Rachunkowość- system ciągłego w czasie ujmowanie, grupowania, prezentowania i interpretowania wyrażonych w pieniądzu i bilansujących się ogólnych i szczegółowych danych liczbowych o działalności gospodarczej i sytuacji majątkowej jednostki gospodarczej.

Księgowość – rejestruje procesy gospodarcze i zachodzące w przedsiębiorstwie, które mają wpływa na składniki bilansu i wynik finansowy jednostki.

Sprawozdawczość finansowa - na podstawie danych zaczerpniętych z księgowości przedstawia efekty prowadzonej działalności przedsiębiorstwa. Dwa podstawowe dokumenty sprawozdawczości finansowej to bilans i rachunek zysków i strat.

Użytkownicy sprawozdawczości finansowej :

1. Użytkownicy wewnętrzni : menadżerowie firmy

2. Użytkownicy zewnętrzni : udziałowcy, akcjonariusze, pożyczkodawcy, kredytodawcy, związki zawodowe, pracownicy, kontrahenci, konkurenci, instytucje centralne, lokalna społeczność.

Rachunek kosztów dostarcza wyczerpujące dane na temat poniesionych kosztów.

Rachunkowość finansowa- dostarcza informacji o charakterze finansowym na temat określonego podmiotu gospodarczego.

Rachunkowość zarządcza- system gromadzenia, klasyfikacji, agregacji, analizy i prezentowania informacji finansowych i niefinansowych, wspomagających kierowników w procesie podejmowania decyzji i kontroli.

Analiza finansowa- umożliwia ocenę kondycji finansowej przedsiębiorstwa oraz rezultatów jego działania w porównaniu z wcześniej sporządzonymi planami, danymi uzyskiwanymi w okresach przeszłych lub przez inne podmioty gospodarcze.

Funkcje rachunkowości:

- informacyjna

-kontrolna

- analityczna

-optymalizacyjna

- sprawozdawcza

Zasady rachunkowości

1. Zasada jasnego i rzetelnego obrazu – dana jednostka gospodarcza musi prezentować w sprawozdaniach finansowych takie informacje, które umożliwiają odzwierciedlenie rzeczywistej kondycji majątkowej i finansowej określonego podmiotu gospodarczego.

2. Zasada podmiotowości- rachunkowość jest prowadzona dla wyodrębnionej pod względem majątkowym i organizacyjnym jednostki gospodarczej.

3. Zasada periodyzacji – zakłada ocenę stanu majątkowo-finansowego podmiotu w stałych określonych odcinkach czasu, np. co miesiąc, kwartał lub rok.

Okres sprawozdawczy - okres za który sporządza się sprawozdanie finansowe

Dzień bilansowy – dzień na który jednostka sporządza sprawozdanie finansowe

Rok obrotowy – rok kalendarzowy lub inny okres trwający 12 kolejnych pełnych miesięcy kalendarzowych, stosowany również do celów podatkowych.

1. Zasada kontynuacji działania – oznacza, że w stosunku do podmiotu gospodarczego robi się założenie, iż jednostka ani nie zamierza, ani też nie będzie zmuszona do likwidacji bądź znacznego uszczuplenia skali swojej działalności.

2. Zasada memoriałowa – ma na celu ewidencję operacji gospodarczych w chwili ich wystąpienia, niezależnie od momentu wpływu lub wypływu środków pieniężnych

3. Zasada współmierności kosztów i przychodów – zakładam ze koszty powiązane z danymi przychodami należy przypisać do tego samego okresu obrachunkowego.

4. Zasada ciągłości stosowania metod rachunkowości – sprowadza się do stosowania przyjętych zasad rachunkowości w sposób ciągły, tzn. bez ich zmiany z okresu na okres co z kolei umożliwia dokonywanie porównań w czasie.

5. Zasada ostrożności

6. Zasada zakazu kompensaty

7. Zasada bilansowa

8. Zasada kosztu historycznego

Podmiotowy i przedmiotowy zakres rachunkowości wg. Ustawy o rachunkowości

- zasady rachunkowości oraz tryb badania sprawozdań finansowych przez biegłych rewidentów określa ustawa o rachunkowości z dnia 29.09.1994r.

- przepisy ustawy o rachunkowości obowiązują m.in.:

1. spółki handlowe,

2. spółki cywilne, jawne, partnerskie, osoby fizyczne, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 1 200 000 euro.

3. jednostki działające na podstawie Prawa bankowego

4. państwowych, gminnych, powiatowych i wojewódzkich jednostek budżetowych,

5. gminnych, powiatowych, wojewódzkich zakładów budżetowych

Rachunkowość obejmuje:

- opis przyjętych zasad rachunkowości

- prowadzenie ksiąg rachunkowych

- okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów

- wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego

- sporządzanie sprawozdań finansowych

- gromadzenie i przekazywanie dokumentacji przewidzianej ustawą

- poddanie badaniu i ogłaszanie sprawozdań finansowych w przypadkach przewidzianych ustawą.

Bilans – jest statycznym, tabelarycznym, dwustronnym, w określonej prawem formie wartościowym zestawieniem majątku przedsiębiorstwa i źródeł jego finansowania, sporządzonym na określony dzień.

Bilans jest zestawieniem:

1. Statycznym – przedstawia majątek i źródła jego pochodzenia w określonym momencie na tzw. Moment bilansowy,

2. Tabelarycznym – jest sporządzany w formie tabeli wg. Znormalizowanego wzoru opublikowanego w załączniku do Ustawy o rachunkowości

3. Dwustronnym – prezentuje składniki majątku firmy dwukrotnie, raz jako pasywa- określając tym samym źródła ich finansowania i drugi raz jako aktywa- prezentując majątek firmy w ujęciu rzeczowym.

Zasady równowagi bilansowej: Bilans majątkowy

Aktywa(struktura rzeczowa majątku- CO MAMY??) = Pasywa(źródła finansowania – SKĄD MAMY PIENIĄDZE?)

-Zasady sporządzania bilansu: Zarówno aktywa jak i pasywa są wykazywane w bilansie wartościowo, tzn. każdemu ze składników bilansu jest przyporządkowana wartość pieniężna,

Kiedy sporządza się bilans?

Bilans zestawia się na koniec każdego roku obrotowego, który z reguły pokrywa się z rokiem kalendarzowym. Bilans zamknięcia dla jednego roku obrotowego jest jednocześnie bilansem otwarcia dla kolejnego roku obrotowego.

Bilans sporządza się również:

• na dzień zakończenia działalności, w tym również sprzedaży i zakończenia likwidacji lub postępowania upadłościowego.

• Na dzień poprzedzający zmianę formy prawnej, postawienia w stan likwidacji lub upadłości – nie później niż w ciągu 3 miesięcy od dnia tych zdarzeń.

Porządek wykazywania składników

• aktywa – wg rosnącej płynności czyli łatwości ich zamiany na środki pieniężne.

• Pasywa – wg rosnącej wymagalności spłaty – od kapitałów własnych pozostających trwale w danej firmie po zobowiązania krótkoterminowe, które należy uregulować w czasie krótszym niż 1 rok.

Wzór bilansu

• załącznik nr 1 do ustawy o rachunkowości (podręcznik str. 621-624)

Aktywa

A – Aktywa trwałe – mają dużą wartość i zużywają się stopniowo w procesie produkcyjnym.

B – aktywa obrotowe – zużywają się w ciągu jednego cyklu obrotowego

A – Aktywa trwałe

1. Wartości niematerialne i prawne (patenty, licencje, znaki towarowe, oprogramowanie komputerowe)

2. Rzeczowe środki trwałe (grunty, budynki, budowle, środki transportu)

3. Należności długoterminowe (pieniądze, które nam jako firmie się należą i muszą być zwrócone w czasie dłuższym niż 1 rok)

4. Inwestycje długoterminowe (akcje, udziały, dłużne papiery wartościowe, których termin wykupu jest dłuższy niż 1 rok, udzielenie pożyczki)

B – Aktywa obrotowe

1. zapasy (materiały, półprodukty, wyroby gotowe, towary)

2. należności krótkoterminowe (pieniądze, które nam jako firmie się należą i muszą być zwrócone w czasie krótszym niż 1 rok, należności z tytułu dostaw i usług są zawsze wykazywane jako aktywa obrotowe)

3. Inwestycje krótkoterminowe (akcje, udziały, dłuższe papiery wartościowe, których termin wykupu jest krótszy niż 1 rok, udzielone pożyczki, a także gotówka w kasie i na rachunku bankowym).

Zasada wewnętrznych sumowań

A. Aktywa trwałe	4000
I. wartości niematerialne i prawne	1000
II. rzeczowe środki trwałe	1000
III. należności długoterminowe	1000
IV. inwestycje długoterminowe	1000
B. aktywa obrotowe	3000
I. zapasy	1000
II. należności krótkoterminowe	1000
III. inwestycje krótkoterminowe	1000
Suma bilansowania	7000

Pasywa

A – kapitał własny

B – kapitał obcy – zobowiązanie i rezerwy na zobowiązanie

A – kapitał własny

1. Kapitał (fundusz) podstawowy (związany z firmą od momentu jego powstania)

2. Kapitał (fundusz) zapasowy (kapitał wypracowany)

3. Kapitał (fundusz) rezerwowy (kapitał wypracowany)

4. Zysk (strata) netto

B – zobowiązania i rezerwy na zobowiązanie

1. zobowiązania długoterminowe – (kredyty, pożyczki, wyemitowane obligacje własne – są to długi przedsiębiorstwa, które musi zwrócić w czasie dłuższym niż 1 rok)

2. zobowiązania krótkoterminowe ­– (kredyty, pożyczki, wyemitowane obligacje własne – są to długi przedsiębiorstwa, które musi zwrócić w czasie krótszym niż 1 rok, zobowiązanie z tytułu dostaw i usług są zawsze wykazywane jako zobowiązanie krótkoterminowe).

Zasada wewnętrznych sumowań

A – kapitał własny	5000
I. kapitał podstawowy	2000
II. kapitał zapasowy	1000
III. kapitał rezerwowy	1000
IV. zysk (strata) netto	1000
B – zobowiązanie i rezerwy na zobowiązan	2000
I. zobowiąz. Długoterminowe	1000
II. zobowiąz. Krótkoterminowe	1000
Suma bilansowa	7000

Pojęcie i klasyfikacja operacji gospodarczych

Przykład: Materiały: 80 Środki pieniężne w banku: 100 Środki pieniężne w kasie: 50 Krótkoterminowe kredyty bankowe: 100 Zobowiązania z tytułu wynagrodzeń: 80 Zobowiązania z tytułu podatków: 70 Zobowiązania z tytułu dostaw i usług: 40

Przykład 1.

1. przelano pieniądze z banku do kasy: 70

   1. aktywa: środki pieniężne w banku - 70 ( z 100 do 30)

   2. aktywa: środki pieniężne w kasie + 70 ( z 50 do 120)

2. Spłacono zobowiązanie z tytułu wynagrodzeń ze środków w kasie: 60

   1. aktywa: środki pieniężne w kasie – 60 ( z 120 do 60)

   2. pasywa: zobowiązania z tytułu wynagrodzeń – 60 (z 80 do 20)

3. Zaciągnięto kredyt krótkoterminowy na spłatę zobowiązań z tytułu podatków: 50

   1. pasywa: krótkoterminowe kredyty bankowe + 50 (z 100 do 50)

   2. pasywa: zobowiązanie z tytułu podatków – 50 (z 70 do 20)

4. zakupiono materiały – zapłata nastąpi w późniejszym terminie późniejszym: 20

   1. aktywa: materiały +20 (z 80 do 100)

   2. pasywa: zobowiązanie z tytułu dostaw i usług + 20 (z 40 do 60)

Operacja gospodarcza

Zmiany, które da się wyrazić wartościowo i dotyczą przynajmniej dwóch składników bilansu nazywa się operacjami gospodarczymi

4 typy operacji gospodarczych

1. zmiany tylko po stronie aktywów. Wartość jednego składnika aktywów rośnie, a drugiego maleje – suma bilansowa pozostaje bez zmian.

2. Zmiany tylko po stronie pasywów. Wartość jednego składnia pasywów rośnie a drugiego maleje – suma bilansowa pozostaje bez zmian.

3. Zwiększenie jednego składnika aktywów i zwiększenie jednego składnika pasywów. Suma bilansowa ulega zwiększeniu o kwotę operacji

4. Zmniejszenie 1 składnika aktywów i zmniejszenie 1 składnika pasywów. Suma bilansowa ulega zmniejszeniu o kwotę operacji.

Przykład 2

Bilans otwarcia

Aktywa		Pasywa
A. Aktywa trwałe	200	A. kapitał własny	600
I. środki trwałe	200	I. kapitał podstawowy	400
B. aktywa obrotowe	800	II. zysk	200
I. Towary	600	B. Zobowiązanie	400
II. rachunek bankowy	200	I. kredyty krótkoterminowe	100
		II. zobowiąz. Z tytułu dostaw	300
Suma bilansowa	1000	Suma bilansowa	1000

1. zaciągnięto kredyt krótkoterminowy, pieniądze przelano na rachunek bank. 500

2. spłacono zobowiązania zaciągając na ten cel kredyt krótkoterminowy: 300

3. zakupiono towary, zapłata w terminie późniejszym: 400

4. uregulowano zobowiązania ze środków na rachunek bank : 400

5. Sprzedano towary, za które kontrahent zapłacił przelewem bankowym: 200

6. Zwiększono kapitał podstawowy z części wypracowanego zysku: 100

7. zakupiono środek trwały ze środków na rachunku bankowym: 100

8. spłacono ratę kredytu krótkoterminowego ze środków na rach. Bank.: 200

	Środki trwałe	Towary	Rachunek bankowy	Kapitał podstaw.	Zysk	Kredyt krótkoter.	Zobowiąz.	Typ operacji
	200	600	200	400	200	100	300
1			+500			+500		3
2						+300	-300	2
3		+400					+400	3
4			-400				-400	4
5		-200	+200					1
6				+100	-100			2
7	+100		-100					1
8			-200			+200		4
Suma	300	800	200	500	100	700	0

Bilans zamknięcia

Aktywa		Pasywa
A. Aktywa trwałe	300	A. kapitał własny	600
I. środki trwałe	300	I. kapitał podstawowy	500
B. aktywa obrotowe	1000	II. zysk	100
I. Towary	800	B. Zobowiązanie	700
II. rachunek bieżący	200	I. kredyty krótkoterminowe	700
		II. zobowiąz. Z tytułu dostaw	0
Suma bilansowa	1300	Suma bilansowa	1300

Zasady księgowania na kontach bilansowych

Konto księgowe

Dowolne w kształcie urządzenie służące do zapisywania operacji gospodarczych.

