FINANSE PRZEDSIĘBIORSTWA

dr M. Gorczyńska

WYKŁAD 1 – 18.02.2013

Egzamin:

• 30% oceny z zaliczenia,

• na przedostatnim wykładzie – zerówka (nie trzeba posiadać zaliczenia, ale jak go nie otrzymamy to on przepada), wtedy zaliczenie od 50%, poniżej 20% - od razu ndst

• zaliczenie od 60%

• test wielokrotnego wyboru, ok. 40-50 pytań, pół minuty na pytanie

• wyniki do tygodnia

• brak punktów ujemnych

Konsultacje: Poniedziałek 13.00-14.00 - 515D

Literatura: „Finanse przedsiębiorstw” – M. Gorczyńska, Znaniecka, Kosmala – reszta w sylabusach

„Finanse przedsiębiorstw” - Bieniok

Finanse przedsiębiorstw- zjawisko ekonomiczne wyrażone w pieniądzu; proces podejmowania decyzji w zakresie gromadzenia i wydatkowania środków pieniężnych dla osiągnięcia jakiegoś celu

Ryzyko operacyjne – ryzyko nie otrzymania przychodu w określonej wartości, bądź za duży koszt; nie osiągnięcie zysku operacyjnego; możemy je tylko zdywersyfikować

Ryzyko finansowe – gdy dopuszczamy funkcjonowanie kapitału obcego

WYKŁAD 2 – 25.02.2013

TEMAT: Przegląd źródeł finansowania działalności przedsiębiorstw.

Finanse przedsiębiorstw – proces gromadzenia i wydatkowania środków dla realizacji celu głównego. Podmiot założenia realizuje ryzyko.

Przedsiębiorstwo jest zmuszone godzić się na ryzyko operacyjne, kreuje ono też ryzyko finansowe w momencie kiedy decyduje się, że skorzysta z kapitałów obcych. Ma wtedy szerszy wachlarz manipulacji ryzykiem operacyjnym.

Dla rozpoczęcia działalności potrzebny jest proces gromadzenia kapitału.

Finansowanie działalności gospodarczej jest uzależnione od zewnętrznych źródeł finansowania.

Aby nastąpiło gromadzenie kapitału musi być znany cel finalny. Najpierw musi występować określenie formy prawnej a później do niej dobieramy źródła finansowania.

I). Kapitał własny:

1. Zewnętrzny – wtórny, lub pierwotny;

2. Wewnętrzny – zasilany w całości wtórnie

1a) Zasilanie zewnętrzne – pierwotne (w momencie tworzenia działalności)

• Formy prowadzenia działalności gospodarczej - ustawodawca nie nazwał wkładów wspólników kapitałami, – ponieważ wspólnicy i tak odpowiadają całym swoim majątkiem:

  • Jednoosobowa działalność gospodarcza

  • Spółka cywilna

• Spółka komandytowa:

  • Jest tworzony kapitał wspólników

• W spółce z o.o.:

  • Jest obligatoryjny kapitał zakładowy 5 000

  • W trakcie prowadzenia działalności kapitał nie może być podzielony pomiędzy wspólników ponieważ stanowi on zabezpieczenie przyszłych wierzycieli spółki

• W spółce akcyjnej:

  • Musi istnieć kapitał: podstawowy (zakładowy) – 50 000

  • Musi istnieć: Kapitał zapasowy – 8% z czystego zysku 8% na pokrycie strat – zabezpiecza funkcjonowanie podmiotu gospodarczego ??

• Przedsiębiorstwo państwowe:

  • Ma 2 fundusze: założycielski i przedsiębiorstwa

  • Fundusz założycielski stanowi część wyodrębnionego majątku…

  • Jest jedyną formą zezwalającą na zmniejszenie funduszy poprzez przeniesienie na inne przedsiębiorstwo państwowe bądź inną jednostkę

• Spółdzielnie:

  • Fundusz udziałowy i fundusz zasobowy

  • Funkcjonują w oparciu o wpływy wkładów wspólników

  • Wpisowe w przypadku wystąpienia ze spółdzielni nie jest oddawane

1b) Zasilanie zewnętrzne -wtórne: (w trakcie prowadzenia działalności)

• Przyjęcie nowego wspólnika

• Podwyższenie wkładów - najczęściej jako poszerzenie działalności

2) Zasilanie wewnętrzne jest całkowicie zasilaniem wtórnym, w całości ze środków własnych zasilanie w postaci samofinansowania?

Funkcje kapitału:

• Gwarancyjna - kapitał własny jest gwarantem przyszłych wierzycieli przedsiębiorstwa

• Robocza – kapitał własny służy do prowadzenia działalności. Można podwyższać/ obniżać kapitał własnyz

Cechy kapitału własnego:

• Kapitał własny stabilizuje działalność firmy – firmę która posiada duże kapitały uznaje się za bardzo silną.

Jednak stabilność nie oznacza efektywności.

• Firma która posiada kapitały własne zdaje sobie sprawę, że są one oddane na długi okres czasu (oddanie kapitału własnego ma miejsce dopiero, gdy pozbywamy się firmy).

II) Kapitał obcy pozyskiwany z zewnątrz – jest on kapitałem wtórnym. Jest to zasilanie uzupełniające, zewnętrzne, wtórne.

Formy tworzenia kapitału obcego – 4 obszary:

• Przez rynek finansowy:

  • Kredyty krótkoterminowe

  • Długookresowe kredyty i pożyczki - papiery wartościowe

• Przez rynek towarowy – tworzy ogromny potencjał źródła finansowania

  • Kredyt handlowy (dostawcy i odbiorcy) - Zagrożenie jest tworzone przez kredyt handlowy- utrata płynności.. Kredyt handlowy – odroczone terminy płatności , które powodują efekt domina (brak płynności u jednego przedsiębiorcy powoduje brak płynności u kolejnego itd.)

• Substytuty kredytu:

  • Leasing – dla źródła finansowania z rynku finansowego

  • Faktoring – dla źródła finansowania rynku towarowego, jest to skup i sprzedaż wierzytelności…

• Szczególne formy finansowania:

  • Środki pozyskiwane z UE – nie jest to przedmiot rozważań finansów przedsiębiorstw, ponieważ tam warunki narzuca inwestycja

Cechy kapitału obcego:

• Oddany na zróżnicowany okres czasu - krótki, średni, długi okres (nie powinien finansować aktywów trwałych)

• Dawcy kapitału obcego nie maja prawa podejmowania decyzji finansowych w firmie; nie powoduje on problemów decyzyjnych w firmie

• Jest mu przyznawana gwarancja w warunkach inflacji – jego oprocentowanie musi być powyżej inflacji

• Jest preferowany przez system podatkowy, ponieważ odsetki płacone od niego wpadają w koszty uzyskania przychodu pomniejszając…

Kapitały obce ze względu na formę i charakter:

Kredyt bankowy:

• „Przekazanie siły nabywczej przez kredytodawcę dla realizacji określonego celu przedsiębiorstwu, które zobowiązuje się do zwrotu kredytu w określonym terminie wraz z odsetkami i innymi kosztami” – jest tutaj zawarte, że jest to źródło finansowania, które wymaga jasno określonego celu, który musi być wypełniany w trakcie kiedy jesteśmy posiadaczami tego źródła finansowania, nie można zmieniać samowolnie tego celu; kredyt musi być spłacony w określonym czasie i muszą być spłacone odsetki i inne koszty

• Występuje tutaj możliwość negocjacji głownie w sprawie terminu spłaty (przy kredycie obrotowym możemy negocjować jaki to ma być rodzaj kredytu : kredyt w rachunku bieżącym, kredyt w rachunku obrotowym)

• Dwa podmioty: Bank Kredytobiorca

Czynniki (warunki) warunkujące kredyt:

• zdolność kredytowa podmiotu gospodarczego – zdolność do obsługi bieżącej długu, sytuacja, w której stać mnie na spłatę (w okresie kryzysu utrata zdolności kredytowej jest…), monitorowanie kredytu powoduje, że na bieżąco jest kontrolowana zdolność kredytowa; gdy w momencie monitorowania stracimy zdolność kredytującą – następuje natychmiastowe wypowiedzenie (wycofanie) kredytu;

• zabezpieczenie kredytu (150-200% - w przypadku kredytu inwestycyjnego, w latach 2007-2009 – 300%); gdy tego nie ma trzeba szukać innych form finansowania, np. leasing

• okres kredytowania (z uwzględnieniem okresu karencji)

• stopa oprocentowania kredytu

Zalety kredytu:

• Pozyskanie niezbędnych źródeł finansowania

• Koszt – tarcza podatkowa

• Efekt dźwigni finansowej

Wady kredytu:

• Ograniczenie dostępności (ograniczenie ze względu na wskaźniki wypłacalności, banki też mają ograniczoną zdolność do finansowania innych podmiotów)

• Konieczność realizacji celu

• Koszt kredytu

• Konieczność zabezpieczeń

• Procedura (długotrwała, dłuższa niż w przypadku leasingu; ma to znaczenie przy kredycie obrotowym, raczej nie przy inwestycyjnym)

Często podmioty, aby pozyskać kredyt łączą banki w konsorcja, a nie wykorzystują tylko do tego celu jednego banku.

WYKŁAD 3 – 4.03.2013

Obligacje przedsiębiorstw

Obligacje przedsiębiorstw są to świadectwa stwierdzające, że przedsiębiorstwo pożyczyło od osoby fizycznej lub instytucji pewną sumę pieniędzy, którą przyrzeka zwrócić na określonych warunkach (warunki te nakreśla podmiot gospodarczy; dowolność kształtowania warunków w oparciu o sytuację rynkową; warunki zależne są od tego co dzieje się na rynku).

Obligacje te są emitowane w określonych nominałach oraz mają ustaloną stopę oprocentowania.

Przedsiębiorstwo zobowiązuje się w ten sposób do płacenia odsetek oraz zwrotu wartości obligacji po upływie terminu jej wymagalności.

Obligacja jest papierem wartościowym pożyczkowym, podmiot gospodarczy może pozyskać środki finansowe na długi, krótki i średni okres.

Obligacje mogą być rolowane (z krótko- i średniookresowych mogą stać się długookresowymi)

Jakie przedsiębiorstwo może być emitentem obligacji?

Zgodnie z art. 2 ustawy o obligacjach, obligacje mogą emitować „podmioty prowadzące działalność gospodarczą, posiadające osobowość prawną, a także spółki komandytowo – akcyjne.

Czyli emitentem może być:

• Spółka komandytowo-akcyjna

• Spółka akcyjna

• Spółka z o.o

Ustawa … ogranicza możliwość korzystania z obligacji. Mogą je emitować tylko podmioty, które posiadają osobowość prawną. Ogranicza to wachlarz źródeł finansowania.

Obligacje mogą być emitowane jako :

• obligacje zabezpieczone - ustalona wartość kapitału i odsetek

• obligacje częściowo zabezpieczone - ustalone zobowiązania do wartości kwoty

• obligacje niezabezpieczone – mogą je emitować te przedsiębiorstwa, których wartość kapitału podstawowego wynosi 5x kapitał podstawowy spółki akcyjnej

Pozyskiwanie kapitału

W zależności od okresu, na który potrzebujemy kapitału możemy rozważyć wyemitowanie:

• Obligacji (inwestycje)

• Bonów komercyjnych lub wystawienie weksla (bieżące potrzeby)

Comercial papers -> krótkoterminowe, zabezpieczone?

Kiedy emisja przyniesie skutek kapitału do przedsiębiorstwa?

Przedsiębiorstwo chcące pozyskać kapitał za pomocą obligacji powinno charakteryzować się:

• Dobrymi sprawozdaniami finansowymi

• Wysoki rating

• Dobra pozycji na rynku

• Dobrymi wskaźnikami finansowymi (np. kapitał obcy na własny)

Problem z emisją i chłonnością rynku może być np. przeniesiony na bank (agenta emisji). Przeniesienie ryzyka jest kosztowne. Chcąc transformować ryzyko ponosimy koszty.

Zalety pozyskiwania kapitału przez emisję obligacji:

• Możliwość pozyskania dużych kwot kapitału (gdyż rynek jest nieograniczony)

• Rozproszenie ryzyka na dużą liczbę pożyczkodawców

• Większa wiarygodność przedsiębiorstwa przy emisji publicznej

• Ustalenie ceny przez przedsiębiorstwo

• Możliwość zastosowania różnych rodzajów obligacji

• Niższy koszt tego źródła finansowania w porównaniu do kredytu bankowego (może to nie być prawdą przypadku pierwszej emisji)

Wady pozyskania kapitału drogą emisji obligacji:

• Ograniczona dostępność

• Konieczność spełnienia przez przedsiębiorstwo wielu wymogów formalnych, które mogą oznaczać duże nakłady czasu i pracy

• Ryzyko niedostatecznego popytu na obligacje (może mieć miejsce, gdy przerzucimy ryzyko na agenta emisji)

Rynek obligacji jest rynkiem niezachwianym, jest w miarę stabilny.

Kredyt handlowy

Przedsiębiorstwo przedsiębiorstwo

• Krótkoterminowe źródło finansowania pozabankowego (coraz częściej staje się długoterminowe, gdyż przedsiębiorstwa sobie nie płacą; konsekwencją jest brak płynności i upadek przedsiębiorstwa)

• Polega na odroczonym terminie płatności za dostarczone towary i usługi

• Jest jedną z najdroższych form finansowania obcego (przed terminem płatności można otrzymać upust – skonto)

• Możliwość skorzystania ze skonta kasowego (co oznacza, że ten kredyt kosztuje)

Zajmują się tym podmioty „nieuprawnione”. Jest to jedna z najdroższych form finansowania (przez skonto).

Cena kredytu handlowego:

• Koszt pozyskania źródeł finansowania kredytu handlowego

• Premia od spadku wartości pieniądza w czasie

• Premia od ryzyka (od ryzyka utraty odroczonego terminu płatności)

• Koszty administracyjne

Konsekwencje pobrania kredytu handlowego:

• Spadek rentowności

• Podnosi jego zdolność płatniczą

• Zwiększa zależność ekonomiczną od dostawcy

• Konsekwencja zatorów płatniczych

Faktoring – to wykup i obsługa należności:

Prawidłowych

(mieszczących się w ustalonych Jakich nie podlegających cesji na rzecz osób trzecich

terminach płatności)

Rodzaje:

• Faktoring pełny (właściwy) – bez prawa regresu; ryzyko faktora, jeśli dłużnik nie zapłaci; gdy faktor nie otrzyma zapłaty od dłużnika ja muszę przyjąć daną należność powiększoną o koszty.

• Faktoring (niepełny) niewłaściwy – z prawem regresu, oddajemy/pozbywamy się należności i nie interesuje nas czy dłużnik zapłaci faktorowi

Faktor realizuje funkcje:

• Finansowe:

  • Nabywa dokumenty płatnicze

  • Płaci za sprzedane należności wg ustalonej ceny zakupu (w pełnej wysokości lub częściowo)

  • Przyjmuje należności w komis, pośredniczy w sprzedaży na rynku wierzytelności

• Usługowe:

  • Prowadzi w imieniu klienta rozliczenia finansowe

  • Fakturuje należności

  • Inkasuje należności

• Gwarancyjne:

  • Przejmuje odpowiedzialność całkowitą lub częściową za realizację usługi

  • Uzależnia przyjęcie ryzyka finansowego od oceny wiarygodności dłużnika

Cena zakupu należności może obejmować:

• Odsetki od udzielonego kredytu lub zaliczki

• Opłaty za realizację usługi

• Koszty ryzyka finansowego

Zalety faktoringu:

• Szybsze uzyskanie środków finansowych

• Zmniejszenie ryzyka utraty wpływów ze sprzedaży (ale nie eliminuje ryzyka całkowicie)

• Firma faktoringowa udostępnia dodatkowe usługi (nie powinna mieć problemów z płynnością finansową)

Wady faktoringu:

• Wysoki koszt

Tańszy faktoring:

• Przenosi ryzyko na faktora

• Pełni usługi dodatkowe

Droższy faktoring

• Bez prawa regresu

• Pełniące tylko funkcję finansową

Leasing (substytut kredytu bankowego) – przekazanie przez finansującego do użytkowania rzeczy korzystającemu za ustaloną w umowie opłatę:

Prawo podatkowe mówi konkretnie o rodzaju umowy i konsekwencjach z niej wynikających (umowa leasingu).

