ANTYBIOTYKI substancje o aktywności przeciwdrobnoustrojowej wytwarzane przez mikroorganizmy (bakterie, grzyby) lub uzyskiwane na drodze półsyntetycznej lub syntetycznej, mające naturalne wzorce, np. cefalosporyny.
CHEMIOTERAPEUTYKI substancje o aktywności przeciwdrobnoustrojowej uzyskane na drodze syntezy chemicznej, nie posiadające naturalnego wzorca.
W medycynie nazwa nazwa antybiotyki jest używana równolegle z terminem chemioterapeutyki, niezależnie od pochodzenia leku.
PODZIAŁ ANTYBIOTYKÓW
Ze względu na zakres działania
- antybiotyki o szerokim spektrum
- antybiotyki o wąskim spektrum
Ze względu na efektywność działania
- antybiotyki bakteriobójcze
- antybiotyki bakteriostatyczne
Ze względu na mechanizm działania
Ze względu na budowę chemiczną
Ad. 1 SPEKTRUM DZIAŁANIA – termin określający aktywność leku wobec jednego bądź kilku gatunków mikroorganizmów.
Antybiotyki o szerokim spektrum- aktywność leku obejmuje kilka różnych grup mikroorganizmów, skuteczne przeciw wielu różnym bakteriom, zarówno gramdodatnim jak i gramujemnym ( np. chloramfenikol, tetracykliny).
Antybiotyki o wąskim spektrum działania- aktywność leku obejmuje tylko jedną grupę drobnoustrojów, np. wankomycyna i kwas fusydowy – bakterie G+, polimyksyna – bakterie G –
Ad.2
Antybiotyki bakteriobójcze – zabijają mikroorganizmy (niszczą strukturę komórek bakterii, powodując ich śmierć) np. antybiotyki β – laktamowe, aminoglikozydy).
Antybiotyki bakteriostatyczne – hamujące rozwój mikroorganizmów ( wstrzymują wzrost i namnażanie się mikroorganizmów, ale nie zabijają już bezpośrednio istniejących komórek), np. makrolidy, tetracykliny, chlramfenikol.
Aktywność antybiotyków przejawia się w działaniu:
-- BAKTERIOBÓJCZYM – β- laktamy peptydowe, anzamycynowe aminoglikozydy
-BAKTERIOSTATYCZNYM – leki tej grupy mogą być stosowane na początku choroby- hamują wzrost i namnażanie się bakterii; tetracykliny, chloramfenikol, sulfonamidy
Ad. 3 Cel działania antybiotyków w komórkach bakteryjnych
Synteza ściany komórkowej: D-cykloseryna, wankomycyna, bacytracyna, penicyliny, cefalosporyny, cefamycyny
Integralność ściany komórkowej: β- laktamazy
Synteza DNA: metronidazol (replikacja)
Gyraz DNA: chinolony ( replikacja)
Polimeraza RNA: rifampicyna (transkrypcja)
Fosfolipidy błonowe: polimiksyny (błona komórkowa)
Synteza białek (inhibitory 50S): erytromycyna, chloramfenikol, clindamycyna, linkomycyna (translacja)
Synteza białek( inhibitory 30S): tetracykliny, streptomycyna, spektynomycyna, kanamycyna (translacja)
ŚCIANA KOMÓRKOWA – zahamowanie usieciowania lub polimeryzacji peptydoglikanu (mureiny)- fosfomycyna, glikopeptydy, antybiotyki β- laktamowe
SYNTEZA BIAŁEK (STRUKTURALNYCH I ENZYMATYCZNYCH CYTOZOLU)
- działanie na podjednostkę 30 S rybosomu- aminoglikozydy, tetracykliny
- działające na podjednostkę 50S rybosomu – makrolidy. Linkozomidy, streptograminy, chloramfenikol, oksazolidynony, kwas fuzydowy
SYNTEZA KWASÓW NUKLEINOWYCH
- wpływające na hamowanie syntezy DNA – chinolony, nitrofurany
- wpływające na hamowanie syntezy RNA – ansamycyny( rifampicyna i steptowarcyna)
BŁONA KOMÓRKOWA – polipeptydy
ANTYMETABOLITY – ko –timoksazol
NITROIMIDAZOLE – metronidazol, ornidazol, tinidazol
ANTYBIOTYKI β- LAKTAMOWE - najliczniejsza i najczęściej stosowana w terapii grupa antybiotyków
- wszystkie antybiotyki beta-laktamowe hamują biosyntezę ściany komórki bakteryjnej, co uniemożliwia namnażanie się kolejnych pokoleń bakterii
- działają na bakterie dzielące się, tj. syntetyzujące mureinę (!)
- obecność pierścienia β-laktamowego, który warunkuje aktywność przeciwbakteryjną
- 5 głównych grup:
1.penicyliny,
2.cefalosporyny,
3.monobaktamy,
4.karbapenemy
5.inhibitory β-laktamaz
Penicyliny
- naturalnie wytwarzane przez pleśń grzyba Penicillum
- mechanizm działania polega na blokowaniu ostatniego etapu syntezy peptydoglikanu (mureiny) ściany komórkowej bakterii (zahamowanie aktywności transpeptydaz –enzymów tego procesu)
- bakterie pozbawione sztywnej struktury ściany łatwo ulegają lizie.
- Przykłady penicylin: benzylopenicylina, fenoksypenicyliny, metycylina, oksacyklina, kloksacyklina, dikloksacylina, flukloksacyklina, ampicylina, piwampicylina, amoksycylina, tikarcylina, karbenicylina, azlocylina, mezlocylina, piperacylina, apalcylina, mecylinam, piwmecylinam
- Zalety: niska toksyczność, znakomity efekt bakteriobójczy, dobra penetracja do narządów i tkanek
- Wady: znaczna wrażliwość na β-laktamazy (bakteryjne enzymy rozkładające te leki), szybka eliminacja z ustroju (konieczność częstego dawkowania), alergie (wstrząs anafilaktyczny)
Cefalosporyny
- Cefalosporyny są antybiotykami półsyntetycznymi
- Działanie bakteriobójcze
- Hamują tworzenie mostków łączących podjednostki peptydoglikanu (mureiny) w integralną całość
- Cefalosporyny dzielą się na 4 generacje -różnią się pod względem spektrum przeciwbakteryjnego, farmakokinetyki oraz oporności na beta-laktamazy
- Zalety: oporne na klasyczne β-laktamazy, dobra penetracja do tkanek i narządów.
- Wady: reakcje alergiczne (wysypka, pokrzywka, wstrząs anafilaktyczny), rzadko działanie nefrotoksyczne, biegunka, nietolerancja alkoholu
Monobaktamy
- Przykładami są aztreonam i karumonam
- mechanizm działania taki jak inne β-laktamy
Karbapenemy
- Przykładami są imipenemi meropenem
- posiadają najszersze możliwe spektrum, jakie udało się uzyskać –wykazują aktywność wobec wszystkich drobnoustrojów tlenowych i beztlenowych
- Zalety: bezpieczne w terapii empirycznej
- Wady: neurotoksyczność (drgawki)
AMINOGLIKOZYDY :
Podział i przykłady
- naturalne
◦streptomycyna
◦neomycyna
◦gentamycyna
◦kanamycyna
◦sisomycyna
◦tobramycyna
- półsyntetyczne
◦netelmicyna
◦amikacyna
◦dibekacyna
TETRACYKLINY
- W dawkach terapeutycznych działają bakteriostatycznie, w wyższych mogą działać bakteriobójczo, jednak te dawki są toksyczne dla człowieka
- Mechanizm działania polega na blokowaniu biosyntezy białka na poziomie rybosomu(podjednostka 30S)
- pierwotnie otrzymywane ze szczepów promieniowca Streptomyces aureofaciens(chlorotetracyklina)
- Szerokie spektrum działania, obejmujące bakterie G(+) oraz G(-), bakterie atypowe, chlamydie, riketsje, mikoplazmy oraz krętki
- Są podawane drogą doustną, niektóre dożylnie; dobrze penetrują do narządów i tkanek (tkanka płucna, płyn otrzewnowy), mają dobrą penetrację do ośrodkowego układu nerwowego po podaniu drogą doustną, co ma istotne znaczenie w leczeniu zakażeń Borrelia burgdorferi(borelioza)
Tetracykliny dzieli się na:
- naturalne
◦chlorotetracyklina
◦tetracyklina
◦oksytetracyklina
- półsyntetyczne
◦doksycyklina
◦minocyklina
◦rolitetracyklina
◦metacyklina
- Działania niepożądane –gromadzą się w punktach kostnienia prowadząc do uszkodzenia zawiązków zębów mlecznych i stałych i zahamowania wzrostu niemowląt
MAKROLIDY
- Wykazują efekt bakteriostatyczny
- Mechanizm działania polega na blokowaniu biosyntezy białka na poziomie rybosomu (podjednostka 50S)
- Spektrum działania: bakterie G(+), w mniejszym stopniu G(-) oraz bardzo wysoka aktywność wobec bakterii atypowych (nie posiadających własnej ściany komórkowej lub żyjących wewnątrz komórek gospodarza)
Przykłady
- makrolidy starszej generacji, często zwane I generacji
◦erytromycyna
- makrolidy nowszej generacji, często zwane II generacji
◦azytromycyna
◦roksytromycyna
◦klarytromycyna
◦josamycyna
◦spiramycyna
CHINOLONY I FLUOROCHINOLONY
- grupa chemioterapeutyków o działaniu bakteriobójczym
- Wpływają na hamowanie syntezy DNA (poprzez inaktywację gyrazy DNA, enzymu uczestniczącego w replikacji komórki bakteryjnej) prowadząc do śmierci bakterii
- Spektrum działania obejmuje większość bakterii G(-)
- Działania niepożądane obejmują zaburzenia wzrostu chrząstki stawowej (nie są zalecane dzieciom i młodzieży)
SULFONAMIDY
- stosowane w medycynie, jako środki bakteriostatyczne w preparatach złożonych (kilka sulfonamidów razem)
- w normalnych warunkach, w komórce bakteryjnej dochodzi do syntezy kwasu dihydrofoliowego(DHF) z użyciem PABA i kwasu foliowego.
- Sulfonamid (analog PABA) wnikający do komórki włącza się w tę syntezę zamiast PABA co powoduje zahamowanie procesu syntezy DHF przez zablokowanie odpowiedniego enzymu (sulfonamid działa jako antymetabolit)
- W wyniku niedoboru DHF komórka bakteryjna nie może produkować nowych nukleotydów i budować nowych nici DNA i RNA. Doprowadza to do zablokowania zdolności rozmnażania się bakterii
- Przykłady: sulfatiazol, sulfametizol, sulfanilamid
- szerokie spektrum działania przeciwbakteryjnego -działają na bakterie G(+) i G(-), w tym na:
◦paciorkowce
◦dwoinki zapalenia płuc (pneumokoki), rzeżączki, zapalenia opon mózgowych
◦pałeczkę okrężnicy
◦pałeczki Shigellai Salmonella
◦pałeczki z rodzaju Nocardia
◦promieniowce
◦chlamydie
◦gronkowce
◦laseczki beztlenowe
◦pałeczki ropy błękitnej i wiele innych
- działają też przeciw pierwotniakom (np. Toxoplasmagondii), pasożytom (zarodźcom malarycznym) oraz grzybom Pneumocystiscarinii
- Obecnie tracą znaczenie na rzecz szybszych i bezpieczniejszych antybiotyków. W wielu paostwach wycofano je z obrotu jako mało skuteczne lub toksyczne
ANTYBIOTYKI POILIPEPTYDOWE
- działają na błonę komórkową
- związki peptydowe
◦Polimyksyna A–działa bakteriobójczo przez integrację z lipidami i składnikami błony zewnętrznej i cytoplazmatycznej prowadząc do utraty szczelności błon, tylko G(-) pałeczki
◦Gramicydyna–powoduje uszkodzenie błony cytoplazmatycznej G(+)
◦Bacytracyna–aktywna wobec G(+), hamuje syntezę ściany komórkowej
ANTYBIOTYKI GLIKOPEPTYDOWE
- Działają na blokowanie biosyntezy ściany komórkowej poprzez hamowanie polimeryzacji peptydoglikanu oraz na przepuszczalność błony komórkowej
- Spektrum działania: bakterie G(+)
- Przykłady: wankomycyna, teikoplanina
Wskazania dla stosowania wankomycyny –ciężkie zakażenia bakteriami G(+), opornymi na inne leki przeciwbakteryjne, oraz u chorych ze znaną nadwrażliwością na penicyliny i cefalosporyny np. zapalenie wsierdzia, posocznica, zapalenie szpiku, zakażenia OUN, zakażenia dolnych dróg oddechowych (zapalenie płuc).
NITROIMIDAZOLE
- działają na bakterie beztlenowe i pierwotniaki
- mechanizm działania jeszcze nie jest ustalony –prawdopodobnie po wniknięciu do komórki ulegają redukcji do wysoce reaktywnych związków toksycznych –prawdopodobnie uszkadzają DNA
- Działają tylko w warunkach beztlenowych
- Przykłady: metronidazol, ornidazol, tinidazol
- Istnieją podejrzenia o rakotwórcze działanie metronidazolu (!)
CHLORAMFENIKOL
- Hamuje syntezę białek bakteryjnych w wyniku odwracalnego wiązania się z podjednostką 50S rybosomu bakteryjnego
- Lek bakteriostatyczny -po przerwaniu leczenia synteza białek bakteryjnych rozpoczyna się na nowo
- Spektrum działania: szereg bakterii G(+) i G(-), a także riketsje, mykoplazmy, chlamydie i inne
- Chloramfenikol jest cennym lekiem, jednak ze względu na poważne działania niepożądane jest stosowany wyjątkowo w wypadku zagrażających życiu zakażeń wrażliwymi na ten antybiotyk drobnoustrojami ->toksyczność chloramfenikolu jest wynikiem działania produktów jego metabolizmu na DNA pacjenta, ma działanie teratogenne i embriotoksyczne.
LEKI PRZECIWPRĄTKOWE
- Bakteriobójcze wobec prątków gruźlicy
◦rifampicyna, izoniazyd, pirazynamid, streptomycyna i inne aminoglikozydy oraz fluorochinolony
- Bakteriostatyczne wobec prątków gruźlicy
◦etambutol, etinamid, kwas para-aminosalicylowy (PAS), cykloseryna, klofazymina oraz makrolidy
- Cały cykl leczenia trwa 6 miesięcy
- Rifampicyna –hamuje syntezę mRNA (blokowanie polimerazy RNA)
- Izoniazyd, PAS –proleki, przekształcane przez enzymy prątków do aktywnych leków
LEKI PRZECIWGRZYBICZE
- Grzyby to organizmy eukariotyczne i mają wiele cech wspólnych z komórkami zwierzęcymi ->trudno znaleźć lek działający tylko na komórki grzyba
- Cele leków przeciwgrzybiczych to: lipidy błony komórkowej (tj. ergosterol lub lanosterol a nie cholesterol jak w komórkach zwierzęcych) oraz ściana komórkowa zbudowana z chityny
- Antybiotyki polienowe –wiążą się ze sterydami błony tworząc kanały komórka traci składniki
- Antymetabolity zasad pirymidynowych –końcowym efektem jest hamowanie syntezy DNA
- Azole–hamowanie syntezy ergosterolu
- Pochodne amorfoliny –działają wobec grzybów rosnących, zniszczenie mikrotubul w komórkach, grzybnie ulegają zniekształceniu
- grupa leków stosowanych w chorobach wywoływanych przez wirusy. Są to substancje mające zdolność przeciwdziałania rozprzestrzenianiu się infekcji wirusowej. Leki przeciwwirusowe mogą wpływać na następujące procesy:
- adhezję wirusów do komórek gospodarza;
- wnikanie wirusa do komórki gospodarza;
- włączanie się wirusowego materiału genetycznego do DNA gospodarza;
- transkrypcję wirusowego genomu i syntezę wirusowych białek;
- uwalnianie się wirusów z komórki gospodarza.