Konto „teowe”

Konto księgowe
Debet Winien
Obroty debetowe

Konta bilansowe

Dt – debetowe ct - kredytowe

Konto aktywne
Saldo początkowe zwiększenie
Obroty dt
Suma kontrolna

Konto pasywne
Zmniejszenie
Obroty dt Saldo końcowe
Suma kontrolna

Przykład 1 (z wykładu nr II)

Materiały: 80

Środki pieniężne w banku: 100

Środki pieniężne w kasie: 50

Krótkoterminowe kredyty bankowe: 100

Zobowiązania z tyt. Wynagrodzeń: 80

Zobowiązania z tyt. Podatku: 70

Zobowiązania z tyt. Dostaw i … : 40

1. Przelano pieniądze z banku do kasy: 70

Rachunek bankowy
S.p. 100

Kasa
50 S.p. 70 (1)

2. Spłacono zobowiązania z tytułu wynagrodzeń ze środków w kasie: 60

Zobowiązania z tyt. wynagrodzeń
(2) 60

Kasa
50 S.p.

3. Zaciągnięto kredyt krótkoterminowy na spłatę zobowiązań z tytułu podatku: 50

Zobowiązania z tyt. Podatku
(3) 50

Kredyty krótkoterminowe

4. Zakupiono materiały – zapłata nastąpi w terminie

późniejszym:20

Zobowiązania z tyt. Dostaw i usług

Materiały
Sp 80 (4) 20

Zasada podwójnego zapisu Każdą operację gospodarczą księguje się na dwóch różnych kontach, po przeciwnych stronach w tej samej kwocie.

Zestawienie obrotów i sald (bilans próbny)Aby sprawdzić, czy księgowanie np. za dany miesiąc są prawidłowe sporządza się w formie tabeli zestawienia obrotów i sald czyli bilans próbny.

Nazwa konta księgowe	Saldo początkowe	Obroty + saldo początkowe	Saldo końcowe
	Dt	Ct	Dt
Suma

Zapisy księgowe są prawidłowe jeżeli:

-salda początkowe debetowe są równe saldom początkowym kredytowym

- obroty debetowe wraz z saldami początkowymi są równe obrotom kredytowym wraz z saldami początkowym.

- Salda końcowe debetowe są równe saldom końcowym kredytowym.

Przykład 2 (z II wykładu)

Aktywa		Pasywa
A. Aktywa trwałe	200	A. kapitał własny	600
I. środki trwałe	200	I. kapitał podstawowy	400
B. aktywa obrotowe	800	II. zysk	200
I. Towary	600	B. Zobowiązanie	400
II. rachunek bankowy	200	I. kredyty krótkoterminowe	100
		II. zobowiąz. Z tytułu dostaw	300
Suma bilansowa	1000	Suma bilansowa	1000

+ środki trwałe -
S.p. 200 100 (7)
300
300

+ towary -
S.p. 600 400 (3)
1000
1000

+ rachunek bankowy -
S.p. 200 500 (1) 200 (5)
900
900

- kapitał podstawowy +
0 500 S.k.
500

- zysk +
100 (6)
100 100 S.k.
200

- kredyty krótkoterminowe +
200 (8)
200 700 s.k.
900

- zobowiązania z tyt dostaw +
300 (2) 400 (4)
700 0 Sk
700

1. zaciągnięto kredyt krótkoterminowy, pieniądze przelano na rachunek bank. 500

2. spłacono zobowiązania zaciągając na ten cel kredyt krótkoterminowy: 300

3. zakupiono towary, zapłata w terminie późniejszym: 400

4. uregulowano zobowiązania ze środków na rachunek bank : 400

5. Sprzedano towary, za które kontrahent zapłacił przelewem bankowym: 200

6. Zwiększono kapitał podstawowy z części wypracowanego zysku: 100

7. zakupiono środek trwały ze środków na rachunku bankowym: 100

8. spłacono ratę kredytu krótkoterminowego ze środków na rach. Bank.: 200

Zestawienie obrotów i sald (bilans próbny)

Nazwa konta księgowe	Saldo początkowe	Obroty + saldo początkowe	Saldo końcowe
	Dt	Ct	Dt
Śr. Trwałe	200	-	300
Towary	600	-	1000
Rach.bank.	200	-	900
Kap. Podst.	-	400	0
Zysk	-	200	100
Kredyty krótkoterminowe	-	100	200
Zobowiązanie	-	300	700
SUMA	1000	1000	3200

Dokumentacja operacji gospodarczych

Dowody księgowe

• zewnętrzne obce – otrzymane od kontrahenta

• zewnętrzne własne – przekazywane w oryginale kontrahentom

• wewnętrzne – dotyczące operacji wewnątrz jednostki

Dowody księgowe

• zbiorcze

• korygujące poprzednie zapisy

• zastępcze

• rozliczeniowe

Dowód księgowy zawiera

• określenie rodzaju dowodu

• numer identyfikacji

• określenie stan operacji

• opis i wartość operacji

• datę i podpis wystawcy

Cechy dowodu księgowego

• rzetelne – zgodne z rzeczywistym przebiegiem operacji gospodarczych

• kompletne – zawierają dane podane w artykule 21 uor¹

• wolne od błędów rachunkowych

• wystawione w języku polskim

Podział dowodów księgowych

• dowody operacji pieniężnych – kasowe i bankowe

• dowody stanu i ruchu zapasów

• dowody zakupu i sprzedaży

• dowody stanu i ruchu składników środków trwałych

• dowody płacowe i rozliczeń z pracownikami

Dowody operacji pieniężnych

• dowód wpłaty KP (kasa przyjmie)

• dowód wypłaty KW (kasa wyda

• raport kasowy RK

• wyciąg bankowy WB

Dowody stanu i zmiany zapasów

• przyjęcie materiałów PZ

• rozchód wewnętrzny RW

• przyjęcie wyrobów PW

• wydanie materiałów i wyrobów gotowych na zewnątrz WZ

Dowody zakupu i sprzedaży

• rachunki uproszczone

• faktura VAT

Faktura VAT

• dane dotyczące sprzedaży (imię, nazwisko, adres, NIP)

• datę dokonania sprzedaży oraz wystawioną i numer kolejny faktury

• dane dotyczące towaru lub usługi takie jak nazwa, jednostka miary, ilość i wartość

• stawkę podatku

• wartość sprzedaży netto, kwotę podatku, wartość sprzedaży brutto

• kwotę należności ogółem wraz z należnym podatkiem, wyrażoną cyframi, słownie.

Dowody stanu i ruchu składników środków trwałych

• przyjęcie środka trwałego OT – odbiór techniczny

• nieodpłatne przekazanie środka trwałego – PT

• likwidacja środka trwałego LT

Dowody płacowe i rozliczeń z pracownikami

- lista płac LP

Polecenie księgowania – PK

• dokumentuje zapisy księgowe, które nie odzwierciedlają operacji gospodarczych i dlatego nie mogą być uzasadnione ani dokumentem zewnętrznym ani wewnętrznym np. przeniesienie kosztów i przychodów na konto „wynik finansowy”

• dokumentuje techniczne uproszczenia, polegające na scalaniu sum jednorodnych operacji, np. wydanie z magazynu sprzedanych wyrobów lub towarów

Kontrola dowodów

• formalna – czy dokument został wystawiony zgodnie z przepisami oraz na właściwym formularzu?

• Merytoryczna – czy wszystkie dane jakościowe, ilościowe i wartościowe, podane w dokumencie , odpowiadają rzeczywistości?

• Rachunkowa – czy dokument nie zawiera błędów arytmetycznych

Dekretacja

• nadawanie dowodowi numeru

• określenie sposobu jego zapisu na kontach księgowych

• określenie daty pod którą ma być księgowany

Metody poprawiania błędów księgowych

Źródła błędów księgowych

• dokumenty księgowe

• zapisy dokonane na kontach księgowych

• zestawienia pomocnicze i kontrolne

Błędy w dokumentach księgowych

• nieprawidłowa treść dokumentu

• błędy rachunkowe

• wskazanie nieprawidłowej korespondencji kont

Błędy na kontach księgowych

• zaksięgowanie dokumentu na niewłaściwych kontach

• zaksięgowanie operacji gospodarczej w niewłaściwej sumie

• opuszczenie zapasu księgowego

• dwukrotne ujęcie na kontach tej samej operacji gospodarczej

• błędne sumowanie obrotów w urządzeniach ewidencyjnych’

Błędy w zestawieniach pomocniczych i kontrolnych

• błędy w dodawaniu i odejmowaniu

• błędy polegające na opuszczeniu, zmianie lub dwukrotnym podaniu danych liczbowych w czasie ich przepisywania z urządzeń księgowych do zestawień (np. do zestawienia obrotów i sald)

Błędy na kontach księgowych

• popełniono i złamano zasadę podwójnego zapisu

• popełniono i nie złamano zasady podwójnego zapisu

Gdy złamano zasadę podwójnego zapisu

• można wykryć w toku uzgadniania kont za pomocą zestawienia obrotów i sald

• poprawiamy przez skreślenie

Gdy nie złamano zasady podwójnego zapisu

• operację zaksięgowano na właściwych kontach, ale po przeciwnych stronach

• operację zaksięgowano na dwóch niewłaściwych kontach

• operację zaksięgowano na jednym koncie właściwym i na drugim koncie niewłaściwym

• operację zaksięgowano na właściwych kontach, lecz w niewłaściwej sumie

Gdy nie złamano zasady podwójnego zapisu

• nie można wykryć w toku uzgadniania kont za pomocą zestawienia obrotów i sald

• poprawiamy albo za pomocą skreślenia albo za pomocą storna księgowego

Skreślenie

• zachowujemy czytelność błędnego zapisu, dokonujemy zapisu prawidłowego oraz wpisujemy datę i składamy podpis.

Storno księgowe Stanowi specjalne księgowanie służące do korygowania zapisów błędów popełnionych z zachowaniem zasady podwójnego zapisu.

Storno czarne Polega na dokonaniu zapisu korygującego na tych samych kontach, na których nastąpiło błędne księgowanie, lecz po odwrotnych stronach, innymi słowy storno czarne poprawia błędy w poziomie (wadą tego storna jest zawyżanie obrotów)

Storno czerwone Polega na dokonaniu zapisu korygującego na tych samych kontach, na których nastąpiło błędne księgowanie i po tych samych stronach, ale za pomocą liczb ujemnych, innymi słowy storno czerwone poprawia błędy w pionie.

1. Przelano pieniądze z banku do kasy: 70

Rachunek bieżący
(1) 70

Kasa
(1’) 70 (1’’) 70

1. zapis nieprawidłowy

(1’) zapis stornujący za pomocą storna czarnego

(1’’) zapis prawidłowy

1. Przelano pieniądze z banku do kasy: 70

Rachunek bieżący
(1) 70 (1’) 70

Kasa
(1’’) 70

1. zapis nieprawidłowy

(1’) zapis stornujący za pomocą storna czerwonego

(1’’) zapis prawidłowy

1. zakupiono materiały za gotówkę: 100

STORNO CZARNE CAŁKOWITE

Rachunek bieżący
(2’) 100

Wyroby gotowe
(2) 100

kasa

materiały
(2”) 100

2 .zakupiono materiały za gotówkę: 100

STORNO CZERWONE CAŁKOWITE

Rachunek bieżący

Wyroby gotowe
100 (2’) 100

materiały
(2”) 100

kasa

1. Zakupiono środek trwały za gotówkę: 400

Środki trwałe
(3) 500

kasa
(3’) 100

1. zapis nieprawidłowy

(3’) zapis stornujący za pomocą storna czarnego częściowego

3.Zakupiono środek trwały za gotówkę: 400

Środki trwałe
(3) 500 (3’) 100

Kasa

(3).zapis nieprawidłowy

(3’) zapis stornujący za pomocą storna czerwonego częściowego

Zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych

• księgi rachunkowe prowadzi się w języku polskim i walucie polskiej

• obecnie księgi rachunkowe prowadzone są przy użyciu odpowiednich programów komputerowych

• zapisów w księgach rachunkowych dokonuje się w sposób trwały, bez pozostawiania miejsc pozwalających na późniejsze dopiski lub zmiany.

• Ustawa precyzuje kiedy otwiera się i kiedy zamyka się księgi rachunkowe

Otwiera się na początek każdego roku obrotowego i zamyka się na dzień kończący rok obrotowy. Sytuacje szczególne np. otwiera się księgi na dzień rozpoczęcia działalności.

Księgi rachunkowe powinny być:

• trwale oznaczone nazwą jednostki

• wyraźnie oznaczone co do roku obrotowego

• przechowywane starannie w ustalonej kolejności

Księgi rachunkowe należy prowadzić:

• rzetelnie – dokonane w nich zapisy odzwierciedlają stan rzeczywisty

• bezbłędnie – wprowadzono do nich kompletnie i poprawnie wszystkie zakwalifikowane do zaksięgowania w danym miesiącu dowody księgowe, zapewniona ciągłość zapisów oraz bezbłędność działania stosowanych procedur obliczeniowych.

• Sprawdzalnie – umożliwiają stwierdzenie poprawności dokonanych w nich zapisów, stanów (sald) oraz działania stosowanych procedur obliczeniowych.