Istnieją trzy rodzaje umów leasingowych

1. umowa, w której jest zawarte:

• co najmniej 40 % normatywnego zużycia środka trwałego; (w przypadku nieruchomości do 31.12.2012 r było to 10 lat, od 1.01.2013 jest to 5 lat) oraz:

• wartość umowy jest równa wartości początkowej dobra pomniejszonego o podatek od wartości dodanej -> wówczas korzystający ma prawo wrzucić w koszty uzyskania przychodu cały czynsz leasingowy, nie ma prawa dokonywać procesu amortyzacji

1. umowa, w której nie jest spełniony pierwszy warunek (nie ma normatywnego okresu zużycia), natomiast jest spełniony drugi warunek w tej sytuacji korzystający ma prawo wrzucić w koszty uzyskania przychodu tylko część odsetkową lecz może dokona procesu amortyzacji

2. Kiedy nie jest spełniony 1 i 2 warunek nie są to umowy leasingu, ale są to umowy dzierżawy bądź najmu

Leasing operacyjny – korzyści:

• Przydatny w sytuacji krótkotrwałości i przejściowości zmian popytu

• Prowadzi do racjonalizacji kosztów własnych

• Prowadzi do poprawy technicznego poziomu parku produkcyjnego

• Instrument pokonywania luki technologicznej

• Zmniejszenie zapotrzebowania na kapitał własny

Leasing finansowy - korzyści:

• Brak natychmiastowego zaangażowania kapitału własnego

• Przesunięcie zapotrzebowania z kapitału inwestycyjnego na kapitał obrotowy

• Poprawa niektórych parametrów gospodarki finansowej (poprawa rentowności i przyspieszanie obiegu kapitału)

Leasing finansowy jest często porównywany z kredytem bankowym inwestycyjnym.

Przesłanki do oceny wyboru: Leasing finansowy – kredyt inwestycyjny:

• Wysoki udział kapitału własnego w przypadku mieszanego finansowania

• Krótki termin spłaty kredytu bankowego

• Wysoka stopa opodatkowania przedsiębiorstwa

• Wysoka kalkulacja oprocentowania kapitału własnego

• Nie degresywne metody amortyzacji

Im więcej przesłanek jest spełnionych, tym korzystniejszy jest leasing.

To źródło finansowania właściwie niweluje wady i zalety dla dużych przedsiębiorstw.

Korzyści dla małych i średnich przedsiębiorstw:

• Dodatkowe źródło finansowania

• Brak silnych zabezpieczeń

• Krótki okres

• Cena i dogodność? Dostępność? – gdy bank centralny prowadzi politykę trudnego i drogiego pieniądza

Wady leasingu dla małych i średnich przedsiębiorstw:

• Cena

• Konsekwencje zerwanej umowy leasingowej

• Niejednokrotna konieczność udziału kapitału własnego

WYKŁAD 4 – 11.03.2013

Kapitał własny: istota: f. operacyjna

Kapitał obcy: istota: pozwalająca na prowadzenie działalności

TEMAT: Struktura i koszt kapitału

Zagadnienie pozyskania kapitału przez podmioty gospodarcze obejmuje trzy grupy problemów:

• Analizę i ocenę potrzeb kapitałowych (wielkość, wartość, zaangażowanie kapitału)

• Kształtowanie racjonalnej struktury pozyskiwanego kapitału oraz wybór kierunku (źródła) kapitału. (Optymalizacja struktury kapitału)

• Kształtowanie optymalnego kosztu kapitału i jego rozłożenie w czasie, w powiązaniu z efektami osiągniętymi z tytułu wykorzystania kapitału.

Optymalna struktura:

• Nie może być dla wszystkich podmiotów

• Trzeba znać jej cele

• Dobór jest warunkowany pewnymi czynnikami

Definicje struktury kapitału:

• Struktura pasywów zawierająca m.in. takie pozycje jak kapitał własny, zobowiązania długo- i krótkoterminowe definicja. z rachunkowości , punkt widzenia narzędziowy obejmuje zagadnienia dotyczące zadłużenia i płynności finansowej

• Struktura kapitału stałego, który finansuje majątek trwały i część majątku obrotowego – na strukturę kapitału składa się wyłącznie kapitał własny i zobowiązania długoterminowe pomija ona kapitał obcy krótkoterminowy; kapitał stały = kapitał własny + kapitał obcy długoterminowy

• Struktura papierów wartościowych wyemitowanych przez firmę w podziale na papiery dłużne oraz papiery wierzycielskie dla spółek akcyjnych, które mają od strony kapitału obcego kapitały obce (obligacje + commercial papers)

• Zobowiązania, od których jest płacone oprocentowanie (odsetki, udziały, itd.) – dług oraz kapitał własny przez zobowiązanie rozumie się tutaj także kapitał własny

Gdy kapitał zostanie „włożony” do firmy, zupełnie inne cele ma właściciel, a inne przedsiębiorstwo.

Celem w budowie struktury kapitału jest optymalizacja struktury kapitału.

Żeby struktura była optymalna powinna spełniać następujące cele (optymalna struktura finansowania):

• Zapewnia zachowanie płynności finansowej przedsiębiorstwa (chodzi o krótkoterminowe kapitały własne i obce

• Maksymalizuje wartość rynkową przedsiębiorstwa

• Minimalizuje koszty finansowania przedsiębiorstwa

• Maksymalizuje rentowność kapitału własnego

Można zbudować optymalną strukturę kapitału dla konkretnego przedsiębiorstwa przedsiębiorstwo stawia boczne graniczniki (ustawia sobie płynność finansową dla akceptowalnym poziomi i do tego dostosowuje pozostałe parametry).

Np. Koszt kapitału występuje do danej wysokości i do tego dostosowuję pozostałe parametry, aby osiągnąć optymalną strukturę kapitału ( dla konkretnego przedsiębiorstwa jestem w stanie to osiągnąć)

Optymalizacja kapitału jest zachowaniem świadomym. Gdy coś jest świadomym działaniem, mam dużą szansę na osiągnięcie efektu.

Modele struktury kapitału w przedsiębiorstwie:

	Model dywersyfikacji struktury kapitału	Model preferencji dla kapitału własnego	Model preferencji dla kapitału obcego
Cechy modelu	~ścisłe powiązania struktury kapitału ze strukturą aktywów ~optymalizacja poziomu zadłużenia ~elastyczne kształtowanie struktury kapitałów w zależności od zmian zewnętrznych i wewnętrznych warunków działania (dostosowanie struktury kapitału i majątku lub odwrotnie) (Dąży do optymalizacji parametrów ukształtowanych strukturą kapitału. Najbardziej spójny z optymalizacją)	~ pełne wykorzystanie wewnętrznych źródeł finansowania (całość źródeł wewnętrznych trzeba zostawić w przedsiębiorstwie, kumulowanie całości, ponieważ kapitał ma wpłynąć na rozwój ~ preferencyjne dla konserwatywnych metod zarządzania finansami (robimy wszystko tak, aby firma działała bezpiecznie i bez zwiększonego ryzyka) ~ wzrost rezerw zdolności pożyczkowej przedsiębiorstwa ~stabilizacja źródeł finansowania	~angażowanie kapitału obcego na granicy utraty płynności finansowej (na granicy wypłacalności) ~preferencje dla agresywnych (bo generuję ryzyko) metod zarządzania finansami ~bieżące sterowanie terminami wymagalności i angażowania kapitału (wymagalności zobowiązań i spływu należności)
Warunki wykorzystania	~ dostęp do informacji rynko­wej z akceptacją kosztu jej po­zyskania (Wymaga dostępności do szerokiego źródła informacji i akceptacji kosztu pozyskania tej informacji) ~ duża zdolność adaptacji do zmiennych warunków otocze­nia ~ możliwość dywersyfikacji kierunku działania przedsiębiorstwa ~ znaczenie dojrzałości przedsiębiorstwa	~akceptacja ze strony właścicieli możliwości spadku rentowności kapitału własnego (rentowności rynkowej) ~ łatwy dostęp do kapitału własnego (najwęższy ma podmiot gospodarczy)	~ akceptacja wysokiego poziomu ryzyka finansowego ~ wysoka zdolność kredytowa przedsiębiorstwa ~ wysoki poziom efektywności dźwigni operacyjnej ~ stabilne wpływy gotówkowe z działalności operacyjnej i wydatki ~ bieżące oceny kierunku zmian stopy procentowej
Szanse	~ wykorzystanie efektu dźwigni finansowej ~ optymalizacja średniego kosztu kapitału ~ ograniczenie ryzyka niewypłacalności przedsiębiorstwa	~ wzrost bezpieczeństwa właścicieli i wierzycieli ~ zabezpieczenie długoterminowej płynności finansowej ~ wzrost płynności na rynku finansowym	~ pełne wykorzystanie efektu dźwigni finansowej w danych warunkach rynkowych (maksymalizacja rentowności kapitału własnego, maksymalizacja wartości rynkowej przedsiębiorstw) ~ minimalizacja średniego kosztu kapitału

Parametry kształtowania struktury kapitału.

Determinanty wyboru struktury kapitału:

• Forma organizacyjno-prawna przedsiębiorstwa

• Dostępność kapitału i jego koszt

• Efekt dźwigni finansowej

• Ryzyko, jakim jest obarczona działalność gospodarcza przedsiębiorstwa

• Sytuacja finansowa przedsiębiorstwa

• Stan gospodarki

• Sytuacja na rynku finansowym i jego segmentach

KOSZT KAPITAŁU

Zastosowanie kosztu kapitału:

• Preliminowanie wydatków inwestycyjnych

• Główny czynnik wyboru między zakupem a wydzierżawieniem aktywów

• W decyzjach o zastąpieniu starej pożyczki obligacyjnej emisją nowej

• Przy decyzjach o użyciu zadłużenia lub kapitału akcyjnego jako sposobów finansowania

• Przy regulowaniu działalności naturalnych monopolistów

Złożoność i wieloznaczność pojęcia kosztu kapitału:

• Koszt kapitału to minimalna stopa dochodu, którą inwestorzy mogą zaakceptować, z alternatywnych, jednakowo ryzykownych projektów.

• Koszt kapitału jest minimalnym oczekiwanym zwrotem z inwestycji; nazywa się go swoistą liną podziału między dobrymi i złymi wynikami firmy, stopą graniczną lub stopą progową, której osiągnięcie jest warunkiem kreowania wartości firmy.

• Koszt kapitału jako oczekiwana stopa zwrotu z kapitału zainwestowanego przy danym poziomie ryzyka; traktowany jest jako synonim pożądanej stopy zwrotu, alternatywnego kosztu kapitału, stopy dyskontowej

• Średni ważony koszt kapitału jest używany jako stopa graniczna w ocenie projektów inwestycyjnych, które cechuje takie samo ryzyko i zdolność do zadłużania się, jak cała firmę, a także stanowi punkt odniesienia dla stóp granicznych poszczególnych projektów (na przykładzie: punkt obojętności finansowej)

KAPITAŁ WŁASNY – zwykły – pozyskiwany na warunkach standardowych

Metody wyceny emisji nowych akcji:

• W zależności od zakresu posiadanych informacji stopa zwrotu akcji zwykłych może być oszacowana za pomocą metody DCE, przy wykorzystaniu modelu CAPM, lub na podstawie stopy zwrotu uzyskiwanej przez posiadaczy obligacji firmy.

• Żadna z metod nie jest jednak doskonała, ponieważ ich zastosowanie w wielu przypadkach ograniczone ze względu na brak dostępności odpowiednich danych dotyczących rynku kapitałowego, dlatego, że sytuacja danego przedsiębiorstwa nie spełnia założeń umożliwiających wykorzystanie określonego modelu lub metody.

Każda z metod ma swoje mankamenty.

• Dywidendowy model wyceny, nazywany modelem Gordona (DDM)

W modelu Gordona trudno ustalić właściwą stopę wzrostu dywidendy. Jeżeli dotychczasowe tempo wzrostu zysków i dywidend było ‘nienormalnie’ wysokie lub niskie z powodu wyjątkowej sytuacji spółki lub z powodu ogólnych wahań gospodarczych to inwestorzy nie będą ekstrapolować dotychczasowego tempa wzrostu i g nie może być oparte na historycznym tempie wzrostu w przyszłości.

Dywidendowy model wyceny DDM

K_KW = $\frac{D_{1}}{P_{0}} + g$

K_KW = $\frac{D_{1}}{P_{0} - F} + g$

K_KW = $\frac{D_{1}}{P_{0} \bullet (1 - f)} + g$

K_KW – wymagana stopa zwrotu( koszt kapitału własnego) procentowe ujęcie kosztu nowej emisji

P₀ – bieżąca cena akcji ( cena akcji na początku okresu)

D₁ – oczekiwana dywidenda na końcu okresu

G – stopa wzrostu dywidendy (stała)

F – koszty emisji wyrażone w zł

f – koszty emisji wyrażone w %

• Model wyceny aktywów kapitałowych, tzw. CAPM

Model CAPM powinien być stosowany z dużą ostrożnością, ponieważ jego założenia są mało realne. Nikt nie wie bowiem, jaka wolna od ryzyka stopa jest w danym momencie właściwa, natomiast współczynnik beta może wcale nie odzwierciedlać prawdziwego ryzyka systematycznego, ponieważ prawdziwy indeks rynku jest nieznany.

Do wyliczenia historycznej premii za ryzyko niezbędne są dane na temat kształtowania się w przeszłości tzw. rynkowej stopy zwrotu, która określana jest na podstawie analizy zmian cen akcji notowanych na rynku, czyli na podstawie wskaźnika giełdowego.

K _KW = R _RF + (R_M – R_RF) * β_i

K_KW – koszt kapitału własnego (wymagana stopa zwrotu)

R_RF – stopa zwrotu wolna od ryzyka ( zazwyczaj stopa oprocentowania obligacji skarbowych)

R_M – oczekiwana stopa zwrotu na rynku akcji lub „przeciętnych” akcji (indeks giełdowy)

β_i – współczynnik beta i-tej akcji

• Koszt kapitału uzyskanego poprzez emisję obligacji (opartego o stopę zwrotu z obligacji)

Może być zastosowany kiedy spółka emituje obligacje. Jest to model ‘żywy’, co powoduje, że stopa staje się najbardziej wiarygodna.

Obligacje:

• Nie obciążają kupującego, a obciąża ryzykiem emitującego

• Należą do pozabankowej formy zaciągania pożyczki na finansowanie inwestycji przedsiębiorstw

• Spadek kursów powoduje wzrost oprocentowania rzeczywistego obligacji i odwrotnie

• W praktyce emisji obligacji podejmują się duże przedsiębiorstwa o sprawnej kondycji finansowej, cieszące się odpowiednią renomą i solidnością płatniczą i mogące spełnić warunki wynikające z przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi oraz mogące pokryć wysokie koszty emisji i dostarczenia informacji

• Zaciąganie pożyczek przy pomocy obligacji stanowi najbardziej stabilne źródło pozyskania obcych kapitałów (nawet na okres 20-30lat, w Polsce 15 lat)

$$\text{\ \ \ \ \ P}_{0} = \ \frac{I_{1}}{{(1 + YTM)}^{1}} + \ \frac{I_{2}}{{(1 + YTM)}^{2}} + \ \ldots + \ \frac{I_{n} + \ P_{n}}{{(1 + YTM)}^{n}}$$

YTM – koszt kapitału obcego z emisji obligacji

P₀ – bieżąca cena rynkowa obligacji

P_n – cena wykupu obligacji (cena nominalna)

I_n – oprocentowanie obligacji (tzw. kupon) w kolejnych okresach oprocentowanie

n – kolejne okresy wypłat oprocentowania i liczba okresów pozostających do wykupu

Gordona, CAPM, obligacji te 3 modele dotyczą kapitału podstawowego, zwykłego.

Uproszczona formuła szacowania YTM

$$YTM = \ \frac{I + (\frac{M - P_{0}}{n})}{\frac{M + 2\ \bullet \ P_{0}}{3}}$$

$$YTM = \ \frac{I + (\frac{M - P_{0}}{n})}{0,6\ \bullet \ P_{0} + \ 0,4\ \bullet M}$$

Gdzie:

M – wartość nominalna obligacji (cena wykupu)

I – odsetki w skali roku (okresu odsetkowego)

P 0 – bieżąca cena rynkowa obligacji

n – liczba lat (okresów odsetkowych)

• Koszt kapitału uprzywilejowanego

W firmie może występować kapitał własny uprzywilejowany nie ma stałego wzrostu, trzeba zastosować wzór:

$K_{u} = \frac{D_{u}}{P_{n}}$

K_u – Koszt kapitału uprzywilejowanego

D_u – dywidenda uprzywilejowana

P_n – cena netto akcji uprzywilejowanej czyli cena pomniejszona o koszty emisji sprzedaży akcji uprzywilejowanych

WYKŁAD 5 – 18.03.2013

Każdy z modeli posiada mankamenty, jeżeli jest możliwość to korzystamy z jak największej ilości modeli i wtedy wyciągamy średnią, aby zmniejszyć ryzyko popełnienia błędu.

