SEJM składa się z 460 posłów wybieranych w pięcioprzymiotnikowych wyborach: Powszechnych Równych Bezpośrednich Proporcjonalnych Tajnych; Zasada powszechności – zakaz stosowania cenzusów wyborczych. Prawo wyborcze przysługuje wszystkim, którzy ukończyli 18 lat i nie są pozbawieni praw publicznych i wyborczych. Posłem może zostać każdy obywatel polski, który ukończył 21 lat. Zasada równości – wyborca dysponuje jednakową liczbą głosów. Każdego głos jest tak samo ważny i ma takie samo znacznie. Zasada bezpośredniości – wyborca bezpośrednio dokonuje wyboru posła czy senatora bez pośrednika. Zasada proporcjonalności – każda partia zgłaszająca kandydatów otrzymuje mandaty w stosunku proporcjonalnym do liczby uzyskanych głosów. Zasada tajności – swobodne podejmowanie decyzji. Wypełniamy karty wyborcze za zasłonami a następnie sami wrzucamy je do urny. SENAT składa się ze 100 senatorów, wybranych w wyborach powszechnych, bezpośrednich oraz w tajnym głosowaniu. Senatorem może zostać obywatel polski, który ukończył 30 lat i ma prawo wybierania. Wybory odbywają się wg zasady większościowej. Immunitet parlamentarny – przywilej poselski i senatorski; polega on na nietykalności osobistej członków parlamentu i na zwolnieniu ich od odpowiedzialności sądowej. Organy sejmu: Marszałek sejmu – wybierany z grona posłów na pierwszym posiedzeniu, jest drugą po prezydencie osobą w państwie (zastępuje go w niemożności sprawowania urzędu), organizuje i kieruje obradami, utrzymuje kontakty z parlamentami innych państw, Prezydium Sejmu – tworzą je marszałek i wicemarszałkowie, Konwet Seniorów – w skład wchodzą członkowie Prezydium Sejmu, przewodniczący klubów parlamentarnych i kół poselskich, Komisje sejmowe – zaliczamy do nich komisje stałe, nadzwyczajne oraz śledcze; Organy senatu: Marszałek senatu, Prezydium Senatu, Konwet Seniorów, Komisje senatu – zaliczamy do nich komisje stałe oraz nadzwyczajne; Posłowie i senatorowie grupują się w kluby parlamentarne. Klub poselski może utworzyć 15 posłów, a koło poselskie 3 posłów. Poseł może należeć tylko do jednego klubu, ale przynależność nie jest obowiązkowa; Kompetencje prezydenta: Kompetencje w stosunku do parlamentu – zarządzanie wyborów, zwoływanie pierwszego posiedzenia, inicjatywa ustawodawcza, prawo weta, podpisywanie ustaw i zarządzanie ich ogłoszenia w „Dzienniku Ustaw RP”, skracanie kadencji sejmu, występowanie z wnioskiem do sejmu o powołanie prezesa NBP Kompetencje w stosunku do Rady Ministrów – powoływanie rządu, dokonywanie zmian w składzie rządu, występowanie z wnioskiem do sejmu o pociągnięcie członka Rady Ministrów do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu, zwoływanie Rady Gabinetowej (Rada Ministrów pod przewodnictwem prezydenta)Kompetencje w stosunku do władzy sądowniczej – powoływanie sędziów na wniosek Krajowej Rady Sądownictwa, powoływanie prezesów Naczelnego Sądu Administracyjnego, Sądu Najwyższego, Trybunału Konstytucyjnego oraz 1 członka Krajowej Rady Sądownictwa Kompetencje w zakresie stosunków zagranicznych – reprezentowanie państwa w stosunkach międzynarodowych, zatwierdzanie i wypowiadanie umów międzynarodowych, mianowanie i odwoływanie ambasadorów polskich, przyjmowanie listów uwierzytelniających i odwołujących przedstawicieli dyplomatycznych innych państw akredytowanych w Polsce. Kompetencje w zakresie zwierzchnictwa sił zbrojnych i obronności państwa – najwyższy zwierzchnik sił zbrojnych, zarządza powszechną lub częściową mobilizacją i wydaje decyzję o użyciu sił zbrojnych do obrony kraju, zarządza wprowadzeniem stanu wojny, stanu wojennego lub stanu wyjątkowego. Tradycyjne uprawnianie głowy państwa – nadawanie obywatelstwa polskiego, orderów i odznaczeń, tytułów naukowych profesora, korzystanie z prawa łaski. Prezydent wydaje również aktów urzędowych, niektóre z nich musi podpisać premier – tzw. kontrasygnata. Konstytucja określa również 30 prerogatyw – aktów niewymagających podpisu premiera. Funkcje parlamentu Funkcja ustrojodawcza – związana