• Bieżąco – 1. pochodzące z nich informacje umożliwiają sporządzenie w terminie obowiązujących firmę sprawozdań. 2. zestawienia obrotów i sald kont księgi głównej są sporządzane przynajmniej za poszczególne okresy sprawozdawcze. 3. ujęcie wpłat i wypłat gotówką, czekami i wekslami obcymi oraz obrotu detalicznego i gastronomii następuje w tym samym dniu, w którym zostały dokonane.

Jednostka określa zasady rachunkowości w zakresie:

1. określenie roku obrotowego i wchodzących w jego skład okresów sprawozdawczych

2. metod wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego

3. sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych, w tym co najmniej:

   1. zakładowego planu kont

   2. wykazu ksiąg rachunkowych

Księgi rachunkowe tworzą:

1. dziennik - zawiera chronologiczne ujęcie zdarzeń, jakie nastąpiły w danym okresie sprawozdawczym. Sposób dokonywania zapisów w dzienniku powinien umożliwiać ich jednoznaczne powiązanie ze sprawdzonymi i zatwierdzonymi dowodami księgowymi

2. księga główna- konta księgi głównej zawierają zapisy o zdarzeniach w ujęciu systematycznym. Na kontach księgi głównej obowiązuje ujęcie zarejestrowanych uprzednio lub równocześnie w dzienniku zdarzeń, zgodnie z zasadą podwójnego zapisy. Zapisów na określonych koncie księgi głównej dokonuje się w kolejności chronologicznej

3. księgi pomocnicze księgi pomocnicze konta ksiąg pomocniczych zawierają zapisy będące uszczegółowieniem i uzupełnieniem zapisów kont księgi głównej. Przede wszystkim są one prowadzone dla:

1. środków trwałych

2. rozrachunków z kontrahentami

3. rozrachunków z pracownikami

1. operacji zakupu i sprzedaży

2. zestawienia: obrotów i sald kont księgi głównej oraz sald kont ksiąg pomocniczych

3. wykaz składników aktywów i pasywów (inwentarz)

4.zestawienie obrotów i sald księgi głównej zawiera:

1. symbole lub nazwy kont

2. salda kont na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych, obroty za okres sprawozdawczych i narastająco od początku roku obrotowego oraz salda na koniec okresu sprawozdawczego

3. sumę sald na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych, obrotów za okres sprawozdawczy i narastająco od początku roku obrotowego oraz sald na koniec okresu sprawozdawczego.

Zestawienie obrotów i sald ksiąg pomocniczych jest sporządzone na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych

5.Inwentarz sporządzają jednostki, które uprzednio nie prowadziły ksiąg rachunkowy w sposób określony ustawą. W pozostałych jednostkach rolę inwentarza spełnia zestawienie obrotów i sald kont ksiąg pomocniczych sporządzone na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych.

Zapis księgowy powinien zawierać:

1. datę dokonania operacji gospodarczej

2. określenie rodzaju i numer identyfikacji dowodu księgowego

3. zrozumiały tekst , skrót lub kod opisu operacji

4. kwotę i datę zapisu

5. oznaczenia kont, których dotyczy.

Dzielenie kont księgowych: konta syntetyczne i analityczne

Podział poziomy Polega na podziale przedmiotu ewidencji konta na jego składniki i przeznaczeniu odrębnych kont dla wyodrębnionych w ten sposób składników. W wypadku poziomego podziału konta wydziela się z konta podlegającego podziałowi zapisy debetowe i kredytowe dotyczące określonych grup operacji gospodarczych i uwidacznia się te zapisy na innych kontach, uzyskanych z podziału.

Przykład:

Dostawca X: 500

Dostawca Y: 300

Dostawca Z: 200

Zobowiązania z tytułu dostaw i usług

Podział poziomy

Zobowiązania wobec dostawcy X

Zobowiązania wobec dostawcy Y

Zobowiązania wobec dostawcy Z

Konto syntetyczne (inaczej konto macierzyste lub główne) Konto syntetyczne służy do ujmowania w zbiorczych zapisach operacji gospodarczych dotyczących całych grup środków gospodarczych i źródeł ich pochodzenia.

Konta analityczne(inaczej szczegółowe). Konto analityczne służą do szczegółowego rozwinięcia obrotów i sald danego konta syntetycznego.

Dwa sposoby korzystania z kont syntetycznych i analitycznych:

1. Konto macierzyste nadal funkcjonuje jako konto syntetyczne

2. Konto macierzyste przestaje funkcjonować

Sposób pierwszy:

- na kontach analitycznych obowiązuje zasada zapisu powtarzanego. Zapis powtarzany dokonuje się na koncie analitycznym do danego konta syntetycznego w tej samej kwocie i po tej samej stronie, co na koncie syntetycznym.

- na kontach syntetycznych obowiązuje zawsze zasada podwójnego księgowania.

Rachunek bankowy
300 (1)

WB – uregulowano zobowiązanie wobec dostawcy X – 300

Rachunek bankowy
Sp. 2000

Zapis podwójny

Zobowiązanie wobec dost. X
300 zapis powtórzony

Zobowiązani wobec dost Y

Zobowiązani wobec dost Z

Wnioski:

• Obrót strony debetowej konta syntetycznego musi być równy sumie obrotów stron debetowych zbioru kont analitycznych, prowadzonych do danego konta syntetycznego,

• Obrót strony kredytowej konta syntetycznego musi być równy sumie obrotów stron kredytowych zbioru kont analitycznych, prowadzonych do danego konta syntetycznego

• Saldo debetowe konta syntetycznego stanowi sumę sald debetowych wszystkich kont analitycznych, prowadzonych do tego konta syntetycznego ; to samo dotyczy sald kredytowych.

Zestawienie obrotów i sald kont analitycznych

• Na koniec okresu uzgadnia się obroty i salda kont analitycznych z obrotami i saldem konta syntetycznego, któremu są one podporządkowane.

• Przy sporządzaniu tego zestawienia ujawnia się błędy formalne i techniczno – rachunkowe.

Zestawienie obrotów i sald kont analitycznych

Konto księgowe	Saldo początkowe	Saldo początk. + obrót	Saldo końcowe
	Dt	Ct	Dt
Dostawa X		500
Dostawa Y		300
Dostawa Z		200
Suma		1000
Zob. z tytułu dostaw		1000

Sposób drugi:

• Ponieważ konto macierzyste przestaje funkcjonować na kontach powstałych w wyniku jego podziału obowiązuje zasada zapisu podwójnego.

WB- uregulowano zobowiązania wobec dostawcy Y – 150

Rach. bankowy
Sp 2000

Zobowiąz. Wobec dost X

Zobow. Wobec dost. Y
150 Zapis podwójny

Zobow, wobec dostawcy Z

Przykład 3:

W przedsiębiorstwie produkcyjnym „K” wytwarzającym dwa rodzaje wyrobów gotowych A i B salda początkowe wybranych kont przedstawiały się następująco:

Materiały	200	Wyroby gotowe A	250
Materiały podstawowe	80	Wyroby gotowe B	150
Materiały pomocnicze	100	Należność od odb.	320
Opakowania	20	Zobowiązania. Wobec dostawców	200
Wyroby gotowe	400

W okresie rozrachunkowym miały miejsce następujące operacje gospodarcze:

1. Zakupiono materiały podstawowe – zapłata w terminie późniejszym: 200

2. Zakupiono materiały pomocnicze – zapłata w terminie późniejszym: 60

3. Zakupiono opakowania – zapłata w terminie późniejszym: 30

4. Sprzedano część wyrobów gotowych A – zapłata w późniejszym terminie: 70

5. Sprzedano część wyrobów gotowych B – zapłata w terminie późniejszym: 50

6. Zwrócono część materiałów pomocniczych, za które jeszcze nie zapłacono: 20

7. Odbiorca zwrócił część wyrobów gotowych B, za które jeszcze nie zapłacił: 10

8. Sprzedano część wyrobów gotowych A – zapłata w późniejszym terminie: 80

Zaksięguj powyższe operacje gospodarcze. Otwórz konta potrzebne do zaksięgowania operacji prowadząc przy tym ewidencję analityczną do kont syntetycznych: „materiały” i „wyroby gotowe”

Materiały
Sp 200 200 60 30
490
490

Należności od odbiorców
Sp 320 70 50 (8) 80
520
520

Zobow. Wobec dostawców
20
20 470 sk
490

Materiały podstawowe
Sp. 80 200
280
280

Materiały pomocnicze
Sp 100 60
160
160

Opakowanie
Sp 20 3) 30
50
50

Wyroby gotowe
Sp 400 7) 10
410
410

Wyroby gotowe A
Sp 250
250
250

Wyroby gotowe B
Sp 150 7) 10
160
160

Zestawienie obrotów i sald kont analitycznych do konta syntetycznych „Materiały”

Konto księgowe	Saldo początkowe	Saldo początk. + obrót	Saldo końcowe
	Dt	Ct	Dt
Materiały podstawowe	80	-	280
Materiały pomocnicze	100	-	160
Opakowanie	20	-	50
Suma	200	-	490
Materiały	200	-	490

Zestawienie obrotów i sald kont analitycznych do konta syntetycznego „wyroby gotowe”

Konto księgowe	Saldo początkowe	Saldo początk. + obrót	Saldo końcowe
	Dt	Ct	Dt
Wyr. Got A	250	-	250
Wyr.got B	150	-	160
Suma	400	-	410
Wyroby gotowe	400	-	410

Łączenie kont księgowych

Łączenie kont Polega on na łączeniu konta aktywnego (należności) z kontem pasywnym (zobowiązania).

Łączenie netto

• Występuje, jeżeli firma ma zarówno zobowiązania jak i należności od tego samego kontrahenta,

• Konto takie, ma tylko jedno saldo końcowe, albo debetowe, albo kredytowe w zależności czy przeważają zobowiązania, czy należności.

Łączenie netto

Nalez. Wobec kontrahenta X
Sp 100

Zob wobec kontrahent X

Łączenie brutto

• Występuje ono w sytuacji, gdy odbiorcą i dostawcą są inne podmioty i w związku z tym nie można kompensować zobowiązań wobec jednego odbiorcy, należnościami od innego.

Zobo. Wobec dostaw Y

Należność wobec odb X
Sp 100

Zamykanie konta dwusaldowego:

• Pozaksięgowo

• W oparciu o zapisy na kontach analitycznych

• Za pomocy zapisu stornującego

Schemat zapisów na koncie dwusaldowym

Rozrachunki z…
Sp. Należność Zwiększenie należności Zmniejszenie zobowiązań
Obroty debetowe s.k. zobowiązań

16.11.2012 r.

Wykład VI

Przykład.

W przedsiębiorstwie produkcyjnym „K” wytwarzającym dwa rodzaje wyrobów gotowych A i B salda początkowe następujących kont przedstawiały się następująco:

…………………?

Operacje (z poprz. Wykładu)

Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami
S.p. 320 (4) 70 (5) 50 (6) 20 (8) 80
540 S.k. 470
1010

Należności od odbiorców
S.p. 320 (4) 70 (5) 50 (8) 80
520
520

Zobowiązania wobec dostawców
(6) 20
20 S.k. 470
490

Materiały
S.p. 200 (1) 200 (2) 60 (3) 30
490
490

Wyroby gotowe
S.p. 400 (7) 10
410
410

Wynik finansowy

Przychody – Koszty = Zysk

Koszty – Przychody = Strata

Pojęcie i klasyfikacja przychodów

Przychody

Przychody są to należne jednostce lub wpłacone na jej rzecz środki pieniężne bądź ich odpowiedniki za wykonane przez jednostkę w toku jej działalności świadczenia, jak na przykład sprzedaż wyrobów lub towarów. Przychody powodują wzrost aktywów lub zmniejszenie zobowiązań, a w końcowym rezultacie zwiększają wynik działalności (zysk).

Klasyfikacja przychodów

• Przychody ze sprzedaży (wyrobów gotowych, towarów, usług);

• Pozostałe przychody operacyjne;

• Przychody operacji finansowych (przychody finansowe);

• Zyski nadzwyczajne.

Przychody ze sprzedaży

• Przychody ze sprzedaży informują za ile złotych jednostka sprzedała produktów (wyrobów, usług), towarów albo innych dóbr. Przychody ze sprzedaży wynikają ze zwykłej działalności operacyjnej przedsiębiorstwa, do której firma została powołana.

Pozostałe przychody operacyjne

• Przychody ze sprzedaży: środków trwałych, środków trwałych w budowie, wartości niematerialnych i prawnych;

• Otrzymane kare i grzywny, darowizny;

• Przedawnione zobowiązania.

Przychody operacji finansowych (przychody finansowe)

• Dywidendy z tytułu udziału w innych jednostkach;

• Przychody z tytułu posiadanych papierów wartościowych oraz z ich sprzedaży;

• Oprocentowanie lokat i środków pieniężnych na rachunkach bankowych;

• Odsetki od udzielonych pożyczek i należności;

• Dyskonto potrącane przy zakupie weksli i czeków obcych.

Zyski nadzwyczajne

• Powstają w wyniku zdarzeń nietypowych, na przykład odszkodowanie z PZU na zniszczenia wywołane pożarem.

Pojęcie i klasyfikacja kosztów

Pojęcie kosztów

Wyrażone w pieniądzu zużycie środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, materiałów, usług obcych, pracy pracowników.

Są to tak zwane koszty działalności operacyjnej.

Klasyfikacja kosztów

• Koszty działalności operacyjnej;

• Pozostałe koszty operacyjne;

• Koszty operacji finansowych (koszty finansowe);

• Straty nadzwyczajne.

Pozostałe koszty operacyjne

• Koszty związane ze sprzedażą, likwidacją, nieplanowanymi odpisami amortyzacyjnymi środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych;

• Należności i przedawnione, umorzone, nieściągalne;

• Obciążające jednostkę odszkodowania, kary i grzywny;

• Darowizny przekazane na rzecz osób fizycznych, prawnych oraz innych jednostek.