Koszt kapitału obcego

Koszt długu (zaciągniętego kredytu) obciąża koszty działalności przedsiębiorstwa, zmniejszając jednocześnie podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym. W rezultacie faktyczny koszt kapitału jest niższy od wysokości oprocentowania o tzn. osłonę podatkową.

K_d = r • (1 − T)

K _d – rzeczywisty koszt kredytu bankowego

r – roczna nominalna stopa kredytu bankowego

T – stopa podatku dochodowego

Określenie źródeł finansowania oraz proporcji, w jakiej pozostają do siebie źródła jest równoznaczne z określeniem struktury kapitałowej przedsiębiorstwa. Ponieważ każde ze źródeł posiada specyficzny dla siebie koszt kapitału, struktura kapitału determinuje jednocześnie ogólny koszt kapitału przedsiębiorstwa, który rozpatrywany może być w kategoriach:

• Średni ważony koszt kapitału

• ….

Średni ważony koszt kapitału- wyraża koszt jaki firma musiałaby ponieść gdyby posiadała kapitał o danej strukturze pozyskiwany na warunkach panujących na rynku w momencie dokonywania obliczeń.

WACC uważany jest jako stopa graniczna w ocenie projektów o tym samym poziomie ryzyka i tej samej zdolności zadłużania się jak cała firma.

Średni koszt kapitału może być określany jako przeciętny dla całego kapitału zainwestowanego w przedsiębiorstwie, rozumiany jako średnia kosztów pozyskania poszczególnych jego składników, ważona ich udziałem w całości kapitału.

WACC =  w_d •  k_d +  w_u •  k_u +  w_kw •  k_kw

w_d, w_u, w_kw – są to udziały odpowiednio kapitału obcego, uprzywilejowanego i własnego w kapitale całkowitym

Na tym etapie ustalania WACC pojawia się pytanie na jakiej podstawie powinny być ustalone wagi poszczególnych składników kapitału zaangażowanego w przedsiębiorstwie. Średni koszt kapitału można ustalać wg trzech układów:

1. Ocena WACC z uwzględnieniem wartości rynkowych kapitału własnego i kapitału obcego

2. Ocena WACC z uwzględnieniem wartości księgowej kapitału własnego i kapitału obcego

3. Ocena WACC według optymalnej struktury kapitału

WACC jest stosowany dla określenia optymalnej struktury kapitałowej czylu struktury finansowania, która służy do podejmowania decyzji, dotyczących zarówno inwestycji kapitałowych jak i inwestycji finansowych. WACC jest określany jako:

• Czynnik determinujący wartość przedsiębiorstwa traktowaną w znaczeniu finansowym jako wartość zdyskontowanych strumieni pieniężnych generowanych przez przedsiębiorstwo

• Podstawa oceny projektów rozwojowych

Determinanty WACC

Czynniki Rezultaty

1. Ogólne warunki gospodarowania

Popyt i podaż na kapitały na rynku Inflacja w gospodarce

Stopa zwrotu pozbawiona ryzyka

2. Warunki rynkowe

Pozycja papierów wartościowych firmy na rynku

3. Decyzje operacyjne i finansowe firmy

Ryzyko operacyjne ryzyko finansowe premia z tytułu ryzyka

1. Poziom finansowania

Wartość koniecznych nakładów inwestycyjnych koszt kapitału

PRZYKŁAD PRAKTYCZNY:

Spółka posiada następujące kapitały

• Kapitał własny (zwykły) – 200 000 akcji zwykłych o wartości nominalnej 100 zł

• Kapitał własny uprzywilejowany – 200 000 akcji uprzywilejowanych o wartości nominalnej 90 zł za akcje

• Kredyt długoterminowy o wartości 5mln zł.

• Kredyt bankowy o wartości 2mln zł.

Czyli:

• Wartość kapitału własnego: 20 mln

• Wartość kapitału własnego uprzywilejowanego : 18 mln

• Kapitał obcy (kredyty I) : 5 mln

• Kapitał obcy (kredyt II) : 2 mln

Kapitały całkowite razem: 45 mln

Wagi kapitałów:

• W_kw = 20/45 * 100 = 44,44%

• W_u = 18/45*100 = 40%

• W_dI = 5/45* 100 = 11,11%

• W_d2 = 2/45*100 = 4,44%

Przedsiębiorstwo pobierając pierwszy kredyt w wysokości 5mln zł. Otrzymało oprocentowanie 11 %, w przypadku kredytu 2 mln zł otrzymało oprocentowanie 10%. Firma jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych gdzie stopa opodatkowania wynosi 19%.

r₁ = 11%

r₂ = 10%

T = 19%

K_d = r •(1-T)

K_d1 = 0,11 • ( 1-0,19) = 8,91%

K_d2 = 0,1 • ( 1-0,19) = 8,1%

Spółka pozyskując kapitał własny dokonała sprzedaży akcji uprzywilejowanych po cenie nominalnej. Dywidenda płacona od tych akcji wynosi 10% wartości nominalnej akcji uprzywilejowanej.

$$K_{u}\ = \ \frac{D_{u}}{P_{n}}\ $$

$$K_{u} = \ \frac{9}{90} \bullet 100\ = \ 10\%$$

Obecna cena akcji zwykłych na giełdzie wynosi 120zł, a ostatnia wypłacona dywidenda dla właścicieli akcji zwykłych wyniosła 12zł, dywidenda ta wzrasta przeciętnie o 4%. Dodatkowo współczynnik β dla akcji zwykłych wyniósł 1,2; stopa zwrotu z rynku wynosi 12%, a stopa zwrotu wolna od ryzyka jest równa 5%.

Model zysków kapitałowych:

K_KW = R_RF + (R_M – R_RF) * β_i

K_KW = 0,05 + 1,2 * (0,12-0,05) = 14,42

Model stałego wzrostu dywidendy:

K_KW = $\frac{D_{1}}{P} + g$

D₁ = D₀ ∙(1-g) = 12 ∙ (1-0,04) = 12,48

K_KW = $\left( \frac{12,48}{120} + 0,04 \right) \bullet 100\% = 13,4\%$

K_KWŚR = $\frac{14,4\ + \ 13,4}{2} = 13,9\%$

WACC =  w_d •  k_d +  w_u •  k_u +  w_kw •  k_kw

WACC = ( 0,4444• 0,139 •0,1+ 0,111• 0,0891+ 0,04444• 0,081)  • 100 = 11, 53

Dźwignia finansowa rozpatrywana przez pryzmat ryzyka finansowego w firmie.

Relacje, które zachodzą w przedsiębiorstwie:

Firma gromadzi kapitały własne, które może uzupełnić kapitałami obcymi (mogą one być zróżnicowane pod względem zapadalności na długo- i krótkoterminowe)

Kapitał stały = kapitał własny + zobowiązania długoterminowe.

W firmie może wystąpić majątek, który ma różne cechy, np.: aktywa trwałe (powyżej roku) i aktywa obrotowe (okres użytkowania głównie rok czasu).

Równowaga finansowa : Kiedy występują odpowiednie relacje pomiędzy źródłami finansowania a majątkiem, (pokrywają się terminy zapadalności zobowiązań z …)

• Złota reguła bilansowa – gdy kapitały własne w całości finansują aktywa trwałe. Jest rzadko spełniana w przedsiębiorstwie, nie powoduje maksymalizacji efektywności budowy struktury kapitału.

• Złota reguła finansowa – gdy kapitały stałe finansują aktywa trwałe. Zachowana jest wtedy równowaga finansowa, pozwala na poprawę efektywności funkcjonowania podmiotu gospodarczego przez minimalizację kosztu kapitału.

Występują przychody ale także: koszty stałe i zmienne zysk operacyjny : EBIT.

Należy pokryć koszty finansowe.

Powstaje zysk brutto. Płacimy podatek dochodowy i mamy zysk netto.

Zysk netto stanowi o spłacie kapitału. Może on tez być wypłacony udziałowcom lub może też zasilić kapitał własny.

Angażowanie kapitałów obcych ma poprawić efekty (efektywność) Jest to efekt dźwigni finansowej. Jest on liczony aby ustalić stopień ryzyka finansowego.

RÓWNOWAGA FINANSOWA

Przychód (z działalności operacyjnej)

Koszty (stałe i zmienne)

---------------------------------------------------

EBIT – zysk operacyjny

Koszty finansowe AKTYWA TRWAŁE KAPITAŁY WŁASNE

--------------------------------------------------- <= <= <= K.STAŁE

Zysk brutto AKTYWA OBROTOWE KAPITAŁY OBCE

Podatek dochodowy

--------------------------------------------------

Zysk netto

WYKŁAD 6 – 25.03.2013

Firma wykorzystuje kapitały obce w swojej działalności czyli ma możliwość wykorzystywania tarczy (osłony) podatkowej.

STRUKTURA KAPITAŁU – DŹWIGNIA FINANSOWA

Rentowność kapitału całkowitego = $\frac{\text{zysk\ netto}}{kapital\ calkowity} \bullet 100\%$

Rentowność kapitałów własnych = $\frac{\text{zysk\ netto}}{kapital\ calkowity} \bullet 100\%$

	TREŚĆ	WARIANT A	WARIANT B	WARIANT C	WARIANT D
1.	Kapitał w firmie	10 000	15 000	15 000	15 000
	Kapitał własny	10 000	10 000	7 500	10 000
	Kapitał obcy długoterm.	-	5 000	7 500	5 000
2.	Przychody ze sprzedaży	120 000	180 000	180 000	180 000
3.	Koszty działalności operacyjnej	115 000	172 000	172 000	179 000
	Koszty zmienne	95 000	152 000	152 000	159 000
	Koszty stałe	20 000	20 000	20 000	2 000
4.	Zysk na działalności operacyjnej (przychody – koszty działalności operacyjnej)	5 000	8 000	8 000	1 000
5.	Koszty finansowe (28% od kapitału obcego)	-	1 400	2 100	1 400
6.	Zysk brutto na działalności gospodarczej (zysk operacyjny – odsetki)	5 000	6 600	5 900	400
7.	Podatek dochodowy 19%	950	1 254	1 121	-
8.	Zysk netto (zysk brutto – podatek)	4 050	5 346	4779	- 400
9.	Rentowność kapitałów całkowitych (zysk netto / kapitał całkowity * 100)	40,5%	36,64%	31,86%
10.	Rentowność kapitałów własnych (zysk netto / kapitał własny * 100)	40,5%	55,46 %	63,72%

Wariant B: przychody ze sprzedaży rosną, co znaczy, że koszty zmienne rosną. W tym wariancie występują już koszty finansowe, spada zysk na jednostkę zaangażowanego kapitału (nie jest to teraz istotne, bo są to kapitały całkowite), ważny jest wzrost zysku na jednostkę zaangażowanego kapitału własnego

Wariant C: jest bardziej ryzykowny niż B, identyczna działalność operacyjna jak B, wycofany jest kapitał własny i w jego miejsce wprowadzam kapitał obcy, co oznacza, że koszty finansowe wzrastają, zysk brutto niższy, wyższy podatek, zaangażowano mniej kapitału własnego, a mimo to jego rentowność wzrasta

Wariant D: struktura kapitału taka jak w B, przychody ze sprzedaży takie same, lecz zwiększa się ryzyko operacyjne, nie wystarczy nawet na pokrycie kosztów finansowych.

Żeby tworzyć strukturę kapitału firma musi w pełni pokazać efekt dźwigni finansowej, firma w pełni musi rozpatrzyć działalność operacyjną.

Zazwyczaj ryzyko finansowe pociąga za sobą ryzyko operacyjne. Gdy nie ma kapitałów obcych – brak kosztów finansowych.

W firmie korzystającej wyłącznie z kapitałów własnych fluktuacja EPS wynika ze stopnia ryzyka operacyjnego ponoszonego przez to przedsiębiorstwo. Substytucja kapitałów własnych obcymi powoduje skoncentrowanie tego ryzyka na odpowiednio mniejszej liczbie akcji, zwiększając w ten sposób ryzyko ponoszone przez akcjonariuszy.

Dźwignia finansowa wpływa także na oczekiwany poziom EPS i wskaźnik rentowności kapitałów własnych (ROE).

Istotne dla wykorzystania dodatkowego efektu dźwigni finansowej jest zachowanie właściwej struktury kapitału.

Wzrost udziału kapitałów obcych w strukturze finansowania prowadzi do zwiększenia wskaźnika dźwigni finansowej, czyli spotęgowania stopnia zmienności zysku przypadającego na akcje.

Oznacza to również wzrost ryzyka finansowego.

Wzrostowi zadłużenia przedsiębiorstwa towarzyszy często zwiększenie oprocentowania kredytów i pożyczek (premia dla kredytodawców i pożyczkodawców za podwyższone ryzyko, co osłabia efekt dźwigni lub też prowadzi do jego wygaśnięcia na skutek wzrostu kosztu kapitału).

Efekt dźwigni finansowej można zmierzyć stopniem dźwigni finansowej

• Wycena dynamiczna

• Wycena statyczna

Stopień, do którego przedsiębiorstwo może zwiększać swoje zadłużenie zależy, w dużej mierze od stabilności jego zysków. I tak przedsiębiorstwa, których wyniki finansowe z okresu na okres niewiele się różnią, mogą angażować kapitały obce w większym stopniu niż te przedsiębiorstwa, których zysk podlega dużym wahaniom.

Wskaźnik stopnia dźwigni finansowej (DFL) można wyznaczyć następująco:

$DFL = \ \frac{\% EPS}{\% EB\text{IT}}$ lub $DFL = \ \frac{\text{EBIT}}{EBIT - odsetki}$

Stopień dźwigni finansowej informuje i tym, jak zmieni się zysk przypadający na jedną akcję, jeżeli zysk operacyjny wzrośnie lub zmniejszy się o 1%.

Z przykładu:

A) $DFL\ = \frac{5000}{5000 - 0} = \ 1$

B) DFL = $\frac{8000}{8000 - 1400} = \ 1,21$

C) $\text{DFL}\ = \frac{8000}{8000 - 2100} = \ 1,36$

D) DFL dźwignia ma efekt ujemny

Metoda EBIT – EPS jest praktycznym narzędziem używanym do oceny wpływu alternatywnych planów finansowania inwestycji na zyski przypadające na jedną akcję (EPS), przy różnych możliwych dochodach firmy mierzonych za pomocą zysku operacyjnego. Narzędzia tego używa się w celu osiągnięcia optymalnej struktury kapitału, tj. takiej, która obciąża firmę najmniejszym ogólnym kosztem kapitału.

Podejście EBIT - EPS umożliwia wybór struktury kapitału maksymalizującej EPS w danym szeregu EBIT. Można wykorzystać EPS dla oszacowania wpływu różnych struktur kapitału na majątek akcjonariuszy, ponieważ zysk jest zasadniczym czynnikiem wpływającym na wartość rynkową akcji firmy.

Używa się tego w celu określenia optymalnej struktury kapitału.

EPS

(zysk

operacyjny)

B

A

C

EBIT (zysk przypadający na jedną akcję)

Punkt przecięcia – taki poziom zysku operacyjnego, przy którym bez znaczenia staje się którą strukturę wybraliśmy, ponieważ zyski na jedną akcję będą jednakowe. (gdy wartość C będzie mniejsza, należy zaangażować mniej kapitału obcego w strukturze kapitału)

Punkt przecięcia się linii A i B określana jest jako punkt obojętności finansowe.

Jest to taki poziom zysku operacyjnego, przy którym zysk przypadający na akcję jest jednakowy dla wariantu A i B. W punkcie obojętności rentowność kapitału własnego jest równa rentowności kapitału całkowitego i wynosi tyle, ile stopa oprocentowania kredytów i pożyczek pomniejszono o podatek dochodowy.

Punkt obojętności finansowej można także wyznaczyć algebraiczne, wykorzystując następujące równanie:

$$POF = \ \frac{\text{Kw}_{A} \bullet I_{B} - \ \text{Kw}_{B} \bullet I_{A}}{\text{Kw}_{A} - \text{Kw}_{B}}$$

Kw_A, Kw_B – kapitał własny w wariancie A i B

I_A, I_B – odsetki od kapitału obcego w wariancie A i B.

