ADMINISTRACYJNE NARZĘDZIA INTERWENCJI PAŃSTWA: Narzędzia : Zezwolenia, Koncesja, Wpisy do ewidencji i rejestrów, Zgody na podjęcie danej czynności, Inne (Umowy zwykłe, umowy publiczno-prawne, zamówienia rządowe). Reglamentacja działalności gospodarczej to sfera działania organów państwa, której istotą jest ograniczenie swobody realizacji swoich praw majątkowych i niemajątkowych przez przedsiębiorców w imię interesu społecznego. Polega ona na ustaleniu niezbędnych nakazów i zakazów, a także na udzielaniu upoważnień(koncesji) i wyznaczaniu obowiązków określonego zachowania się w formie działań i zaniechań uczestników życia gospodarczego. Wykorzystuje się narzędzia administracyjnych w sferze: dopuszczania do obrotu prawnego (podejmowania działalności gospodarczej), prowadzenie działalności gospodarczej, przeciwdziałania zdobywania pozycji monopolistycznej przez przedsiębiorców na rynku. Reglamentacja musi służyć dobru ogólnemu i nie pozwalać na wypaczenia wolności obywatelskich i równości innych przedsiębiorców. Zakres reglamentacji nie jest stały i zależy od potrzeb wynikających z aktualnej sytuacji gospodarczej. Cele reglamentacji: zapewnienie bezpieczeństwa państwa i ochrona jego ważnych interesów, zapobieganie naruszeniom porządku i bezpieczeństwa publicznego, ochrona interesu publicznego, ochrona podstawowych dóbr i interesów obywateli. Środki reglamentacji mają zastosowanie w: sytuacjach, w których działalność gospodarcza może być podejmowana na podstawie koncesji, zezwolenia, na podstawie wpisu do rejestru działalności gospodarczej.
CEIDG - Dokładnie 1 lipca 2011 roku Ewidencja Działalności Gospodarczej została zastąpiona przez stworzoną przez Ministerstwo Gospodarki, scentralizowaną elektroniczną bazę danych przedsiębiorców – CEIDG, czyli Centralną Ewidencję i Informację o Działalności Gospodarczej. Obecnie gminy już tylko pośredniczą w przekazywaniu informacji o nowo otwartych firmach do CEIDG. Ewidencji w CEIDG podlegają wyłącznie osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Spółki prawa handlowego podlegają zaś wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego. Obecnie w CEIDG przechowuje się obszerne dane na temat osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w Polsce. Wśród danych tych wymienia się: Numery PESEL, NIP i REGON przedsiębiorców, Adresy zamieszkania przedsiębiorców i adresy do korespondencji, Adresy prowadzenia działalności gospodarczej, Określenie przedmiotu wykonywanej działalności, za pośrednictwem kodów zgodnych z Polską Klasyfikacją Działalności, Informacje dotyczące udzielonych koncesji, zezwoleń itp.
DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA JEDNOSTEK SAMORZĄDU TERYTORIALNEGO - Spółki handlowe z udziałem j.s.t. muszą mieć radę nadzorczą i zarząd. Członkowie rad nadzorczych są powoływani spośród os., które złożyły egzamin dla członków rad nadzorczych. W przypadku gdy j.s.t. jest jedynym udziałowcem w spółce, członkowie jej rady nadzorczej nie mogą świadczyć pracy etatowej na rzecz tej spółki. Jednoosobowe spółki samorządu terytorialnego posiadają os. prawną i prowadzi działalność gospodarczą. Właścicielem akcji lub udziałów jest j.s.t. Funkcję zgromadzenia wspólników pełnią jej organy wykonawcze dlatego j.s.t. może wpływać na gospodarkę spółki. W sferze użyteczności publicznej gmina może wykorzystać formę zakładu budżetowego lub spółki prawa handlowego, a także umowę cywilnoprawną o świadczenie takich usług przez osoby fizyczne lub osoby prawne, natomiast w pozostałym zakresie tylko formę kapitałowej spółki prawa handlowego. Zadania własne gminy: ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej, gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego, wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz, lokalnego transportu zbiorowego, ochrony zdrowia, pomocy społecznej, w tym ośrodków i zakładów opiekuńczych. Powyższy katalog zadań nie ma charakteru katalogu zamkniętego, co wynika z literalnej konstrukcji przepisu – ustawodawca wymienia bowiem sprawy „w szczególności” należące do zadań własnych gminy.