Koszty operacji finansowych

• Odsetki od zaciągniętych kredytów i pożyczek;

• Dyskonto potrącone przez nabywcę przy sprzedaży weksli i czeków obcych;

• Wartość w cenie nabycia sprzedanych papierów wartościowych.

Straty nadzwyczajne

• Powstają w wyniku zdarzeń nietypowych takich, jak na przykład utrata składników majątkowych na skutek pożaru.

Koszty działalności operacyjnej

Klasyfikacja kosztów działalności operacyjnej

• Układ rodzajowy;

• Układ funkcjonalny;

• Układ kalkulacyjny.

Układ rodzajowy

Jakie koszty zostały poniesione?

• Amortyzacja;

• Zużycie materiałów i energii;

• Wynagrodzenia;

• Ubezpieczenia społeczne i inne narzuty na wynagrodzenia;

• Usługi obce;

• Podatki i opłaty;

• Pozostałe koszty rodzajowe.

Układ funkcjonalny

Gdzie koszty zostały poniesione?

• Koszty zakupu;

• Produkcja podstawowa;

• Koszty wydziałowe;

• Koszty ogólne i zarządu;

• Koszty sprzedaży.

Układ kalkulacyjny

Ile wynosi koszt jednostkowy wyrobu gotowego?

• Koszty bezpośrednie;

• Koszty pośrednie.

Koszty bezpośrednie:

- materiały bezpośrednie;

- płace bezpośrednie.

Koszty pośrednie:

- koszty wydziałowe;

- koszty ogólne i zarządu;

- koszty sprzedaży.

Techniczny koszt wytworzenia

• Koszty bezpośrednie:

- Materiały bezpośrednie;

- Płace bezpośrednie;

• Koszty wydziałowe.

Zakładowy koszt wytworzenia

• Koszty bezpośrednie:

• Materiały bezpośrednie;

• Płace bezpośrednie;

• Koszty wydziałowe;

• Koszty ogólne i zarządu.

Koszt własny sprzedaży

• Koszty bezpośrednie:

• Materiały bezpośrednie;

• Płace bezpośrednie;

• Koszty wydziałowe;

• Koszty ogólne i zarządu;

• Koszty sprzedaży.

Rachunek zysków i strat

• Wariant porównawczy;

• Wariant kalkulacyjny.

Budowa rachunku zysków i strat

1. Przychody ze sprzedaży

2. Koszt własny sprzedaży

3. Wynik ze sprzedaży (1-2)

4. Pozostałe przychody operacyjne

5. Pozostałe koszty operacyjne

6. Wynik z działalności operacyjnej (3+4-5)

7. Przychody finansowe

8. Koszty finansowe

9. Wynik z działalności gospodarczej (6+7-8)

10. Wynik zdarzeń nadzwyczajnych

11. Wynik brutto (9+/-10)

12. Podatek dochodowy

13. Wynik netto (11-12)

KWS (koszt własny sprzedaży) – wariant porównawczy

• Koszt własny sprzedaży = koszty rodzajowe – przyrost stanu wyrobów gotowych

(odejmujemy przyrost wyrobów gotowych, ponieważ mniej sprzedano niż wyprodukowano);

lub:

• Koszt własny sprzedaży = koszty rodzajowe +ubytek stanu wyrobów gotowych

(dodajemy ubytek wyrobów gotowych, ponieważ więcej sprzedano niż wyprodukowano).

Wariant porównawczy

1. Przychody ze sprzedaży wyrobów

2. Koszty rodzajowe

3. Zmiana stanu wyrobów gotowych

4. Koszt własny sprzedaży (2+/-3)

5. Wynik na sprzedaży (1-4)

KWS – wariant kalkulacyjny

Koszt własny sprzedaży = koszt wytworzenia sprzedaży produktów (tkw)
+ koszty ogólne i zarządu
+ koszty sprzedaży

Wariant kalkulacyjny

1. Przychody ze sprzedaży

2. Koszt wytworzenia sprzed. Produktów

3. Wynik brutto na sprzedaży (1-2)

4. Koszty ogólne i zarządu

5. Koszty sprzedaży

6. Wynik na sprzedaży (3-4-5)

Wykład 7 – 23.11.2012

Konta niebilansowe i zasady ich działania:

Konta niebilansowe służą do rejestracji przebiegu procesów gospodarczych i ich wpływu na wynik finansowy.

Konta niebilansowe:

- konta rozliczeniowe

- konta pomocnicze (korygujące)

- konta wynikowe

Konta rozliczeniowe przeznaczone są do ewidencji procesów, które wymagają:

• Wyjaśnienia ( np. kto jest odpowiedzialny za ujawniony niedobór składnika majątkowego- np. „konto rozliczeniowe niedoborów i szkód”)

• Skonfrontowania z innym dokumentem np. faktury za zakupione towary z dowodem przyjęcia tych towarów- konto „rozliczenie zakupu”

• Rozliczenia pierwotne zarejestrowanych operacji do ujęcia w innych przekrojach – konto „rozliczenie kosztów”

Z reguły nie powinny wykazywać salda na koniec roku obrotowego – wyjaśnienia i rozliczenia zarejestrowanych kwot powinny być przeprowadzone przed zamknięciem ksiąg rachunkowych. Występują jednak sytuacje, kiedy konto rozliczeniowe może wykazywać saldo końcowe. Tak jest w przypadku konta rozliczenie zakupu.

Konto rozliczenie zakupu :

Zakup środka trwałego:

1. Trzeba zaksięgować otrzymanie faktury – dokument Fa

2. Trzeba zaksięgować fizyczne odebranie środka trwałego – dokument PZ

Zakupiono ŚT:

1. Fa- faktura od dostawcy za wyżej wymieniony ŚT:

- wartość ŚT: 1000

- VAT wg 23% : 230

- razem do zapłaty : 1230

1. PZ – przyjęto ŚT

„Rozrachunki publiczno prawne”

Konto łączone aktywno –pasywne

Powstają z połączenia kont:

- należności z tytułu podatków, dotacji i ubezpieczeń społecznych (aktywne)

- zobowiązania z tytułu podatków, ceł, ubezpieczeń społecznych (pasywne)

Analityka: „rozrachunki z ty. VAT”

„Rozliczenie zakupu”

1. 

2. 

Konta pomocnicze (korygujące) powstają w wyniku podziału pionowego konta głównego i służy do rejestracji całości lub części zapisów z jednej ze strony konta.

„umorzenie ŚT”

Umorzenie jest to księgowe odzwierciedlenie zużywania się ŚT bądź WNiP Jest ono księgowane zawsze z amortyzacją, którą definiuje się jako kosztowe odzwierciedlenie zużywania się ŚT bądź WNiP

„Konta wynikowe”

Konto „wynik finansowy” w czasie trwania roku obrotowego nie funkcjonuje.

Bezpośrednie odnoszenie przychodów i kosztów na konto „wynik finansowy” spowodowały by niedostateczną jasność informacji w zakresie kształtowania się wyniku finansowego przedsiębiorstwa.

Podział pionowy

Podział poziomy: konta analityczne

Konta wynikowe kosztów:

• Amortyzacja

• Zużycie materiałów i energii

• Wynagrodzenia

• Ubezpieczenia społeczne i inne narzuty na wynagrodzenia

• Usługi obce

• Podatki i opłaty

• Pozostałe koszty rodzajowe

Są to tzw. Koszty działalności operacyjnej.

• Koszt wytworzenia sprzedanych produktów

• Wartość sprzedanych towarów w cenie zakupu

• Pozostałe koszty operacyjne

• Koszty operacji finansowych (koszty finansowe)

• Straty nadzwyczajne

Działają one tak samo jak konta aktywne, co oznacza, żę zwiększenia dokonywane są po stronie debetowej, strona kredytowa służy do ewentualnych korekt i przeniesień na koniec roku obrotowego na konto „wynik finansowy”

Konta wynikowe przychodów:

• Przychody ze sprzedaży produktów

• Przychody ze sprzedaży towarów

• Pozostałe przychody operacyjne

• Przychody finansowe

• Zyski nadzwyczajne

Działają one tak samo jak konta pasywne, co oznacza, że zwiększenia dokonywane są po stronie kredytowej, strona debetowa służy do ewentualnych korekt i przeniesień na koniec roku obrotowego na konto „wynik finansowy”

Ewidencja pozabilansowa obejmuje ewidencję księgową zdarzenia, które nie stanowią operacji gospodarczych, gdyż nie wpływają na zmianę aktywów, pasywów i wyników działalności.

W ewidencji pozabilansowej stosuje się zapis pojedynczy.

Na kontach ewidencji pozabilansowej wykazuje się:

• Materiały lub towary znajdujące się na przechowaniu w jednostce gospodarczej, przejęte do przeróbki lub powierzone jej do komisowej sprzedaży ( konto „zapasy obce”)

• Obce środki trwałe otrzymane w dzierżawę lub zarząd i użytkowanie ( konto: „ środki trwałe dzierżawione”, „środki trwałe otrzymane w leasing”)

• Własne środki trwałe przeznaczone do likwidacji (konto „ środki trwałe w likwidacji”)

• Potencjalne zobowiązania ( konto: „zobowiązania warunkowe”)

Plan kont organizuje ewidencję, tak aby:

• Księgi rachunkowe były prowadzone w sposób usystematyzowany

• Informacje wynikające z kont były w możliwie najwyższym stopniu dostosowane do potrzeb jednostki

• Jej dane zapewniały w pełni możliwość sporządzenia sprawozdań finansowych

Wzorcowy plan kont zawiera uniwersalne rozwiązania dla różnego typu podmiotów działających w gospodarce.

Wzorcowy plan kont to:

• Wspólny język księgowych ułatwiający porozumiewanie się księgowych w trakcie pracy oraz analizy sprawozdań finansowych

• Abecadło sposobów księgowania typowych operacji gospodarczych

• Zbiór porad opracowanych przez fachowców pozwalający na zmniejszenie wysiłku przy opracowywaniu planu kont niezbędnego w każdej jednostce.

Wzorowy plan kont dla przedsiębiorstwa przemysłowego:

• Zespół 0: majątek trwały

• Zespół 1: środki pieniężne i rachunki bankowe

• Zespół 2: rozrachunki i roszczenia

• Zespół 3 : materiały i towary

• Zespół 4: koszty wg rodzaju i ich rozliczenie

• Zespół 5: koszty wg typu działalności i ich rozliczenie

• Zespół 6: produkty

• Zespół 7: przychody

• Zespół 8: fundusze i kapitały

Zespół 0 – zadania:

• Odzwierciedlenie wartości początkowej i korygujących; odpisów umorzeniowych, odpisów z tytułu trwałej utraty wartości poszczególnych składników majątku trwałego, a w szczególności środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, inwestycji długoterminowych i środków trwałych w budowie.

Zespół 1 – zadania:

• Odzwierciedlenie operacji pieniężnych w zakresie środków płatniczych przechowywanych w kasach i gromadzonych na rachunkach bankowych.

• Wykazywanie zobowiązań z tytułu zaciągniętych kredytów bankowych

• Wykazywanie operacji i stanów w zakresie krótkoterminowych aktywów finansowych takich jak: akcje, udziały obce, bony skarbowe i inne instrumenty kapitałowe emitowane przez jednostkę.

• odzwierciedlenie operacji pieniężnych w zakresie środków płatniczych w zakresie środków płatniczych przechowywanych w kasach

Zespół 2 – zadania

• ewidencja wszystkich (krajowych i zagranicznych) rozrachunków z kontrahentami, rozrachunków publicznoprawnych, rozrachunków z pracownikami oraz odpisów aktualizujących wartość należności.

Zespół 3 – zadania

• rozliczenie zakupu: materiałów, towarów, robót i usług oraz zakupów rzeczowych aktywów trwałych i aktywów finansowych

• ustalanie stanów magazynowych materiałów i towarów zarówno stanowiących własność jednostki, jak też przechowywanych zapasów obcych.
  
  Zespół 4 – zadania
  - ujmowanie kosztów prostych, wg rodzaju poniesionego kosztów ponoszonych przez jednostkę w okresie sprawozdawczym bez względu na to czy zostaną zaliczone do kosztów bieżącego okresu, czy do przyszłych okresów sprawozdawczych.

Zespół 5 – zadania
- ewidencja i rozliczanie kosztów wg poszczególnych rodzajów działalności (wg miejsc powstania) a w szczególności wyodrębnienie kosztów działalności podstawowej, pomocniczej, działalności bytowej, kosztów zarządu.

Zespół 6 – zadania
- ewidencja produktów i półfabrykatów zakupionych przez jednostkę, odchyleń od cen ewidencyjnych i odpisów aktualizujących wartość zapasów produktów, rozliczeń międzyokresowych kosztów operacyjnych i finansowych.

Zespół 7 – zadania
- ewidencja przychodów działalności jednostki oraz kosztów poniesionych na ich osiągnięcie, przychodów i kosztów finansowych, pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych, zysków i strat nadzwyczajnych, wytworzonych produktów i świadczeń na potrzeby własne jednostki wg kosztu ich wytworzenia, zmiany stanu produktów.

Zespół 8 – zadania
- ewidencja kapitałów, funduszy specjalnych, rezerw na przyszłe zobowiązania i straty, rozliczeń międzyokresowych przychodów, wyniku finansowego, podatku dochodowego innych obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego, rozliczeń wyniku finansowego.

Wzorcowy plan kont
- Konta syntetyczne w planie kont oznaczone są symbolami trzycyfrowymi. Pierwsza cyfra danego konta pochodzi od numeru zespołu, do którego należy dane konto.
np. Zespół 0 Aktywa trwałe
- 010 Środki trwałe
- 020 Wartości niematerialne i prawne
- 030 Inwestycje długoterminowe

Zakładowy plan kont
-Zakładowy plan kont zawiera spis wewnętrznych numerów kont przedsiębiorstwa i ustala zasady księgowania na tych kontach wszelkich operacji gospodarczych, które mogą wydarzyć się w wyniku działalności przedsiębiorstwa.
- Jest to zwykle sporządzany przez głównego księgowego i zatwierdzany przez kierownika jednostki.