Przykładowe leki przeciwwirusowe
- acyklowir,
- interferon,
- zydowudyna (azydotymidyna, AZT),
- rybawiryna,
- amantadyna,
- gancyklowir.
Oporność mikroorganizmów
- Oporność mikrobiologiczna —posiadanie jakiegokolwiek mechanizmu przeciwstawiającego się działaniu leku, który pozwala mikroorganizmowi przeżyć w wyższych stężeniach leku niż w przypadku tych samych lub pokrewnych mikroorganizmów pozbawionych tego mechanizmu.
- Oporność farmakologiczna —zdolność mikroorganizmu do przeżycia w stężeniach leku wyższych niż osiągalne w organizmie pacjenta podczas leczenia.
- Oporność kliniczna —brak skuteczności leczniczej danego leku pomimo braku oporności farmakologicznej (a nawet mikrobiologicznej) u danego mikroorganizmu. Może ona wynikać np. z osobniczej zdolności pacjenta do rozkładu leku w większym stopniu niż przeciętna w populacji, stosowania innych leków, które niekorzystnie wpływają na działanie antybiotyku itd.
Typy oporności mikroorganizmów
- Naturalna–stała cecha gatunku, rodzaju, rodziny drobnoustroju
◦Brak celu (receptora) w komórce dla leku
◦Brak lub niska penetracja /transport leku do komórki
◦Wytwarzanie enzymu inaktywującego lek
- Nabyta–nowa cecha szczepu, wynikająca ze zmiany w materiale genetycznym (DNA) mikroorganizmu
- Krzyżowa–oznacza niewrażliwośd na wszystkie lub niektóre leki należące do tej samej grupy chemicznej
◦np. opornośd na makrolidy i linkosamidy
Mechanizmy oporności drobnoustrojów na chemioterapeutyki
- Inaktywacja enzymatyczna antybiotyków
- Brak wnikania lub aktywne usuwanie leków z komórki drobnoustroju
- Modyfikacja miejsca docelowego antybiotyku
- Brak zmiany proleku w formę aktywną
- Tolerancja bakterii na antybiotyki
Ekspresja fenotypowa oporności
Oporność na antybiotyki jest manifestowana przez bakterie przez:
1. Zaburzenia bariery przepuszczalności –zamknięcie kanałów porowych, przez który antybiotyk wnika do komórka; często dotyczy całej grupy antybiotyków (kanały OmpC i OmpF).
2. Modyfikacja miejsca docelowego wiązania antybiotyku, np. białka PBP u szczepów Streptococcus pneumoniae opornych na penicylinę (SPPR), syntetaza i reduktaza DHF, białka rybosomów, gyraza.
3. Synteza nowego PBP, które nie ma powinowactwa i nie wiąże antybiotyku, np. oporność na metycylinę.
4. Ominięcie ogniwa szlaku metabolicznego zablokowanego przez chemioterapeutyk, np. sulfonamidy, glikopeptydy.
5. Aktywne usuwanie antybiotyku z komórki na zasadzie pompy, tzw. „active efflux”, np. oporność na chinolony (niskiego stopnia, związana z obecnością genów NOR) lub oporność na makrolidy (oporność w obrębie grupy).