PRZYKŁAD:

Firma prywatna rozważa dwa plany finansowania A i B.

Plan A zakłada sprzedaż obligacji wartości 1 mln zł, według 14% stopy procentowej i uzyskanie 5 mln zł ze sprzedaży akcji po cenie 50 zła za sztukę.

Plan B zakłada większą dźwignię finansową – sprzedaż obligacji o wartości 3 mln według 16% stopy procentowej i uzyskano 3 mln zł ze sprzedaży akcji po 50 zł każda.

Oba plany pozwolą na uzyskanie kapitału w kwocie 6 mln zł. Firma płaci podatek dochodowy wynoszący 50%.

	Plan A	Plan B
Kapitały obce	1 000 000 (14%)	3 000 000 (16%)
Kapitały własne	5 000 000 (50zł)	3 000 000 (50zł)

$$POF = \ \frac{5 \bullet 480\ 000 - \ 3 \bullet 140\ 000}{5 - 3} = 990\ 000$$

Punkt obojętności finansowej wynosi 990 000.

	Plan A	Plan B
POF (EBIT)	990 000	990 000
-ODSETKI	140 000	480 000
ZYSK BRUTTO	850 000	510 000
PODATEK	425 000	255 000
ZYSK NETTO	425 000	255 000
EPS	4,25	4,25

EPS_A = 425 000 / 100 000 = 4,25

EPS_B = 255 000 / 60 000 = 4,25

Analiza EBIT-EPS pozwala zbadać wpływ, jaki struktura kapitału wywiera na stosunek EPS do EBIT. Ma ona charakter praktyczny i umożliwia ocenę alternatywnych planów finansowych, pokazując jak przy danym planie ukształtuje się EPS przy różnych możliwych poziomach EBIT.

WYKŁAD 7 – 8.04.2013

Analiza daje:

• Prognozując zysk operacyjny jest swoboda i dowolność wyboru niższego/wyższego ryzyka w zależności jakie chcemy zyski osiągać

• Pokazanie czy firma powinna wziąć pod uwagę zadłużanie się

Zyski przypadające na akcje będą większe o większym poziomie zadłużenia gdy będziemy powyżej punktu obojętności, a gdy poniżej – na niższym poziomie.

RYZYKO OPERACYJNE:

Najpierw pozyskujemy kapitał, ale najpierw trzeba znać działalność operacyjną i poziom ryzyka operacyjnego.

Określenie poziomu ryzyka finansowego jest elementem kluczowym struktury kapitału.

Dla określenia ryzyka finansowego stosuje się dwa parametry:

1. Odniesienie do progu rentowności

2. Odniesienie do dźwigni operacyjnej

1.

Definicja ryzyka operacyjnego:

• Niepewność, co do kształtowania się przyszłych zysków operacyjnych przedsiębiorstwa, czyli:

  • Przyszłych przychodów

  • Przyszłych kosztów operacyjnych

• Ryzyko operacyjne to, zatem ryzyko nie osiągnięcia zamierzonego poziomu zysku operacyjnego

• Czynniki ryzyka operacyjnego:

  • Wszystko, co może spowodować spadek przychodów ze sprzedaży

    • Np. spadek popytu, spadek wielkości sprzedaży, spadek cen oferowanych wyrobów

  • Wszystko, co może spowodować wzrost kosztów operacyjnych

    • Np. wzrost cen czynników produkcji, konieczność poniesienia dodatkowych kosztów, struktura kosztów operacyjnych w podziale na stałe i zmienne

Te firmy gdzie udział kosztów stałych w ogólnych kosztach jest wysoki generują duże ryzyko operacyjne. Zawsze z kosztem stałym dają sobie radę większe przedsiębiorstwa, ale jest one też zależny od rodzajów działalności. Nie w każdej działalności da się zmniejszyć koszty stale.

Koszty stałe i zmienne:

Sposób, w jaki przedsiębiorstwo wytwarza wyroby lub świadczy usługi związany jest z ponoszeniem kosztów. Koszty te mogą mieć charakter:

• Kosztów zmiennych, których wielkość zależy od wielkości produkcji i sprzedaży

  • Np. zużycie czynników produkcji – materiałów, półfabrykatów, energii

• Kosztów stałych, których wielkość nie zależy od wielkości produkcji i sprzedaży, innymi słowy, przedsiębiorstwo ponosi te koszty nawet wówczas, gdy nie produkuje wyrobów lub nie świadczy usług

  • Np. amortyzacja, koszty wynajmu lokali, koszty ogólnego zarządu, podatki majątkowe

Podstawą do ocenienia ryzyka finansowego są koszty stałe, ale należy też brać pod uwagę koszty zmienne.

Ryzyko operacyjne – jest ściśle związane z rodzajem prowadzonej działalności

• Typ działalności determinuje:

  • Technologię produkcji

  • Wielkość aktywów trwałych (wpływa na wielkość amortyzacji)

• Typ działalności wpływa na strukturę kosztów operacyjnych w podziale na stałe i zmienne

Próg rentowności (BEP) księgowy oznacza:

• Punkt, w którym przychody ze sprzedaży są równe poniesionym operacyjnym kosztom całkowitym działalności, (czyli kosztom stałym i kosztom zmiennym)

• Jest to, zatem punkt, w którym przedsiębiorstwo nie osiąga zysku operacyjnego, ale także nie ponosi straty

  • Różnica pomiędzy przychodami ze sprzedaży a operacyjnymi kosztami całkowitymi = 0

  • Czyli EBIT = 0

• Wyznaczenie progu rentowności pozwala ustalić taką wielkość przychodów ze sprzedaży, która zapewnia pokrycie całkowitych kosztów wytworzenia produktów

  • Realizowanie przychodów ze sprzedaży większych niż wielkość przychodów ze sprzedaży w „progu rentowności” pozwala na osiągnięcie zysku operacyjnego (i odwrotnie).

Przychody,

koszty

ZYSK

Zysk oper. = 0

BEP (punkt krytyczny)

Koszty całkowite C

Koszty zmienne V

STRATA

Koszty stałe F

Q_BEP Wielkość sprzedaży

Jak obliczyć wielkość progu rentowności?

Kalkulacja oparta jest na następujących założeniach liniowych:

S = p  • q

C = F + q  • v

V = q  • v

S – przychody ze sprzedaży

p – jednostkowa cena sprzedaży

q – ilość produktów

v – koszty zmienne przypadające na jeden produkt

C – całkowite koszty operacyjne wytworzenia wyrobu

F – koszty stałe

V – koszty zmienne (ogólne)

CEL: Szukanie takich przychodów, aby pokryły one koszty działalności operacyjnej.

Podstawowe formuły ustalania progu rentowności:

• W jednostkach w szt. $\text{BEP} = \ \frac{F}{p\ - \ v}$
  
  

• Wartościowe w zł $\text{BEP} = \ \frac{F}{p\ - \ v}\ \bullet p$

Formuła ustalania mając całkowite koszty zmienne:

• Wartościowo w zł $\text{BEP} = \ \frac{F}{1\ - \ \frac{V}{S}}$

Contribution margin:

• Wyrażenie (p-v) nazywane jest contribution margin (marża udziału jednostki produktu w pokryciu kosztów stałych)

• Im wyższa jest relacja contribution margani (p-v) do wielkości kosztów stałych (F), tym więcej produktów należy sprzedać, by osiągnąć zysk operacyjny

  • Zatem im $\frac{F}{p\ - \ v}\text{\ \ }$jest wyższe, tym wyższa jest wartość progu rentowności

• Im wyższy próg rentowności, tym wyższe ryzyko operacyjne

Przykład (obliczanie progu rentowności):

Założenia:

• Cena produktów: 10zł/szt.

• Ilość produktów: 5000 szt.

• Koszty operacyjne: 35 000zł, w tym:

  • Koszty stałe całkowite 15 000 zł

  • Koszty zmienne 20 000zł

    • Zatem, wartość jednostkowych kosztów zmiennych:

20 000 zł / 5 000 szt. = 4 zł/szt.

Rozwiązanie:

• Próg rentowności ilościowy:

BEP (w szt.) = F/(p-v)

BEP (w szt.) = 15 000zł / (10zł/szt. – 4zł/szt.) = 2 500 szt.

• Interpretacja: Przedsiębiorstwo pokryje całkowite koszty operacyjne wytworzenia wyrobów gotowych tymi przychodami ze sprzedaży, jeżeli sprzeda 2 500szt. produktów. Sprzedaż powyżej 2 500szt. Pozwala osiągnąć zysk operacyjny.

• Próg rentowności wartościowy:

BEP (w zł) = BEP (w szt) * p

BEP (w zł) = 2 500 zł * 10 zł/szt = 25 000 zł

• Interpretacja: Przedsiębiorstwo pokryje całkowite koszty operacyjne wytworzenia wyrobów, jeżeli osiągnie przychody ze sprzedaży na poziomie 25 000 zł. Zrealizowanie przychodów na poziomie wyższym niż 25 000 zł pozwala na osiągnięcie zysku operacyjnego.

Próg rentowności (BEP) kasowy:

• Amortyzacja jest specyficznym kosztem stałym, który nie wiąże się z wypływem środków

• Kasowy próg rentowności oznacza:

  • Taką wielkość przychodów ze sprzedaży, dla której operacyjne przepływy finansowe są równe 0

  • W takiej sytuacji EBIT jest mniejszy od 0 o wielkość amortyzacji (Am)

Próg rentowności kasowej - próg realny na przepływach finansowych – firma przy wyliczaniu progu rentowności pozbywa się amortyzacji

Podstawowe formuły ustalania progu rentowności w ujęciu kasowym:

• W jednostkach, w szt. $\text{BEP} = \ \frac{F - Am}{p\ - \ v}$

• Wartościowo, w zł $\text{\ \ \ \ \ \ \ }\text{BEP} = \ \frac{F - Am}{p\ - \ v}\ \bullet p$ ,

gdzie Am - amortyzacja

Przykład (Obliczanie kasowego progu rentowności):

Założenia

• Jw.

• Amortyzacja 6000zł

Należy ustalić wielkość progu rentowności w tym przedsiębiorstwie w ujęciu księgowym i kasowym

Rozwiązanie:

• Pieniężny próg rentowności kasowy ilościowy

  • BEP (w szt.) = (F–Am)/(p–v)

  • BEP (w szt.) = (15 000zł - 6 000zł)/(10 zł/szt. – 4 zł./szt) = 1 500 szt.

• Interpretacja: przedsiębiorstwo osiągnie zerowe przepływy operacyjne, gdy wielkość przychodów ze sprzedaży osiągnie 1 500szt. Strata operacyjna będzie wówczas wynosiła -6 000zł.

  • Spr: oblicz wielkość EBIT przy sprzedaży równej 1 500 szt.

Stopień dźwigni operacyjnej:

• Podział kosztów na stałe i zmienne pozwala dokonać analizy wrażliwości przychodów ze sprzedaży na zmiany tych kosztów

• Mówimy, że firma wysoką dźwignię operacyjną, gdy wysoki % jej koszów całkowitych ma charakter kosztów stałych

• Stopień dźwigni operacyjnej można obliczyć jako współczynnik, który mierzy efekt wpływu zmian w osiągniętym poziomie przychodów ze sprzedaży na wielkość zysku operacyjnego (EBIT) przy danej strukturze kosztów całkowitych (z podziałem na koszty stałe i zmienne)

Im wyższy stopień dźwigni finansowej tym wyższe ryzyko operacyjne, tym trudniej wejść ‘na wyższy poziom’

Jak obliczyć DOL (stopień dźwigni finansowej)?

• Formuła 1 (ujęcie statyczne)

$$DOL = \ \frac{q\ (p - v)}{\text{q\ }\left( p - v \right) - \ F} = \ \frac{S - V}{S - V - F}$$

• Formuła 2 (ujęcie dynamiczne)

$$DOL = \ \frac{\text{procentowa\ zmiana\ EBIT}}{\text{procentowa\ zmiana\ S}}$$

Stopień dźwigni operacyjnej pokazuje o ile wzrośnie wartość zysku operacyjnego jeżeli wartość sprzedaży zmieni się o 1%.

Interpretacja DOL, związek z efektem dźwigni operacyjnej:

• Interpretacja zaproponowana powyżej wywodzi się z faktu, że DOL mierzy efekty mnożnikowi spowodowane występowaniem stałych kosztów operacyjnych

  • Mierzy efekty mnożnikowe zmian zysku operacyjnego pod wpływem zmian wielkości sprzedaży, które pojawią się w przedsiębiorstwie wówczas, gdy występują stałe koszty operacyjne

  • Im wyższe są koszty stałe w relacji do kosztów zmiennych i przychodów ze sprzedaży, tym silniejsze są efekty mnożnikowe i tym wyższy jest stopień DOL

Ile będzie wynosił stopień DOL, gdy F=0? Ile wynosi stopień dźwigni operacyjnej jeżeli koszty stale wynoszą zero?

Interpretacja DOL – związek z progiem rentowności:

• Stopień dźwigni operacyjnej informuje o procentowej zmianie w zysku operacyjnym (EBIT) związanej z określoną procentową zmianą przychodów ze sprzedaży:

  • Wysoki DOL (inne czynniki stałe) oznacza, że niewielka zmiana w wysokości sprzedaży może spowodować znaczne zmiany w poziomie zysku operacyjnego

  • Wysoki stopień dźwigni oznacza, więc, że wysokie jest ryzyko operacyjne mierzone zmiennością EBIT (zysku operacyjnego)

• Firmy, które osiągają przychody bliskie wartości progu rentowności będą wykazywały wysoki stopień dźwigni operacyjnej.

• Im wyższy poziom DOL, tym ryzyko operacyjne jest wyższe (tym większe prawdopodobieństwo wejścia w obszar strat)

Interpretacja DOL - związek z wielkością sprzedaży:

• Stopień dźwigni operacyjnej jest wyliczany dla danej wielkości sprzedaży

  • Jego wartość różni się, więc dla różnych wielkości sprzedaży

• Jeżeli wielkość sprzedaży jest bliska poziomowi księgowego progu rentowności, wówczas DOL dąży do nieskończoności

  • Ryzyko operacyjne jest bardzo wysokie

• Wraz ze wzrostem wielkości sprzedaży dźwignia operacyjna zaczyna maleć,

  • Oznacza to spadek ryzyka operacyjnego

  • Spadają wtedy koszty relacji do poziomu sprzedaży

Dźwignia całkowita pokazuje zależnoścćmiędzy zyskiem przypadającym na 1 akcję, a wielkością sprzedaży

DCL = DOL • DFL

$$DCL = \ \frac{S - V}{S - F - V - g}\ \ ujecie\ statyczne?$$

$$DCL = \ \frac{\%\ zmEPS}{\%\ zmS}\ \ ujecie\ dynamiczne?$$

Dźwignia całkowita:

• Dźwignia całkowita (ryzyko całkowite podmiotu) – iloczyn dźwigni operacyjnej i finansowej)

  • Sprzedaż-koszt zmienne/zysk operacyjny-odsetki

• Dźwignia całkowita pokazuje ryzyko całkowite podmiotu i pokazuje o ile procent wzrośnie zysk operacyjny, jeżeli wartość sprzedaży wzrośnie o 1%

Interpretacja dźwigni w ujęciu dynamicznym:

• Przedsiębiorstwo w wyniku zintensyfikowanej akcji promocyjnej przewiduje zwiększyć wartość sprzedaży o 15%, na podstawie wyników zawartych w tabeli poniżej zinterpretuj w ujęciu dynamicznym poszczególne rodzaje dźwigni.

TREŚĆ	STAN POCZĄTKOWY	PO PROMOCJI REKLAMOWEJ
Kapitał własny	500	500
Kapitał obcy	340	340
Sprzedaż netto	1386	1594
Koszty zmienne	826	950
Koszty stałe	450	450
Zysk operacyjny	110	194
Odsetki	68	68
Zysk brutto	42	126
Podatek dochodowy	15,2	45,36
Zysk netto	26,8	80,64
Rentowność kapitału własnego	5,36%	16,10%

Dźwignia operacyjna:

Przy wzroście sprzedaży równym 15% nasz zysk operacyjny będzie wynosić:

Dźwignia operacyjna mówi nam o tym, jaki przyrost wartości sprzedaży prowadzi do wzrostu zysku operacyjnego.

Dźwignia finansowa:

• wzrost rentowności kapitału

  • Przy zysku operacyjnym wynoszącym 76,35% nasz wzrost rentowności wynosi:

Dźwignia całkowita:

WYKŁAD 8 – 15.04.2013

KAPITAŁ PRACUJĄCY

STRATEGIE FINANSOWANIA AKTYWÓW

Kapitał wiążąc się z majątkiem powinien spełnić określone zasady równowagi finansowej.

