1. Budowa układu współrzędnych przedmiotu, osie liniowe i obrotowe

X,y,z – podstawowe osie liniowe

U,v,w- pomocnicze osie liniowe

A,b,c- osie obrotowe

1. Co to są cykle obróbkowe

Cykle sąto na stałe zaprogramowane i przechowywane w pamięci układusterującego sekwencje operacji, które mogąbyćwywołane poprzez pojedyncze funkcjeprzygotowawcze lub podprogramy. Sąone stosowane do zmniejszenia czasu programowaniapowtarzających sięoperacji.

1. Dla podanego półfabrykatu wrysuj początek układu współrzędnych i oznacz osie.

1. Dla podanych narzędzi i parametrów skrawania oblicz prędkości posuwowe oraz prędkości obrotowe:

• Predkosc obrotowa wrzeciona:

$$n = \frac{1000*Vc}{\pi*d}$$

• Predkość posuwu

Vf=f*n*z

n-obroty

z-liczba ostrzy

f-posuw na ostrze

1. Narysuj dowolny przedmiot obrabiany na tokarce i nanieś na niego układ współrzędnych

1. Rodzaje układów współrzędnych

W obrabiarkach CNC występujądwa układy współrzędnych:

- maszynowy – związany z obrabiarką– zdefiniowany przez producenta obrabiarki,

- przedmiotu – związany z przedmiotem obrabianym – zdefiniowany przez programistę.

1. Punkty charakterystyczne narzędzi frezarskich oraz tokarskich.

1. Sposoby programowania zagłębiania narzędzia w materiał (frezowanie gniazd)

• z zastosowaniem freza monolitycznego z możliwościąskrawania osiowego (rys. 1a). Wtym przypadku najpierw narzędzie zagłębia sięosiowo w materiał, na głębokośćwarstwyskrawanej, a następnie wybiera resztęmateriału. Wadątej metody sąbardzo trudnewarunki skrawania w osi narzędzia w czasie zagłębiania osiowego, co ma wpływ natrwałośćnarzędzia. Ponieważprzy danej prędkości obrotowej w osi narzędzia jest zerowaprędkośćskrawania (średnica skrawania równa zero), materiał nie jest skrawany, alewygniatany. Aby uniknąćuszkodzenia narzędzia w ruchu zagłębiania narzędzia należyzmniejszyćwartośćposuwu wgłębnego do około 25% dobranego posuwu frezowania,

• z wykorzystaniem wiertła oraz freza z możliwościązagłębiania osiowego (rys. 1b). Wiertło wykonuje otwór na głębokośćgniazda a następnie frez zagłębia sięw tym samym miejscu. Średnica wiertła może byćmniejsza od średnicy zastosowanego freza. W tymprzypadku podczas wiercenia równieżwystępujątrudne warunki skrawania, ale wiertłojest do tej operacji odpowiednio przygotowane. W tej operacji musi byćzastosowany frezz możliwościązagłębiania osiowego, poniewaŜdno nawierconego otworu nie jest płaskie,ma charakterystyczne stoŜkowe zakończenie, które musi zostaćobrobione. Wadątejmetody jest koniecznośćstosowania dwóch narzędzi,

• z wykorzystaniem freza z moŜliwościązagłębienia skośnego (rys. 1.c). Frez najpierwwykonuje ruchy skośnie lub po linii spiralnej aŜdo osiągnięcia wymaganej głębokościskrawania, a następnie wybiera pozostały materiał gniazda. Ta operacja jest wykonywanaaŜdo wybrania materiału z całego gniazda. W tej metodzie naleŜy zwrócićszczególnauwagę, aby kąt zagłębienia nie był zbyt duŜy, szczególnie dla frezów składanych, dlaktórych maksymalna wartośćtego kąta jest określona przez producenta narzędzia.

1. Sposoby zagłębiania narzędzia w czasie nacinania gwintu na tokarce

1. Wymień podstawowe funkcje przekształcania układu współrzędnych

2. Programowanie ręczne (Kody-G)

   1. Budowa bloku programu, podstawowe adresy

1. Co to są funkcje modalne i niemodalne (przykłady)

• adresy modalne (globalne), obowiązujące w programie ażdo ich odwołania – sąaktywne w bloku nawet, jeŜeli w tym bloku nie sąwywoływane,

• adresy niemodalne (lokalne), obowiązujące tylko dla bloku, w którym zostaływywołane, nie ma konieczności ich odwoływania.

  1. Funkcje G programowania ruchu narzędzia

• Funkcja modalna G00 (lub G0) wywołuje ruch szybki narzędzia. Wartośćtego ruchu zależy od ustawieńproducenta obrabiarki oraz od ustawienia potencjometru lub przełącznika redukcji prędkości posuwu na pulpicie obrabiarki

• Funkcja modalna G01 (lub G1) wywołuje ruch po linii prostej z posuwem roboczym Oprócz współrzędnych końca ruchu, w tym bloku, lub w którymśz poprzednich ruchów,powinna byćpodana wartośćposuwu roboczego.