FORMY CZYNNOŚCI PRAWNEJ – sposób, w jaki czynność prawna zostaje wyrażona na zewnątrz. Przykładowo umowę można zawrzeć w formie ustnej lub w formie pisemnej. Umowę w formie pisemnej można z kolei sporządzić np. w postaci własnoręcznie podpisanego dokumentu czy aktu notarialnego. Istnieje szereg czynności prawnych, które ze względu np. na ich dużą wartość ekonomiczną wymagają od ich stron szczególnej rozwagi, a w związku z tym odpowiedniego zabezpieczenia dowodowego stron na wypadek sporu, szczególnie gdy w jego ramach kwestionuje się sam fakt dokonania czynności. Temu celowi służą uregulowane w prawie formy kwalifikowane, które przedstawiono poniżej: Forma pisemna: polega na zamieszczeniu własnoręcznego podpisu przez osobę dokonującą czynności na dokumencie zawierającym jej oświadczenie woli. Nie jest konieczne sporządzanie własnoręcznym pismem całego dokumentu, wyjątek stanowi wymóg własnoręcznego sporządzenia testamentu. Forma pisemna z urzędowo poświadczoną datą: Czynność prawna w formie dokumentu pisemnego z urzędowo poświadczoną datą polega na stwierdzeniu wiążącym, także osoby nieuczestniczące w czynności prawnej, że dana czynność została dokonana w określonym czasie. Forma pisemna z podpisami notarialnie lub urzędowo poświadczonymi: Czynność prawna jest dokonana w formie dokumentu pisemnego z podpisem poświadczonym polega na umieszczeniu przez notariusza lub powołany organ klauzuli stwierdzającej własnoręczność wskazanej w tej klauzuli osoby. Wymóg takiej formy jest stosowany np. przy zbywaniu przedsiębiorstwa, albo przy ustanawianiu na nim użytkowania. Zmniejsza ryzyko, że osoba, na którą wskazuje podpis zaprzeczy, ze go złożyła. Akt notarialny: Zgodnie z polskim prawem akt notarialny powinien być sporządzony w języku polskim przez notariusza. Akt notarialny sporządzany jest dla udokumentowania czynności prawnej lub zdarzenia prawnego, jeżeli ustawa zastrzega taką formę lub taka jest wola stron. Forma zastępcza dla pisma: Przewidziana jest w celu ochrony osób niepiśmiennych lub nieumiejących czytać i umożliwienia im składania oświadczeń woli na piśmie. Postać elektroniczna.
FORMY PRZEDSIĘBIORSTW KOMUNALNYCH – Holding komunalny (spółka handlowa) jest to grupa kapitałowa składająca się z podmiotu dominującego (spółka matka) oraz podmiotów zależnych (spółka córka). Cechy: dominacja jednej ze spółek ma swoje źródło w wielu zależnościach, z czego najważniejsze są zależności właścicielskie; zarząd spółki dominującej realizuje cele strategiczne opierając się na własnych zasobach, jakimi są możliwości produkcyjne, kapitałowe i ludzkie; Pierwotny pomysł przekształcenia przedsiębiorstw komunalnych w grupę kapitałową pojawia się wówczas, gdy spółka matka powołuje spółki córki ( z o.o.), w których obejmuje albo 100% udziałów, albo spółki z udziałem innych podmiotów, w tym często pracowników spółki. Przyczynami tworzenia takiej struktury są: decentralizacja zarządzania; wyzwolenie inicjatywy i przedsiębiorczości u kierownictw wydzielonych podmiotów; poprawa efektywności działania; wydzielenie tzw. centrów zysku, zainteresowanie pracowników wynikami działania, szczególnie, gdy są współwłaścicielami.. Powiązania wewnętrzne zależą od: stopnia centralizacji zarządzania, kierunek powiązań kapitałowych, lokalizacji spółek córek, siły ekonomicznej poszczególnych podmiotów. Zakład budżetowy - powołuje, likwiduje i przekształca rada gminy, są jednostkami organizacyjnymi sektora finansów publicznych, które odpłatnie wykonują wyodrębnione zad., a także pokrywają koszty swojej działalności z przychodów własnych. Nie mają osobowości prawnej; O cenach usług decyduje rada gminy/ powiaty/ sejmik wojewódzki/. Rozliczają się z budżetem „wynikowo”. Mogą być dotowane. Nie może prowadzić innej działalności gos. niż w zakresie użyteczności publicznej. Poza sferą użyteczności publicznej gmina może tworzyć spółki handlowe i przystępować do nich jedynie w warunkach wysokiego bezrobocia i konieczności aktywizacji gospodarczej mieszkańców. Wobec pracowników komunalnych zakładów budżetowych stosuje się przepisy ustawy o pracownikach samorządowych.