Jeżeli kapitał stały finansuje aktywa trwałe – łączenie stabilności z efektywnością – złota zasada równowagi finansowej

Kapitał obrotowy netto:

Należy odróżnić: kapitał obrotowy netto od kapitału obrotowego brutto

• Kapitał obrotowy brutto – jest równy aktywom obrotowym przedsiębiorstwa bez względu na sposób ich finansowania)

• Definicja obrotowego kapitału netto uwzględnia sposób finansowania aktywów obrotowych.

• Nazywany jest on kapitałem pracującym lub krótko - kapitałem obrotowym.

• Przedmiotem dalszych rozważań jest wyłącznie kapitał obrotowy netto, czyli KAPITAŁ PRACUJĄCY

Kapitał pracujący, working capital, kapitał obrotowy zawsze mamy na myśli kapitał obrotowy netto

Kapitał obrotowy netto:

Definicje kapitału obrotowego (równoważne):

• część (równowartość) aktywów bieżących, która nie jest finansowana zobowiązaniami bieżącymi

• część (równowartość) aktywów bieżących finansowana długookresowym kapitałem

• część kapitału długookresowego finansująca aktywa bieżące kładzie na nią nacisk zarządzanie finansami przedsiębiorstw

• dla przypomnienia: kapitał długookresowy to kapitał stały czyli kapitały własne plus zobowiązania długoterminowe

Obliczenie wartości kapitału obrotowego:

• Podejście majątkowe ogromne znaczenie do budowy wskaźnika

  • Kapitał obrotowy netto = AB – ZB

    • AB - aktywa bieżące

    • ZB - zobowiązania bieżące

• Podejście kapitałowe stosowane do oceny równowagi finansowej

  • Kapitał obrotowy netto = KS - AT

    • S - kapitał stały (kapitały własne + kapitały obce długoterminowe)

    • AT - aktywa trwałe

Dodatni kapitał pracujący:

Kapitał pracujący = 100 – 70 = 30

Kapitał pracujący – część aktywów bieżących, którą finansuje kapitał stały albo cześć kapitału stałego, którą finansuje kapitał bieżący.

Zerowy kapitał pracujący aktywa obrotowe finansowane przez zobowiązania bieżące (zaczynają się pojawiać problemy z płynnością finansową)

Ujemny kapitał pracujący występuje gdy kapitałów stałych nie wystarcza na finansowanie aktywów trwałych i aktywa trwałe są po części finansowane aktywami bieżącymi; nie jest zachowana równowaga finansowa, złota zasada finansowa ani bilansowa; występują problemy z płynnością finansową (ale występują firmy, którym służy, np. hipermarkety)

Ujemny kapitał pracujący:

• Ryzyko upadłości

• Jest finansowany zobowiązaniami bieżącymi

• Brak płynności

• Złota zasada finansowa nie jest spełniona

Dlaczego w przedsiębiorstwie potrzebny jest kapitał obrotowy?

• Wymusza to cykl kapitału obrotowego:

  • w fazie zaopatrzenia następuje wydatkowanie gotówki lub powstają zobowiązania krótkoterminowe
    (wb dostawców)

  • w fazie zbytu następuje pozyskanie gotówki lub powstają należności (sprzedaż na kredyt)

• Terminy płatności zobowiązań nie pokrywają się zazwyczaj z terminami wpływu środków ze sprzedaży produktów.

Cykl konwersji gotówki (cykl kapitału obrotowego)

• Im krótszy cykl konwersji gotówki (środków pieniężnych), tym korzystniejsza jest sytuacja finansowa przedsiębiorstwa

  • Krótki cykl oznacza, że pieniądze zainwestowane w aktywa bieżące powracają do przedsiębiorstwa szybko, szybciej mogą być, więc ponownie wykorzystane

• Długość cyklu konwersji gotówki (środków pieniężnych) zależy od rodzaju prowadzonej działalności

Rotacja zapasów (ujęcie klasyczne)

$$Cykl\ zapasow\ w\ dniach\ = \ \frac{sredni\ stan\ zapasow}{przecietna\ dzienna\ sprzedaz}$$

$$Cykl\ zapasow\ w\ dniach\ = \frac{sredni\ stan\ zapasow}{sprzedaz}\ \bullet liczba\ dni\ w\ okresie$$

• Interpretacja:

  • Co ile dni firma odnawia swoje zapasy celem realizowania sprzedaży:

    • Wysokie wartości – wolny obrót zapasów

    • Niskie wartości – szybki obrót zapasów

Rotacja należności (ujęcie klasyczne)

Cykl należności w dniach = $\frac{sredni\ stan\ naleznosci}{przecietna\ dzienna\ sprzedac}$

Cykl należności w dniach = $\frac{sredni\ stan\ naleznosci}{sprzedaz}\ \bullet$ liczba dni w okresie

• Interpretacja:

  • Liczba dni sprzedaży, za którą nie uzyskano jeszcze gotówki

  • W jakim stopniu przedsiębiorstwo kredytuje odbiorców

  • Jak długo środki pieniężne są zamrożone w należnościach?

• Wartości wskaźnika należy porównać z branżowymi:

  • Dłuższy niż branżowy – negatywna ocena polityki kredytowej

  • Krótszy niż branżowy – zbyt restrykcyjna polityka kredytowa

Rotacja zobowiązań bieżących (ujęcie klasyczne):

Cykl zobowiązań w dniach = $\frac{sredni\ stan\ zobowiazan}{przecietna\ dzienna\ sprzedaz}$

Cykl zobowiązań w dniach = $\frac{sredni\ stan\ zobowiazan}{sprzedaz\ }\ \bullet \ liczba$ dni w okresie

• Interpretacja:

  • W ciągu ilu dni przeciętnie przedsiębiorstwo reguluje swoje zobowiązanie bieżące

  • Obrazuje czas opóźnienia regulowania zobowiązań bieżących

  • Informuje, przez ile dni przedsiębiorstwo finansuje działalność zobowiązań bieżących

• Im dłuższy cykl zobowiązań bieżących, tym mniej kapitału obrotowego przedsiębiorstwo potrzebuje

Obliczanie cyklu konwersji gotówki:

cykl obrotowy brutto

cykl

konwersji = cykl zapasów + cykl należności - cykl zobowiązań bieżących

gotówki

cykl obrotowy netto

Cykl obrotowy brutto to cykl operacyjny przedsiębiorstwa:

• Oznacza przeciętny czas, w którym środki pieniężne są „zamrożone” w przedsiębiorstwie

Cykl obrotowy netto to cykl konwersji gotówki (środków pieniężnych)

• Oznacza przeciętny czas, na który potrzebne są w przedsiębiorstwie środki pieniężne pochodzące z e źródeł innych niż zobowiązania bieżące

WYKŁAD 9 – 22.04.2013

3.06.2013 zerówka

Luka pomiędzy fazą produkcji a zbytu żeby była sfinansowana firma powinna posiadać kapitał obrotowy, jego wartość nie jest zależna tylko od luki między wartością zobowiązań a wartością należności, ale też dlatego że majątek obrotowy firmy posiada elementy stałości. Wyczerpanie ich do zera może doprowadzić do przerwania produkcji. Rynek nie pozwala na totalne wyzerowanie poziomu należności. Firma nigdy nie pozbywa się środków finansowych do zera ze względu na motyw transakcyjny, spekulacyjny, ostrożności owy. Firma nie może też mieć nadmiaru gotówki występuje wtedy nieefektywność działania. Poziom kapitału obrotowego jest warunkowany. Głęboki kryzys gospodarczy i wysoka inflacja (stagflacja) może powodować, że przedsiębiorstwa będą posiadały duże aktywa obrotowe.

Strategie finansowania aktywów ogółem

• Strategie te postulują dopasowanie kompozycji źródeł finansowania działalności do struktury aktywów (wynikającej z rodzaju prowadzonej działalności)

• Związane są zatem z poziomem kapitału pracującego w przedsiębiorstwie, dążeniem do zachowania równowagi finansowej (złotej zasady finansowej) i płynności finansowej

• Zazwyczaj za strategię agresywną uważa się strategię zerowego kapitału pracującego, przy niskim poziomie płynności (strategia agresywna zaczyna się od 0 i idzie do wartości ujemnych kapitał pracujący)

• Strategia konserwatywna – preferuje bezpieczeństwo finansowe ponad rentowność

Kapitał obrotowy nie może być ujemny, może być bliski zeru.

Strategie (filozofie) finansowania aktywów obrotowych (bieżących):

Wyróżnienie trzech strategii opiera się na podziale aktywów obrotowych na:

• Permanentne (stale występujące)

Przeciętny poziom aktywów bieżących utrzymuje dla potrzeb zwyczajowego poziomu aktywności

• Tymczasowe (zmienne, cykliczne, sezonowe)

Zwiększony poziom aktywów bieżących w związku np. z cyklicznymi zmianami popytu lub podaży surowców

Strategia umiarkowana (harmonijna, dopasowania) stosowana przez te przedsiębiorstwa, które maja odpowiednią jednostkę, która zajmuje się należnościami, ponieważ tutaj należy reagować na każde zmiany w zakresie aktywów obrotowych

• Długoterminowe aktywa (czyli aktywa trwałe i aktywa bieżące permanentne) finansowane są kapitałem stałym

• Sezonowe wahania poziomu aktywności bieżących finansowane są zobowiązaniami bieżącymi

• Postuluje się dążenie do dopasowania terminów zapadalności kapitałów obcych z długością wahań zwiększonego poziomu aktywności bieżących

• Np. zapasy wyrobów gotowych, które zostają sprzedane w ciągu 30 dni finansować należy miesięcznym kredytem bankowy,

Strategia konserwatywna (zachowawcza)

• Aktywa długoterminowe (czyli aktywa trwałe i aktywa bieżące permanentne) finansować należy kapitałem stałym

• Kapitał stały wykorzystywany jest również do finansowania części zmiennych aktywów bieżących

• Tylko w przypadku, gdy kapitał stały okaże się niewystarczający dla sfinansowania sezonowych wahań aktywów bieżących, przedsiębiorstwo sięga po dofinansowanie zobowiązań bieżącymi

• Kiedy nie występują sezonowe wahania aktywów bieżących, przedsiębiorstwo dysponuje nadmiarem kapitału pracującego

• Nadmiar ten zazwyczaj jest zawiązywany w inwestycjach krótkoterminowych (nazywany bywa magazynem płynności)

Strategia agresywna

• Aktywa trwałe finansować należy kapitałem stałym

• Jedynie część aktywów bieżących permanentnych finansowana jest kapitałem stałym

• Pozostała część aktywów bieżących permanentnych oraz całość aktywów bieżących zmiennych finansowane są zobowiązaniami bieżącymi

• Można z tego względu mówić o różnych stopniach agresywności

• Strategia agresywna powoduje zatem, iż w przedsiębiorstwie stale są zaangażowane w znacznym stopniu zobowiązania bieżące

• Problem płynności i odnawialności tych źródeł

Koszt każdej ze strategii:

• Strategia konserwatywna daje bezpieczeństwo, ale zazwyczaj pociąga za sobą wysoki koszt kapitału

• Strategia agresywna – przeciwnie (koszt kapitału dodatkowo obniża się, możliwość korzystania z pozytywnych efektów dźwigni finansowej

• W strategii agresywnej konieczne jest ‘czuwanie’ nad poziomem płynności oraz nad innymi parametrami wskazującymi na wiarygodność finansową przedsiębiorstwa dla zapewnienia dostępności finansowania bieżącego

• Wybranie strategii finansowania poprzedzić należy WACC, płynność, kapitału pracującego i efektów dźwigni finansowej (pozytywnie, negatywnie)

• Każda ze strategii finansowania jest także związana z decyzjami w zakresie:

• Kształtowania wielkości składników aktywów bieżących przedsiębiorstwa (zapasów, należności, gotówki i środków pieniężnych)

ZARZĄDZANIE ZAPASAMI – polega na dopasowaniu wartości kosztów utrzymywania do wartości kosztów zamawiania, by były jak najniższe i aby się równoważyły

Zapas rezerwowy pozwala firmie zachować ciągłość produkcji i sprzedaży.
Zapasy tymczasowe pojawiają się wraz ze zmienną popytu i podaży.
Zapasy zbędne – to zapas, którego już nigdy nie użyjemy (bo np. zmienna technologii produkcji. Posiadanie zapasów zbędnych rodzi koszty jego utrzymania, lepiej oddać je za darmo)

Zarządzanie zapasami:

Obejmuje system informacji i ogół działań, których celem jest wyznaczenia takiej wielkości i struktury poszczególnych elementów zapasów (jako składników majątku obrotowego):

• niezbędnej do prowadzenia działalności przedsiębiorstwa

• umożliwiającej zachowanie ciągłości produkcji i sprzedaży

• pozwalającej na uniknięcie zamrożenia kapitału i powstania strat.

Koszty związane z zapasami:

• koszty zamawiania zapasów

• zamówień, transportu i odbioru zapasów, koszty składania zamówienia, łącznie z kosztami produkcji i ułożenia

• koszty utrzymywania zapasów

• koszty zamrożonego kapitału, koszty magazynowania i obsługi, ubezpieczenie, podatek od nieruchomości, amortyzacja i użycie ekonomiczne

• koszty niedoboru zapasów

• zmniejszenie sprzedaży, utrata zaufania odbiorców, zakłócenia w organizacji produkcji

Cel zarządzania zapasami z punktu widzenia finansów przedsiębiorstw:

• ukształtowanie takiego poziomu produkcji, który zapewni ciągłość produkcji (…)

• dla osiągnięcia tego celu – można stosować rozwiązania modelowe i metody (…)

Model optymalnej partii dostawy (EOQ – economic ordering quantity) - założenia

• Model uwzględnia:

  • Koszty utrzymania zapasów – w modelu przyjmuje się, że koszty te są względnie zmienne, ich wielkość zależy od wielkości zapasu

  • Koszty składania zamówień – w modelu przyjmuje się, że koszty te są względnie stałe w przeliczeniu na jedną partię dostawy, a ich wielkość zależy od częstości składania zamówień.

  • Cel modelu:

• Wyznaczenie takich rozmiarów zapasów i strategii ich uzupełniania, przy której łączne koszty zakupu i utrzymania zapasów są niższe.

Całkowite koszty zamówień:

K(Z)= F x N

• K(Z) – koszt całkowity zamówień

• F – koszt stały jednego zamówienia

• N – liczba zamówień w ciągu okresu

Koszt utrzymywania zapasów:

K(U) = C x P x A

• K(U) – koszt całkowity utrzymania zapasu

• C – wskaźnik udziału rocznych kosztów utrzymywania zapasów

• P – cena jednostkowa

• A – przeciętna liczba sztuk

Kierunki zmian kosztów w modelu EOQ:

• Koszty zakupu w danym okresie są tym większe, im w mniejszych partiach następują dostawy surowców i materiałów, a tym samym im większa jest liczba zamówień i dostaw i odwrotnie, im dostawy są większe i rzadsze, tym łączne koszty zakupu są mniejsze.

• Koszty utrzymywania zapasów zachowują się odmiennie. Jeżeli wzrasta wielkość pojedynczej dostawy, to wzrasta poziom przeciętnego zapasu i wzrastają koszty utrzymania zapasu.

EQQ = $\sqrt{\frac{2\ x\ F\ x\ S}{C\ x\ P}}$

• EOQ – optymalna partia dostawy

• F – koszty stałe składania i odbioru zamówień

• S – sprzedaż roczna wyrażona w jednostkach produkcji

• C – koszty roczne utrzymania zapasów wyrażone jako procent przeciętnej, wartości zapasów (wskaźnik udziału kosztów otrzymania)

• P – jednostkowa cena zakupu zapasów

Metody oddziaływania na poziom zapasów:

• Metody czerwonej linii i dwóch skrzyń – metody te wyznaczają limit poziomu zapasu, przy którym należy wznowić zamówienie

• Just in time (dokładnie na czas) – metoda uważana za ryzykowną wymaga dużej synchronizacji procesów technologicznych i logistycznych. Podejście to polega na dostarczaniu do produkcji komponentów w bardzo krótkim czasie od momentu wystąpienia zaopatrzenia. Metoda ta minimalizuje wystąpienie zapotrzebowania. Metoda ta minimalizuje koszty utrzymania zapasu, lecz rosną w tym wypadku koszty zamówień.

