Kl. 1a

Temat: Rośliny okrytonasienne.

Cel lekcji:

-rozróżnia elementy budowy kwiatu (okwiat: działki kielicha i płatki korony oraz słupkowie, pręcikowie) i określa ich rolę w rozmnażaniu płciowym;

1. Rośliny okrytonasienne- cechują się charakterystyczną budową kwiatów, a przede wszystkim występowaniem słupka wewnątrz którego znajdują się zalążki w zalążni. To właśnie osłoniętym zalążkom zawdzięczają swoją nazwę.

2. Budowa kwiatu.

Typowy kwiat roślin okrytonasiennych składa się z okwiatu, słupka i pręcików. Słupek i pręciki są organami rozmnażania płciowego więc kwiaty wytwarzane przez dorosłą roślinę są obupłciowe. Czasami zdarza się, że w budowie kwiatu możemy zaobserwować nie jeden a wiele słupków wtedy mówimy że występuje tu słupkowie, natomiast wszystkie pręciki występujące w okwiecie tworzą pręcikowie. Okwiat nie bierze udziału w rozmnażaniu stanowi tylko osłonę dla organów rozmnażania płciowego. Często zbudowany jest z kielicha i korony.

3. Cykl życiowy:

1. Dojrzała roślina okrytonasienna wytwarza obupłciowe kwiaty, w których są organy rozmnażania płciowego.
2. Męskimi organami rozrodczymi są pręciki, a żeńskimi słupki. 
3. Dojrzałe ziarna pyłku wysypują się z pylników i są przenoszone na znamiona słupków. W ten sposób dochodzi do zapylenia.
4. Ziarno pyłku wytwarza łagiewkę pyłkową, która wrasta do wnętrza słupka. Znajdujące się w niej gamety męskie docierają do zalążka.
5. W wyniku zapłodnienia w zalążku powstaje zygota.
6. Zalążek przekształca się w nasienne. Z zygoty rozwija się zarodek, chroniony przez łupinę nasienną. Korzysta on z substancji odżywczych zgromadzonych w bielmie. Z zalążni powstaje owocnia.
7. Kiedy nasiona są w pełni ukształtowane, owocnie zmieniają barwę.
8. W sprzyjających warunkach nasiona kiełkują i wyrasta z nich młoda roślina.

4. Zapylenie:

a) sposoby zapylenia

- wiatropylne- kwiaty roślin wiatropylnych wytwarzają duże ilości lekkiego i sypkiego pyłku. Nitki precików są długie, a znamiona słupków duże i łatwo dostępne. Okwiat jest niepozorny, bezwonny nie wytwarza nektaru, np. trawy,

- owadopylne- pyłek jest ciężki, wytwarzany w niewielkich ilościach. Okwiat barwny, wonny i wydziela nektar, np. jaśmin

b) samozapylenie a zapylenie krzyżowe

samozapylenie- przeniesienie ziaren pyłku z pręcików na słupek tego samego kwiatu.

Zapylenie krzyżowe- inaczej obcopylność, przeniesienie ziaren pyłku z pręcików jednej rośliny na słupek kwiatu innej rośliny tego samego gatunku.

Ponieważ zapylenie własnym pyłkiem ogranicza możliwość wymiany genów pomiędzy osobnikami tego samego gatunku jest zjawiskiem niekorzystnym.

5. Kwiatostany.

Kwiaty okrytonasiennych mogą występować pojedynczo lub w skupiskach, określanych jako kwiatostany. Skupienie kwiatów w kwiatostan ułatwia proces zapylenia. Kwiatostany różnią się od siebie sposobem rozgałęzienia pędów oraz osadzenia na nich kwiatów.

Wyróżniamy takie kwiatostany jak: Koszyczek, Główka, Grono, Kłos, Baldach złożony.

Kl. 2b

Temat: Higiena oka i ucha.

Cel lekcji:

-przedstawia przyczyny powstawania oraz sposób korygowania wad wzroku (krótkowzroczność, dalekowzroczność, astygmatyzm);

-przedstawia wpływ hałasu na zdrowie człowieka;

- przedstawia podstawowe zasady higieny narządów wzroku i słuchu.

1. Wady wzroku

a) krótkowzroczność – jej przyczyną jest zbyt mocne załamywanie się i skupianie przed siatkówką promieni świetlnych lub ułożenie siatkówki w zbyt dużej odległości od soczewki. Typowymi objawami tej wady jest mrużenie oczu i wytężanie wzroku. Brak ostrości widzenia przedmiotów oddalonych od nas. Korekcja: soczewki rozpraszające ( dwuwklęsłe)

b) dalekowzroczność – siatkówka znajduje się w zbyt małej odległości od soczewki albo promienie świetlne są załamywane za słabo i nie skupiają się na siatkówce tylko z nią. Słabo widzimy przedmioty znajdujące się blisko. Korekcja : soczewki skupiające ( wypukłe)

c) astygmatyzm – jest spowodowany niewłaściwym kształtem soczewki oka lub nierówna powierzchnią rogówki. Powoduje to, że światło nie jest skupiane w jednym punkcie więc widziane obrazy są rozmyte lub zniekształcone. Korekcja: szkła cylindryczne (walcowate).

2. Wpływ hałasu na zdrowie człowieka.

Hałas wprawia błonę bębenkowa i kosteczki słuchowe w silne drgania które mogą doprowadzić do ich uszkodzenia. Zbyt wysokie dźwięki powodują ból ucha, głowy . Krótkotrwały hałas może spowodować chwilowe zakłócenia słuchu, rzadko prowadzi do trwałych uszkodzeń słuchu. Jednak długotrwały hałas może skutecznie uszkodzić komórki zmysłowe. Prowadzi to wtedy do upośledzenie lub utraty słuchu- głuchoty. Hałas może także doprowadzić do: pogorszenia widzenia, zakłócić działanie układu nerwowego i zmysłu równowagi.

3. Jak dbać o narządy wzroku i słuchu?

a) higiena i choroby oczu.

- zbyt jasne światło niszczy komórki światłoczułe w związku z tym w słoneczne dni noś okulary przeciwsłoneczne z filtrem UV, nie wpatruj się w słońce i inne źródła światła

- zbyt słabe światło przyczynia się do powstania wad wzroku - nie czytaj w ciemnym pokoju

- podczas długiego czytania co jakiś czas oderwij wzrok od tekstu i popatrz w dal aby nie męczyć oczu

- Dostanie się do oka jakichkolwiek zanieczyszczeń może spowodować zapalenie spojówek a drobnoustroju do gruczołu łojowego na brzegu powieki może doprowadzić do pojawienie się jęczmienia więc nie dotykaj oczu dłońmi, jeśli jest to konieczne umyj je mydłem i dobrze wysusz.

- chorobami które mogą doprowadzić do utraty wzroku są : jaskra (zbyt wysokie ciśnienie płynu w gałce ocznej) i zaćma (zmętnienie soczewki oka)

b) higiena narządu słuchu:

- Unikaj hałasów

-nie słuchaj zbyt głośno muzyki

- nie nadużywaj słuchawek gdyż dźwięk wydobywający się z nich jest intensywniejszy.