GOSPODARKA – całokształt działalności gospodarczej prowadzonej w danym regionie (gospodarka regionalna), kraju (gospodarka narodowa) lub na całym świecie (gospodarka światowa). Działalność ta polega na wytwarzaniu dóbr i świadczeniu usług zgodnie z potrzebami ludności. Najprostszy podział gospodarki wyróżnia trzy sektory: rolnictwo, przemysł, usługi. Funkcje prawa w gospodarce: Reguluje funkcje państwa w gosp., określa przez normy prawne władztwo państwa w dziedzinie gosp. i jego granice; Reguluje stosunki społeczne związane z aktami wymiany dóbr i świadczenia usług przez przedsiębiorców związku z prowadzoną przez nich na własny rachunek działalnością gosp.; Funkcja stabilizacyjna w gosp. mieszanej i ochronna wobec gosp. Rynkowej; Funkcje prawa w gosp. zależą od ustroju państwa. Stopień interwencji państwa w gosp. zależy od przyjętej doktryny polityczno – prawnej. Konstytucja RP o gospodarce: „Społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego RP” Ponadto konstytucja do wartości stanowiących podstawę ustroju gosp. RP zalicza: ochrona środowiska, wolność wykonywania zawodu, pracę, wolność zrzeszania się w związkach zawodowych, prawo do własności;
Interwencjonizm państwowy - polityka aktywnego oddziaływania państwa na przebieg procesów gospodarczych. Przeciwieństwo liberalizmu gospodarczego. Zwolennicy interwencjonizmu wskazują na trzy główne jego cele: ograniczenie bezrobocia, pobudzenie popytu globalnego oraz podniesienie tempa wzrostu gospodarczego. Do głównych narzędzi pozwalających realizować politykę interwencjonizmu należą: podejmowanie przez państwo przedsięwzięć inwestycyjnych pozwalających zwiększyć zatrudnienie bez wzrostu podaży dóbr i usług (np. roboty publiczne); dotacje do nierentownych przedsiębiorstw lub ich nacjonalizacja; protekcjonizm w zakresie handlu zagranicznego; polityka monetarna; polityka fiskalna. Granice interwencji są ruchome i zależą m.in. od: doktryny ekonom. przyjmowanej przez elity rządzące; interesu politycznego tych elit; ochrony przed wyzyskiem i monopolem; zasobów ludzkich i naturalnych
KONCESJA - jest formą reglamentacji działalności gospodarczej przez państwo. Wyraża zgodę władz publicznych na podjęcie i wykonanie działalności gospodarczej przez danego przedsiębiorcę. Cechy: wydawana jest wyłącznie na wniosek przedsiębiorcy, ma formę decyzji administracyjnej, związana jest z wybranymi dziedzinami gospodarki, stanowi wyjątek od zasady wolności gospodarczej, ma określony czas obowiązywania. Organy: Koncesje udzielane są z reguły przez naczelne organy administracji rządowej(ministra) właściwe ze względu na przedmiot działalności gospodarczej podlegającej koncesjonowaniu. Koncesji na rozpoznanie i wydobycie kopalin pospolitych udziela marszałek województwa po zasięgnięciu opinii właściwego wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Koncesji może też udzielić starosta powiatowy w zakresie kopalin pospolitych, gdy powierzchnia eksploatacji nie przekracza 2 ha, roczne wydobycie nie przekracza 20tys.m3 i wydobycie odbywa się bez użycia materiałów wybuchowych. Postępowanie: Przyznanie koncesji jest decyzją administracyjną a postępowanie reguluje kodeks prawa administracyjnego. Jest jednoinstancyjne, jednak można wnioskować o ponowne rozpatrzenie sprawy, wnioskodawca dołącza do wniosku dokument poświadczający, że spełnia on warunki wymagane do prowadzenia określonej działalności (organ koncesyjny może skontrolować te warunki). Przetarg: Przetarg ogłasza się w przypadku ograniczonej liczby koncesji. Ogłasza się go w Monitorze Polskim. Przetarg przeprowadza właściwy organ koncesyjny kierujący się wysokością zadeklarowanych opłat za udzielenie koncesji. Organ ten zwraca wadium przedsiębiorcą, których oferty nie zostały wybrane, a wadium zwycięzcy zaliczane jest na poczet opłaty skarbowej. Kontrola: W trakcie realizacji koncesji organ koncesyjny może przeprowadzać kontrolę w zakresie: zgodności prowadzonej działalności z udzieloną koncesyjną, przestrzegania warunków działalności gospodarczej określonych w koncesji, obronności lub bezpieczeństwa państwa a także ochrony dóbr osobistych obywateli. Koncesję cofa się, gdy przedsiębiorca nie podjął działalności objętej koncesją albo trwale zaprzestał wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją.
KONTROLA, NADZÓR - Kontrola i nadzór są elementem działań administracji publicznej wobec przedsiębiorców. Kontrola polega na badaniu stanu faktycznego pod kątem zgodności z określonymi wzorcami normatywnymi. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej wprowadza zakaz prowadzenia więcej niż jednej kontroli jednocześnie u tego samego przedsiębiorcy, chyba że : prowadzone jest śledztwo lub dochodzenie przeciwko przedsiębiorcy, kontrola jest uzasadniona zagrożeniem życia, zdrowia lub środowiska naturalnego, zagrożone są interesy finansowe państwa lub UE, dotyczy zwrotu VAT-u. Czas trwania kontroli nie może przekraczać 4 tygodni w przedsiębiorstwach małych i średnich i 8 tygodni w przedsiębiorstwach dużych, chyba że (patrz wyżej).. Powyższe zasady nie obowiązują w przypadku: nadzoru celnego, nadzoru nad rynkiem kapitałowym, nadzoru bankowego, nadzoru ubezpieczeniowego, nadzoru emerytalnego (nad funduszami emerytalnymi), nadzoru weterynaryjnego. Przedsiębiorca musi prowadzić i przechowywać w swojej siedzibie książkę kontroli i dokumenty kontrolne. Kontroler musi okazać legitymację służbową i upoważnienie do przeprowadzenia kontroli. Upoważnienie musi zawierać zakres kontroli, podstawę prawną, dane identyfikujące kontrolera, czas trwania kontroli, pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego. Czynności kontrolnych dokonuje się w obecności kontrolowanego lub osoby upoważnionej. Kontrola kończy się sporządzeniem protokołu kontrolnego, z treścią którego należy zapoznać kontrolowanego. Wnioski pokontrolne zawarte w protokole są jednocześnie wezwaniem do usunięcia stwierdzonych uchybień. Nadzór oznacza możność wpływu na sposób funkcjonowania i decyzje podmiotu nadzorowanego. Kontrola nie musi łączyć się z nadzorem. Nadzór może mieć charakter ogólny (ze strony administracji rządowej) lub specjalistyczny (ze strony tzw. administracji specjalnej).