• Metoda ABC – dzieli zapasy od najdroższych (grupa A) do najmniej cennych z punktu widzenia przedsiębiorstwa (grupa C). Przechodząc z grupy A do grupy C, zmniejsza się ich udział wartościowy, a zwiększa ilościowy. Metoda ta pozwala skoncentrować się na działaniach w zakresie oszczędności materiałowych, w których spodziewane efekty są największe.

• Metoda XYZ – to podział zapasów według regularności zapotrzebowania. Od grupy X, o regularnym zapotrzebowaniu, poprzez grupę Y o zapotrzebowaniu sezonowym, do grupy Z o nieregularnym zapotrzebowaniu, można oddziaływać na poziom zapasów w tych grupach, eliminując zapasy nadmierne i zbędne.

Zarządzanie zapasami wymaga w firmie poznania schematów pewnych prawidłowości w zarządzaniu rachunkiem kosztów. Tylko prawidłowa klasyfikacja kosztów pozwala na prawidłowe nimi zarządzanie.

WYKŁAD 10 – 6.05.2013

Zarządzanie należnościami.

• Zarządzanie należnościami wymaga umiejętności zarządzania i przewidywania

• Jest to najtrudniejszy element zarządzania majątkiem obrotowym, zagraża firmie (może doprowadzić nawet do upadłości), często występuje niedostosowanie terminu należności do terminu zobowiązań

• Zarządzanie należnościami musi dostosować się do rynku (zarządzanie często jest wynikowe a nie planowane)

• Podmioty gospodarcze nie są przystosowane by stosować źródło finansowania dla innych podmiotów przymus na rynku (podmiot musi poddać się temu, co dyktuje rynek)

• Powstanie należności, odroczonego terminu płatności powoduje wzrosty sprzedaży.

• Termin płatności powyżej 30 dni wymaga narzucenia odsetek wynika to z dyrektywy

Należności:

• Powstają, gdy przedsiębiorstwo dokonuje sprzedaży z odroczonym terminem płatności

• Oznacza to, że czeka ono na uiszczenie zapłaty przez klienta

• Odroczenie zapłaty może mieć charakter:

  • Manipulacyjny – spłata należności w ciągu kilku dni (miał sens kiedy przelewy z banku do banku ‘szły’ kilka dni)

  • Kredytu kupieckiego – dłuższe odroczenie płatności

Skutki należności z punktu zarządzania finansami:

• Powstanie należności powoduje, że „przerwany” zostaje cykl operacyjny, w związku, z czym przedsiębiorstwo potrzebuje dodatkowych środków dla sfinansowania jego „ciągłości”

• Powstanie należności pociąga za sobą określone koszty

Koszty należności:

• Koszty pozyskania dodatkowych źródeł finansowania, co wynika ze zwiększonego zapotrzebowania na zewnętrzne źródła finansowania działalności; innymi słowy są to koszty zamrożenie kapitałów w należnościach

• Koszty monitorowania należności – ciężko je wywnioskować, jest tym większy im:

  • Bardziej się angażujemy w kredytowanie

  • Bardziej ryzykowną strategię kredytowania prowadzimy

• Koszty wynikające z nieterminowego regulowania (należności przeterminowane) lub utraty części przychodów (należności nieściągalne, utracone) z powodu udzielania kredytu kupieckiego niewypłacalnym odbiorcom (często o wypłacalności odbiorców dowiadujemy się dopiero, gdy należności nie spływają)

Korzyści sprzedaży kredytowej:

• Sprzedaż na kredyt, (czyli powstanie należności) przynosi przedsiębiorstwu podstawową korzyść w postaci zwiększenia sprzedaży/przychodów – z powodu poprawy atrakcyjności oferty sprzedaży

  • Atrakcyjne warunki płatności przyciągają klientów

  • Korzyści ta rekompensuje często koszty sprzedaży na kredyt, a koszty kredytu handlowego można wbudować/uwzględnić w cenę wyrobów/towarów.

• Sprzedaż kredytowa to:

  • Swoista inwestycja mająca na celu podwyższenie wolumenu sprzedaży

  • Element walki konkurencyjnej – oferta atrakcyjniejsza od innych

  • Element dostosowania oferty – w warunkach konkurowania – terminami płatności (udziela się kredytu kupieckiego, bo robią to konkurenci

Cele zarządzania należnościami:

• Uwzględniając ustalanie optymalnej kompozycji pomiędzy kosztami i korzyściami udzielania kredytu handlowego przy uwzględnieniu konieczności zachowania płynności finansowej:

  • Trzeba tu uwzględnić koszty i korzyści związane ze sprzedażą wyrobów/towarów z odroczonym terminem płatności

• Zarządzanie należnościami = określenie polityki kredytowej w przedsiębiorstwie.

Polityka kredytowa przedsiębiorstwa:

• To zbiór zasad uwzględnianych przy decyzjach o kredytowaniu kontrahentów

• W ramach polityki kredytowej przedsiębiorstwo powinno ustalić warunki udzielania kredytów kupieckich, które powinny obejmować:

  • Terminy płatności (ich długość)

  • Formę zapłaty

  • Zasady przyznawania ewentualnych upustów cenowych (upust = opust)

  • Kary za opóźnienia w płatności

• Ważnym elementem polityki kredytowej przedsiębiorstwa jest ocena wiarygodności kontrahentów

Strategie polityki kredytowej:

• Konserwatywna:

  • Krótkie terminy płatności

  • Kredyt kupiecki udzielany wybranym klientom, przy zastosowaniu wielu zabezpieczeń płatności (udzielany klientom, których bardzo dobrze znamy, minimalizacja ryzyka)

• Agresywna:

  • Długie terminy płatności

  • Kredyt kupiecki udzielany wszystkim klientom przy zastosowaniu niewielu zabezpieczeń płatności (udzielany wszystkim klientom)

• Elastyczna: (umiarkowana)

  • Przewaga elementów strategii konserwatywnej lub agresywnej, w zależności od sytuacji rynkowej

    • Stosuje ją większość podmiotów

Strategia konserwatywna:

• Możliwe pełne unikanie prawdopodobieństwa strat związanych z niewypłacalnością klientów

• Realizację dostawy uzależniamy od uprzedniego dokonania wpłaty za dostawę lub przynajmniej wpłacenia zaliczki

• Kredyt handlowy udzielany jest jedynie stały, sprawdzonym klientom, których wiarygodność jest sprawdzone

• Warunkiem udzielenia kredytu często jest uzyskanie solidnych gwarancji zapłaty (zabezpieczenia)

Strategia agresywna:

• Kredytom handlowym objęci nawet klienci o wysokim stopniu ryzyka niewypłacalności (Np. nowopowstałe firmy)

• Dzięki temu możliwe jest pozyskanie znacznej rzeszy nowych klientów (skłonnych zgodzić się na wyższe ceny)

• Jeżeli konkurencja stosuje podobne rozwiązania, może dojść do eskalacji udogodnień kredytowych dla klientów

• Rośnie ryzyko strat związanych z należnością klientów ( w szczególności należności nieściągalne i przeterminowane)

Strategia elastyczna:

• Elastyczniejsza postawa w zakresie udzielania kredytów handlowych

• Rezygnacja z zaliczek i zapłaty z góry

• Na bieżąco dokonuje się starannej analizy stanu zadłużenia klientów

• Kolejne dostawy dokonywane po regulacji należności za poprzednie

• Często stosowany warunek – niedotrzymywanie terminów płatności, wszelkie naruszenie warunków kredytu powoduje jego zatrzymanie

• Indywidualne podejście do klienta, jeżeli potrzebne – Np. duży klient, którego nie chcemy stracić może przeżywać okresowe trudności płatnicze, warto wówczas przedłużyć mu termin płatności.

„Pozycja” przedsiębiorstwa w kredycie kupieckim:

• Pozycja „dostawcy” kredytu

  • oznacza gotowość przedsiębiorstwa do finansowania zarówno swoich odbiorców, poprzez oferowanie im wydłużonego terminu płatności, jak też swoich dostawców poprzez regulowanie zobowiązań (taką politykę prowadzą duże firmy o dobrej sytuacji finansowej)

• Pozycja „odbiorcy” kredytu

  • jest przyjmowana przez przedsiębiorstwa posiadające niedostatek kapitału własnego oraz takie, które są w złej sytuacji finansowej

  • cykl ich zobowiązań jest dłuższy od cyklu należności

  • korzystają one głównie z kredytu dostawcy

Ważne elementy polityki kredytowej;

• Ocena wiarygodności kontrahentów:

  • Źródła informacji

  • Metody oceny zdolności kredytowej – przykładowe powiązania (rozważania), zależne od źródeł informacji

  • Etapy oceny wiarygodności kredytowej i podejmowania decyzji o kredytowaniu

• Instrumenty polityki kredytowej:

  • Warunki płatności

  • Limity kredytowe

  • Opusty cenowe

Źródła informacji:

Zewnętrzne:

• Inwestycyjne

  • Wywiadowanie gospodarcze

  • Instytucje ratingowe

  • GPW

• Otoczenie kontrahentów

• Dane z rynku

  • Np. prospekt emisyjny, doniesienia medialne

Wewnętrzne:

• Dokumenty źródłowe firmy

  • Sprawozdania finansowe

  • Podatkowe dokumenty niefinansowe

Częściej stosowana jest metoda pozyskiwania informacji zewnętrznych. Najlepiej służy ocenie zdolności kredytowej otoczenie kontrahenta.

Wywiadownie gospodarcze

• Raport skrócony – pełna nazwa kontrahenta, miejsce prowadzenia działalności, sprawdzenie miejsca prowadzenia działalności

• Raport rozszerzony – stanowi o ocenie zdolności kredytowej

Metoda punktowa (metoda ilościowa)

Wskaźniki podlegające ocenie	Wartości graniczne wskaźników oraz przyporządkowane im wielkości punktów
	5
Wybrany wskaźnik

Wskaźniki zazwyczaj polecane w tego typu ocenach:

• Wskaźnik bieżący płynności

• Wskaźnik szybki płynności

• Wskaźnik wypłacalności

• Wskaźnik rotacji należności w dniach, rotacji zapasów w dniach, rotacji zobowiązań w dniach

Wartość kapitału obrotowego netto

• Wskaźnik poziomu zadłużenia

• Wskaźnik zdolności obsługi długu

• Wskaźnik rentowności sprzedaży

1pkt – najlepsza ocena, 5pkt – najgorsza

Nie wolno tutaj za bardzo rozbudowywać wskaźników i nie wolno minimalizować wskaźników. Optymalne jest stosowanie 8-12 wskaźników,

Przykładowe klasy oceny ryzyka kontrahentów:

Klasy ryzyka	Ilość punktów
Klasa małego ryzyka	10-15
Klasa umiarkowanego ryzyka	16-25
Klasa umiarkowanego ryzyka podlegającego kontroli	26-35
Klasa dużego ryzyka	36-40
Klasa bardzo dużego ryzyka	41-50

Metoda 5 C (metoda mieszana ocena ilościowa + jakościowa)

• Nazwa metody wywodzi się od pięciu kryteriów oceny wiarygodności kontrahenta, (które w jęz. ang. rozpoczynają się od lit. C

  • character - charakter klienta, ocena jakościowa

  • capacity – zdolność/pojemność finansowa klienta;

  • collateral - jakość aktywów klienta stanowiących zabezpieczenie zobowiązań,

  • capital - pokrycie kapitałowe klienta (przede wszystkim jakość kapitałów własnych),

  • conditions - warunki ogólne (koniunkturalne, branżowe itp.)

Analiza SWOT (ocena jakościowa):

Potencjalne mocne strony	Potencjalne słabe strony
Posiada znaczącą pozycję na rynku? Posiada wystarczające zasoby? Posiada dużą zdolność konkurencji? Posiada dobrą opinię u klientów? Wykorzystuje swoje doświadczenia? Posiada własną technologię? Wprowadza innowacje? Posiada doświadczoną kadrę kierowniczą?	Słaba pozycja konkurencyjna? Bark środków? Brak rentowności? Brak kluczowych umiejętności zarządczych? Spowolnienie technologiczne? Za mały potencjał wytwórczy? Brak przewagi konkurencyjnej? Słaby poziom marketingu?
Potencjalne szanse	Potencjalne zagrożenia
Pojawienie się nowych klientów? Wejście na nowe rynki? Możliwość poszerzenia asortymentu? Możliwość dywersyfikacji wyrobów? Możliwość przejścia do lepszej grupy strategicznej? Szybszy wzrost rynku?	Możliwość pojawienia się nowych konkurentów? Wzrost sprzedaży substytutów? Wolniejszy wzrost rynku? Zmiana potrzeb i gustów klientów? Podatność firmy na recesje i wahania koniunktury?

Czy badać wiarygodność kontrahentów?

• NIE:

  • Dobra kondycja przedsiębiorstwa na rynku

  • Pełna i wiarygodna informacja rynkowa na temat przedsiębiorstw

  • Mała konkurencja, brak nasycenia rynku towarami i usługami

  • Stabilne rynki finansowe, małe ryzyko

• TAK:

  • Duża liczba przedsiębiorstw o wątpliwej wiarygodności na rynku

  • Brak informacji rynkowej na temat przedsiębiorstw

  • Duża konkurencja wymuszająca zwiększenie sprzedaży kredytowej

  • Zwiększone ryzyko działania w warunkach niestabilnych rynków finansowych

Procedura badania wiarygodności kontrahenta:

Ocena wiarygodności kontrahenta:

Decyzja o udzieleniu odroczonego terminu zapłaty:

WYKŁAD 11 – 13.05.2013

Przedsiębiorstwo nie jest podmiotem, które jest przygotowane do tego aby badać zdolność przedsiębiorstwa. Zmusza go do tego rynek, który podyktował odroczone terminy płatności. Musi się do tego przystosować.

Przedsiębiorstwo powinno prowadzić politykę kredytową, do której należy badanie zdolności kredytowej.

W praktyce jedynym zabezpieczeniem, która się pojawia jest WEKSEL.

Warunki płatności:

• Zaliczka – kiedy mamy do czynienia np. z zamówieniem jednostkowym, spowoduje to bezpieczeństwo i zmniejszenie ryzyka; kiedy mamy do czynienia z długą drogą realizacji inwestycji; jako instrument pouczający (gdy kontrahent nie płaci to albo zamykamy mu drogę, albo gdy kontrahent ma chwilowe problemy – stosujemy zaliczkę dla kolejnych dostaw – jako instrument zabezpieczający)

• Płatność kasowa, – najczęściej występuje w detalu, kiedy przychodzi pojedynczy klient; występuje też kiedy chcemy odroczyć terminy płatności, ale badamy kontrahenta.

• Krótki termin płatności – dla tych klientów, którzy mają średnie ryzyko kredytowe; dla tych towarów, które się szybko psują uznając, że towar jest zabezpieczeniem.

• Standardowy termin płatności – narzucany jest przez sektor, dotyczy to klientów o małym ryzyku kredytowym; dla klientów, którzy mają optymalną wartość zamówienia

• Długi termin płatności – wydłużone terminy ponadstandardowe stosuje się w walce z konkurencji; niesie to za sobą ogromne zagrożenie; gdy wchodzi na rynek nowy towar można wydłużonym terminem pozyskać klienta, stosowany tez dla klientów, którzy mają dużą wartość zamówienia (ale duże ryzyko); przy wydłużonym terminie płatności maksymalizujemy ryzyko płynności.

• Karne odsetki – powinien mobilizować do spłatynnależności; jest to tzw „straszak

Opusty cenowe:

• Opust hurtowy – gdy występuje duża wartość zamówienia

• Skonto kasowe – otrzymanie płatności poniżej wartości fakturowej, jeżeli przedsiębiorstwo zapłaci przed terminem. (2/10 nett 30 30 dniowy termin płatności; jeżeli zapłaci do 10 dni to dostaje 2 % opustu.

$$K_{H} = \ \frac{U}{100 - U} \bullet \ \frac{360}{N - d}$$

$$K_{H} = \ \frac{2}{100 - 2} \bullet \ \frac{360}{30 - 10}$$

U – upust

N –odroczony termin płatności

d –przyspieszony termin płatności

• Opusty sezonowe – dla towarów sezonowych, Np. w sprzedaży truskawek

• Opust funkcjonalny – stworzony dla dystrybutorów towarów i usług; dotyczy podmiotów, które są pośrednikami, im więcej rozprowadzą, tym większy mają opust

Limity kredytu:

• Kredyt rewolwingowy

• Kredyt w rachunku otwartym – zadłużamy się do określonej granicy

• Kredyt ratalny – zadłużamy się do pewnej wartości i następnie spłacamy go w ratach

• Kredyt dokumentowy – Np. akredytywa dokumentowa- stosowana w obrocie zagranicznym, droga dla handlu krajowego, zabezpiecza, chroni eksportera i importera.