z ustalaniem lub zmianami ustroju politycznego, społecznego lub ekonomicznego państwa oraz zmianami w konstytucji Funkcja ustawodawcza – regulowanie sfer życia społecznego za pomocą ustaw. Procedura uchwalanie ustaw jest złożona. Początek stanowi inicjatywa ustawodawcza, która przysługuje:posłom i komisjom sejmowym, senatowi, prezydentowi, Radzie Ministrów, Grupie, co najmniej 100 tysięcy obywateli; Projekt ustawy trafia do marszałka sejmu, który może ja zwrócić lub przekazać na obrady sejmu. Niższa izba parlamentu uchwala ustawę większością głosów. Ustawa trafia do senatu. Tam wniosek o jej odrzucenie lub poprawki senackie sejm odrzuca bezwzględną większością głosów. Po ukończeniu postępowania w parlamencie prezydent otrzymuje uchwaloną ustawę do podpisu. Prezydent może ja skierować do ponownego rozpatrzenia przez sejm; Funkcja kontrolna – przysługuje tylko sejmowi, który ma prawo kontrolowania rządu i innych organów państwowych poprzez; Wotum zaufania – uchwała parlamentu popierająca politykę lub program działania rządu, podejmowana po dyskusji w sejmie nad expose (wypowiedź szefa na temat programu rządu) premiera; Wotum nieufności – odmowa poparcia dotychczasowego rządu lub ministra prowadząca do dymisji rządu; Absolutorium – zatwierdzenie działalności finansowej rządu w określonym czasie i uznanie ja za prawidłową; Zapytania i interpelacje poselskie – jest to żądanie urzędowych wyjaśnień od członków Rady Ministrów; Funkcja kreacyjna – sejm i senat mają możliwość tworzenia różnych organów państwowych. Uprawnienia obu izb nie są identyczne.

Prawo powołania rządu należy do prezydenta, który najpierw powołuje prezesa Rady Ministrów, a następnie na jego wniosek powołuje członków Rady Ministrów. Powołana Rada Ministrów musi w ciągu 14 dni uzyskać wotum zaufania. Premier przedstawia expose expose zwraca się o udzielenie mu wotum, jeśli go nie uzyska sejm przystępuje do wyłonienia rządu w ciągu 14 dni bezwzględna większością głosów. Prezydent wręcza nominację członkom rządu i odbiera od nich przysięgę. Do dymisji Rady Ministrów dochodzi w wypadku: Ukonstytuowania na nowo obranego Sejmu; Rezygnacji członków Rady lub premiera z pełnienia funkcji; Nieudzielania przez Sejm wotum zaufania rządowi; Złożenia wniosku o wotum nieufności dla rządu; Zadania Rady Ministrów: Zapewnienie wykonania ustaw; Wydawanie rozporządzeń; Kierowanie, koordynowanie i kontrolowanie działalności całej administracji w państwie; Uchwalanie projektu budżetu i kierowanie jego wykonaniem; Ochrona interesów skarbu państwa; Zapewnienie zewnętrznego i wewnętrznego bezpieczeństwa państwa; Sprawowanie ogólnego kierownictwa w dziedzinie obronności; Sprawowanie ogólnego kierownictwa w dziedzinie stosunków międzynarodowych; Sąd Najwyższy - jego celem jest nadzorowanie działalności sądów powszechnych i wojskowych. W jego skład wchodzą: pierwszy prezes, prezesi oraz sędziowie. Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego powołuje prezydent na sześcioletnią kadencję spośród kandydatów przedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Sądu Najwyższego. Sędzią może zostać obywatel polski, który ma ukończone studia prawnicze, wyróżniający się wysokim poziomem wiedzy i doświadczeniem zawodowym. Sąd Najwyższy dzieli się na 4 izby: Cywilną; Karną; Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych; Wojskową; Funkcje Sądu Najwyższego: Rozpoznawanie kasacji wnoszonych od prawomocnych orzeczeń sądów odwoławczych kończących postępowanie końcowe; Stwierdzenie ważności wyborów: do sejmu, senatu, na prezydenta, a także prawomocności referendum ogólnokrajowego i konstytucyjnego; Podejmowanie uchwał mających na celu wyjaśnienie przepisów prawnych budzących wątpliwości w praktyce; Sądy powszechne są to sądy rejonowe, okręgowe i apelacyjne. Ich celem jest rozstrzyganie wszelkich spraw z zakresu prawa karnego, cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego oraz prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Wszystkich sędziów