Zakładowy plan kont zawiera:
- wykaz kont syntetycznych (kont księgi głównej)
- zasady tworzenia i funkcjonowania kont analitycznych (kont ksiąg pomocniczych)
- metodę ewidencji analitycznej, jaka będzie stosowana dla wybranej grupy rzeczowych składników majątku obrotowego
- zasady wyceny rzeczowego majątku obrotowego
- stosowane metody amortyzacji majątku trwałego

RZECZOWE AKTYWA TRWAŁE

Aktywa trwałe
I. wartości niematerialne i prawne
II. rzeczowe aktywa trwałe
III. inwestycje długoterminowe
IV. należności długoterminowe
V. długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

Rzeczowe aktywa trwałe
1. Środki trwałe
2. Środki trwałe w budowie
3. Zaliczki na środki trwałe

Środki trwałe – cechy:
- są kompletne i zdatne do użytku
- są przeznaczone na własne potrzeby jednostki gospodarczej
- okres użytkowania dłuższy niż jeden rok
- postać rzeczowa (są wyjątki)

Środki trwałe bez postaci rzeczowej:
- prawo użytkowania wieczystego gruntu
- spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkaniowego
- spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego

Środki trwałe w budowie:
Środki trwałe w okresie:
- ich budowy
- montażu
- ulepszania już istniejącego środka trwałego

Rzeczowe aktywa trwałe:
1. Środki trwałe
2. Środki trwałe w budowie
3. Zaliczki na środki trwałe

Klasyfikacja środków trwałych
- tytuł własności
- sposób wykorzystywania
- przeznaczenie
- funkcja
- wartość

Ze względu na tytuł własności:
- środki trwałe własne
- środki trwałe obce

Ze względu na sposób wykorzystania:
- czynne
- czasowo czynne
- trwale nieczynne

Ze względu na przeznaczenie:
- produkcyjne
- nieprodukcyjne

Ze względu na funkcje:
- nieruchomości
- maszyny, urządzenia techniczne, narzędzia, środki transportu
- ulepszenia w obcych środkach trwałych
- inwentarz żywy

Ze względu na wartość:
- środki o niskiej wartości
- pozostałe środki trwałe

Klasyfikacja Środków Trwałych
0 – Grunty, prawo wieczystego użytkowania gruntu
1 – budynki i lokale, spółdzielcze, własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu użytkowego
2 – obiekty inżynierii lądowej i wodnej
3 - kotły i maszyny energetyczne
4 - maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania
5 - specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty
6 - urządzenia techniczne
7 - środki transportu
8 - narzędzia, przyrządy, nieruchomości i wyposażenie
9 - inwentarz żywy

Zasady ustalania wartości początkowej środków trwałych
- wycena bieżąca – w trakcie okresu sprawozdawczego
- wycena bilansowa – sporządzana na dzień opracowania bilansu

Wycena aktywów trwałych
- cena nabycia
- koszt wytworzenia
- cena sprzedaży netto
- wartość godziwa

Cena nabycia
Cena zakupu powiększona o koszty zakupu i koszty przystosowania nabytego składnika do używania, a obniżona o rabaty, opusty, itp.

Koszt wytworzenia
- koszty pozostające w bezpośrednim związku z danych produktem (maszyną, urządzeniem, środkiem transportu itp.)
- uzasadniona część kosztów pośrednich związanych z wytworzeniem produktu.

Cena sprzedaży netto
Cena sprzedaży składników aktywów, pomniejszona o koszty, jakie trzeba ponieść, aby sprzedaż doszła do skutku.

Wartość godziwa
Cena, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać sprzedany lub wymieniony, a zobowiązanie uregulowane, na warunkach transakcji rynkowej, zawartej przez dwie zainteresowane i dobrze poinformowane, niezależne od siebie strony.

Wycena bilansowa – środki trwałe
- środki trwałe cena nabycia (lub koszt wytworzenia) pomniejszona o wartość zużycia i odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

Amortyzacja środków trwałych
- zużycie fizyczne
- zużycie ekonomiczne

Aktywa trwałe nie podlegające zużyciu:
- grunty
- obiekty muzealne
- działa sztuki
- koszty środków trwałych w budowie
- inwestycje długoterminowe

Umorzenie i amortyzacja
- umorzenie jest to księgowe odzwierciedlenie zużywania się środków trwałych bądź wartości niematerialnych i prawnych.
- amortyzacja to kosztowe odzwierciedlenie zużywania się środków trwałych bądź wartości niematerialnych i prawnych.

Wysokość amortyzacji zależy od:
- wartości początkowej danego środka
- przewidywanego okresu użytkowania i przyjętej stawki amortyzacyjnej
- przyjętej metody amortyzowania środka trwałego

Metody amortyzacji:
- metoda amortyzacji równomiernej
- metoda amortyzacji nierównomiernej

Amortyzacja liniowa
stawkę amortyzacji wylicza się mnożąc wartość początkową przez stopę amortyzacji. Na przykład, jeżeli przewidziany okres eksploatacji wynosi 4 lata, oznacza to, że stopa amortyzacji wynosi
100% / 4lata =25%, czyli
a% = 100% / t
t- przewidywany okres użytkowania środka trwałego

Przykład 1:
Oblicz amortyzację środka trwałego (od 01.01) metodą liniową wiedząc, że:
wartość początkowa środka trwałego wynosi 19200
stopa amortyzacji wynosi 25%

Roczna stawka amortyzacji: wartość początkowa * stopa amortyzacji
lub
Roczna stawka amortyzacji: wartość początkowa / przewidywany okres użytkowania

Roczna stopa amortyzacji: 19200*25%=4800

Stawka amortyzacji miesięcznej będzie wynosiła 4800/12 = 400

Rok	Wartość ŚT na początek roku	Umorzenie za dany rok	Wartość ŚT na koniec roku
1	19200	4800	14400
2	14400	4800	9600
3	9600	4800	4800
4	4800	4800	0

07.12.2012 r.

Wykład IX

Metody nierównomierne

• Metoda naturalna;

• Metoda progresywna;

• Metoda degresywna.

Metoda degresywna

Metoda degresywna nazywana jest również metodą przyspieszoną albo degresywno-liniową. W metodzie amortyzacji przyspieszonej roczną stawkę amortyzacji wylicza się:

- w pierwszym roku od wartości początkowej,

- w latach następnych – od wartości bieżącej.

Metoda ta wymaga zastosowania tak zwanego współczynnika podwyższającego, przez który przemnaża się stopę amortyzacji rocznej. Współczynnik ten może wynosić od 1,0 do 2,0. Jeżeli wyliczona w powyższy sposób roczna stawka amortyzacji jest niższa od stawki wyliczonej metodą liniową, to przechodzi się na amortyzację liniową.

Przykład 2.

Oblicz amortyzację środka trwałego (od 01.01) metodą przyspieszoną wiedząc, że:

Wartość początkowa środka trwałego wynosi: 50 000
Stopa amortyzacji wynosi: 20%
Współczynnik podwyższający: 1,5.

Roczna stawka amortyzacji liniowej50000*20%=10000

Roczna stawka amortyzacji przyspieszonej w pierwszym roku: 50000*30%=15000

Roczna stawka amortyzacji w drugim roku: 35000*30%=10500

Roczna stawka amortyzacji przyspieszonej w trzecim roku: 24500*30%=7350, czyli przechodzimy na amortyzację liniową.

	Wart. środka trwałego na pocz. roku	Umorzenie za dany rok	Wart. środka trwałego na koniec roku
1	50000	15000	35000
2	35000	10500	24500
3	24500	10000	14500
4	14500	10000	4500
5	4500	4500	0

Przykład 3.

Dnia 1 marca 2011 roku zakupiono środek trwały (wartość netto – 26 000). Stosując degresywną metodę amortyzacji (roczna stopa amortyzacji – 20%, współczynnik podwyższający – 2) oblicz miesięczną stawkę amortyzacyjną dla poniższych miesięcy;

Grudzień 2011
Luty 2012

Środek trwały zakupiono 1 marca, więc amortyzacja rozpocznie się 1 kwietnia.

Amortyzacja w 2011:

26000 x 40% = 10 400 – amortyzacja roczna
10400 / 12 = 866,67 – amortyzacja miesięczna
866,67 x 9 miesięcy od kwietnia do grudnia = 7800

Amortyzacja w 2012:

26000 – 7800 = 18200
18200 x 40% = 7280 – amortyzacja roczna

7820 / 12 = 606,67 – amortyzacja miesięczna

Uproszczone metody amortyzacji

• Metoda jednorazowego odpisu;

• Metoda amortyzacji grupowej.

Aktualizacja wyceny środków trwałych

• Na podstawie odrębnych przepisów – ostatnia aktualizacja środków trwałych została przeprowadzona w 1995 roku;

• W przypadku trwałej utraty wartości aktywów trwałych.

Ewidencja środków trwałych

1. PK – Zaksięgowano miesięczną stawkę amortyzacji (umorzenia) środków trwałych: 1000

Amortyzacja
1000

Umorzenie środków trwałych

1. FA – Zakupiono od dostawcy maszynę

1. Wartość środka trwałego: 3000

2. Podatek VAT 22%: 600

3. Razem do zapłaty: 3600

1. OT – Przyjęto zakupioną maszynę do użytkowania: 3000

Zobowiązania wobec dostawców

Rozliczenie zakupu
3000 (2)

Środki trwałe
3000 (3)

Rozrachunki z tytułu VAT
660 (2)

1. FA – Sprzedano odbiorcy zbędny komputer:

1. Uzyskana suma ze sprzedaży: 1200

2. Podatek VAT 22%: 264

3. Razem do zapłaty: 1464

Należności od odbiorców
1464

Rozrachunki z tytułu VAT

Pozostałe przychody operacyjne

1. PT – Wyksięgowano sprzedany komputer:

1. Wartość początkowa środka: 2500

2. Dotychczasowe umorzenie: 1500

Środki trwałe

Umorzenie środków trwałych
1500

Pozostałe koszty operacyjne
1000

1. PK – Dokonano likwidacji samochodu dostawczego:

1. Wartość początkowa: 20000

2. Dotychczasowe umorzenie: 16000

Środki trwałe
20000

Umorzenie środków trwałych
16000

Pozostałe koszty operacyjne
4000

1. PK – Dokonano aktualizacji środków trwałych na podstawie odrębnych przepisów:

1. Wzrost wartości początkowej: 800

2. Wzrost dotychczasowego umorzenia: 150

Środki trwałe
800 (7a)

Fundusz z aktualizacji wyceny
150 (7b)

Umorzenie środków trwałych

1. OT – Rozliczono środki trwałe znajdujące się w budowie i przyjęto je do eksploatacji: 30000

Środki trwałe w budowie

Środki trwałe
30000

OT – Nieodpłatne otrzymano prawa wieczystego użytkowania gruntu: 6000

Środki trwałe
6000

Rozliczenia międzyokresowe przychodów

Środki trwałe mogą być przyjęte do ewidencji w wyniku nieodpłatnego otrzymania od darczyńcy. Operacja ta ujęta jest na koncie rozliczenia międzyokresowe przychodów i zwiększa wartość środków trwałych oraz pozostałe przychody operacyjne – sukcesywnie w wysokości bieżących odpisów amortyzacyjnych.

1. PK – Ujawniono nadwyżkę w środkach trwałych: 600

2. PK – Rozliczono ujawnioną nadwyżkę.

Środki trwałe
600 (10)

Rozliczenie nadwyżek
600 (11)

Pozostałe przychody operacyjne

1. PK – Stwierdzono niedobór środka trwałego:

1. Wartość początkowa środka trwałego: 500

2. Dotychczasowe umorzenie: 350

1. PK – Uznano, że niedobór powstał z przyczyn losowych i rozliczono go.

Środki trwałe

Umorzenie środków trwałych
350 (12)

Rozliczenie niedoborów
150 (12)

Straty nadzwyczajne
150 (13)

1. PT – Wniesiono do innej firmy grunty w formie aportu o wartości początkowej: 6000

Środki trwałe

Długoterminowe aktywa finansowe
6000

Środki trwałe w budowie

• Koszty niezakończonych prac budowlano – montażowych związanych z wytworzeniem środka trwałego lub nieruchomości inwestycyjnej;

• Wartość zakupionych maszyn w montażu i instalacji;

• Koszty niezakończonych robót mających na celu ulepszenie środków trwałych.

Ulepszenie środka trwałego

• Podniesienie jego wartości użytkowej w takich parametrach jak: okres używania, zdolność wytwórcza, jakość produktów uzyskiwanych za jego pomocą, koszt eksploatacji.

Remont środka trwałego

• Ma na celu przywrócenie parametrów środka trwałego do stanu wyjściowego;

• Nie podwyższa wartości początkowej środka trwałego.

Wycena środków trwałych w budowie

• Cena;

• Koszt wytworzenia.

Na dzień bilansowy: w wysokości ogółu kosztów pozostających w bezpośrednim związku z ich nabyciem lub wytworzeniem, pomniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

Trwała utrata wartości

Odpisy aktualizacyjne z tytułu trwałej utraty wartości:

• Pozostałe koszty operacyjne – koszty robót wstrzymanych;

• Straty nadzwyczajne – koszty robót wstrzymanych na skutek zdarzeń losowych.

Ewidencja środków trwałych w budowie

1. FA – Otrzymano fakturę za projekt nowego garażu

Wartość prac początkowych: 2000
Podatek VAT wg 22%: 440
Razem do zapłaty: 2440

Zobowiązania wobec dostawców

Rozrachunki z tytułu VAT
440

Środki trwałe w budowie
2000

1. FA – Otrzymano fakturę za materiały

Wartość materiałów: 4000
Podatek VAT wg 22%: 880
Razem do zapłaty: 4880

1. PK – Materiały przekazano bezpośrednio do budowy

Zobowiązania wobec dostawców

Rozliczenie zakupu
4000 (2)

Środki trwałe w budowie
4000 (3)

Rozrachunki z tytułu VAT
880 (2)

1. RW – Wydano materiały z magazynu na potrzeby budowy: 1000

Materiały

Środki trwałe w budowie
1000

FA – Otrzymano fakturę za wykonane roboty budowlane

Wartość wybranych robót: 3000
Podatek VAT wg 22%: 660
Razem do zapłaty: 3660

Zobowiązania wobec dostawców

Rozrachunki z tytułu VAT
660

Środki trwałe w budowie
3000

1. FA – Otrzymano fakturę za zakup wyposażenia montowanego w garażu:

Wartość zakupu: 3500
Podatek VAT wg 22%: 770
Razem do zapłaty: 4270

1. PK – Przyjęto wyposażenie do montażu

Zobowiązania wobec dostawców

Rozliczenie zakupu
3500 (6)

Rozrachunki z tytułu VAT
770 (6)

Środki trwałe w budowie
3500 (7)

1. FA – Otrzymano fakturę za montaż wyposażenia

Wartość prac montażowych: 300
Podatek VAT wg 22%: 66
Razem do zapłaty: 366

Zobowiązania wobec dostawców

Rozrachunki z tytułu VAT
66

Środki trwałe w budowie
300

1. WB – Bank pobrał:

1. Ratę kredytu zaciągniętego na budowę garażu: 1000

2. Odsetki od kredytu: 80

Rachunek bankowy

Kredyty bankowe
1000

Środki trwałe w budowie
80

Wartości niematerialne i prawne

• okres wykorzystania dłuższy niż jeden rok

• pozostawiać pod kontrolą jednostki

• przyczyniać się do osiągnięcia korzyści ekonomicznych

Zalicza się:

• autorskie prawa majątkowe, prawa pokrewne, licencje, koncesje

• patenty, znaki towarowe, wzory użytkowe

• know-how

• nabyta wartość firmy

• koszty zakończonych prac rozwojowych

Wycena bieżąca wartości niematerialnych i prawnych

• cena nabycia

• koszty wytworzenia

• według ceny sprzedaży lub wartości godziwej – w sytuacji przyjęcia nieodpłatnie w tym formie darowizny lub aportu

Wycena na dzień bilansowy

• wartości netto to znaczy po skorygowaniu wartości początkowej o dotychczasowe zużycie i utratę wartości.

Utrata wartości

• może nastąpić na skutek zmiany technologii produkcji, przeznaczenia danego składnika do likwidacji, wycofanie z użycia lub innych przyczyn. Odpisy aktualizacyjne obciążają konto pozostałe koszty operacyjne.

Dokumenty obrotu WNiP

• OT – przyjęcie środka trwałego

• PT – przekazanie środka trwałego

• LT – likwidacja środka trwałego

• MT – zmiana miejsca użytkowania

Konta WNiP

Po stronie debetowej	Po stronie kredytowej
zakup WNiP nieodpłatne otrzymanie WNiP przyjęcie WNiP jako udziału w firmie aktywowanie kosztów zakończonych prac rozwojowych ujawnienie nadwyżki inwentaryzacyjnej	sprzedaż WNiP likwidacja WNiP darowizna WNiP przekazania WNiP jako udziału w innej firmie (aport) ujawnienie niedoboru inwentaryzacyjnego

1. 
   Otrzymano rachunek za nabyte prawa autorskie: 3300

Zob. z tytułu dostaw. I usług

WNiP
3300

1. WB – Zapłacono przelewem za nabycie patentu na produkcję nowego wyrobu: 5000

Rachunek bieżący

WNiP
5000

1. PK – Zaksięgowano miesięczny odpis amortyzacyjny WNiP: 350

Umorzenie WNiP

Amortyzacja
350

1. LT – Zlikwidowano zbędne oprogramowanie komputerów

1. wartość początkowa: 600

2. dotychczasowe umorzenie: 550

WNiP

Umorzenie WNiP
550

Pozostałe koszty operacyjne
50

1. PK – Ujawniono niezaewidencjonowany projekt wynalazczy: 900

2. PK – Rozliczono ujawniony projekt wynalazczy

WNiP
900 (5)

Rozliczenie nadwyżek
900 (6)

Pozostałe przychody operacyjne

1. PK – Wniesiono do innej firmy projekt wynalazczy w formie aportu: 900

WNiP

Długoterminowe aktywa finansowe
900

1. Zakupiono (rachunek) znak towarowy w celu wydzierżawienia go innej firmie: 5000

Zob. z tytułu dostaw. I usług

Długoterminowe aktywa finansowe
5000

Istota i klasyfikacja inwestycji

Inwestycje Aktywa nabyte przez jednostkę w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych.

Podział inwestycji

• Długoterminowe;

• Krótkoterminowe;

• Niefinansowe;

• Finansowe.

Inwestycje niefinansowe

• Nieruchomości;

• WNiP;

• Ruchomości inwestycyjne (dzieła sztuki, biżuteria).

Inwestycje finansowe

• Udziały;

• Akcje;

• Obligacje;

• Udzielone pożyczki;

• Aktywa pieniężne.

Przykład

1. WB – Zakupiono udziały w innej spółce – przelew środków: 15000

2. PK – Zaksięgowano odebrane dokumenty udziałowe: 15000

Rachunek bieżący

Inne rozrachunki
(1) 15000

Długoterminowe aktywa finansowe
(2) 15000

1. PT – Wniesiono do innej spółki aport w postaci środków trwałych

   1. wartość początkowa środków trwałych: 8000

   2. dotychczasowe umorzenie: 600

Środki trwałe

Umorzenie środków trwałych
(3) 600

Długoterminowe aktywa finansowe
(3) 7400

1. PK – Otrzymano obligacje długoterminowe jako darowiznę: 1000

2. PK – Przekazano akcje innej firmie w postaci darowizny: 300

Długoterminowe aktywa finansowe
(4) 1000

Pozostałe przychody operacyjne

Pozostałe koszty operacyjne
300 (5)

1. WB – Zakupiono na giełdzie akcje firmy X

1. Cena zakupu 1 akcji: 100

2. Ilość: 10 szt.

3. Prowincja maklerska: 50

1. WB – Sprzedano na giełdzie akcje firmy X

1. Cena sprzedaży 1 akcji: 150

2. Ilość: 10 szt.

3. Prowincja maklerska: 60

1. PK – Rozchodowane sprzedane akcje firmy X

Rachunek bieżący
(7) 1500

Krótkoterminowe aktywa finansowe
(6) 1050

Koszty finansowe
(7a) 60 (8) 1050

Przychody finansowe

1. PK – Zaksięgowano należne dywidendy od akcji innej firmy: 80

2. WB – Otrzymano należne dywidendy przelewem: 80

Rachunek bieżący
80 (10)

Inne rozrachunki
(9) 80

Przychody finansowe

Aktywa pieniężne:

• Środki pieniężne w kasie;

• Środki pieniężne na rachunku bankowym;

• Inne środki pieniężne;

• Inne aktywa pieniężne.

Obrót środkami pieniężnymi

• Obrót gotówkowy – regulowanie płatności za pomocą znaków pieniężnych;

• Obrót bezgotówkowy – regulowanie rozrachunków za pośrednictwem banku.

Środki pieniężne w kasie:

• Wpłaty i wypłaty dokonuje się za pomocą takich dokumentów jak: KP i KW

• Ze środków w kasie reguluje się gł.:

  • Wynagrodzenia,

  • Delegacje służbowe pracowników,

  • Drobne zakupy materiałów lub towarów.

Środki pieniężne na rachunku bankowym

• Rachunek bieżący;

• Rachunek pomocniczy;

• Rachunek lokat terminowych;

• Rachunek dla rozliczeń zagranicznych.

Formy rozliczeń bezgotówkowych

• Polecenie przelewu;

• Polecenia zapłaty;

• Czek rozrachunkowy;

• Akredytywa (kiedy z naszego banku zostają wydzielone pieniądze na rzecz dostawcy- czyli dla osoby, która spełnia określone świadczenia).

Inne środki pieniężne

• Środki pieniężne w drodze;

• Czeki obce;

• Weksle obce o terminie płatności do 3 miesięcy.

Środki pieniężne w drodze

• Środki znajdujące się formalnie między kasą jednostki a jego rachunkiem bankowym.

Czeki obce

• Czeki gotówkowe – służą do pobierania na ich podstawie gotówki;

• Czeki rozrachunkowe – realizowane są w drodze przekazania środków na konto jego posiadacza;

• Inny podział: czeki imienne i czeki na okaziciela.

Weksle obce

• Zostaje spieniężony w terminie zapadalności;

• Może posłużyć do uregulowania własnych zobowiązań;

• Może pozostać spieniężony przed terminem zapadalności, po jego przekazaniu do banku.

Ewidencja aktywów pieniężnych

1. FA – Sprzedano za gotówkę produkty

1. Wartość produktu: 800

2. Podatek VAT: 175

3. Razem do zapłaty: 976

Kasa
976

Rozrachunki z tytułu VAT

Przychody ze sprzedaży

1. FA – Zakupiono za gotówkę materiały

1. Wartość materiałów: 500

2. Podatek VAT: 110

3. Razem do zapłaty: 610

Kasa

Rozrachunki z tytułu VAT
110

Rozliczenie zakupu
500

1. PK – Ujawniono niedobór gotówki w kasie: 100

2. PK – Rozliczono niedobór obciążając kasjera: 100

Kasa

Rozliczenie niedoboru
100 (3)

Inne rozrachunki z pracownikami
100 (4)

1. KW – Wpłacono do banku nadwyżkę gotówki: 300

2. WB – Potwierdzenie wpłaty gotówki do banku: 300

Kasa

Środki pieniężne w drodze
300 (5)

Rachunek bieżący
300 (6)

1. PK – Otrzymano od odbiorcy czek gotówkowy z tytułu spłaty należności: 400

2. KP – Zrealizowano obcy czek gotówkowy w banku: 400

Należności od odbiorców

Czeki obce
400 (7)

Kasa
400 (8)

1. PK – Otrzymano od odbiorcy czek rozrachunkowy z tytułu spłaty należności: 900

2. PK – Złożono czek rozrachunkowy w banku: 900

3. WB – Przelew środków pieniężnych z tytułu realizacji czeku rozrachunkowego: 900

Należności od odbiorców

Czeki obce
900 (9)

Środki pieniężne w drodze
900 (10)

Rachunek bieżący
900 (11)

1. PK – Odbiorca uregulował należność na kwotę 2500 za pomocą weksla o wartości 2750

2. PK – Zdyskontowano weksel obcy w banku

1. Suma weksla: 2750

2. Dyskonto potrącone przez bank: 40

1. WB – Bank potwierdził przelew środków z tytułu realizacji weksla: 2710

Należności od odbiorców

Weksle obce
2750 (12)

Przychody finansowe

Środki pieniężne w drodze
2710 (13)

Rachunek bieżący
2710 (14)

Koszty finansowe
40 (13)

Wycena inwestycji

• Wycena bieżąca: cena nabycia lub cena zakupu;

• Wycena bilansowa:

Inwestycje długoterminowe – cena nabycia pomniejszona o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub wartość godziwa;

Inwestycje krótkoterminowe – cena rynkowa lub cena nabycia.

Pojęcie i klasyfikacja rozrachunków

Rozrachunki

• Należności;

• Zobowiązania.

Rozrachunki

• Prawa jednostek gospodarczych wynikające z dokonania świadczenia do czasu otrzymania zapłaty oraz ich obowiązki zapłaty związane z korzystaniem z cudzych świadczeń do czasu dokonania zapłaty.

Cechy rozrachunków

• Osoby dłużnika i wierzyciela są ściśle określone;

• Suma będąca podmiotem rozrachunków jest akceptowana przez obie strony;

• Czas zapłaty jest ściśle określony.

Należności

• Oznaczają kwoty, których zapłacenia oczekuje jednostka gospodarcza jako wierzyciel od innego podmiotu jako dłużnika.

Zobowiązania

• Oznaczają kwoty, które jednostka gospodarcza (dłużnik) powinna zapłacić innemu podmiotowi.

Roszczenia i rozliczenia

• Roszczenia są to takie należności i zobowiązania, których kontrahent w całości lub w części nie akceptuje.

• Rozliczenia są to takie należności lub zobowiązania, w stosunku do których należy przeprowadzić odpowiednie postępowanie weryfikacyjne w celu ostatecznego ich potwierdzenia, skonkretyzowania sumy lub ustalenia osoby dłużnika albo wierzyciela.

Rozrachunki:

• Rozrachunki bezsporne;

• Roszczenia sporne (jedna ze stron nie akceptuje);

• Należności skierowane na drogę sądową;

• Rozliczenia.

Rozrachunki:

• Długoterminowe;

• Krótkoterminowe (okres roszczenia krótszy niż 12 miesięcy; należności z tytułu dostaw i usług to zawsze rozrachunki krótkoterminowe).

Rodzaje rozrachunków:

• Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami;

• Rozrachunki z pracownikami;

• Rozrachunki publiczno-prawne;

• Pozostałe rozrachunki (np. pożyczki, dodatkowe składki ubezpieczeniowe).

Wycena

• Bieżąca – według wartości nominalnej;

• Bilansowa – w kwocie wymaganej zapłaty, a więc łącznie z należnymi odsetkami pomniejszonymi o dokonane odpisy aktualizujące należności.

Odpisy aktualizujące należności

• Są to rezerwy tworzone w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych lub kosztów finansowych w związku z ryzykiem ich nieuregulowania przez kontrahenta.

Rozrachunki z dostawcami i odbiorcami

• Są to rozrachunki z tytułu transakcji zakupu i sprzedaży towarów, materiałów, produktów gotowych i usług a także aktywów trwałych powstające pomiędzy kontrahentami krajowymi i zagranicznymi.

