Próg rentowności – nazywany także punktem wyrównania (ang. BEP – break even point).

Próg rentowności obrazuje sytuację, w której przychody ze sprzedaży pokrywają koszty stałe i koszty zmienne przedsiębiorstwa. Warunkiem koniecznym obliczenia progu rentowności jest podział kosztów przedsiębiorstwa na koszty stałe (np. amortyzacja jest kosztem stałym) i koszty zmienne (np. energia wykorzystywana w produkcji, materiały, czy też wynagrodzenia pracowników produkcyjnych, o ile rosną one w miarę wzrostu produkcji).

Próg rentowności można wyrazić ilościowo (tzn. ile sztuk produktu trzeba sprzedać), lub wartościowo (tj. jaką wartość musi osiągnąć ta sprzedaż). W progu rentowności firma nie ponosi straty ani też nie osiąga zysku, wynik finansowy jest równy 0. Ale co ważne, w progu rentowności przepływy pieniężne są równe amortyzacji, gdyż jest ona kosztem niepieniężnym (nie wiąże się z nią wypływ gotówki z firmy).

Próg rentowności oblicza się wg poniższych wzorów:

BEP ilościowy = (koszty stałe)/(cena – koszt jednostkowy zmienny)

BEP wartościowy = (koszty stałe)/((cena – kjz)/cena), lub KS/(marża jednostkowa/cena)

BEP procentowy = (koszty stałe)/(popyt)*100

Zysk to dodatni wynik finansowy przedsiębiorstwa, oznacza, że ma ono wyższe przychody niż koszty ich uzyskania. Inaczej, jest to "nadwyżka wartości sprzedaży nad ogólnymi wydatkami; wynagrodzenie dla firm za angażowanie jej zasobów w warunkach ryzyka w celu zaspokojenia potrzeb odbiorców. Zysk jest podstawą do inwestowania i rozwoju firmy." (A. Wiśniewski 1995, s. 255)

Zysk jest wartością ekstensywną i nie określa bezpośrednio efektywności gospodarowania i inwestowania. Jest wskaźnikiem pozwalającym określić czy działalność gospodarcza przedsiębiorstwa jest opłacalna, czy też nie.

Rodzaje

• zysk brutto - to różnica między przychodami netto ze sprzedaży a kosztami sprzedanych produktów. Koszty te, to koszty zmienne ponoszone za każdym razem przy produkcji. Zysk brutto pokazuje wkład każdej sprzedanej jednostki produktu w wynik finansowy przedsiębiorstwa,

• zysk netto - czyli marża ze sprzedaży plus rabaty po odliczeniu kosztów działalności i podatków. Jest rzeczywistym miernikiem opłacalności. Zysk netto to nadwyżka, która pozostaje po odjęciu wszystkich kosztów. Różnica między przychodem ze sprzedaży a kosztem całkowitym,

• zysk kapitałowy - to wzrost wartości samego kapitału np. w wyniku wzrostu cen posiadanych papierów wartościowych na giełdzie,

• księgowy zysk przedsiębiorstwa - jest równy wynikowi finansowemu obliczonego z rachunku zysków i strat firmy,

• ekonomiczny zysk - jest równy zyskowi księgowemu pomniejszonemu o wartość odsetek kapitałowych, które można by uzyskać wypożyczając równowartość kosztów według przeciętnego oprocentowania kredytów w tym samym okresie,

• normalny zysk przedsiębiorstwa - występuje gdy zysk ekonomiczny wynosi 0. Oznacza to, że firma nie tworzy rzeczywistej wartości dodanej,

• zysk nadzwyczajny - powstaje w wyniku zdarzeń trudnych do przewidzenia, poza działalnością operacyjną przedsiębiorstwa i nie związane z ogólnym ryzykiem jej prowadzenia np. skutki zdarzeń losowych ( odszkodowania uzyskane od ubezpieczycieli z tytułu szkód losowych ),

• zysk operacyjny - zysk ten nie uwzględnia dochodów i kosztów związanych z funkcjonowaniem rynku pieniężnego, sald strat i zysków nadzwyczajnych oraz podatku dochodowego.

Właściwy zysk, zwany zyskiem ekonomicznym (określany również mianem zysku nadzwyczajnego) stanowi nadwyżkę całkowitego zysku firmy ponad zysk normalny (stanowiący próg rentowności prowadzonej działalności gospodarczej), jest kwota jaka zostaje po odjęciu od przychodów przedsiębiorstwa wszystkich kosztów, a wiec koszów księgowych łącznie z kosztem utraconych możliwości alternatywnego wykorzystania kapitału i kosztem ryzyka prowadzenia interesów firmy.

Zysk normalny jest to taka wielkość zysku księgowego, która dokładnie odpowiada wielkości kosztów ukrytych. O zysku normalnym mówimy wówczas, gdy przychód całkowity dokładnie odpowiada poziomowi kosztu całkowitego. Zysk normalny traktowany jest w ekonomii jako koszt, który koniecznie musi być pokryty, jeśli producent ma kontynuować określona działalność w długim okresie.

Marża – stosunek zysku ze sprzedaży do ceny sprzedaży (zysk to różnica między ceną sprzedaży, a kosztem pozyskania towaru).

W analizie finansowej wyróżnia się 2 rodzaje marży: marża netto i marża brutto. Obie kategorie odnoszą się do sprawozdania finansowego.

• Marża netto

Marża netto jest to zysk netto z danego okresu sprawozdawczego podzielony przez wartość sprzedaży w danym okresie. Marża netto pokazuje jak zyskowna była w danym okresie działalność firmy. Marża netto bierze pod uwagę to jakie koszty zostały poniesione przez firmę, gdyż do jej kalkulacji wchodzą wszystkie koszty, zarówno pośrednie jak i bezpośrednie.

• Marża brutto

Marża brutto jest to wskaźnik pokazujący jak zyskowna była w danym okresie sprzedaż firmy. Do kalkulacji marży brutto używa się nie kosztów całkowitych (jak w przypadku marży netto), ale wyłącznie kosztów bezpośrednich czyli wartości sprzedaży. W wariancie porównawczym rachunku zysków i strat do kalkulacji marży netto bierze się koszty rodzajowe. Wtedy marżę netto kalkuluje się w następujący sposób: Marża brutto% = (Sprzedaż-Koszty rodzajowe)/Sprzedaż. W wariancie kalkulacyjnym Koszty rodzajowe zastępuje się Kosztem wytworzenia sprzedanych wyrobów.

Nie należy mylić marży z narzutem na cenę zakupu towaru.

Jednak możliwe jest liczenie marży (brutto lub netto) nie tylko na podstawie sprawozdań finansowych. Marżę można wyliczać również dla sprzedaży poszczególnych kategorii produktów, pojedynczych produktów lub oddziałów firm. Liczenie marży jest możliwe tam, gdzie można zidentyfikować i przyporządkować poszczególnym przychodom ze sprzedaży odpowiednie koszty.