• Występujądwie funkcje modalne wywołania ruchu po linii łukowej G02 i G03 (lub G2,G3). Funkcja G02 definiuje ruch zgodnie zewskazówkami zegara (patrząc na płaszczyznęobróbki)natomiast funkcja G03 ruch przeciwny do ruchuwskazówek zegara

  1. Zapis ruchu po linii łukowej w G-kodach,

1. Zapis parametrów technologicznych w programach frezarskich

Podstawowe parametry obróbki w programie NC podaje sięw adresach:

F - wartośćprędkości posuwowej,

S – wartośćprędkości obrotowej wrzeciona.

1. Obróbka ze stała prędkością obrotową i stała prędkością skrawania na tokarce

• G96 – stała prędkośćskrawania,

• G97 – stała prędkośćobrotowa (wyłączona stała prędkośćskrawania) – domyślnie.

  1. Zapis wymiarowania absolutnego i przyrostowego w G-kodach

W zapisie programu występujądwa sposoby wymiarowania: absolutne i przyrostowe.

Wymiarowanie absolutne jest to wymiarowanie zawsze od początku aktualnego układu

współrzędnych, natomiast wymiarowanie przyrostowe jest to wymiarowanie względem

poprzedniego położenia narzędzia. Wybór sposobu wymiarowania, w większości obrabiarek,wykonuje sięmodalnymi funkcjami przygotowawczymi (rys. 12):

- G90 – wymiarowanie absolutne,

- G91 – wymiarowanie przyrostowe.

1. Programowanie zmiany narzędzia w G-kodach

Wybór określonego narzędzia w programie dokonuje sięprzy pomocy adresu T, który zawiera numer narzędzia odpowiadający najczęściej numerowi gniazda magazynu

narzędziowego (np. T01 narzędzie nr 1) . Funkcja T powoduje najczęściej obrót lub

przesunięcie magazynu narzędziowego w taki sposób, aby moŜliwe było, przy pomocy

specjalnego urządzenia obrabiarki, pobranie i zamocowanie danego narzędzia we wrzecionie. W niektórych układach sterujących (Sinumerik) wybór narzędzia moŜna byćrównieżwykonywany przez nazwę, wówczas zapis wygląda następująco: T=”GLOWICA63”.

Z funkcjąT jest związana funkcja maszynowa M06, która, według definicji, wywołuje

fizycznązmianęnarzędzia. W niektórych układach sterujących frezarek wywołanie funkcji wyboru narzędzia T powoduje jednocześnie fizycznązmianęnarzędzia. W tym przypadku nie jest wymagane stosowanie funkcji M06. Jednak, gdy nie jesteśmy pewni czy moŜliwe jest pominięcie funkcji M06 w programach do frezarek, powinniśmy stosowaćtąfunkcję.

1. Rodzaje kompensacji promienia narzędzi w G-kodach

Z kompensacjąpromienia narzędzia związane sątrzy modalne funkcje przygotowawcze

- G40 – punkt charakterystyczny narzędzia przemieszcza siędokładnie po

zaprogramowanym torze – kompensacja promienia narzędzia wyłączona,

- G41 – narzędzie przemieszcza sięz lewej strony zarysu po torze oddalonym o

promieńnarzędzia od zarysu – kompensacja lewostronna,

- G42 – narzędzie przemieszcza sięz prawej strony zarysu po torze oddalonym o

promieńnarzędzia od zarysu – kompensacja prawostronna.

1. Zasady programowanie ruchu z kompensacją promienia narzędzia

- kompensacjępromienia narzędzia naleŜy stosowaćtylko przy obróbce zarysów,

- kompensacja nie jest włączana i wyłączana skokowo, ale w sposób ciągły w trakcie

wykonywania ruchu, to znaczy, pełna kompensacja jest aktywna dopiero w bloku

następnym po bloku, w którym została włączona oraz jest całkowicie nieaktywna w

bloku następnym po bloku, w którym została wyłączona (rys. 2),

- kompensacja promienia narzędzia moŜe byćwłączana i wyłączana tylko w bloku z

ruchem liniowym G00 lub G01. Nie moŜna włączaći wyłączaćkompensacji

promienia narzędzia w ruchu z interpolacjąkołową,

- ruch narzędzia programowany w bloku, w którym włączana i wyłączana jest

kompensacja promienia narzędzia nie powinien byćruchem kształtującym zarys,

najlepiej, gdy ruch z pełnąkompensacjąrozpoczyna sięprzed zarysem (rys. 2b),

- dojście i odejście narzędzia od zarysu, przy aktywnej kompensacji promienia

narzędzia, powinno byćwykonane moŜliwie stycznie do zarysu (rys. 2) w przeciwnym

wypadku moŜe to spowodowaćalbo uszkodzenie krawędzi przedmiotu (rys. 3a), albo

nie całkowite obrobienie zarysu (rys. 3b),

- po zakończeniu obróbki zarysu kompensacja promienia narzędzia musi być

wyłączona,

- gdy włączona jest kompensacja promienia narzędzia, aby nie uszkodzićzarysu, układ

