MIĘŚNIE OBRĘCZY KOŃCZYNY DOLNEJ (MM. CINGULUM MEMBRI INFERIORIS) = MIĘŚNIE MIEDNICY (MM. PELVIS):

mm. wewnętrzne miednicy:

- m. biodrowo-lędźwiowy

- m. lędźwiowy mniejszy

mm. zewnętrzne miednicy:

- m. pośladkowy wielki

- m. pośladkowy średni

- m. pośladkowy mały

-m. naprężacz powięzi szerokiej

- m. gruszkowaty

- m. zasłaniacz wewnętrzny

- m. bliźniaczy górny i dolny

- m. czworoboczny uda

-m. zasłaniacz zewnętrzny

M. biodrowo-lędźwiowy (m. iliopsoas):

a) m. lędźwiowy większy (m. psoas major)

– p. początkowy: warstwa powierzch. odchodzi od trzonu Th12 i czterech górnych kręgów L, warstwa głęboka obejmuje wyrostki żebrowe kręgów L. Między nimi jest splot lędźwiowy. M. opuszcza miednicę rozstępem mięśniowym (lacuna musculorum)

- p. końcowy: krętarz mniejszy k. udowej

b) m. biodrowy (m. ilacus):

- p. początkowy: dół biodrowy

- p. końcowy: krętarz mniejszy kości udowej

- czynność: silny zginacz stawu biodrowego, przywodzi udo i odwraca, wspomaga zgięcie kręgosłupa lędźwiowego do przodu, przy skurczu jednostronnym zgina kręgosłup w bok, warunkuje chodzenie

M. lędźwiowy mniejszy (m. psoas minor) – biegnie od trzonu kręgów Th12 – L1 do powięzi biodrowej i wyniosłości biodrowo – łonowej, napina powięź biodrową.

M. pośladkowy wielki (m. gluteus maximus):

- p. początkowy: kość biodrowa do tyłu od kresy pośladkowej tylnej, boczna okolica kości krzyżowej i guziczne oraz więzadło krzyżowo-guziczne

- p. końcowy: górna część przechodzi w powięź biodrowo-piszczelową, dolna kończy się płaskim ścięgnem na guzowatości pośladkowej k. udowej

- czynność: najsilniejszy prostownik stawu biodrowego, skurcz wysuwa miednicę do przodu np. przy wchodzeniu na schody, napięcie niezbędne do pionowej postawy ciała, silnie odwraca i przywodzi w st. biodrowym, część w powięzi biodrowo-piszczelowej odwodzi udo i wspomaga prostowanie w st. kolanowym, skurcz przy ustalonym st. biodr. wspomaga m. zwieracz zewnętrzny odbytu, towarzyszy mu m.in. kaletka krętarzowi.

M. pośladkowy średni ( m. gluteus medius):

- p. początkowy: talerz biodrowy, między kresą pośladkową przednią a tylną

- p. końcowy: krętarz większy kości udowej

- czynność: taka sama jak m. pośladkowego małego

M. pośladkowy mały (m. gluteus minimus):

- p. początkowy: talerz biodrowy, między kresą pośladkową przednią, a dolną

- p. końcowy: krętarz większy k. udowej

- czynność: słabszy w działaniu, odwodzenie uda, cz. przednia wspomaga zginanie w st. biodr. i nawracanie, cz. tylna prostuje i silnie odwraca udo, skurcz pow. przesunięcie miednicy do boku, w czasie chodzenia m. pow. naprzemienny ruch miednicy do boku - pochyla się w str. kończyny obciążonej.

M. naprężacz powięzi szerokiej (m. tensor fasciae latae):

- p. początkowy: kolec biodrowy przedni górny i powięź pośladkowa

- p. końcowy: dochodzi do pasma biodr.-piszcz. wchodzącego w skład powięzi szerokiej, która kończy się na kłykciu bocznym piszczeli

- czynność: w st. biodrowym zgina, nawraca i odwodzi udo, w st. kolanowym stabilizuje wyprost, przy zgięciu pogłębia ten ruch, a powięź przesuwa się ku tyłowi w stosunku do osi poprzecznej st.kolan.