6. Synteza enzymu rozkładającego antybiotyk, np. beta-laktamazy lub modyfikującego antybiotyk, np. acetylotransferazy, nukleotydotransferazy, fosfotransferazy –oporność na aminoglikozydy i chloramfenikol
Inaktywacja enzymatyczna antybiotyków
- Beta-laktamazy–powodują inaktywację antybiotyków -laktamowych polegającą na rozerwaniu pierścienia cząsteczki tego antybiotyku, beta-laktamazy są wytarzane przez bakterie G(+) oraz G(-)
- Transferazy aminoglikozydowe –inaktywują antybiotyki aminoglikozydowe
- Acetylotransferazy chloramfenikolowe –inaktywują chloramfenikol
- Esterazy erytromycynowe –inaktywują leki z grupy makrolidów
Brak wnikania lub aktywne usuwanie leków z komórki drobnoustroju
- Bariery przepuszczalności, np.
- likwidacja tzw. kanałów porynowych w błonie zewnętrznej bakterii Gram-ujemnych, którymi antybiotyk wnika do komórki
- brak enzymów odpowiedzialnych za aktywny transport antybiotyku do komórki
- Aktywne usuwanie leku z komórki bakteryjnej
- w błonie komórkowej są białka, które działają jako pompa błonowa i aktywnie wypompowują (usuwają) lek z komórki
Modyfikacja miejsca docelowego antybiotyku
Modyfikacja białek bakteryjnych w miejscu działania leku:
◦Synteza nowych enzymów o niskim powinowactwie do antybiotyku –zastępują funkcje enzymów inaktywowanych przez antybiotyk
◦Zmiany powinowactwa miejsca docelowego dla antybiotyku (białko, rRNA) przy zachowaniu funkcji ◦Wytwarzanie enzymów aktywnie zmieniających miejsce docelowe dla antybiotyku
◦Wytwarzanie enzymów aktywnie odłączających antybiotyk od miejsca docelowego
Genetyczne podstawy oporności
Oporności drobnoustrojów na antybiotyki lub chemioterapeutyki może byd determinowana informacją genetyczna zlokalizowaną w chromosomie lub w elementach ruchomych (plazmidy, transpozony, integrony)
Oporność chromosomalna powstaje w wyniku mutacji lub nabycia genu oporności np. w drodze transformacji lub transdukcji.
Oporność plazmidowa. Plazmidy to dodatkowe ruchome fragmenty kolistego pozachromosomowego DNA, niosą geny odpowiedzialne za produkcję różnych białek, np. oporności na antybiotyki.
Transformacja–pobieranie „nagiego” DNA z otocznie przez bakterie
Transdukcja–przenoszenie materiału genetycznego miedzy bakteriami za pomocą bakteriofagów
Koniugacja to proces wymiany materiału genetycznego między komórkami bakterii, biorą w tym udział fimbrie płciowe.
Pojęcia związane z opornością na antybiotyki
- MRSA= gronkowiec złocisty oporny na metycylinę(ang. metycylin-resistant Staphylococcus aureus)
- MSSA= gronkowiec złocisty wrażliwy na metycylinę
- VRE= enterokoki oporne na wankomycynę
- GRE= enterokoki oporne na antybiotyki glikopeptydowe(wankomycyna, teikoplanina)
- VISA= gronkowiec złocisty średniooporny na wankomycynę
- VRSA= gronkowiec złocisty oporny na wankomycynę
- HLAR= szczepy bakterii opornych na wysokie stężenia aminoglikozydów
- ESBL= beta-laktamazy o rozszerzonym spektrum działania
Antybiogram–wynik oznaczenia wrażliwości szczepu bakteryjnego (czynnika etiologicznego zakażenia) na określony zestaw antybiotyków. Celem jest wybór leku do celowanej antybiotykoterapii.
