji z rynkiem. W teorii kosztów transakcji

firma może mieć różną wielkość, ale należy pamiętać,

że im większa firma tym większe koszty transakcji.

Wymiary transakcji

- specyficzność aktywów, - częstotliwość transakcji

- ryzyko lub niepewność związana z transakcją

Lub - koszty koordynacji

- koszty motywacji wynikające z niekompletności

i asymetrii informacji

- koszty niedoskonałości umów

- koszty egzekucji umów wynikające z zachowań

oportunistycznych

Zasada optymalnego wykorzystania zasobów

Optymalna alokacja zasobów – wybór celów wykorzy-

stania ograniczonych zasobów.

Maksymalnie oszczędne gospodarowanie rozdzielony-

mi zasobami – z tego wynika, że minimalizujemy nakład.

Zasoby i strumienie

Zasoby – pewną wielkość ekonomiczną nazwiemy

zasobami, jeżeli są one mierzone w wielkościach nieza-

leżnych od czasu.

Strumienie–wlk. ekonomiczne mierzone na j. czasu.

Zmienny czynnik produkcji

Czynnik, którego zatrudnioną ilość można zmienić w k.o.

Zysk

zysk = przychody całkowite – koszty całkowite.