M. gruszkowaty (m. piriformis):

- p. początkowy: pow. miednicza k. krzyżowej w bok od otworów krzyżowych miedniczych, włókna opuszczają miednicę otworem kulszowym większym

- p. końcowy: krętarz większy k. udowej

- czynność: działa na st. biodrowy – odwraca, odwodzi i prostuje udo

M. zasłaniacz wewnętrzny (m. obturatorius internus):

- p. początkowy: pow. wewnętrzna błony zasłonowej i ograniczenie kostne otworu zasłonionego

- p. końcowy: dół krętarzowy (krętarza większego) k. udowej

- czynność: odwracanie w st. biodrowym, słabo przywodzi i prostuje udo

Mm. bliźniacze górny i dolny (mm. gemelli superior et inferior):

- p. początkowy: m. bliźniaczy górny na kolcu kulszowym, a dolny na guzie kulszowym

- p. końcowy: ścięgno m. zasłaniacza wewnętrznego w dole krętarzowym k. udowej

- czynność: wspomaganie czynności zasłaniacza wewnętrznego

M. czworoboczny uda (m. quadratus femoris):

- p. początkowy: guz kulszowy

- p. końcowy: grzebień międzykrętarzowy k. udowej

- czynność: silnie odwraca udo, przywodzi go i wspomaga prostowanie

M. zasłaniacz zewnętrzny ( m. obturatorius externus):

- p. początkowy: błona zasłonowa i ograniczenie kostne otworu zapłonionego

- p. końcowy: dół krętarzowy k. udowej

- czynność: odwracanie uda, wspomaga przywodzenie i prostowanie w st. biodrowym

MIĘŚNIE UDA (MM. FEMORIS):

M. przednie uda, prostowniki:

- m. krawiecki

- m. czworogłowy uda

- m. stawowy kolana

M. przyśrodkowe, przywodziciele uda:

- m. grzebieniowy

- m. smukły

- m przywodziciel długi

- m. przywodziciel krótki

- m. przywodziciel wielki

M. tylne uda, zginacze:

- m. półścięgnisty

- m. półbłoniasty

- m. dwugłowy uda

M. krawiecki (m. sartorius) – najdłuższy ze wszystkich m. w organizmie:

- p. początkowy: kolec biodrowy przedni górny, kieruje się w dół i przyśrodkowo, mijając nadkłykieć przyśrodkowy k. udowej od tyłu, przebieg jego przypomina literę S

- p. końcowy: k. piszczelowa, przyśrodkowo od guzowatości piszczeli w tzw. gęsiej stopie

- czynność: m. dwustawowy, działa na st. biodrowy i kolanowy, w st. biodrowym zgina, odwodzi i odwraca, a w st. kolanowym skurcz m. pow. zgięcie i nawracanie.

M. czworogłowy uda (m. quadriceps femoris) – największy m., ma cztery głowy:

a) m. prosty uda (m. rectus femoris) – dwustawowy o pierzastym ukł. włókien

- p. początkowy: kolec biodrowy przedni dolny i brzeg panewki st. biodrowego, kieruje się ku dołowi, tuż przed st. kolanowym przechodzi we wspólne ścięgno końcowe

b) m. obszerny boczny (m. vastus lateralis) – po str. pocznej uda przykryty pasmem biodrowo- piszczelowym powięzi szerokiej

- p. początkowy: od kresy międzykrętarzowej i wargi bocznej kresy chropawej k. udowej do wspólnego ścięgna końcowego nieco powyżej rzepki

c) m. obszerny przyśrodkowy (m. vastus medialis) – przednio-przyśrodkowa str. uda

- p. początkowy: warga przyśrodkowa kresy chropawej k. udowej, włókna dochodzą do brzegu rzepki i przeciwdziałają bocznemu przesuwaniu jej

d) m. obszerny pośredni (m. vastus intermedium)- przednia pow. uda, pod m. prostym uda

- p. początkowy: przednia pow. trzonu k. udowej, nad rzepką włókna przechodzą w ścięgno końcowe

- p. końcowy: wspólne ścięgno dochodzi do rzepki, a stąd jako więzadło rzepki do guzowatości piszczeli, część włókien wytwarza troczki rzepki, boczny i przyśrodkowy, które kończą się w rej. obu kłykci k. piszczelowej

- czynność: silny prostownik st. kolanowego. M. prosty uda silnym zginaczem w st. biodrowym, odwodzi i słabo odwraca udo.

M. stawowy kolana (m. articularis genus) – cz. głowy pośredniej m. czworogłowego uda, jego włókna dochodzą do górnej i przedniej pow. torebki st. kolanowego, m. napina torebkę stawową i chroni ją przed wpukleniem do stawu.

M. grzebieniowy (m. pectineus):

- p. początkowy: grzebień gałęzi górnej k. łonowej

- p. końcowy: kresa grzebieniowa k. udowej

- czynność: przywodzi udo, zgina i nieznacznie odwraca

M. smukły (m. gracilis) – najdłuższy, dwustawowy:

- p. początkowy: gałęź dolna k. łonowej i gałęź k. kulszowej

- p. końcowy: gęsia stopka (pes anserinus) położona przyśrodkowo od guzowatości piszczeli

- czynność: w st. biodrowym przywodzi i nieznacznie odwraca, a w st. kolanowym zgina i nawraca

M. przywodziciel długi (m. adduktor longus):

- p. początkowy: gałęź górna k. łonowej między guzkiem a spojeniem łonowym

- p . końcowy: trzecia środkowa część kresy chropawej k. udowej

- czynność: przywodzi, odwraca i zgina w st. biodrowym

M. przywodziciel krótki (m. adductor brevis):

- p. początkowy: gałęź dolna k. łonowej

- p. końcowy: górna trzecia część kresy chropawej k. udowej

- czynność: przywodzi, zgina i odwraca w st. biodrowym, wykonuje ruch zakładania nogi na nogę

M. przywodziciel wielki (m. adduktor magnus)- leży najgłebiej, należy do największych m. w organizmie:

- p. początkowy: gałęź dolna k. łonowej, gałąź kulszowa aż do guza kulszowego

- p. końcowy: dolny odcinek kresy chropawej k. udowej oraz nadkłykieć przyśrodkowy k. udowej

- czynność: bardzo silnie przywodzi w st. biodrowym, cz. kończąca się na kresie chropawej odwraca uda, a kończąca się na nadkłykciu nawraca udo, cz. przednia wspomaga zgięcie w st. biodrowym. Silny prostownik st. biodrowego. Ma znaczenie dla stabilizacji pozycji stojącej.

M. półścięgnisty (m. semitendinosus) – długi i smukły:

- p. początkowy: guz kulszowy

- p. końcowy: gęsia stopka (pes anserinus) położona przyśrodkowo od guzowatości piszczeli

- czynność: prostuje i słabo przywodzi w st. biodrowym, w st. kolanowym zgina i nawraca.

M. półbłoniasty (m. semimembranosus)

- p. początkowy: guz kulszowy, w połowie uda przechodzi w szeroki brzusiec

- p. końcowy: ścięgno końcowe dzieli się na 3 odnogi: jedna przyczepia się do kłykcia przyśrodkowego k. piszczelowej, druga przechodzi w więzadło podkolanowe skośne, a trzecia przechodzi w powięź goleni

- czynność: silny prostownik i silny przywodziciel w st. biodrowym, nawraca udo, w st. kolanowym zgina i nawraca.

M. dwugłowy uda (m. biceps femoris):

- p. początkowy: głowa długa (caput longum) znaj. się na guzie kulszowym, głowa krótka (caput breve) rozpoczyna się w środkowej cz. kresy chropawej k. udowej

- p. końcowy: wspólne ścięgno obu głów dochodzi do dłowy strzałki i stanowi boczne ograniczenie dołu podkolanowego

- czynność: gł. długa w st. biodrowym prostuje, przywodzi i słabo odwraca udo, w st. kolanowym m. jest silnym zginaczem i silnie odwraca podudzie

MIĘŚNIE GOLENI (MM. CRURIS):

Grupa przednia (prostowniki):

- m. piszczelowy przedni

- m. prostownik długi palców

- m. strzałkowy trzeci

- m. prostownik długi palucha

Grupa boczna :

- m. strzałkowy długi

- m. strzałkowy krótki

Grupa tylna (zginacze):

warstwa powierzchowna:

- m. trójgłowy łydki

- m. podeszwowy

warstwa głęboka:

- m. podkolanowy

- m. piszczelowy tylny

- m. zginacz długi palców

- m. zginacz długi palucha

M. piszczelowy przedni (m. tibia lis anterior):

- p. początkowy: kłykieć poczny i boczna pow. k. piszczelowej oraz przyległa błona międzykostna, m. przechodzi w mocne ścięgno objęte górnym i dolnym troczkiem prostowników, końcowe ścięgno objęte pochewką maziową

- p. końcowy: pow. podeszwowa k. klinowej przyśrodkowej i I k. śródstopia

- czynność: zgięcie grzbietowe stopy, odwraca stopę i przywodzi, uczestniczy w utrzymaniu wysklepienia stopy, przy ustalonej stopie pochyla goleń do przodu np. w szybkim marszu, w klękaniu

M. prostownik długi palców (m. ex tensor digitorum longus):

- p. początkowy: kłykieć boczny k. piszczelowej, głowa i brzeg przedni strzałki, błona międzykostna, ścięgno końcowe przech. przez troczek górny i dolny prostowników i dzieli się na 4 ścięgna końcowe dla palców II-V, ścięgna objęte pochewką maziową

- p. końcowy: 4 ścięgna końcowe w rejonie grzbietu palców trójczłonowych wytwarzają rozcięgna tych palców

- czynność: prostowanie i zginanie grzbietowe palców, m. zgina grzbietowo stopę, nawraca, odwodzi i przy ustalonej stopie pochyla goleń do przodu.

M. strzałkowy trzeci (m. peroneus tertius) – stanowi boczną cz. m. prostownika długiego palców, kończy się na pow. grzbietowej podstawy v kości śródstopia. Czynność jego wspomaga m. prostownik długi palców.

M. prostownik długi palucha ( m. ex tensor hallu cis longus) :

- p. początkowy: położony w środkowej cz. trzonu strzałki i błonie międzykostnej, ścięgno końcowe kieruje się pod górny i dolny troczek prostowników, na grzbiecie stopy objęte pochewką maziową

- p. końcowy: pow. grzbietowa podstawy paliczka dalszego palucha

- czynność: prostuje, zgina grzbietowo paluch i stopę, wspomaga nawracanie i odwodzenie stopy, pochyla goleń do przodu.

M. strzałkowy długi (m. peroneus longus):

- p. początkowy: kłykieć boczny k. piszczelowej, głowa strzałki i trzon strzałki. W połowie goleni m. przechodzi w ścięgno biegnące za kostką boczną, pod troczkiem górnym i dolnym mm. strzałkowych. Na wys. k. sześciennej przewija się na str. podeszwową stopy, zmierzając do jej brzegu przyśr.

- p. końcowy: podstawa I kości śródstopia oraz k. klinowa przyśrodkowa (obok przyczepu m. piszczelowego przedniego)

- czynność: silnie nawraca stopę i odwodzi oraz zgina ją podeszwowo, razem z m. piszczelowym przednim wytwarza ścięgniste zabezpieczenie wysklepienia stopy.

M. strzałkowy krótki ( m. peroneus brevis):

- p. początkowy: połowa długości trzonu strzałki, włókna dochodzą do kostki bocznej, ścięgno końcowe kieruje się za kostkę boczną i jest objęte wspólną pochewką maziową z m. strzałkowym długim

- p. końcowy: guzowatość V kości śródstopia

- czynność: zgina podeszwowo stopę, nawraca i odwodzi.

M. trójgłowy łydki (m. triceps surae) :

a) m. brzuchaty łydki (m. gastrocnemius) – dwugłowy

- p. początkowy: głowa boczna (caput laterale) zaczyna się powyżej kłykcia bocznego k. udowej, głowa przyśrodkowa (caput mediale) powyżej kłykcia przyśrodkowego k. udowej.

- p. końcowy – ścięgno zwane ścięgnem Achillesa kończy się na guzie piętowym

- czynność: pokrywa się z m. płaszczkowatym.

b) m. płaszkowaty ( m. soleus):

- p. początkowy: głowa i górna cz. trzonu strzałki oraz kresa m. płaszczkowatego na tylnej pow. k. piszczelowej, w swym przebiegu wytwarza łuk ścięgnisty

- p. końcowy: ścięgno dołącza do ścięgna Achillesa i dochodzi do guza piętowego.

- czynność: trójgłowy łydki - najsilniejszy zginacz podeszwowy stopy, przyciska stopę do podłoża, w czasie ruchów lokomocyjnych odrywa piętę od podłoża, ustawia stopę na palce. Odwraca i przywodzi stopę. M. brzuchaty działa na st. kolanowy, wspomagając zginanie.

M. podeszwowy (m. plantaris) – słaby i niewielki. Biegnie od kłykcia bocznego k. udowej do guza piętowego. Ścięgno końcowe ma łączność z rozcięgnem podeszwowym. Czynność jest słaba, wspomaga on m. trójgłowy łydki oraz napina rozcięgno podeszwowe.

M. podkolanowy (m. popliteus):

- p. początkowy: kłykieć boczny k. udowej i torebka st. kolanowego

- p. końcowy: tylna pow. k. piszczelowej, powyżej kresy m. płaszczkowatego

- czynność: zgina st. kolanowy i nawraca podudzie, napina torebkę stawową, chroniąc ją przed wpukleniem się do stawu

M. piszczelowy tylny (m. tibialis posterior):

- p. początkowy: błona międzykostna oraz przyległe cz. kości piszczelowej i strzałkowej. Kieruje się za kostkę przyśrodkową, umocowany troczkiem zginaczy

- p. końcowy: kość łódkowata i klinowata przyśrodkowa, część włókien do kości stępu i śródstopia

- czynność: silnie odwraca stopę i przywodzi oraz zgina ją podeszwowo. Wzmacnia wysklepienie stopy i przeciwdziała jej spłaszczeniu.

M. zginacz długi palców (m. flexor digitorum longus):

- p. początkowy: tylna pow. k. piszczelowej. W dolnej cz. przchodzi w ścięgno krzyżujące ścięgno m. piszczelowego tylnego. Kieruje się za kostkę przyśrodkową pod troczek zginaczy.

- p. końcowy: paliczki dalsze trójczłonowych palców (II-V)

- czynność: zgina podeszwowo stopę, odwraca i przywodzi, wzmacnia wysklepienie stopy, ustawia stopę na palce, zgina podeszwowo palce stopy.

M. zginacz długi palucha (m. flexor hallucis longus):

- p. początkowy: błona międzykostna i tylna pow. trzonu strzałki. Ścięgno m. biegnie w dół za kostkę przyśrodkową, opięte pochewką maziową i umocowane troczkiem zginaczy. Na podeszwowej str. stopy krzyżuje ścięgno m. zginacza długiego palców.

- p. końcowy: podstawa paliczka dalszego palucha

- czynność: zgina podeszwowo stopę, odwraca i przywodzi. Wzmacnia wysklepienie stopy i zgina paluch.

MIĘŚNIE STOPY (MM. PEDIS):

Mm. grzbietowe stopy :

- m. prostownik krótki palców

- m. prostownik krótki palucha

Mm. podeszwowe stopy:

mm. wyniosłości przyśrodkowej – palucha (eminentna plantaris medialis):

- m. odwodziciel palucha

- m. zginacz krótki palucha

- m. przywodziciel palucha

mm. wyniosłości bocznej – palca małego (eminentna plantaris lateralis):

- m. odwodziciel palca małego

- m. zginacz krótki palca małego

- m. przywodziciel palca małego

mm. wyniosłości pośredniej (eminentna plantaris intermedia):

- m. zginacz krótki palców

- m. czworoboczny podeszwowy

- m. glistowate

- m. międzykostne

M. prostownik krótki palców (m. extensor digitorum brevis) i m. prostownik krótki palucha (m. extensor hallucis brevis) tworzą wspólny brzusiec:

- p. początkowy obu: k. piętowa, od str. grzbietowo-bocznej i kierują się w str. palców I-IV

- p. końcowy: przyśrodkowa, mniejsza cz. wysyła ścięgno do paliczka bliższego palucha (m. prostownik krótki palucha), większa cz. boczna tworzy ścięgna dla palców II, III, IV. Ścięgna kończą się w rozcięgnach grzbietowych palców

- czynność: prostują palce i nieco je rozstawiają.