sądów powszechnych powołuje minister sprawiedliwości. Gwarancja niezawisłości sędziowskiej to: Nieusuwalność – sędzia może być usunięty ze swojego stanowiska jedynie na podstawie orzeczenia sądu; Immunitet sędziowski – sędzia nie może być zatrzymany ano pociągnięty do odpowiedzialności karnej bez zezwolenia właściwego sądu dyscyplinarnego; Niepołączalność – zakaz łączenia stanowiska sędziego ze sprawowaniem mandatu posła lub senatora; Apolityczność – sędzia nie może być członkiem partii politycznej i związku zawodowego; Trybunał Konstytucyjny – w jego skład wchodzi 15 sędziów wybieranych przez sejm na dziewięcioletnią kadencję, prezesa i wiceprezesa powołuje prezydent. Funkcją Trybunału Konstytucyjnego jest orzekanie o zgodności aktów prawnych z konstytucją i o ich legalności: Orzeka o zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi; Orzeka o zgodności ustaw i umów międzynarodowych z konstytucją; Orzeka o zgodności przepisów prawa wydawanych przez centralne organy państwowe z konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami; Orzeka o zgodności z konstytucją celów i działalności partii politycznych; Orzeka w sprawach skarg konstytucyjnych;. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego są ostateczne. Trybunał Stanu – w skład wchodzi przewodniczący (pierwszy prezes Sądu Najwyższego), dwóch zastępców i 16 członków wybieranych przez sejm na czas jego kadencji. Jego celem jest orzekanie odpowiedzialności osób zajmujących najwyższe stanowiska państwowe. Jako oskarżeni mogą przed nim stanąć: Prezydent; Prezes i członkowie Rady Ministrów; Prezes NBP, prezes Najwyższej Izby Kontroli i członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji; Posłowie i senatorowie;

2 kwietnia 1997r. uchwalenie konstytucji (17 października weszła w życie); Konstytucja - najważniejszy akt prawny, określa relacje miedzy jednostką a państwem (prawa i obwiązki obywatela) oraz zasady ustroju polit.i społecznego państwa; jest ustawą zasadniczą (zgodność każdej innej ustawy); składa się z 243 artykułów 13 rozdziałów, poprzedzona preambułą, czyli uroczystym wstępem, zawierającym odwołanie do Boga; Ustrój RP opiera się na: zasadzie suwerenności narodu – posiada on prawa i obowiązki i od niego wywodzi się władza w RP, zasadzie republikańskiej formy państwa, zasadzie demokratycznego państwa prawnego - prawo wartością nadrzędną, zasadzie reprezentacji politycznej, zasadzie podziału władzy i równoważenia się władz - 3-podział władzy, zasadzie pluralizmu politycznego - wielość partii, zasadzie samorządności terytor., zasadzie niezawisłości sędziowskiej, zasadzie wolności praw człowieka i obywatela;

Prawo - uporządkowany zbiór norm ustanowionych lub usankcjonowanych przez państwo; funkcje prawa: regulacja życia społecznego, wychowawcza, dystrybucyjna, represyjna, kulturotwórcza; Prawo karne: zaspokajanie społecznego poczucia sprawiedliwości, jednego z najważniejszych czynników zapewniających i utrwalających ład społeczny w państwie. Odpowiedzialność karna pojawia się z chwilą popełnienia czynu zabronionego przez prawo (przestępstwa). Przestępstwa dzieli się na : Zbrodnie – czyny zagrożone karą pozbawienia wolności powyżej 3 lat np. zabójstwo; Występki –czyny zagrożone karą grzywny powyżej 30 stawek dziennych wynagrodzenia sprawcy, karą pozbawienia wolności przekraczającą 30 dni np. zniesławienie; Na sposób ścigania: Ścigane z urzędu- np. składanie fałszywych zeznań , rozbój, kradzież z włamaniem; Wniosek osoby pokrzywdzonej- Np. zgwałcenie; Rodzaj skargi: Publicznoskargowe- w których oskarżycielem jest prokurator np. pobicie ze skutkiem śmiertelnym; Prywatnoskargowe - gdzie w roli oskarżyciela występuje poszkodowany np. pomówienie; Prawo cywilne – reguluje stosunki majątkowe między osobami fizycznymi i prawnymi oraz stosunki osobowe miedzy obywatelami; Regulacje cywilnoprawne (kodeks cywilny, kodeks postępowania cywilnego) oparte są na zasadach : - uznania i ochrony osobowości każdego człowieka w równej mierze- całkowitej i równej ochronie mienia