sterowania musi analizować, co najmniej jednąlinięprogramu do przodu. W

niektórych układach sterujących moŜna włączyćspecjalnąfunkcję(look ahead)

analizującąwiększąliczbęlinii programu do przodu, co zapobiega uszkodzeniom

zarysu składającego sięz krótkich odcinków,

- poniewaŜzwykle skrawanie odbywa sięwspółbieŜnie dlatego teŜnajczęściej

stosowana jest kompensacja lewostronna G41.

- wywołanie rejestru Dx musi byćnajpóźniej w linii włączającej kompensację,

najlepszym rozwiązaniem jest wywołanie rejestru Dx w bloku wywoływania

narzędzia (zawierającego adres T).

1. Wybór układu współrzędnych w G-kodach

2. Podaj przykład definicji i wywołania cyklu w sterowaniu Siemens

CYCLE100(34,67,2,90)

1. Odmiany cykli do gwintowania otworów gwintownikiem

Do gwintowania otworów gwintownikiem przewidziano dwie funkcje przygotowawcze:

- CYCLE840 - gwintowanie z uŜyciem uchwytu kompensacyjnego,

- CYCLE84 – gwintowanie bez uŜycia uchwytu kompensacyjnego.

Oprawka kompensacyjna umoŜliwia osiowąkompensacjądługości narzędzia wynikającą

z niedokładności sprzęŜenia ruchu obrotowego i posuwowego narzędzia.Cykl CYCLE840 moŜe byćstosowany wtedy, gdy wrzeciono przewidziane dogwintowania jest technicznie w stanie przejśćna pracęz regulacjąpołoŜenia kątowego(specjalnie przygotowane przez producenta obrabiarki). Cykl ten moŜe byćwykonanykilkakrotnie dla danego otworu w celu wygładzenia gwintu.

1. Co oznacza adres X w programowaniu toczenia na tokarce

− w wikszoci tokarek, gdy wymiarowanie współrzdnych jest absolutne (G90), to

współrzdna zapisywana w adresie X oznacza rednictoczenia a nie wymiar od

pocztku układu współrzdnych,

− w przypadku wymiarowania przyrostowego (G91) w adresie X podje siwymiar w osi

X, a wic wymiar na stron,

1. Zasady toczenia gwintu na tokarce sterowanej numeryczniej

Bardzo waŜnym zagadnieniem przy nacinaniu gwintów jest odpowiednie dobranie

kierunku obrotów oraz kierunku ruchu posuwowego. W przypadku obrabiarek

konwencjonalnych i sterowanych numerycznie, w których narzędzie znajduje sięz przodu,przy nacinaniu gwintu prawego wrzeciono obraca sięw prawo a narzędzie przesuwa sięw kierunku do wrzeciona. Natomiast w przypadku większości obrabiarek sterowanychnumerycznie, w których narzędzie znajduje sięza przedmiotem, aby naciąćprawy gwintwrzeciono obraca sięw lewo a narzędzie przesuwa sięw kierunku od wrzeciona

1. Podaj numery funkcji maszynowych dla następujących funkcji:

    - włączenie obrotów wrzeciona w prawo, M03

    - zmiana narzędzia, M06

    - koniec programu M30, M02

    - stop programu M00, M01

- włączenie chłodziwa M07, M08

2. Simens

1. Na czym polega programowanie obróbki dowolnego zarysu w systemie ShopTurn. Podaj etapy programowania

Program utworzony z ShopTurn składa sięz 3 zasadniczych części:

– nagłówka programu, w którym zdefiniowany jest półfabrykat oraz inne parametry

aktywne w całym programie jak: jednostka miary, układ współrzędnych itp.,

– ciało programu (bloki programu),

– koniec programu.

W poszczególnych kolumnach tej struktury programu występująkolejno

– graficzne przedstawienie danego zabiegu obróbkowego,

– klamra łącząca poszczególne bloki programu w jeden zabieg, w przypadku zabiegów,

w których wymagana jest większa liczba bloków, np toczenie konturu,

– numer bloku programu – generowany automatycznie,

– nazwa zabiegu,

– oznaczenie rodzaju obróbki: ∇ - zgrubna, ∇∇∇ - wykańczająca,

– inne informacje zaleŜne od zabiegu: numer lub nazwa narzędzia, współrzędne osi,

parametry obróbki itp.

1. Na czym polega programowanie obróbki dowolnego zarysu w systemie ShopMill. Podaj etapy programowania

To co wyżej

V. Obrabiarka

1. Symbole występujące na pulpitach układów sterujących: