Środki Budowy Zaufania i Bezpieczeństwa w ramach OBWE w Europie.
- Łoś – Nowak T., Organizacje w stosunkach międzynarodowych. Istota – mechanizmy działania – zasięg, Wrocław 2009.
- www.msz.gov.pl
Środki Budowy Zaufania i Bezpieczeństwa to działania mające na celu redukcję napięcia międzynarodowego, stabilizację pokojowej współpracy oraz obniżanie poziomu rywalizacji wojskowej. Zostały one zdefiniowane w Dokumencie Wiedeńskim zawartym 16 listopada 1999 i będącym uzupełnieniem i rozwinięciem wcześniejszych edycji tego porozumienia z roku 1990 i 1994.
Współpraca wojskowa państw w ramach KBWE była rozwijana już w drugiej połowie lat 70. Niektóre ze środków budowy zaufania zostały wymienione w Akcie Końcowym KBWE w 1975 roku. Należą do nich: obowiązek powiadamiania o większych ćwiczeniach wojskowych na obszarze leżącym do 250 km od wspólnych granic, dobrowolna, dwustronna wymiana obserwatorów w przeprowadzanych ćwiczeniach wojskowych, wyprzedzające powiadamianie o manewrach wojskowych. Na konferencji sztokholmskiej KBWE w 1986 przyjęto dokument precyzujący środki budowy zaufania i bezpieczeństwa i reguły ich stosowania – Confidence and Security Building Measures. Dokument ten był modyfikowany w latach 1990, 1992 i 1994.
W wyniku upadku dwubiegunowego systemu bezpieczeństwa międzynarodowego w latach 90. zaczęto dyskutować na temat zmiany dotychczasowych mechanizmów współpracy i rozszerzenia funkcji KBWE. Zarówno kraje zachodnie jak i nowe demokracje z Europy Wschodniej postrzegały KBWE jako optymalne forum współpracy ze względu na uczestnictwo w nim wszystkich krajów europejskich i jego transatlantycki wymiar.
Dokument Wiedeński o środkach budowy zaufania i bezpieczeństwa z 1999 r. przewiduje zwiększenie przejrzystości zbrojeń w celu zapobieżenia błędnej interpretacji posunięć wojskowych, co mogłoby spowodować przypadkowy wybuch konfliktu. W dokumencie jest też mowa o przekazywaniu rocznej informacji o konwencjonalnych siłach zbrojnych, w tym ich organizacji i uzbrojeniu oraz planowaniu obronnym. Wprowadził on także system wcześniejszego powiadamiania o określonych rodzajach działalności wojskowej oraz mechanizmy weryfikacji poprzez wizyty oceniające w jednostkach wojskowych, a także inspekcje i obserwacje manewrów wojskowych. Dodatkowo przewiduje on także mechanizmy konsultacyjne pozwalające rozpraszać obawy państw odnośnie nietypowej aktywności konwencjonalnych sił zbrojnych. Obok obowiązującego w skali europejskiej porozumienia stworzono system porozumień regionalnych i dwustronnych ws. CSBMs (Polska ma umowy o dodatkowych CSBMs z Ukrainą i Białorusią).
| Dla Polski najważniejszą sprawą w sferze środków budowy zaufania i bezpieczeństwa jest ścisłe przestrzeganie przez uczestników tego rodzaju porozumień przyjętych zobowiązań. |
|---|