2) WYDZIELANIE WEW

BUDOWA I FUNKCJA UKŁADU WEWNĘTRZNEGO WYDZIELANIA

Cechy układu hormonalnego:

- układ nerwowy i hormonalny są ściśle ze sobą powiązane (układ neurohormonalny)

- gruczoły dokrewne nie mają specjalnych dróg wyprowadzających hormony

- hormony docierają do wszystkich komórek organizmu (z krwią i płynami ustrojowymi)

- niewielkie dawki tych substancji chemicznych w bardzo małych stężeniach wywierają silne i rozległe efekty

Hormony:

- substancje chemiczne wytwarzane i wydzielane przez wyspecjalizowane komórki i gruczoły, wywierające wpływ na komórki docelowe posiadające receptory swoiste dla danego hormonu

Rodzaje hormonów:

  1. Ze względu na budowę:

- pochodne aminokwasu tyrozyny

- pochodne cholesterolu

- hormony białkowe

  1. Ze względu na działanie:

- autokrynne, na komórki przez które zostały wydzielone

- parakrynne, na sąsiednie komórki

- endokrynne, na odległe komórki

1.PODWZGÓRZE POZIOM I

- ośrodek sterowania produkcją hormonów

- miejsce połączenia układu nerwowego i hormonalnego, informacja o zapotrzebowaniu organizmu na określone hormony przesyłana jest do przysadki mózgowej, która produkuje hormony pobudzające lub hamujące pracę gruczołów dokrewnych

- jedna z najmniejszych i najważniejszych struktur organizmu, posiada jądra, które regulują procesy fizjologiczne

2.PRZYSADKA MÓZGOWA POZIOM II

Zlokalizowana wewnątrz czaszki na siodełku tureckim, waży 0,5g

* Część przednia (gruczołowa, większa) wydziela:

- hormon wzrostu somatotropinę GH – pobudza wzrost

- prolaktykę PRL – kontroluje produkcję i wydzielanie mleka

- hormon adrenokortykotropowy ACTH – warunkuje rozwój i funkcje kory nadnerczy

- hormon tyreotropowy TSH – stymuluje rozwój i funkcje tarczycy

- hormon folikulotropowy FSH – stymuluje wytwarzanie pęcherzyków w jajnikach

- hormon luteinizujący LH – kontroluje funkcje jajników

* Część tylna (nerwowa) wytwarza i magazynuje:

- oksytocynę – stymuluje skurcze ciężarnej macicy oraz wydzielanie mleka podczas karmienia piersią

- wazoprezynę ADH – hormon antydiuretyczny, reguluje reabsorbcję wody w nerkach

3.TARCZYCA POZIOM III

- nieparzysty gruczoł zbudowany z dwóch płatów połączonych węziną waży ok. 30-60g

- wydziela tyroksynę, która pobudza metabolizm i trójjodotyroninę, która która działa z większą intensywnością

- komórki C tarczycy produkują kalcytoninę, która odgrywa ważną rolę w gospodarce wapniowej, reguluje stężenie wapnia

Funkcja hormonów tarczycy:

- zwiększają wielkość przemiany materii

- zwiększają wytwarzanie ciepła

- stymulują syntezę białek

- zwiększają stężenie glukozy we krwi

- obniżają stężenie cholesterolu

- wpływają na częstość, siłę skurczu mięśnia sercowego, ciśnienie krwi

- są niezbędne do prawidłowego rozwoju układu nerwowego (niedorozwój, kretynizm) i jego funkcjonowanie (niedoczynność, nadczynność tarczycy)

- wpływają na wzrost i układ kostny (niedobór powoduje zahamowanie, karłowatość)

- wpływają na wydzielanie innych hormonów

4.PRZYTARCZYCE

- cztery niewielkie gruczoły umieszczone w części tylnej tarczycy, na górnych i dolnych biegunach

- produkują PARATHORMON (PTH), który jest głównym czynnikiem regulującym stężenie wapnia we krwi i uczestniczy w wielu procesach biochemicznych

- działa antagonistycznie do kalcytoniny

- zaburzenie czynności mogą wywołać tężyczkę (atonię mięśniową)

5.GRASICA

- położona w śródpiersiu przednim, za mostkiem

- powiększa się do 2 roku życia, pozostaje duża do okresu dojrzewania, po czym ulega zmniejszeniu (z 25 g do 1g)

- jest najważniejszym narządem limfatycznym (pierwotnym)

- jest niezbędna dla rozwoju odporności organizmu

- produkuje tymozynę, wpływającą na dojrzewabue limfocytów T, tymostymulinę, pobudzającą wytwarzanie interferonu

6.SZYSZYNKA

Gruczoł niewielkich rozmiarów (5-8mm na 3,5 mm), położony w międzymózgowiu, kształtem przypominający szyszynkę. Wytwarza melatoninę hormon snu, wydzielany do krwi i płynu mózgowo-rdzeniowego. Produkcja melatoniny powiązana jest z bodźcami świetlnymi (światło hamuje wydzielanie melatoniny).Melatonina wpływa na wydzielanie hormonów gonadotropowych i ogólne dojrzewanie płciowe.