Faktoring:

• Forma krótkoterminowego finansowania działalności gospodarczej przedsiębiorstwa stanowiąca rozwiązanie alternatywne dla kredytu.

• Jest usługą polegającą na nabywaniu - przez specjalistyczne instytucje faktoringowe (spółki faktoringowe, banki) - za odpowiednią cenę, wierzytelności z transakcji handlowych oraz świadczeniu dodatkowych usług z tym związanych.

• Instrument zarządzania należnościami

• Rodzaje:

• Właściwy – w całości przenosimy ryzyko

• Niewłaściwy – nieprzechodni regres na faktora, należność wraca gdy dłużnik nie zapłaci

  • Wspomniane usługi dodatkowe to:

    • upominanie dłużników, monitorowanie stanu spłaty wierzytelności, okresowe badanie sytuacji ekonomiczno – finansowej dłużników, udzielanie kredytów i pożyczek związanych z umową faktoringu,

    • prowadzenie rozliczeń transakcji między faktorantem i dłużnikami, prowadzenie ksiąg handlowych i rozrachunkowych faktoranta, opracowanie planów rozwoju firmy, windykacja należności,

Cel stosowania faktoringu:

• Wcześniejszy spływ należności z transakcji handlowej, a tym samym zasilenie przedsiębiorstwa w środki finansowej

• Utrzymanie wysokiej płynności finansowej podmiotu

• Usługi dodatkowe mają za zadanie wspomóc podmiot w bieżącej działalności

Rodzaje faktoringu:

• Właściwy (pełny) bez prawa regresu

• Otwarty na bieżąco przyjmuje wszystkie należności

• Półotwarty

• Tajny

• Meta faktoring

• Powierniczy

• Eksportowy i międzynarodowy

• Zmodyfikowany

  • Niewłaściwy (niepełny)

  • Mieszany ograniczone prawo przenoszenia ryzyka

Jak działa ten instrument? – podmioty uczestniczące w transakcji

Korzyści z zastosowania faktoringu – płynność:

$$plynnosc\ gotowkowa = \ \frac{srodki\ pieniezne}{zobowiazania\ biezace}$$

• Zmniejszenie stanu należności z tytułu dostaw i usług – spowodowane wykupem przez faktora - powoduje wzrost środków pieniężnych w bilansie firmy, powiększając tym samym wartość rozpatrywanego wskaźnika.

• Oznacza to, że w firmie jest więcej wolnych środków pieniężnych, poprawiających stan jej wypłacalności krótkoterminowej.

Kiedy przedsiębiorstwo powinno korzystać z faktoringu?

• ma zawarte stałe umowy handlowe z kontrahentami (odbiorcami),

• nie dysponuje zabezpieczeniem wystarczającym do uzyskania kredytu w banku,

• ma nierównomiernie rozłożone w czasie zapotrzebowanie na środki pieniężne,

• ponosi wysokie koszty kredytów kupieckich,

• pragnie mieć szybki dostęp do środków pieniężnych,

! Korzyści płynące z zastosowania faktoringu:

• szybkie uzyskanie środków pieniężnych za sprzedane towary i usługi, tj. praktycznie natychmiast po złożeniu faktury u faktora i możliwość zaangażowania pieniędzy bieżącą działalność bądź tez wsparcie nowych przedsięwzięć

• dzięki wcześniejszemu uzyskaniu środków istnieje możliwość natychmiastowego włączenia ich do obrotu gospodarczego – uzyskuje się wzrost obrotów oraz zysku

• dzięki faktoringowi łatwiej jest przewidzieć przepływy pieniężne

• poprawiają się w firmie wskaźniki finansowe (faktoring podnosi wartość aktywów)

• dodatkowe usługi faktora usprawniają w przedsiębiorstwie obrót towarowo-pieniężny

Słabe strony umowy faktoringowej:

• faktoring osłabia więzi między producentami a odbiorcami towarów, co negatywnie wpływa na jakość produktów

• problem z przepływem informacji między stronami umowy faktoringowej

• z punktu widzenia faktoranta jest to usługa droga, występują, bowiem koszty:

  • wysokie odsetki dyskontowe (stopa dyskonta przekracza z reguły stopę procentową kredytu bankowego usług świadczonych przez faktora)

  • tzw. prowizja del credere – opłata za przejęcie przez faktora ryzyka (1-4% kwoty wierzytelności, do nawet 6%)

Sekurytyzacja należności:

• polega na emisji papierów dłużnych zabezpieczonych aktywami,

• dokładniej jest to proces emisji papierów wartościowych, które zabezpieczone są przez grupę wyselekcjonowanych aktywów – najczęściej należności wynikających z udzielonych kredytów i innych aktywów finansowych

• sekurytyzacja ma zapewnić dopływ kapitału przedsiębiorstwom o wyjątkowo dużych aktywach finansowych (wierzytelnościach)

• w Polsce jest stosowana, ale nie na szeroką skalę; nie jest powszechnie stosowana przez przedsiębiorstwa ze względu na uregulowania prawne.

• „tajne źródło finansowania”

• Element konkurencyjny w stosunku do faktoringu.

Korzyści z sekurytyzacji:

• przedsiębiorstwo sprzedające wierzytelności pozyskuje kapitał do bieżącej działalności,

• poprawia wskaźniki finansowe - rentowność kapitałów własnych i elastyczności oraz stopień płynności sekurytyzowanych aktywów,

• obniża koszt kapitału,

• rozszerza źródła finansowania (tajne źródło finansowania)

• tańsza niż inne źródła finansowania, w przypadku przedsiębiorstw o wysokiej ocenie ratingowej, które nie ponoszą wysokich kosztów zabezpieczenia transakcji sekurytyzacyjnej

Niedoskonałości sekurytyzacji:

• długi okres przygotowywania transakcji (od 3 miesięcy do roku)

• angażowanie wysokiej klasy profesjonalistów, których brakuje na rynku

• także brak regulacji prawnych odnośnie tej transakcji zarówno na rynkach europejskich jak i w Polsce

Sposoby zabezpieczania wierzytelności przedsiębiorstwa:

• Zabezpieczenia osobiste

  • weksel własny, poręczenie cywilne, gwarancje bankowa, przystąpienie do długu, przejęcie długu, nieodwołalne pełnomocnictwo, klauzula potrącenia, inne

• Zabezpieczenia rzeczowe

  • zastaw, przewłaszczenie na zabezpieczenie, sprzedaż z zastrzeżeniem prawa odkupu, przelew wierzytelności na zabezpieczenie, blokada środków pieniężnych na rachunku bankowym, kaucja, hipoteka

• Ubezpieczenia kredytów kupieckich

Pierwszeństwo w sądowym postępowaniu egzekucyjnym:

• koszty egzekucyjne

• należności alimentacyjne

• należności za pracę i renty odszkodowawcze

• podatki i inne należności do których stosuje się o przepisy o zobowiązaniach podatkowych

• opłaty za wieczyste użytkowanie terenów i opłaty za użytkowanie budynków stanowiących własność Skarbu Państwa lub gminy

• należności z tyt. kredytów bankowych

• należności zabezpieczone hipoteką lub zastawem, albo korzystające z ustawowego pierwszeństwa oraz prawa ciążące na nieruchomościach przed dokonaniem w księdze wieczystej wpisu o wszczęcie egzekucji

Instytucje zajmujące się windykacją należności:

• kancelarie prawnicze

• wywiadownie gospodarcze

• agencje obrotu wierzytelnościami

• firmy skupiające wierzytelności

• agencje detektywistyczne

Sposoby windykowania należności:

• Powierniczy przelew wierzytelności

• Proces sądowy

• Postępowanie nakazowe

Sposoby egzekucji roszczeń przez komornika:

• Egzekucja z rachunków bankowych

• Egzekucja z wynagrodzenia o pracę

• Egzekucja z ruchomości

• Egzekucja z nieruchomości

• Egzekucja z wierzytelności i innych praw majątkowych

Wskaźnik rotacji należności w dniach (pomiar efektywności windykacji):

• wskaźnik informuje, jaki czas mija od momentu wydania produktów do momentu otrzymania zapłaty

• wyrażany w dniach – optymalny wynosi około 2 miesiące

Wskaźnik rotacji należności w razach (pomiar efektywności windykacji):

• określa, ile razy w ciągu roku obrotowego firma odtwarza stan należności

• optymalny : 7 - 10

Cykl inkasa należności przeterminowanych (pomiar efektywności windykacji):

• wskaźnik DSO – daily sales outstanding

  • liczba dni, za którą nie zainkasowano należności

Wskaźnik windykacji (pomiar efektywności windykacji):

• miara oceny kształtowania się poziomu należności

• stosunek wartości wpływów środków pieniężnych do kasy i na konto firmy oraz wartości rozliczeń bezgotówkowych w danym okresie do wartości sprzedaży w tym okresie

WYKŁAD 12 – 20.05.2013

Zarządzanie środkami pieniężnymi polega na tym aby firma nie utrzymywała zbyt wysokiej wartości ani też zbyt niskiej wartości gotówki. Zależy to od motywu transakcyjnego, spekulacyjnego i ostrożnościowego.

Podmiot powinien posiadać środki ze względu na:

• Motyw transakcyjny – każdy podmiot gospodarczy powinien posiadać pewien zasób gotówki, aby mógł zawrzeć korzystne transakcje Np. na rynku zjawiają się produkty o cenie niższej, wówczas posiadając środki finansowe i wiedząc, że koszty utrzymywania surowców i materiałów są niższe niż w normalnej cenie, absolutnie klasyfikuje podmiot gospodarczy do tego, żeby mógł zakupić te wartości. Jest ściśle zależny od aktywności podmiotu gospodarczego, a także jest zależny od koniunktury.

• Motyw ostrożnościowy – utrzymywanie gotówki wynika z tego, że firma powinna posiadać pewne rezerwy na wypadek zajścia jakiegoś nieoczekiwanego zdarzenia, które wiązać się może z koniecznością szybkiego dokonania wydatku pieniężnego. Im mniej przewidywalne są przepływy pieniężne firmy, tym wyższe powinny być tego typu zasoby.

• Motyw spekulacyjny – utrzymywanie gotówki wiąże się z chęcią skorzystania przez firmę ze zdarzających się, co jakiś czas okazji.

Motyw transakcyjny: środki pieniężne są utrzymywane w celu zaspokojenia zapotrzebowania na środki pieniężne w toku prowadzenia działalności operacyjnej firmy. Dlatego też poziom zasobów gotówkowych dla celów transakcyjny zależy od aktywności gospodarczej podmiotu (m.in. wielkość produkcji, sprzedaży) a także koniunktury gospodarczej

Motyw ostrożnościowy: przedsiębiorstwo zachowuje pewne rezerwy gotówki na „czarną godzinę”, tj. na wypadek zajścia jakiegoś nieoczekiwanego zdarzenia, które wiąże się z konieczności szybkiego dokonania wydatku pieniężnego. Im mniej przewidywalne są przepływy pieniężne danej firmy, tym wyższe powinny być tego typu zasoby (np. kradzież, strajk)

Motyw spekulacyjny: utrzymywania gotówki wiąże się z chęcią skorzystania przez przedsiębiorców z pojawiających się co jakiś czas okazji. Przykładem może być możliwość zakupu dóbr po niższych cenach. Wielkość utrzymywanych zasobów gotówki zależy od poziomu stopy procentowej. W okresie wysokiego poziomu stopy procentowej firmy są bardziej skłonne do zakupu krótkoterminowych papierów wartościowych, niż w przypadku niskich stóp procentowych, gdyż w drugim przypadku koszty utraconych możliwości sla utrzymywania pieniądza są relatywnie niższe.

W literaturze wymienia się dwa aspekty zarządzania gotówką:

1. Minimalizację bieżącej gotówki w przedsiębiorstwie i maksymalizację korzyści płynących z jej posiadania

2. Umożliwienie jak najszybszego przepływu gotówki przez przedsiębiorstwo

Minimalizacja posiadanej gotówki wymaga przede wszystkim zapewnienia synchronizacji wpływów i wydatków.

Zharmonizowanie tych dwóch elementów zależy w dużym stopniu od celów przeznaczenia gotówki oraz prognozy jej przepływu

Metody optymalizowania gospodarki środkami pieniężnymi:

1. Model zapasów gotówki (Baumola)

2. Model kontroli przypadkowych stanów gotówki (Millera-Orra)

Metody te zazwyczaj nie przynoszą oczekiwanych efektów.

Wskaźnik w oparciu o zobowiązania bieżące:

Wskaźnik wypłacalności środkami pieniężnymi :

$\frac{inwestycje\ krotkoterminowe}{zobowiazania\ biezace}$ lub $\frac{srodki\ pieniezne}{zobowiazania\ biezace}$

firma powinna utrzymywać minimalny poziom gotówki na poziomie 20% zobowiązań bieżących

Preliminarz przepływów gotówkowych

Uproszczone sprawozdanie z przepływów pieniężnych pozwalający na planowanie wpływów i wydatków firmy z uwzględnieniem niedoborów i nadwyżek i możliwości pozyskiwania środków i lokowania wolnych zasobów finansowych

• Instrument wykorzystywany do zarządzania gotówką; plan finansowych przychodów i rozchodów pieniężnych

• Określa z góry działania podejmowane dla zapewnienia dodatkowych źródeł finansowania lub zmierzające do odpowiedniego przesunięcia płatności

• Wyznacza przedsięwzięcia pozwalające na najkorzystniejsze lokowanie nawet krótkoterminowych nadwyżek finansowych, pozwala w praktyce na racjonalne podejmowanie decyzji

• Dotyczących zarówno wpływów, np. skracania lub wydłużania terminów płatności dla odbiorców, stosowania opustów ceny w celu przyspieszenia wpływu gotówki

• Wydatków, np. wydłużania terminów płatności zobowiązań, szerszego korzystania z kredytów handlowych, renegocjowania warunków umów kredytowych

Zalety wykorzystania preliminarzu obrotów gotówkowych:

Wykorzystanie preliminarza obrotów gotówkowych wymusza bieżącą kontrolę zgodności faktycznie uzyskanych wpływów i dokonanych wydatków z wielkościami założonymi w preliminarzu. Eliminowanie przyczyn odchyleń od przyjętego planu pozwala na obniżenie kosztów kapitału, a szybkie zagospodarowanie wolnej gotówki zapobiega powstawaniu kosztów utraconych możliwości. Ogranicza to ryzyko utraty płynności finansowej, równowagi finansowej.

Przykład preliminarza:

treść	styczeń	luty	marzec	kwiecień
Gotówka początkowa
Prognoza sprzedaży
Zakupy materiały
Zapłata za zakupione materiały
Wydatki na płace
Pozostałe stałe wydatki
Saldo wpływów i wypływów gotówki
Kredyt
Lokata
Gotówka końcowa

Preliminarze mogą być tworzone na okres od 1 dnia do 1 roku czasu, najlepsze są preliminarze dzienne.

W czasach kryzysu jeszcze większy nacisk należy położyć na:

1. Przeanalizowanie umów z bankami i innych umów dotyczących finansowania

2. Ocenę, czy umowy w zakresie finansowania są właściwe w świetle zmieniających się okoliczności

3. Monitorowanie wyników w kontekście zobowiązań umownych dotyczących wskaźników finansowych

4. Otwarte i częste komunikowanie się z udziałowcami/akcjonariuszami w celu zwiększenia przejrzystości raportowania oraz uniknięcia „niespodzianek informacyjnych”

5. Przyjęcie bardziej aktywnego i praktycznego podejścia do zarządzania gotówką, obejmującego np. sprawozdawczość i prognozy w zakresie krótkoterminowych przepływów pieniężnych, natychmiastowe badanie odchyleń

6. Agresywne zarządzanie kapitałem obrotowym, tzn. upewnianie się, że klienci terminowo płacą, zapewnianie najlepszych możliwych warunków płatności u dostawców, ocena wystarczalności i jakości poziomu zapasów

7. Usprawnienie mechanizmów kontroli nad procesami zakupów i zamówień (podstawowych i pomocniczych) poprzez obniżenie limitów autoryzacji i wprowadzenie większej odpowiedzialności kierownictwa wyższego szczebla

ETAPY ZARZĄDZANIA INWESTYCJAMI KRÓTKOTERMINOWYMI:

1. Ustalenie zasad polityki inwestycyjnej

Polityka inwestycyjna określa postawę firmy wobec ryzyka i przychodu oraz ustala sposób w jaki będzie realizowana.