LICENCJA, ZEZWOLENIE - Zezwolenie jest aktem zgody państwa na prowadzenie danej działalności. Zezwolenie często wydawane jest dla wykonania zadania zleconego przez administrację rządową. Obecnie w Polsce 31 dziedzin wymaga zezwolenia, m.in.: produkcja i handel alkoholem, organizacja gier i zakładów wzajemnych, utrzymanie porządku i czystości w gminach, produkcja tablic rejestracyjnych, publiczny obrót papierami wartościowymi, organizacja funduszy emerytalnych, wywóz odpadów, zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków, działalność pocztowa itd. Licencja to akt administracyjny wydawany przez organy administracji rządowej, który daje stronie postępowania określone zezwolenie na korzystanie z praw wyłącznych do dóbr niematerialnych. Upoważnia również do korzystania z cudzej myśli technicznej w szczególności zarejestrowanych wzorów użytkowych jak i składników własności przemysłowej, wzory zdobnicze i znaki towarowe. Licencjodawca może udzielić innej osobie licencji do korzystania z jego wynalazku i zawiera tzw. umowę licencyjną. Opisane są w niej prawa i obowiązki przysługując licencjobiorcy. Dwie dziedziny wymagają licencji : transport drogowy, transport kolejowy. Dziedzina wymagająca zgody : system płatności i rozrachunku papierów wartościowych.
OSOBA FIZYCZNA – Osobą fizyczną jest człowiek od urodzenia aż do śmierci. Nie odgrywa tutaj płeć człowieka, wiek, stan posiadania, czy też stan zdrowia. .Osoba prawne jest więc pojęciem jednolitym z punktu widzenia prawa.
OSOBA PRAWNA - osoba prawna to wyodrębniona jednostka organizacyjna która może występować jaki samodzielny podmiot prawa cywilnego. Osobę prawną tworzą: element ludzki np. pracownicy przedsiębiorstwa; element majątkowy – osoba prawna ma własny majątek, wyodrębniony od majątku poszczególnych osób tworzących osobę prawną. Osoba prawna odp za zobowiązania własnym majątkiem; element organizacyjny – osoba prawna ma swoje organy władcze wykonujące w jej imieniu wszelkie czynności Podział osób prawnych: a) ze względu na sposób tworzenia: osoby prawne typu instytucjonalnego – tworzone są przez państwo w drodze aktu władczego sejmu; osoby prawne typu stowarzyszeniowego – powstają w drodze porozumień członków założycieli b) ze względu na cel: dążące do celów gospodarczych przedsiębiorstwa; dążące do celu niegospodarczych(stowarzyszenia) Rodzaje osób prawnych: skarb państwa, spółki kapitałowe, przedsiębiorstwa państwowe, banki, państwowe jednostki organizacyjne, spółdzielnie, fundacje, stowarzyszenia, inne np. partie polityczne; Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych osób prawnych: W przypadku osób prawnych nie ma potrzeby osiągnięcia pełnoletniości; Zakres zdolności prawnej jest u osób prawnych węższy niż u osób fizycznych: osoba prawna nie może być ubezwłasnowolniona, uznana za zmarłą , nie może sporządzać testamentu, być spadkobiercom, nie może zawrzeć małżeństwa, sprawować władzy rodzicielskiej. Organy osób prawnych: osoba prawna dokonuje czynności prawnych za pomocą swych organów, organ to osoba lub kilka osób, oświadczenie woli osoby prawnej dokonuje często jej reprezentacja łączna polegająca na współdziałaniu kilku osób, wszelkie szkody wyrządzone przez Oran przy dokonaniu czynności prawnych w imieniu osoby prawnej obciążają tę osobę prawną.
PARTNERSTWO PUBLICZNO-PRAWNE - Tworzy prawne ramy do realizacji zadań publicznych przez podmioty prawne. Zwalnia to organy administracji publicznej od odpowiedzialności organizacyjnej i finansowej za skutki realizacji tych zadań. Odp. Publiczno-prawną ponosi jednak władza publiczna w zakresie utrzymania standardów i regularność świadczonych usług oraz ich powszechną dostępność. Celem ustawy jest pobudzenie inwestycji sektora publicznego, zwłaszcza infrastrukturalnych, poprzez stworzenie optymalnych ram prawnych ze znaczącym działaniem kapitału prywatnego. Zasady i procedury: podstawą ppp jest umowa; stronami ppp są: podmiot publiczny i prywatny; celem współpracy jest realizacja zad. Publicznego; podmiotem umowy ppp jest realizacja przez partnera prywatnego przedsięwzięcia za wynagrodzeniem na rzecz podmiotu publicznego; partner prywatny w całości lub w części poniesie nakłady na przedsięwzięcie; ppp musi przynieść korzyści dla interesu publicznego; przystąpienie do ppp muszą poprzedzić odpowiednie analizy finansowe; info o zamiarze przystąpienia do ppp musi być upubliczniona w Biuletynie Zamówień Publicznych i Biuletynie Informacji Publicznej; wzór partnera prywatnego musi odbyć się na zasadzie przetargu. Podmiotami publicznymi są: organ administracji rządowej, fundusze celowe, jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, państwowe szkoły wyższe, jednostki badawczo – rozwojowe, państwowe instytucje kultury, Polska Akademia Nauk; Umowa powinna zawierać: cel, przedmiot i harmonogram przedsięwzięcia, łączną wartość środków przeznaczonych na przedsięwzięcie, zobowiązanie partnera prywatnego do poniesienia całości lub części kosztów przedsięwzięcia, wielkość, zasady i termin wniesienia wkładu własnego przez podmiot publiczny, uprawnienia podmiotów w zakresie bieżącej kontroli realizacji zadania i okresowej oceny realizacji, czas na jaki umowa została zawarta itd. Nadzór: wykonywany przez ministra finansów i ministra gospodarki, nadzór wyraża się w uprawnieniu do ingerencji prewencyjnej w stosunku do planowanego przedsięwzięcia. Jeśli przeds. wymaga dopłaty ze strony państwa, musi być zgoda ministra finansów, mini. finan. bada przedsięwzięcie pod kątem celowości, rzetelności i przejrzystości; minister gospodarki nakłada na podmiot publiczny obowiązki informacyjne: kwotę wydatków, podział ryzyka, zmiany w umowie itp.