M. odwodziciel palucha (m. abductor hallucis) – najsilniejszy m. stopy:

- p. początkowy: guz piętowy, kość łódkowata, rozcięgno podeszwowe

- p. końcowy: podstawa bliższego paliczka palucha i trzeszczka przyśrodkowa

- czynność: podtrzymuje przyśrodkowy łuk wysklepienia stopy, zgina paluch i odwodzi go od palca II.

M. zginacz krótki palucha ( m. flexor hallucis brevis):

- p. początkowy: pow. podeszwowa 3 k. klinowatych

- p. końcowy: trzeszczki i podstawa paliczka bliższego palucha

- czynność: wzmacnia wysklepienie stopy, zgina paluch, jest ważny podczas stania na palcach.

M. przywodziciel palucha (m. adductor hallucis):

- p. początkowy: dwie głowy: skośna ( caput obliquum) przyczepia się do podstaw k. śródstopia II-IV oraz poprzeczna ( caput transversum) przymocowuje się do torebek st. śródstopno – paliczkowych II-V.

- p. końcowy: trzeszczka boczna i podstawa paliczka bliższego palucha

- czynność: utrzymuje wysklepienie stopy, zwęża i skraca stopę, przywodzi paluch do palca II.

M. odwodziciel palca małego (m. abductor digiti minimi):

- p. początkowy: guz piętowy i rozcięgno podeszwowe

- p. końcowy: guzowatość V k. śródstopia i podstawa paliczka bliższego małego palca

- czynność: wzmacnia wysklepienie stopy od str. bocznej i zgina podeszwowo palec mały

M. zginacz krótki palca małego ( m. flexor digiti minimi brevis):

- p. początkowy: podstwa V kości śródstopia i więzadło podeszwowe długie

- p. końcowy: podstawa bliższa paliczka palca małego

- czynność: m. poprzez więzadło podeszwowe długie wzmacnia boczną okolicę wysklepienia stopy i zgina palec mały.

M. przeciwstawiacz palca małego ( m. opponens digiti minimi) – uważany za cz. m. zginacza krótkiego palca małego o takiej samej czynności.

M. zginacz krótki palców ( m. flexor digitorum brevis):

- p. początkowy: k. piętowa i rozcięgno podeszwowe

- p. końcowy: ścięgna końcowe dochodzą do środkowych paliczków palców trójczłonowych (II-V).

- czynność: wzmacnia wysklepienie stopy, zgina palce podeszwowo

M. czworoboczny podeszwowy (m. quadratus plantae) – płaski:

- p. początkowy: k. piętowa

- p. końcowy: brzeg boczny ścięgna m. zginacza długiego palców

- czynność: wspomaga czynność m. zginacza długiego palców, wzmacnia wysklepienie stopy

Mm. glistowate (mm. lumbricales) – 4 położone między ścięgnami m. zginacza długiego palców:

- p. początkowy: ścięgna m. zginacza długiego palców

- p. końcowy: paliczki bliższe palców trójczłonowych (V-VI)

- czynność: zginają podeszwowo w stawach śródręczno – paliczkowych i przywodzą palce do palucha.

Mm. międzykostne (mm. interossei) – położone między kośćmi śródstopia są krótkie i pierzaste, układają się w dwie warstwy: podeszwową (3 mięśnie) i grzbietową (4 mięśnie):

- p. początkowy: mm. podeszwowe na kościach śródstopia (III-V) , a grzbietowe na dwóch głowach zwróconych do siebie k. śródstopia

- p. końcowy: paliczki bliższe, mm. podeszwowe kierują się do palców III-V, grzbietowe – do palców II-IV oraz do blaszek włóknisto- chrzęstnych i torebek stawów śródstopno – paliczkowych

- czynność: napinają więzadła podeszwowe, stabilizują stawy śródstopno- paliczkowe, zginają podeszwowo palce i przywodzą (podeszwowe) bądź odwodzą palce (grzbietowe).