Bardzo ważne jest by przy ustalaniu zasad polityki inwestycyjnych uwzględniać ocenę ryzyka, płynności oraz jakie ograniczenia narzucają nam banki i towarzystwa ubezpieczeniowe

Powinniśmy:

• Dowiedzieć się jaki jest najniższy możliwy rating papierów wartościowych do zaakceptowania

• Zdecydować jaką zastosujemy strategię inwestowania

• Określić docelowy przychodów portfela papierów wartościowych

• Czy opłaca się nam skorzystać z pośredników

• Jakie będziemy stosować metody oceny portfela

• Jak będziemy kontrolować portfel papierów wartościowych

• Dowiedzieć się jakie są ograniczenia co do terminów wykupu papierów wartościowych

1. Decyzje alokacji gotówki i papierów wartościowych

Na początku musimy zdecydować jaki udział aktywów ogółem będą stanowić gotówka i krótkoterminowe papiery wartościowe.

Możemy wyróżnić 3 strategie:

1. Strategia niskiej płynności, gdzie aktywa w formie gotówki i krótkoterminowych papierów wartościowych stanowią bardzo małą część aktywów ogółem

2. Strategie umiarkowanej płynności, im wyższy poziom krótkoterminowych zobowiązań, tym wyższy udział gotówki i krótkoterminowych papierów wartościowych w aktywach ogółem

3. Strategie wysokiej płynności, gdzie gotówka i krótkoterminowe papiery wartościoe stanowią znaczny udział w aktywach ogółem

Musimy ustalić w jakich proporcjach gotówka i papiery wartościowe będą stanowić ten udział. Ustala się to za pomocą optymalizacji zasobów gotówki.

1. Konstrukcja portfela krótkoterminowych papierów wartościowych

Wewnętrzne i zewnętrzne zarządzanie inwestycjami

Za narządzanie zewnętrzne decydują się małe firmy, którym brak wyspecjalizowanego personelu, luz z powodu małych sum i nie mogą optymalnie stworzyć portfela.

Należą do ich dyspozycji są następujący pośrednicy:

• Banki: ich zaletami jest fakt, że depozyt klienta w banku jest zabezpieczony do pewnej sumy, portfel inwestycyjny może służyć do zabezpieczenia pożyczki udzielonej przez ten bank, oraz oferta zawierająca rachunki i automatycznych przesunięć, na których są trzymane papiery wartościowe, a odsetki są automatycznie reinwestowane tak jak i inne wpłaty związane z inwestycjami

• Domy maklerskie - brokerskie: są pierwsze w oferowaniu innowacji, np. nowego rodzaju papierów wartościowych, zwykle oferują wyższe dochody porównywalnych papierów wartościowych niż banki, zarządzają również portfelami inwestycyjnymi swoich klientów – wiążą się jednak z większym ryzykiem

• Fundusze inwestycyjne: dobre dla mniejszych i średnich firm, dzięki korzyściom skali oraz wyspecjalizowanemu personelowi pozwalają uzyskać konkurencyjne dochody: ponadto firma może wystawić czeki do pewnej kwoty na rachunek funduszu; ich główną zaletą jest możliwość dywersyfikacji pieniędzy firmy przez połączenie ich z funduszami innych inwestorów, a następnie inwestowanie ich w wiele różnych papierów wartościowych różnych emitentów.

Zarządzanie inwestycjami wewnętrzne

Zajmuje się nim manager w firmie, samodzielnie podejmując decyzje dotyczące instrumentów, emitentów, terminów wykupu, dochodów czy ryzyka. Oceniając skuteczność zarządzania wewnętrznego oblicza się zrealizowany dochód portfela w danym okresie. Uwzględnia się przy tym wszystkie zmiany z inwestycją: zakup/sprzedaż papierów wartościowych, czy reinwestycja odsetek. Jeśli pominie się koszty transakcji i podatek, to roczną efektywną stopę przychodów z portfela krótkoterminowych papierów wartościowych można wyrazić wzorem:

k= $\prod_{t = i}^{N}{(1 + i_{t}}) - 1$

k – roczna efektywna stopa przychodu portfela

N – liczba okresów

u – stopa procentowa uzyskana w okresie t

Przy tworzeniu portfela inwestycyjnego najważniejsze jest jego bezpieczeństwo, dlatego należy szeroko przeanalizować następujące rodzaje ryzyk:

• Ryzyko niedotrzymania warunków

• Ryzyko płynności

• Ryzyko kursu walutowego

• Ryzyko wydarzenia

• Ryzyko inflacji

• Ryzyko stóp procentowych

• Ryzyko polityczne

• Ryzyko reinwestycji

Instrumenty rynku pieniężnego w Polsce:

Instrumenty rynku pieniężnego to najmniej ryzykowne instrumenty finansowe. Charakteryzują się niską rentownością, dużą płynnością oraz krótkim terminem realizacji praw liczonych od dnia ich wystawienia, nie dłuższym niż rok.

Rodzaje:

• Bony skarbowe:

• Certyfikaty depozytowe

• Papiery komercyjne

• Obligacje krótkoterminowe

• Bony komercyjne

• Bony handlowe

• Bony inwestycyjne

• Weksle własne

• KWIT-y

• Weksle inwestycyjno-komercyjne

Strategie krótkookresowego inwestowania

Wyróżniamy dwie strategie:

• Pasywna: strategia charakteryzująca się tym, że opiera się na zasadzie „kup i trzymaj”. Eliminuje ona ryzyko stóp procentowych, gdyż w dniu wykupu otrzymuje się wartość nominalną papieru wartościowego. Strategia ta jest realizowana w taki sposób, aby średni dochód z portfela był zbliżony do średniego dochodu na rynku pieniężnym.

• Aktywna: strategia bazuje na założeniu, że inwestor może „pokonać rynek i by od niego lepszym”. Kupuje się te papiery, które są niedoceniane przez rynek i mają wyższe dochody niż uzasadnia to ich ryzykowność. Następnie są trzymane do dnia wykupu lub sprzedane wcześniej z zyskiem kapitałowym, gdy rynek rozpozna swój błąd i ceny wzrosną. Inwestorzy stosując tą strategię posiłkują się analizą rozpiętości dochodów oraz metodą tzw. „jeżdżenia na krzywej dochodowości”

WYKŁAD 13 – 27.05.2013

Długoterminowe decyzje inwestycyjne

Podejmując decyzję inwestycyjną przedsiębiorstwo robi to od momentu kiedy zakłada działalność gospodarczą. Decyzja inwestycyjna to jest decyzja kluczowa pierwotna – mówi głównie o sferze zarządzania rzeczowego. Inwestycje finansowe w przedsiębiorstwie dotyczą tylko inwestowania krótkoterminowego. Podmiot gospodarczy, który działa wie w co chce inwestować. Podmioty nie podejmujące działalności inwestycyjnej są narażone na brak sukcesu, stagnację a nawet cofanie się.

Otoczenie technologiczne pokazuje że podmiot gospodarczy nie zajmując się nim sam siebie skazuje na fasco. Decyzje inwestycyjne mają kluczowe znaczenie dla rozwoju podmiotu.

Decyzje inwestycyjne są obarczone ryzykiem i stanowią obciążenie dla działalności operacyjnej.

Istota inwestycji:

• Zasoby kapitałowe inwestuje się w jednym podstawowym celu – by w przyszłości osiągnąć korzyści ekonomiczne, które usprawiedliwiałyby poniesione na początku i później nakłady

• Inaczej mówiąc – by przedsięwzięcie przyniosło wpływy gotówkowe przewyższające wydatki na jego realizację.

Rodzaje inwestycji (przedsięwzięć rozwojowych przedsiębiorstwa)

• Inwestycje rzeczowe, które mogą dotyczyć:

• Zmian wielkości produkcji, jej jakości i struktury asortymentowej

• Obniżki kosztów

• Zmiany źródeł zaopatrzenia i kierunków zbytu

• Powiązań z innymi firmami, w tym inwestycji wspólnych

• Inwestycje finansowe, związane z lokowaniem nadwyżek kapitału w papiery wartościowe

Charakter inwestycji:

• Inwestycje odtworzeniowe – zastępowanie zużytych lub przestarzałych urządzeń nowymi, zazwyczaj mają na celu uniknięcie wzrostu kosztów związanych z procesem starzenia się majątku

• Inwestycje modernizacyjne - nastawione na zmniejszenie kosztów produkcji, przeprowadzane łącznie z odtworzeniowymi

• Inwestycje innowacyjne – służą modyfikacji wytwarzanych dotychczas produktów

• Inwestycje rozwojowe, obejmujące dwa rodzaje przedsięwzięć:

• Związane ze zwiększeniem potencjału produkcyjnego

• Związane z wdrażaniem nowych produktów

• Inwestycje strategiczne – defensywne (ochrona przed działaniem konkurencji), ofensywne (umocnienie pozycji rynkowej)

Aby ocenić atrakcyjność danego przedsięwzięcia, należy zawsze rozważyć 4 parametry (PODSTAWOWE, ALE NIE JEDYNE), od których zależy ostateczna decyzja:

1. Kwotę netto – NAKŁADY INWESTYCYJNE NETTO

2. Potencjalne korzyści – OPERACYJNE PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE NETTO

3. Czas realizacji korzyści – OKRES EKSPLOATACJI

4. Środki odzyskane na zakończenie – WARTOŚĆ KOŃCOWA (UMORZENIOWA)

Ad.1. Nakłady inwestycyjne netto:

• Obejmują całkowite wydatki na inwestycję, pomniejszone o koszty odzyskane z aktywów sprzedanych w związku z realizacją nowego przedsięwzięcia

• Jeżeli inwestycja ma na celu wprowadzenie na rynek nowego produktu lub usługi, albo zwiększenie sprzedaży dotychczasowego asortymentu, w analizie trzeba uwzględnić przyrost zapotrzebowania na kapitał obrotowy

• Uwzględnić należy również ewentualne dodatkowe nakłady inwestycyjne, które dą niezbędne już w trakcie eksploatacji inwestycji

Ad 2. Operacyjne przepływy pieniężne netto:

• Podstawą do określania korzyści ekonomicznych z podejmowanych przedsięwzięć są zmiany w przychodach i wydatkach, jakie nastąpią w kolejnych okresach, z uwzględnieniem opodatkowania, efektu amortyzacji i innych księgowych operacji

• W ocenie przedsięwzięć uwaga koncentruje się na przepływach operacyjnych netto

Ad 3. Okres eksploatacji

• To okres obliczeniowy przyjęty na potrzeby analizy

• Nie należy do mylić z fizyczną czy technologiczną żywotnością zastosowanych rozwiązań

• Przyjmujemy najkrótszy okres z możliwych

Ad 4. Wartość końcowa (umorzeniowa):

• Dochodząc do końca okresu eksploatacji należy zastanowić się,k czy niepotrzebny majątek będzie wówczas przedstawiał jakąś wartość

• Jeżeli przewidujemy, że jego likwidacja pozwoli odzyskać znaczne fundusze, powinno się to uwzględnić w postaci wartości końcowej

• Dotyczy to zarówno środków trwałych, jak i upłynnienia kapitału obrotowego

Metody analizy opłacalności inwestycji:

• Proste metody oceny inwestycji: - nie uwzględniają zmiany wartości pieniądza w czasie

• Okres zwrotu

• Stopa zwrotu (prosta i księgowa)

• Analiza progu rentowności

• Dyskontowe metody oceny inwestycji:

• Okres zwrotu w wartościach bieżących (PP)

• Wartość zaktualizowana netto (NPV)

• Indeks rentowności (PI)

• Wewnętrzna stopa zwrotu (IRR)

Okres zwrotu nakładów inwestycyjnych (Payback Period):

• Czas niezbędny do odzyskania nakładów na realizację przedsięwzięcia z osiąganych nadwyżek finansowych

Nadwyżka finansowa = zysk netto + amortyzacja

• Spotyka się również takie stanowiska:

• Nadwyżka finansowa jw., jeżeli projekt sfinansowany jest wyłącznie środkami własnymi

• W przypadku, gdy projekt finansowany jest również długiem, do nadwyżki finansowej dodajemy odsetki (które traktujemy jako element efektów przekazywanych do dawcy kapitału)

• Obliczenie okresu zwrotu prostego wymaga ustalenia wysokości skumulowanej nadwyżki finansowej i sprawdzeniu, w którym roku następuje pokrycie sumy poniesionych nakładów inwestycyjnych

• Obliczenie okresu zwrotu w ujęciu zdyskontowanym – dokonuje się zdyskontowania nadwyżki finansowej (ustalając PV nadwyżek), pozostała procedura j.w

• Aby doprecyzować okres zwrotu można dodatkowo ustalić liczbę miesięcy, po których nastąpi zwrot

• Im krótszy okres, tym lepszy projekt

Prosta stopa zwrotu

• Określa stosunek rocznego zysku (osiąganego w trakcie trwania projektu) do wartości kapitału służącego finansowaniu nakładów kapitałowych

• Im wyższa stopa zwrotu, tym lepszy projekt

• Można ustalać wiele szczegółowych odmian tego miernika

Stopa zwrotu (prosta, przeciętna) = $\frac{zysk\ netto\ przec.\ + odsetki\ przec.}{kapital\ wlasny + kapital\ obcy}$

Stopa zwrotu (prosta, z kapitału własnego) = $\frac{\text{zysk\ netto}}{kapital\ wlasny}$

Stopa zwrotu (prosta, przec., z kapitału własnego =$\text{\ \ }\frac{\text{zysk\ netto\ przec.}}{kapital\ wlasny}$

Księgowa stopa zwrotu (ARR)

• Końcowy kapitał zaangażowany = kapitał początkowy – suma odpisów amortyzacyjnych

• Uwzględnia, że kapitał zaangażowany na początku w projekt będzie stopniowo odzyskiwany w miarę umarzania stworzonego zasobu majątku

Wartośc bieżąca netto (NPV)

• NI – nakłady inwestycyjne

• NPV to obecna wartość wpływów i wydatków pieniężnych zw. Z ocenianym przedsięwzięciem

• Opłacalny jest projekt, dla którego NPV>0

• Taki projekt przyniesie przedsiębiorstwu korzyści

• Przy porównywaniu projektów – im wyższe NPV, tym lepszy projekt

• Za dyskonto bierze się często średnioważony koszt kapitału

NPV a wybór projektów alternatywnych:

• NPV>0 i max. – to podstawa wyboru

• W przypadku, gdy nakłady kapitałowe ponoszone są również w trakcie realizacji projektu, NPV jest dobrym kryterium do porównań, jeżeli nakłady są porównywalne

• Jeżeli nakłady w alternatywnych projektach są różne, wówczas warto poszerzyć ocenę o indeks rentowności (PI)

PI = $\frac{zdysk.nadwyzek\ finansowych}{zdysk.nakladow\ kapitalowych}$

Wewnętrzna stopa zwrotu z projektu:

• IRR to stopa dyskontowa, przy której obecna wartość strumieni wydatków pieniężnych jest równa obecnej wartości strumieni wpływów pieniężnych

• Jest to więc stopa dyskontowa, dla której NPV = 0

• Automatycznie IRR staje się więc stopą rentowności całego projektu

• IRR porównujemy ze stopą dyskontową (ewentualnie z najniższą stopą zwrotu możliwą do zaakceptowania przez inwestora

Otoczenie przedsiębiorstwa:

Otoczenie – wszystko to co wpływa na przedsiębiorstwo

Otoczenie zewnętrzne (makroekonomiczne) – na nie podmiot gospodarczy nie ma wpływu natomiast musi się do niego dostosować (ponieważ brak dostosowania powoduje jego wykluczenie)

Wymiar technologiczny – ma znaczenie dla podmiotów, które są przedsiębiorstwami produkcyjnymi, bo brak dostosowania się do postępu technologicznego powoduje jego wykluczenie (jego asortyment zostaje wyrzucony z rynku).

Otoczenie wewnętrzne (bliższe, mikroekonomiczne) – podmiot gospodarczy ma wpływ na otoczenie i otoczenie ma wpływ na podmiot gospodarczy, jest oddziaływanie

Zerówka – 3.06

Do 20% pozytywnie, ale mniej niż 50% do 1 terminu

Poniżej 20 % - 2 termin

Zal. Od 50%, musze mieć zaliczenie w 1 terminie, jeśli nie to

10.06 wyniki

Test wielokrotnego wyboru, 40 pytań, 20 minut