Rozrachunki z odbiorcami – debet

• Należności z tytułu sprzedaży: produktów, usług, towarów, materiałów;

• Należności z tytułu odsetek za zwłokę w zapłacie oraz zasądzone koszty postępowania;

• Należności od odbiorców potwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu;

• Dodatnie różnice kursowe powstałe w wyniku bieżącej i bilansowej wyceny należności.

Rozrachunki z odbiorcami – kredyt

• Wpływ należności: gotówką do kasy, na rachunek bankowy, czekiem bądź wekslem;

• Powstanie roszczenia spornego dochodzonego od odbiorcy;

• Udzielone rabaty, bonifikaty, itp.;

• Zmniejszenie ustalonych uprzednio należności z tytułu: kar, grzywien i odszkodowań;

• Ujemne różnice kursowe.

Rozrachunki z dostawcami – debet

• Spłaty zobowiązań wobec dostawców gotówką, przelewem lub wekslem własnym;

• Odpisanie zobowiązań przedawnionych na przykład w ramach postępowania upadłościowego, układowego lub ugodowego.

Rozrachunki z dostawcami – kredyt

• Faktury VAT z tytułu zakupu materiałów, produktów, towarów i usług w wartości brutto – wraz z podatkiem VAT naliczonym;

• Naliczone przez dostawców odsetki ustawowe za zwłokę w regulowaniu zobowiązań;

• Naliczone przez dostawców kary, grzywny i odszkodowania.

Ewidencja rozrachunków z dostawcami i odbiorcami

1. FA – Faktura za zakupione materiały:

1. Wartość materiałów: 5000

2. Podatek VAT 22%: 1100

3. Razem do zapłaty: 6100

Rozliczenie zakupu
5000

Rozrachunki z dostawcami

Rozrachunki z tytułu VAT
1100

1. FA – Faktura za sprzedaż towarów:

1. Wartość towarów: 800

2. Podatek VAT 22%: 176

3. Razem do zapłaty: 976

Rozrachunki z odbiorcami
976

Rozliczenie z tytułu VAT

Przychody ze sprzedaży

1. PK – Wystawiono weksel własny na pokrycie zobowiązania wobec dostawcy materiałów

1. Kwota zobowiązania: 6100

2. Suma weksla: 6300

Weksle własne

Rozrachunki z dostawcami
6100

Koszty operacji finansowych
200

1. PK – Odbiorca zakwestionował należność – sprawę skierowano na drogę sądową: 2000

Rozrachunki z odbiorcami

Roszczenia sporne
2000

1. PK – Dokonano odpisu aktualizującego należność zakwestionowaną przez odbiorcę: 2000

Odpis akt należności

Pozostałe koszty operacyjne
2000

1. PK – W wyniku orzeczenia sądowego część należności uznano za zasadną: 1300

2. PK – Pozostała część roszczeń w stosunku do należności sąd oddalił: 600

Roszczenia sporne

Rozrachunki z odbiorcami
1400 (6)

Odpis aktualizujący należności
600 (7)

1. WB – Odbiorca spłacił zasądzoną należność: 1400

Rozrachunki z odbiorcami

Rachunek bieżący
1400

1. PK – Zmniejszenie odpisów aktualizujących w wyniku spłaty należności: 1400

Pozostałe przychody operacyjne

Odpis aktualizujący należności
1400

1. WB – Wykup weksla własnego w terminie zapadalności: 6300

Rachunek bieżący

Weksle własne
6300

Rozrachunki w walucie obcej

• W momencie powstania – wycena według średniego kursu NBP obowiązującego w dniu powstania rozrachunku;

• W dniu wpływu gotówki do banku – po kursie banku z którego usług firma korzysta;

• Powstają różnice kursowe – dodatnie lub ujemne.

Wycena rozrachunków w walucie obcej

• Wycena bilansowa – według średniego kursu NBP obowiązującego w dniu powstania rozrachunku;

• Powstają różnice kursowe – dodatnie lub ujemne, czyli odpowiednio przychody i koszty finansowe.

Przykład 1.

W ewidencji jednostki gospodarczej figuruje należność w sumie 100 USD, która została wyceniona w złotych polskich po średnim kursie, z dnia jej powstania 4,50 zł. W dniu wpływu należności kurs zakupu wynosił 4,60 zł.

Obliczenie różnicy kursowej:

(Sp) Należność w momencie powstania 100 USD po 4,50 = 450

(1) Wpływ gotówki do banku 100 USD po 4,60 = 460

(2) Różnica kursowa 460 - 450 = 10

Księgowanie:

Rozrachunki z odbiorcą
Sp 450 (2) 10

Przychody finansowe

Rachunek bieżący
(1) 460

Przykład 2. W ewidencji jednostki gospodarczej figuruje należność w sumie 100 USD, która została wyceniona w złotych polskich po średnim kursie, z dnia jej powstania 4,50 zł. W dniu wpływu należność kurs zakupu wynosił 4,45 zł.

Obliczenie różnicy kursowej:

(Sp) Należność w momencie powstania 100 USD po 4,50 = 450

(1) Wpływ gotówki do banku 100 USD po 4,45 zł = 445

(2) Różnice kursowe 450 – 445 = 5

Księgowanie:

Koszty finansowe
(2) 5

Rozrachunki z dostawcami
Sp 450

Rachunek bieżący
(1) 445

Przykład 3.

W ewidencji jednostki gospodarczej wykazane jest zobowiązanie w wysokości 100 DEM, które zostało wycenione po średnim kursie NBP z dnia powstania zobowiązania 2,30 zł.
W dniu spłaty zobowiązania kurs sprzedaży (gdyż bank sprzedał jednostce marki) wynosił 2,33 zł.

(Sp) Zobowiązanie w momencie powstania 100 DEM po 2,30 zł = 230

(1) Spłata zobowiązania 100 DEM po 2,33 = 233

(2) Różnice kursowe 233 – 230 = 3

Rozrachunki z dostawcami
(1) 233

Koszty finansowe
(2) 3

Rachunek bieżący

Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń

Wynagrodzenie ma postać:

• Wypłaty za czas pracy;

• Wypłaty za efekt pracy.

Składniki wynagrodzenia brutto

• Wynagrodzenie zasadnicze;

• Premie;

• Wynagrodzenie za pracę w szkodliwych warunkach;

• Dodatki funkcyjne;

• Wynagrodzenie za urlop;

• Wynagrodzenie za czas choroby;

• Nagrody.

Potrącenia obowiązkowe

• Składka na ubezpieczenie społeczne;

• Zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych;

• Nierozliczone zaliczki;

• Kary, alimenty, grzywny, itp.

Składka na ubezpieczenie społeczne

Płacona przez pracownika:

• Ubezpieczenie emerytalne: 9,76%

• Ubezpieczenie rentowe: 1,5%

• Ubezpieczenie chorobowe: 2,45%

Płacona przez pracodawcę:

• Ubezpieczenie emerytalne: 9,76%

• Ubezpieczenie rentowe: 6,5%

• Ubezpieczenie wypadkowe: 0,67% - 3,60%

Fundusz Pracy – 2,45%

Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych – 0,1%

Zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych

Podstawa obliczenia podatku:

Wynagrodzenie brutto – koszty uzyskania przychodu – składka na ubezpieczenie społeczne

(podstawą obliczenia podatku x skala podatkowa) – kwota wolna od zajęcia.

I próg podatkowy:

• Podatek = 18% podstawy opodatkowania – kwota zmniejszająca podatek 556,02 zł

II próg podatkowy:

• Podatek = 14 839 zł + 32% nadwyżki ponad 85 528 zł

Potrącenia dobrowolne

• Składki ubezpieczenia na życie;

• Spłata rat pożyczek.

Wynagrodzenie netto

• Wynagrodzenie netto = wynagrodzenie brutto – potrącenia

Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń – debet

• Wszelkie dobrowolne i przymusowe potrącenia;

• Wypłacona kwota wynagrodzenia netto;

• Wydane deputaty zaliczone do wynagrodzeń;

• Zaliczki wypłacane pracownikowi na poczet wynagrodzenia;

• Wypłaty ekwiwalentu za zużycie przez pracownika własnych materiałów, sprzętu lub odzieży.

Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń – kredyt

• Wynagrodzenie brutto;

• Zasiłek rodzinny.

Pozostałe rozrachunki z pracownikami – debet

• Wypłacone pracownikom zaliczki i sumy do rozliczenia;

• Obciążenia za odpłatne świadczenia;

• Obciążenia z tytułu wydatków dokonanych za pracownika, np. telefon;

• Należność z tytułu niedoborów i szkód.

Pozostałe rozrachunki z pracownikami – kredyt

• Wpłaty należności od pracowników;

• Rozliczenie zaliczek;

• Sporne roszczenia skierowane na drogę sądową;

• Odpisanie należności przedawnionych i umorzonych.

Ewidencja rozrachunkowa z pracownikami

1. KW – Wypłata zaliczek pracownikom na poczet wynagrodzeń: 120

Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń
(1) 120

Kasa

1. LP – Lista płac pracowników za bieżący miesiąc: 15000

Wynagrodzenie
(2) 15000

Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń

1. PK – Potrącono zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych: 2850

2. PK – Potrącono składki ZUS płacone przez pracownika: 2800

Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń
(3) 2850 (4) 2800

Rozrachunki publiczno-prawne

1. PK – pozostałe potrącenia w liście płac

1. Rata pożyczki z kasy zapomogowo-pożyczkowej: 100

2. Rata pożyczki mieszkaniowej: 250

Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń
100 (5a) 250 (5b)

Pozostałe rozrachunki

1. KW – Wypłacono pracownikowi zaliczkę na podróż poślubną: 300

2. PK – Rachunek kosztów podróżny służbowy od pracownika: 250

3. KP - Rozliczono pracownika z zaliczki: 50

Pozostałe rozrachunki z pracownikami
300 (6)

Kasa
(8) 50

Pozostałe koszty rodzajowe
(7) 250

1. WB – Przelew wynagrodzeń na rachunki osobiste pracowników: 8620

Rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń
8620 (9)

Rachunek bieżący

Rozrachunki publiczno – prawne

• Rozrachunki z tytułu podatku dochodowego;

• Rozrachunki z tytułu podatków obrotowych;

• Rozrachunki z tytułu podatków kosztowych i opłat;

• Rozrachunki z tytułu ubezpieczeń społecznych;

• Pozostałe rozrachunku publiczno-prawne.

Analityka konta „rozrachunki publiczno-prawne”

• Rozrachunki z Urzędem Skarbowym;

• Rozrachunki z tytułu VAT;

• Rozrachunki z urzędem celnym;

• Rozrachunki z ZUS;

• Pozostałe rozrachunki publiczno-prawne.

VAT – Value Added Tax – podatek od wartości dodanej, podatek od towarów i usług

Podatnik VAT

Handel towarami

Dostawca X Firma A Odbiorca Y

Zakup towarów

Dostawca x wystawia fakturę

FA – wartość towarów: 100

VAT – wg 23% (naliczony): 23

Razem: 123

Kwota do zapłaty od firmy A

Dla dostawcy X

Zobowiązanie podatkowe: 34,5 – 23 = 11,5

Podatek od wartości dodanej (150-100)*23%=11,5
(kwota odprowadzona do urzędu skarbowego)

Rozrachunki z tytułu VAT

Rozrachunki z tytułu VAT
VAT naliczony (księgowany przy zakupie)

Rozrachunki z urzędem celnym
Wpłacony do urzędu podatek akcyjny lub cło

Rozrachunki z ZUS – debet

• Składka na ubezpieczenie społeczne;

• Składka na FB i FGŚP;

• Potrącona z podatku dochodowego składka na ubezpieczenie zdrowotne;

• Otrzymane przelewy z ZUS.

Rozrachunki z ZUS – kredyt

• Zasiłki wypłacane z ubezpieczenia chorobowego;

• Wypłata zasiłków rodzinnych.

Rozrachunki z tytułu podatków kosztowych i opłat

• Podatek akcyzowy u producenta krajowego;

• Podatek VAT niepodlegający odliczeniu;

• Podatek od nieruchomości;

• Podatek od środków transportowych;

• Opłaty skarbowe, notarialne, licencyjne, lokalne, sądowe, itp.

Ewidencja rozrachunków publiczno-prawnych

1. PK – Zaksięgowano należny podatek od środków transportowych: 400

Pozostałe rozrachunki publiczno-prawne

Podatki i opłaty
400 (1)

1. PK – Naliczono składkę ubezpieczenia społecznego obciążającą firm: 1600

Rozrachunki z ZUS

Ubezpieczenia społeczne i inne
(2) 1600

1. PK – Naliczono podatek akcyzowy u producenta krajowego: 70

Rozrachunki z tytułu podatku

Podatki i opłaty
70 (3)

1. WB – Przelew zobowiązań wobec ZUS: 3300

Rozrachunki z ZUS
3300 (4)

Rachunek bieżący

1. PK – Naliczono podatek dochodowy od osób prawnych: 800

Rozrachunki z ZUS

Podatek dochodowy
(5) 800

1. WB – Przelew zobowiązań z tytułu podatku VAT: 440

Rachunek bieżący
(6) 440

Rachunek bieżący

Kredyty bankowe

Umowa kredytowa

• Bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Rodzaje kredytów

• Krótko i długoterminowe;

• W rachunku bieżącym lub na podstawie umowy;

• Złotówkowe lub walutowe;

• Obrotowe lub inwestycyjne.

Przykład 1.

Spółka otrzymała z banku kredyt w kwocie 100 000 na okres 5 lat i będzie go spłacać w 5 równych ratach po 20 000 zł. Pierwsza rata będzie do uiszczenia za 10 miesięcy, a kolejne raty - w następnych latach obrotowych. Spółka sporządza bilans na koniec bieżącego miesiąca. Zaprezentuje w nim: jako zobowiązanie krótkoterminowe – wartość I raty, czyli 20 000 zł, jako zobowiązanie długoterminowe – pozostałą część kredytu, tj. 80 000 zł.