- zakazu nadużywania praw podmiotowych -swobody umów-ochrony zaufania (dobrej wiary); Zdolność prawna – warunek nabywania praw i zaciągania zobowiązań . Warunkiem jej posiadania są pełnoletniość i poczytalność. Ograniczoną zdolność do czynności prawnych nabywa się po ukończeniu 13 roku życia; Przepisy prawa rzeczowego – określają społeczne formy korzystania z rzeczy : własność, współwłasność , użytkowanie wieczyste, dzierżawa; Prawo zobowiązań - reguluje zasady dotyczące wymiany dóbr i usług . Do najczęstszych czynności prawnych związanych z wymianą dóbr należy zawarcie umowy. Przy zawieraniu umowy sprzedaży obowiązuje szczególny rodzaj odpowiedzialności za jakość rzeczy - rękojmia za wady fizyczne - istniejące w chwili wydania rzeczy które w istotny sposób zmniejszają jej użyteczność i wartość; Prawo spadkowe - reguluje skutki prawne śmieci człowieka, określając sposoby przenoszenia praw i obowiązków po zmarłym na inne osoby (dziedziczenie przez spadkobierców); Dziedziczenie testamentowe – (na podstawie pisemnego oświadczenia ostatniej woli spadkobiercy , sporządzonego własnoręcznie wobec świadków lub przez notariusza w formie aktu notarialnego); Dziedziczenie ustawowe – prawo spadkowe ustala kolejność dziedziczenia : w pierwszej kolejności dziedziczą dzieci i małżonek zmarłej osoby, a w wypadku, gdy małżeństwo było bezdzietne grupa- współmałżonek, rodzice i rodzeństwo zmarłego. Gdy zmarły nie ma rodziny – dziedziczy Skarb Państwa; Prawo pracy –reguluje stosunki między pracodawcą a pracownikiem . Podstawową czynnością jest nawiązanie stosunku pracy. Jedną z najczęstszych form jego nawiązania jest umowa o pracę – zawierana między pracownikiem a pracodawcą. Umowa powinna określać rodzaj pracy, czas i miejsce pracy oraz wynagrodzenie pracownika. Może być zawarta na czas nieokreślony , określony , na czas wykonania danej pracy czy też na okres próbny. Ustanie stosunku pracy może nastąpić przez zawarcie umowy rozwiązującej umowę o pracę – rozwiązanie za porozumieniem stron lub poprzez wypowiedzenie przez jedną ze stron. W pewnych okolicznościach pracodawca może rozwiązać umowę bez okresu wypowiedzenia ( np. poważne naruszenie obowiązków przez pracownika ) , pracownik może bez wypowiedzenia rozwiązać umowę o pracę, gdy praca zagraża jego zdrowiu ( na podstawie orzeczenia lekarskiego) lub gdy pracodawca rażąco narusza swe obowiązki ( nie wypłaca wynagrodzenia); Prawo administracyjne –normy tego prawa określają zasady funkcjonowania organów administracji państwowej i samorządu terytorialnego , ich kompetencje i obowiązki, wzajemne relacje , zasady nadrzędności oraz kontroli; oraz przepisy nakładające na obywateli pewne obowiązki których kontrolę powierza się organom administracyjnym np. obowiązek rejestracji samochodu; dotyczą też ochrony środowiska, obywatelstwa , sposobu wystawiania dokumentów potwierdzających tożsamość. Prawo to jest zbiorem przepisów określających m.in. sposoby załatwiania różnych spraw przez obywatela np. dotyczących wypełniania obowiązku meldunkowego , otrzymania dowodu osobistego , paszportu czy prawa jazdy. Obowiązek meldunkowy - zobowiązanie do zameldowania się w miejscu stałego bądź tymczasowego pobytu, obejmujący także nakaz poinformowania odpowiednich urzędów) o narodzinach dziecka , zawarciu związku małżeńskiego , zgonie. Język prawny - język w którym opracowywane są akty normatywne. Rożni się od j.codziennego nadając określone znaczenie słowom czy wyrażeniom zawartym w tekście aktu prawnego; potoczne zwroty nabierają tu ściśle określonego znaczenia.
Język prawniczy - tworzony przez prawników. Służy on do interpretowania przepisów prawnych przez sędziów, prokuratorów, adwokatów, notariuszy , a także do systematyzowania i wyjaśniania wypowiedzi normatywnych; Jurysdykcja (łac. iurisdicto)- władza sadownicza, uprawnienie organu państwa do rozstrzygania spornych spraw; Ogłoszenie (publikacja) aktu prawnego to urzędowe i oficjalne podanie do wiadomości pub.;