PODMIOT GOSPODARCZY – każdy, niezależnie od jego formy organizacyjnej, aktywny uczestnik procesów gospodarczych, którego decyzje i działania wywołują skutki ekonomiczne. Celem ich istnienia jest prowadzenie działalności gospodarczej. Działalność gospodarcza- działalność gosp. ujęta jest przedmiotowo i oznacza działalność wytwórczą, budowlaną i handlową oraz wszelką działalność usługową. Podkreśla się aktywną formę działania. Prawo gospodarcze dodaje do tej definicji aspekt finansowy i twierdzi, ze działalność gosp. musi mieć charakter zarobkowy. Ustawa z 1999 r. rozszerza pojęcie działalności gosp. o poszukiwanie, rozpoznawanie i eksploatację zasobów mineralnych. Cechy działalności gospodarczej: Wytwarzanie produktów, lub świadczeniu usług materialnych niematerialnych; Ma charakter zorganizowany; Charakteryzuje się ciągłością (powtarzalnością działań); Wyłączenia z działalności gospodarczej: Ustawy o swobodzie działalności gosp. nie stosuje się do: Działalności wytwórczej w rolnictwie; Ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa, rybołówstwa; Wynajmowania przez rolników pokoi i usług związanych z pobytem turystów.
PODMIOT ZAGRANICZNY – Podmiot będący osobą prawną, osobą fizyczną albo jednostką organizacyjną nie posiadającą osobowości prawnej z siedzibą (miejscem zamieszkania) poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej wyróżnia 3 grupy podmiotów zagranicznych: Osoby zagraniczne z państw członkowskich UE i EFT podmioty te zrównane z przedsiębiorcami polskimi. 1. Osoba zagraniczna to : -osoba fizyczna mająca miejsce zamieszkania za granicą, nie posiadająca obywatelstwa polskiego – osoba prawna z siedzibą za granicą oraz – jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną posiadająca zdolność prawną z siedzibą za granicą. 2. Inna osoba zagraniczna: - ma prawo do prowadzenia działalności gosp. wyłącznie w formie spółki komandytowej, komandytowo-akcyjnej, spółki z.o.o i akcyjnej – ma prawo do przystępowania do takich spółek oraz obejmowania lub nabywania ich udziałów lub akcji 3. Przedsiębiorca zagraniczny; to osoba wykonująca działalność gosp. za granicą- może tworzyć na terytorium Polski oddziały i przedstawicielstwa. Odziały i przedstawicielstwa: Przedsiębiorca zagraniczny może stworzyć swoje oddziały i przedstawicielstwa na terenie Polski pod warunkiem, że działalność ta jest zgodna z podstawowym przedmiotem jego działalności prowadzonym w państwie, siedziba (miejsce zamieszkania)
PRAWO SPÓŁDZIELCZE - Regulowane ustawą z 16 września 1982r. Spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób, o zmiennym składzie osobowymi zmiennym funduszu udziałowym, które w interesach swoich członków prowadzą wspólną działalność gospodarczą . majątek spółdzielni jest prywatną własnością jej członków. Zakładanie spółdzielni i jej rejestracja: Liczba założycieli nie może być mniejsza niż 10 osób, jeśli są to osoby fizyczne, 3 jeśli są to osoby prawne; Spółdzielnia podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego; Spółdzielnia nabywa osobowość prawną w chwili wpisu do KRS; Zmiana statusu wymaga uchwały walnego zgromadzenia większością 2/3 głosów. Członkowie i ich prawa i obowiązki: członkiem może być każda osoba fizyczna o pełnej zdolności do czynności prawnych; warunkiem przyjęcia do spółdzielni jest złożenie pisemnej deklaracji. Przyjęcie powinno być stwierdzone na deklaracji podpisem dwóch członków zarządu, natomiast odmowa powinna zawierać uzasadnienie; Członek spółdzielni ma obowiązek: przestrzegania przepisów spółdzielczych; dbania o dobro i rozwój spółdzielni oraz uczestniczenia w realizacji jej zadań statutowych; wnieść wpisowe zdeklarowane udziały; pokrywać straty do zdeklarowanych udziałów ; członek nie wykonujący obowiązków statutowych może być wykreślony z rejestru; Organy spółdzielni: walne zgromadzenie – jest najwyższym organem spółdzielni, do właściwości walnego zgromadzenia należą: uchwalanie kierunków działania spółdzielni, rozpatrywanie sprawozdań, uchwały, zmiana statutu; rada nadzorcza – sprawuje kontrolę nad działalnością spółdzielni, składa się z co najmniej 3 osób będących członkami spółdzielni, zadania; uchwalanie planów gospodarczych, badanie okresowych sprawozdań finansowych, chwały w sprawie nabycia. Zarząd - kieruje działalnością spółdzielni oraz reprezentuje je na zewnątrz. Powoływany jest przez walne zgromadzenie, może być jednoosobowy. Nie może być jednocześnie członkiem rady nadzorczej i zarządu. Likwidacja spółdzielni: Spółdzielnia przechodzi w stan likwidacji: z upływem okresu, na który została powołana, wskutek zmniejszenia się liczby członków poniżej wskazanej w statucie lub w ustawie, wskutek zgodnej uchwały walnego zgromadzenia. Likwidatorem spółdzielni może być członek zarządu lub osoba wybrana przez walne zgromadzenie także z zewnątrz Upadłość spółdzielni: ogłoszenie upadłości spółdzielni następuje wskutek jej niewypłacalności, wniosek do sądu o postawienie w stan upadłości może sformułować wierzyciel, po ukończeniu postępowania upadłościowego syndyk upadłości zgłosi do sądu rejestrowego wniosek o wykreślenie spółdzielni z Krajowego Rejestru Sądowego