Zasady racjonalnej chemioterapii
Przy wyborze antybiotyków w terapii zakażeń bakteryjnych należy brać pod uwagę:
•dane dotyczące chorego
•dane dotyczące drobnoustroju
•właściwości danego antybiotyku
Dane dotyczące chorego:
- stan chorego
- choroby współistniejące z zakażeniem
- upośledzenie układu immunologicznego
- alergie
- wiek pacjenta
- ciąża
- lokalizacja zakażenia
Dane dotyczące drobnoustroju:
- znajomość etiologii zakażeń bakteryjnych –objawy kliniczne i dane epidemiologiczne
- znajomość naturalnej oporności i tolerancji drobnoustrojów na antybiotyki
- znajomość naturalnej wrażliwości drobnoustrojów na antybiotyki
- znajomość aktualnych profili oporności bakterii
- prawidłowa interpretacja antybiogramu
Właściwości danego antybiotyku:
- dystrybucja antybiotyku
- niepożądane objawy uboczne
- bezpośredni efekt toksyczny w stosunku do tkanek i narządów
- reakcje alergiczne
- dysbakteriozy(skutki eliminacji naturalnej flory bakteryjnej ->nadkażenia Clostridium difficille)
- przykłady: tetracykliny–zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, aminoglikozydy–nefrotoksyczność, ototoksyczność, chloramfenikol–działanie teratogenne i embriotoksyczne (może spowodować obumarcie płodu), cefalosporyny–reakcje alergiczne, penicyliny –wstrząs anafilaktyczny (konieczność wykonania próby uczuleniowej przed pozajelitowym podaniem)
Rodzaje chemioterapii
- Empiryczna–na podstawie profili oporności, dobranie antybiotyku działającego na wszystkie możliwe czynniki etiologiczne infekcji o danych objawach
- Celowana–na podstawie wyniku antybiogramu
- Monoterapia–podawanie jednego leku
- Skojarzona–podawanie jednocześnie kilku leków
- Ciągła–podawanie leku przez określony czas, stosowana jest w większości zakażeń bakteryjnych
- Przerywana–terapia, w której podaje się te same dawki dobowe leku z przerwami, jest stosowana w leczeniu niektórych grzybic
- Pulsacyjna–terapia przerywana ze zmianą dawki leku, np. w leczeniu zakażeń spowodowanych przez Clostridium difficille
- Sekwencyjna–chemioterapia ciągła z podawaniem kolejno różnych leków
Przyczyny niepowodzeń w antybiotykoterapii
- Lokalizacja zakażenia –trudno dostępne miejsca (np. otorbione ropnie)
- Brak podziałów komórkowych bakterii –brak działania antybiotyków hamujących syntezę ściany bakteryjnej (bakterie w miejscu zakażenia są w fazie stacjonarnej)
- Wytwarzanie –laktamaz przez obce bakterie niechorobotwórcze–działanie osłonowe bakterii towarzyszących głównemu czynnikowi etiologicznemu zakażenia
- Interferencja leku z innymi substancjami
- Selekcja bakterii opornych –pojedyncza mutacja genowa lub zmiana ekspresji genów
- Zakażenie mieszane –brak pełnego rozpoznania etiologii
Fagoterapia jako alternatywa dla antybiotyków
•Liczba patogennych szczepów opornych na antybiotyki ciągle rośnie
•Fagoterapia (terapia fagowa) –metoda leczenia infekcji bakteryjnych, prowadzona w oparciu o specyficzne wirusy atakujące wyłącznie komórki bakteryjne (bakteriofagi), które powodują rozpad komórek bakteryjnych
•Badania nad fagoterapią prowadzi się w Instytucie Immunologii i Terapii Doświadczalnej PAN we Wrocławiu