Ewidencja kredytów bankowych

• Kredyty udzielane na podstawie odrębnej umowy:

Kredyty bankowe
Spłata kredytu

(konto pasywne)

• Kredyt w rachunku bieżącym:

• Przyznaje bank prowadzący dla firmy rachunek bankowy;

• Nie jest księgowany oddzielnie, ale na koncie „Rachunek bieżący”;

• W przypadku korzystania z kredytu, konto to wykazuje saldo kredytowe.

Rozliczenie prowizji

• Uznana za istotną – podlega rozliczeniu w czasie:

1. Potrącona przez bank prowizja:

Pozostałe rozliczenia międzyokresowe: Dt
Rachunek bieżący: Ct

1. Rozliczenie prowizji w części przypadającej na dany okres sprawozdawczy:

Koszty finansowe: Dt
Pozostałe rozliczenia międzyokresowe: Ct

• Uznaną za nieistotną – nie podlega rozliczeniu w czasie:

1. Potrącona przez bank prowizja od kredytu w rachunku bieżącym:

Koszty finansowe: Dt
Rachunek bieżący: Ct

• W przypadku zakupu środka trwałego lub wartości niematerialnych i prawnych lub budowy środka trwałego:

1. Potrącona przez bank prowizja na budowę lub nabycie środka trwałego albo wartości niematerialnej i prawnej:

Środki trwałe w budowie lub Środki trwałe lub Wartości niematerialne i prawne: Dt
Rachunek bieżący: Ct

Przykład 2.

Spółka otrzymała 200 000 zł kredytu obrotowego na 10 miesięcy. Bank potrącił 4 000 zł prowizji i opłat manipulacyjnych, co dla spółki stanowi kwotę istotną, która będzie rozliczana w czasie przez 10 miesięcy.

1. WB – Przelew kredytu na rachunek bieżący:

1. kwota kredytu: 200 000

2. prowizja bankowa: 4 000

Rachunek bieżący
200 000 (a)

Pozostałe rozliczenia międzyokresowe
4 000 (b)

Kredyty krótkoterminowe

1. PK – Rozliczenie kwoty prowizji przypadającej na bieżący miesiąc: 400

Pozostałe rozliczenia międzyokresowe

Koszty finansowe
400

Przykład 3.

Spółka otrzymała 200 000 zł kredytu obrotowego na 10 miesięcy. Bank potrącił 4 000 zł prowizji i opłat manipulacyjnych, co dla spółki stanowi kwotę nieistotną.

1. WB – Przelew kredytu na rachunek bieżący:

1. Kwota kredytu: 200 000

2. Prowizja bankowa: 4 000

Rachunek bieżący
200 000 (a)

Kredyty krótkoterminowe

Koszty finansowe
4 000 (b)

Przykład 4.

Na działalność bieżącą (obrotową) jednostka zaciągnęła kredyt w wysokości: 60 000 zł. Zgodnie z podpisaną umową kredytową, kwota kredytu do spłaty wynosi: 61 800 zł, z tego: 60 000 zł zostanie przekazane na rachunek bieżący jednostki, zaś kwota 1 800 zł stanowi prowizję bankową, którą bank pobrał za udzielenie kredytu. W ocenie jednostki kwota prowizji jest nieistotna i została zaliczona bezpośrednio w koszty finansowe.

Raty kredytu będą spłacane miesięcznie wraz z odsetkami. Rata kredytu wynosi: 1 545 zł, a miesięczne odsetki od kredytu to kwota 257 zł.

1. WB – Uruchomienie kredytu:

1. Kwota udzielonego kredytu: 61 800

2. Prowizja bankowa: 1 800

1. WB – Spłata raty kredytu wraz z odsetkami z rachunku bieżącego:

1. Miesięczna rata kredytu: 1 545

2. Miesięczne odsetki od kredytu: 257

Rachunek bieżący
60 000 (1)

Koszty finansowe
1 800 (1) 257 (2b)

Kredyty krótkoterminowe
1 545 (2a)

Przykład 5. Kredyt na budowę środka trwałego.

W czerwcu 2012 r. jednostka zaciągnęła kredyt długoterminowy na budowę hali produkcyjnej w kwocie: 285 000 zł. Bank przelał kredyt na rachunek bieżący jednostki. Spłata kredytu rozłożona została na 60 rat (pierwsza rata płatna na koniec lipca 2012 r.). Miesięczna rata wynosi: 4 750 zł. Odsetki płatne są za okresy miesięczne wraz z ratą kredytu i wynoszą miesięcznie: 1 425 zł. Od udzielonego kredytu bank pobrał prowizję: 2 850 zł. Prowizję jednostka zapłaciła z rachunku bieżącego w czerwcu 2012 r. Budowę hali produkcyjnej zakończono 31 lipca 2012 r. Bezpośrednio po zakończeniu budowy przyjęto ją do używania.

1. WB – Uruchomienie kredytu: 285 000 (czerwiec 2012)

2. WB – Zapłata prowizji za udzielony kredyt: 2 850 (czerwiec 2012)

3. WB – Spłata raty kredytu wraz z odsetkami z rachunku bieżącego do dnia przyjęcia środka trwałego do używania (lipiec 2012)

1. Miesięczna rata kredytu: 4 750

2. Miesięczne odsetki od kredytu: 1 425

1. WB – Spłata raty kredytu wraz z odsetkami z rachunku bieżącego po przyjęciu środka trwałego do używania (sierpień 2012)

1. Miesięczna rata kredytu: 4 750

2. Miesięczne odsetki od kredytu: 1 425

Rachunek bieżący
825 000 (1)

Środki trwałe w budowie
2 850 (2) 1 425 (3b)

Kredyty bankowe
4 750 (3a) 4 750 (3a)

Koszty finansowe
1 425 (4b)

Przykład 6. Kredyt w rachunku bieżącym.

Bank 1 sierpnia 2012 r. udzielił jednostce kredytu w rachunku bieżącym (wysokość dopuszczalnego limitu wynosi: 30 000 zł) na 12 miesięcy. Prowizja: 450 zł. Stan środków pieniężnych na rachunku bieżącym jednostki w dniu zawarcia umowy o kredyt: 8 230 zł. 16 sierpnia 2012 r. jednostka dokonała zapłaty zobowiązania na rzecz kontrahenta w kwocie 14 750 zł. 31 sierpnia 2012 r. bank naliczył i przelał odsetki od wykorzystanego limitu w wysokości: 27 zł.

1. WB – Prowizja za uruchomienie kredytu: 450

2. WB – Spłata zobowiązania wobec kontrahenta: 14 710

3. WB – Odsetki od wykorzystanego limitu: 27

Rachunek bieżący
S.p. 8 230

Koszty finansowe
450 (1) 27 (3)

Rozrachunki z dostawcami
14 710 (2)

Wycena bilansowa

Kredyty wycenia się na dzień bilansowy w kwocie wymagającej zapłaty. Oznacza to, że na koniec roku do wartości zobowiązania z tytułu kredytu dolicza się odsetki – i to zarówno te, które na dzień bilansowy są wymagalne, jak i te, które wymagalne jeszcze nie są, ale dotyczą danego roku obrotowego.

Kredyty w bilansie

• Kredyty długoterminowe – pasywa jako zobowiązania długoterminowe;

• Kredyty krótkoterminowe – pasywa jako zobowiązania krótkoterminowe.

Istota i organizacja inwentaryzacji

Inwentaryzacja

Ogół czynności zmierzający do ustalenia rzeczywistego stanu majątku podmiotu gospodarczego w celu sprawdzenia i sprostowania danych wynikających z ewidencji księgowej, a także rozliczenia osób odpowiedzialnych materialnie za powierzone im mienie.

Cel inwentaryzacji

• Uzgodnienie danych;

• Rozliczenie pracowników;

• Weryfikacja przydatności majątku.

Organizacja inwentaryzacji

• Opracowanie przepisów wewnętrznych;

• Stworzenie procedur organizacyjnych;

• Zapewnienie warunków do jej przeprowadzenia.

Przedmiot inwentaryzacji

• Rzeczowe składniki aktywów trwałych;

• Rzeczowe składniki aktywów obrotowych;

• Aktywa finansowe;

• Należności i zobowiązania.

Moment przeprowadzania inwentaryzacji

• Na ostatni dzień każdego roku obrotowego;

• Na dzień zakończenia działalności przez podmiot gospodarczy;

• Na dzień poprzedzający postawienie w stan likwidacji lub upadłości.

Formy inwentaryzacji

• Spis z natury (ilościowe);

• Uzgodnienie sald;

• Weryfikacja.

Spis z natury dotyczy:

• Aktywów pieniężnych (z wyjątkiem zgromadzonych na rachunkach bankowych);

• Papierów wartościowych;

• Rzeczowych składników aktywów obrotowych;

• Środków trwałych, z wyłączeniem gruntów i środków trwałych, do których dostęp jest utrudniony;

• Maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwałych w budowie.

Poprzez uzgodnienie sald są inwentaryzowane

- aktywa finansowe zgromadzone na rachunkach bankowych lub przechowywane przez inne jednostki

- należność, pożyczki (poza spornymi, wątpliwymi i publicznoprawnymi)

- składniki aktywów powierzone kontrahentom.

Weryfikacja dotyczy takich składników jak:

- grunty i środki trudno dostępne

- należności sporne i wątpliwe

- należności i zobowiązania wobec osób nieprowadzących ksiąg

- należności i zobowiązania z tytułów publicznoprawnych

Inwentaryzacja

- za jej organizację i przebieg odpowiada kierownik jednostki,

- powoływana jest komisja inwentaryzacyjna

- działa ona zgodnie z planem inwentaryzacyjnym

- wyniki inwentaryzacji należy udokumentować i powiązać z zapisami z ksiąg rachunkowych.

Różnice inwentaryzacyjne

- nadwyżki – występujące w sytuacji, gdy rzeczywisty stan składników majątkowych wynikający z inwentaryzacji jest wyższy od stanu wynikającego z ksiąg rachunkowych,

- niedobory – występujące w sytuacji, gdy stan składników majątkowych ustalony na podstawie inwentaryzacji jest niższy od stanu wynikającego z ksiąg rachunkowych.

- szkody – czyli częściową lub całkowitą utratę pierwotnej wartości składnika objętego inwentaryzacją.

Pojęcie wyceny -Zbiór czynności analityczno – rachunkowych, w wyniku których stwarza się możliwość realnego oszacowania wartości każdego składnika zasobów majątkowych przedsiębiorstwa w warunkach jego funkcjonowania w określonej rzeczywistości gospodarczej

Rodzaje wyceny

- wycena bieżąca

- wycena bilansowa

Wycena bieżąca określa, w jakich wartościach czyli cenach składniki stanowiące przedmiot ewidencji księgowej powinny być do niej wprowadzone i z niej wyprowadzone na przykład na skutek ich zużycia bądź sprzedaży.

Wycena bilansowa- Następuje cyklicznie i sprzyja okresowemu ustalaniu zmian wartości aktywów i zobowiązań.

Wycena bilansowa powinna uwzględniać:

- zmianę kursu walut

- zmianę mody

- postęp technologiczny

- inflację.

Podstawowe zasady wyceny:

-Zasada kosztu historycznego - Podstawą wyceny w rachunkowości jest historyczna cena nabycia lub koszt wytworzenia.

-Zasada ostrożności - Podstawą wyceny może być wartość rynkowa o ile jest ona niższa od ceny nabycia bądź kosztu wytworzenia.

-Zasada istotności- Ewidencja księgowa powinna dostarczać informacji istotnych dla procesu oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.

Dodatkowe zasady wyceny

- Zasada indywidualnego wyceny - Odrębna wycena każdego składnika bilansu.

- Zasada zakazu kompensat oznacza, że wartości poszczególnych składników bilansu, przychodów i związanych z nimi kosztów, a także zysków i strat nadzwyczajnych ustala się oddzielnie.

Pojęcia związane z wyceną

- cena nabycia

- koszt wytworzenia

- cena sprzedaży netto

- wartość godziwa

- kwota wymagająca zapłaty

- trwała utrata wartości

Cena nabycia cena zakupu powiększona o koszty zakupu i koszty przystosowania nabytego składnika do używania, a obniżona o rabaty, opusty, itp.

Koszt wytworzenia

- koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem (maszyną, urządzeniem, środkiem transportu itp.)

- uzasadniona część kosztów pośrednich związanych z wytworzeniem produktu.

Cena sprzedaży netto- Cena sprzedaży składników aktywów, pomniejszona o koszty, jakie trzeba ponieść, aby sprzedaż doszła do skutku.

Wartość godziwa- Cena, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać sprzedany lub wymieniony, a zobowiązanie uregulowane, na warunkach transakcji rynkowej, zawartej przez dwie zainteresowane i dobrze poinformowane, niezależne od siebie strony.

Kwota wymagająca zapłaty- Kwota należności wraz z odsetkami, jakiej firma oczekuje od kontrahenta lub wartość zobowiązania, jaką musi zapłacić.

Trwała utrata wartości - Zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub całości przewidywanych korzyści ekonomicznych, co powinno wywołać obniżenie wartości składnika majątku.

Wycena bilansowa – aktywa trwałe

- środki trwałe i wartości niematerialne i prawne – cena nabycia (lub koszt wytworzenia) pomniejszona o wartość zużycia i odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

- należności długoterminowe – kwota wymagająca zapłaty

- inwestycje długoterminowe w postaci papierów wartościowych – cena nabycia pomniejszona o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

Wycena bilansowa – aktywa obrotowe

- rzeczowe składniki majątku obrotowego – cena nabycia lub koszt wytworzenia, nie wyższy jednak od cen sprzedaży netto tych składników.

- należności krótkoterminowe – kwota wymagająca zapłaty

- inwestycje krótkoterminowe w postaci papierów wartościowych – cena nabycia lub cena rynkowa w zależności od tego, która jest niższa

- środki pieniężne – wartość nominalna.

Wycena bilansowa – pasywa

- kapitał własny – według wartości nominalnej

- zobowiązania – w kwocie wymagającej zapłaty.

---