7.NADNERCZA

Parzyste gruczoły położone na szczycie nerek. Składają się z kory i rdzenia, które posiadają odmienną budowę, pochodzenie i funkcje.

Kora nadnerczy wydziela:

- MINERALOKORTYKOSTEROIDY – wpływają na gospodarkę wodno-mineralną (aldosteron)

- GLIKOKORTYKOSTEROIDY (kortyzol, hydrokortykosteron) – działa na wszystkie tkanki, głównie wpływa na metabolizm organizmu, komórki krwi, hamuje reakcje immunologiczne, zapalne

- syntetyzuje hormony płciowe, które wpływają na wzrastanie organizmu w dzieciństwie (DHEA)

Rdzeń nadnerczy zbudowany jest z tkanki pochodzenia nerwowego, wydziela adrenalinę (80%) i noradrenalinę (20%).

8.TRZUSTKA

Duży gruczoł położony w jamie brzusznej, połączony z dwunastnicą.

Wydziela soki trawienne i hormony. Część węwnątrzwydzielnicza to tzw. wyspy Langerhansa, 1-2% masy gruczołu (1-2 min. wysp)

Hormony wydzielane przez trzustkę:

- insulina, wytwarzana przez komórki B (60-75% komórek)

- glukagon, wytwarzany przez komórki A (20% komórek)

- somatostatyna

- polipeptyd trzustkowy

Hormony trzustki działają na zasadzie przeciwstawnych efektów:

- insulina pływa na metabolizm węglowodanów, lipidów i białek, najważniejsze działanie – obniża poziom glukozy we krwi

- glukagon – antagonista – uwalniany jest automatycznie przy niskim stężeniu glukozy, powodując rozkładanie glikogenu w wątrobie i uwalnianiu go do krwi

HORMONY TKANKOWE:

- SEROTONINA – podnosi ciśnienie, kurczy oskrzela i niektóre mięśnie gładkie, reguluje funkcje przewodu pokarmowego

- HISTAMINA – rozszerza naczynia krwionośne skóry, powoduje skurcz mięśni gładkich macicy, jelit, oskrzeli

- ERYTROPOETYNA – wytwarzana w nerkach, powoduje wzrost aktywności krwiotwórczej szpiku kostnego

- PROSTAGANDYNY – działają antagonistycznie do adrenaliny i noradrenaliny, wpływają na motorykę przewodu pokarmowego

- LEPTYNA – wytwarzana przez tkankę tłuszczową, jej stężenie wzrasta wraz ze wzrostem masy ciała, wpływa na regulację łaknienia

UKŁAD HORMONALNY A UKŁAD NERWOWY:

- nadrzędność kory mózgowej

- układ nerwowy kontroluje nie tylko środowisko wewnętrzne

- hormony nie posiadają swoistości gatunkowej (występ. także u zwierząt)

- ENDOKRYNOLOGIA – nauka badająca gruczoły wewnętrznego wydzielania, ich strukturę, funkcję oraz wpływ na procesy życiowe i rozwój organizmu.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Ukł wydzielania wew znaczenie dla organizmu
badanie wew cewnik kateteryzacja
Wzajemna regulacja gruczołów wydzielania wewnętrznego, pętle sprzężeń między gruczołami
Utwardzanie wydzieleniowe stopów aluminium, WAT, LOTNICTWO I KOSMONAUTYKA, WAT - 1 rok lotnictwo, co
Traktat Brukselski.UZE.WPZiB.Eurokorpus, Bezpieczeństwo wew
akty wew obowizaujace
Tkanka wydzielnicza, Farmacja, botanika
Utwardzanie wydzieleniowe, Studia
Nauka uderzenia wew. częścią stopy, Piłka nożna, Materiały szkoleniowe, KONSPEKTY
Podanie o wydzierzawienie obwodow, Wzory dokumentów lowieckich
test z energi wew
wydzielanie wodoru
Nadnapięcie wydzielania wodoru na metalach

więcej podobnych podstron