PRZEDSIĘBIORSTWO: w polskim prawie zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności: własność nieruchomości lub ruchomości, prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości; wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne; koncesje, licencje i zezwolenia; patenty i inne prawa własności przemysłowej; tajemnice przedsiębiorstwa; księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Kategorie przedsiębiorstwa: Mikro przedsiębiorca (zatrudnia mniej niż 10 pracowników, osiąga roczny obrót do 2 mln euro); Mali (do 50 pracowników, obrót 10 mln euro); Średni (do 250 pracowników, do 50 mln euro); Formy wspierania przedsiębiorczości: Szeroki dostęp do kredytów, pożyczek i poręczeń kredytowych; Wyrównywanie obciążeń publicznoprawnych; Ułatwienie dostępu do informacji, szkoleń oraz doradztwa; Wspieranie współpracy małych i średnich przedsiębiorstw z innymi polskimi i zagranicznymi.
SAMORZĄD GOSPODARCZY - Samorząd polega na wykonywaniu części administracji publicznej przez organizacje społeczne posiadające osobowość prawną, działające we własnym imieniu, pod nadzorem państwa. Polega na powierzeniu zarządu sprawami publicznymi samym zainteresowanym, czyli zrzeszeniu obywateli, zorganizowanych w korporacjach prawa publicznego.
STOWARZYSZENIA, FUNDACJE - Zgodnie z ustawa o działalności pożytku publicznego organizacje pozarządowe mogą prowadzić działalność gospodarczą . Statutowa działalność organizacji pozarządowej może być prowadzona jako działalność nieodpłatna lub jako działalność odpłatna. Działalność statutowa to działalność organizacji pozarządowej/fundacji, stowarzyszenia/, zgodna z jej statutem, w którym wymienione są cele działalności oraz wskazane sposoby ich realizacji. Stowarzyszenia i fundacje mogą prowadzić każdy rodzaj działalności gospodarczej zgodnej z Polską Klasyfikacją Działalności, poza działalnością; bankowa ubezpieczeniową wymagającej koncesji. W statucie organizacji musi znaleźć się zapis o chęci prowadzenia działalności gospodarczej. Dla nowopowstających fundacji istnieje drugi warunek; wartość majątku przeznaczonego na działalność gospodarczą nie może być niższy niż 1000zł.
STRAŻ ADMINISTRACYJNA (wł. straż gminna) – umundurowana formacja tworzona przez radę miasta (gminy) mająca na celu ochronę porządku publicznego na terenie miasta (gminy). Straż miejska ma na celu przede wszystkim ochronę spokoju i porządku w miejscach publicznych, a także ochronę obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej. Ma też czuwać nad porządkiem i kontrolować ruch drogowy. Współdziała z właściwymi podmiotami w zakresie ratowania życia i zdrowia obywateli, pomocy w usuwaniu awarii technicznych i skutków klęsk żywiołowych oraz innych miejscowych zagrożeń. Do momentu przybycia właściwych służb, zabezpiecza miejsca przestępstwa, katastrofy lub innego podobnego zdarzenia - albo miejsc zagrożonych takim zdarzeniem - przed dostępem osób postronnych lub zniszczeniem śladów i dowodów, a także ustala wstępnie świadków zdarzenia. Często współdziała z organizatorami i innymi służbami w ochronie porządku podczas zgromadzeń i imprez publicznych. Doprowadza osoby nietrzeźwe do izby wytrzeźwień lub miejsca ich zamieszkania, jeżeli osoby te zachowaniem swoim dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym, znajdują się w okolicznościach zagrażających zdrowiu albo życiu ich lub innych osób. Straż miejska (gminna) informuje społeczność lokalną o stanie i rodzajach zagrożeń, a także inicjuje i uczestniczy w działaniach mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziała w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi i organizacjami społecznymi. Poza tym konwojuje dokumenty, przedmioty wartościowe lub wartości pieniężne dla potrzeb gminy. Przykładowymi dozoru technicznego jest inspekcja budowlana i inspekcja sanitarno-epidemiologiczna.
STRAŻE ADMINISTRACYJNE, PIS, IH, PIP - Celem inspekcji administracyjnych jest integracja w działalności przedsiębiorcy celem wymuszenia przewidzianych przepisami prawa zachować. Państwowa Inspekcja Sanitarna jest to wyspecjalizowana instytucja wykonująca zadania z zakresu zdrowia publicznego, poprzez sprawowanie kontroli i nadzoru nad warunkami higieny w różnych dziedzinach życia. Inspekcja gromadzi również dane epidemiologiczne dotyczące niektórych chorób oraz wydaje decyzje w zakresie chorób zawodowych. Inspekcja Handlowa jest wyspecjalizowanym organem kontroli państwowej powołanym do ochrony interesów i praw konsumentów oraz interesów gospodarczych państwa. Do zadań Inspekcji należy: kontrola legalności i rzetelności działania przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów odrębnych w zakresie produkcji, handlu i usług; kontrola produktów znajdujących się w obrocie handlowym lub przeznaczonych; do wprowadzenia do takiego obrotu, w tym w zakresie oznakowania i zafałszowań, oraz kontrola usług. Kontrola, o której mowa nie obejmuje kontroli jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych u producentów i w obrocie hurtowym oraz kontroli jakości zdrowotnej środków spożywczych i używek określonych w przepisach odrębnych; podejmowanie mediacji w celu ochrony interesów i praw konsumentów. Zadania Inspekcji wykonują Prezes Urzędu Ochrony konkurencji i Konsumentów oraz wojewodowie przy pomocy wojewódzkich inspektorów inspekcji handlowej wchodzących w skład zespolonej administracji rządowej w województwach. Państwowa Inspekcja Pracy jest to polski organ nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Przeprowadza planowe oraz niezapowiedziane kontrole w zakładach pracy zatrudniających pracowników. Udziela bezpłatnie porad w zakresie prawa pracy pracownikom. Dba o przestrzeganie praw pracowników. W skład PIP-u wchodzą Główny Inspektorat Pracy oraz Okręgowe Inspektoraty Pracy, których zasięg terytorialny pokrywa się z mapą województw. Zadaniem Państwowej Inspekcji Pracy jest kontrolowanie zakładów pracy i nadzorowanie przestrzegania prawa pracy, stosowania przepisów prawa i zasad BHP np. czy pracownik dostaje wszystko, co w umowie było zawarte (wynagrodzenie za prace, czas pracy, urlopy, ochrony praw kobiet, zatrudnionych osób niepełnosprawnych i młodocianych) i czy nie zostało coś pominięte. Analizują przyczyny i powstanie wypadków oraz chorób zawodowych.
ZASADY PODEJMOWANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ: Rejestracja przedsiębiorców; Prawo nakłada na przedsiębiorców obowiązek uzyskania wpisu do rejestru w KRS; Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą muszą uzyskać wpis do ewidencji działalności gospodarczej EWD prowadzonej przez wójtów, burmistrzów. Krajowy rejestr sądowy: Prowadzony przez wybrane sądy rejonowe i ministerstwo sprawiedliwości. Składa się z 3 rejestrów: rejestru przedsiębiorców, rejestru stowarzyszeń, fundacji oraz zakładów opieki zdrowotnej, rejestru dłużników niewypłacalnych. Do rejestru wpisuje się: nazwę, adres, formę prawną oraz nadaje REGON, reprezentantów przedsiębiorstwa, przedmiot działalności, dane opisujące sytuacje finansową. Ewidencja działalności gospodarczej: ewidencja jest ustawowym wymogiem dla legalności działania gospodarczego, ewidencja ma przyspieszyć i uprościć podjęcie działalności gospodarczej rzez osoby fizyczne i spółki kapitałowe, prowadzenie ewidencji należy kompetencji wójta lub burmistrza (prezydenta miasta), przy ewidencji musi być zachowana właściwość rzeczowa i miejscowa.
ZASADY WYKONYWANIA DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ: Zasada wolności gospodarczej: każda działalność gospodarcza wykonywana przez róże podmioty jest dozwolona, jeśli przepisy nie stanowią inaczej. Może być rozpatrywana w płaszczyźnie ekonomicznej, politycznej i prawnej. Obywatel ma roszczenie wobec władzy, gdy administracja naruszy chronioną przez prawo sferę interesów obywatela. Władze nie mogą ograniczać prawa różnych podmiotów do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej oraz; prawa własności, wolności osobistej, wolności wyboru zajęcia i miejsca zamieszkania, prawa do wolnej i równej konkurencji, wolności umów. Zasada równości prawnej przedsiębiorców: podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach z zachowaniem warunków określonych prawem. Oznacza zakaz dyskryminowania kogokolwiek życiu gospodarczym, równość dostępu do własności, środków produkcyjnych, kapitału siły roboczej, zakaz uchwalania przepisów dyskryminujących różne podmioty gospodarcze, równość różnych form własności. Zasady uczciwej konkurencji: Władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców. Zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji. Mamy dwie ustawy, a mianowicie ustawę o ochronie konkurencji i konsumentów oraz ustawę o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, które to ustawy określają czyny nieuczciwej konkurencji. Oznacza to, że zamawiający ma prawo i ma obowiązek oceniania złożonych ofert pod kątem czynów nieuczciwej konkurencji. Poza tym zamawiający, jeżeli dojdzie do wniosku, że złożona oferta stanowi czyn nieuczciwej konkurencji ma uprawnienie i obowiązek prawny odrzucenia takiej oferty. Zakaz praktyk antykonkurencyjnych – zakazane są porozumienia, których celem lub skutkiem jest wyeliminowanie, ograniczenie lub naruszenie w inny sposób konkurencji na rynku właściwym. Niezgodne ze wspólnym rynkiem i zakazane są wszelkie porozumienia między przedsiębiorstwami, wszelkie decyzje związków przedsiębiorstw i wszelkie praktyki uzgodnione, które mogą wpływać na handel między Państwami Członkowskimi i których celem lub skutkiem jest zapobieżenie, ograniczenie lub zakłócenie konkurencji wewnątrz wspólnego rynku.
ZAWARCIE UMOWY - Do zawarcia umowy dochodzi najczęściej w ten sposób, że jedna z e stron występuje z ofertą, a druga strona tą ofertę przyjmuje. Istnieją następujące tryby zawarcia umowy: w drodze złożenia i przyjęcia oferty, w drodze aukcji i przetargu, w drodze negocjacji. Oferta to oświadczenie woli osoby fizycznej lub prawnej skierowane do innych osób, które wyrażają wolę zawarcia umowy. Jeżeli oferta nie zawiera określonego terminu występują dwie sytuacje: umowa jest zawarta jeśli oferta została złożona za pomocą środka bezpośredniego porozumiewania się na odległość i zostanie przyjęta bezzwłocznie; oferta jest złożona listownie. Przyjęcie oferty powoduje zawarcie umowy, jeśli oferta zostanie zaakceptowana w całości i bez zastrzeżeń. Wprowadzenie zmian warunków powoduje jej nie przyjęcie. Przetarg, aukcja stosuje się najczęściej w obrocie gospodarczym w tzw zamówieniach publicznych są one obowiązkowe. Na tryb zawarcia umowy przez aukcję i przetarg składają się; ogłoszenie aukcji, zgłaszanie ofert, przyjęcie wybranej oferty. Aukcja ma formę ustną a przetarg pisemną. Ogłaszający aukcję oczekuje coraz korzystniejszych ofert składanych sukcesywnie przez licytantów. Przetarg polega na złożeniu ofert i składaniu najkorzystniejszej z nich, a oferty można składać w terminie wskazanym w ogłoszeniu. Umowa zawarta w drodze negocjacji dotyczy spraw skomplikowanych, dużych projektów gospodarczych, inwestycji, współpracy międzynarodowej. Do zawarcia umowy dochodzi gdy strony dojdą do porozumienia we wszystkich sprawach.
Zdolność prawna osoby fizycznej: Zdolność prawna osoby fizycznej do występowanie w charakterze podmiotu w stosunkach cywilnoprawnych. Człowiek może zatemby właścicielem rzeczy, może zawierać umowy, ponosić odpowiedzialność materialną, itp. Do chwili uzyskania pełnoletniości dziecko jest reprezentowane przez rodziców, opiekunów, ale to ono, a nie rodzice, jest podmiotem cywilnoprawnym. Zakres zdolności prawnej jest jednak zróżnicowany i zależy od wieku. Osoba, które nie ukończyła 18 lat nie może być wykonawcą testamentu, a także nie może być opiekunem lub kuratorem. Przepisy więc mogą ograniczyć zdolność prawną osoby fizycznej Zdolności do czynności prawnych osoby fizycznej: Jest to zdolność osoby fizycznej do nabywania praw i zaciągania obowiązków z pomocą czynności prawnych. Osoba fizyczna może więc zawierać umowy dwu lub wielostronne sprzedaży, najmu, zlecenia, a także jednostronne np. sporządzić testament. Żeby być właścicielem rzeczy wystarczy zdolność prawna, ale żeby rzecz sprzedać w sposób prawnie ważny trzeba mieć zdolności do czynności prawnych. Polskie prawo cywilne wyróżnia 3 sytuacje; pełną zdolność do czynności prawnych – osiąga człowiek z chwilą ukończenia 18 lat; ograniczoną – osoby, które ukończył 13 lat, bez zgody przedstawiciela ustawowego osoba o ograniczonej zdolności do czynności prawnych może zawierać umowy w drobnych sprawach życia codziennego np. może rozporządzać kieszonkowym; brak zdolności – osoby, które nie ukończyły 13 lat oraz osoby całkowicie ubezwłasnowolnione, wszelkie czynności wykonują za nich rodzice lub opiekunowie, wyjątkiem jest np. zakup w sklepie drobnej rzeczy