1. Opakowania
Opakowania, zarówno w logistyce jak i w całym życiu odgrywają ważną rolę.
Rola ta, wynika z ich walorów: ochronnych, promocyjnych, informacyjnych, marketingowych itd. Obecnie 99% sprzedawanych wyrobów wymaga opakowania Zgodnie z Ustawą z dn. 11.05.2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych „opakowaniami są wprowadzone do obrotu wyroby wykonane z jakichkolwiek materiałów, przeznaczone do przechowywania, ochrony, przewozu, dostarczania lub prezentacji wszelkich produktów. Do produkcji opakowań najczęściej wykorzystywane są następujące materiały: papier tektura, szkło, tworzywa sztuczne, metal, drewno, tkaniny, ceramika oraz wielowarstwowe.
2. Znak
Wszystkie ładunki będące przedmiotem wymiany towarowej winny być zaopatrzone w odpowiednie znaki, nośniki informacji. Znaki umieszczane na opakowaniach i jednostkach ładunkowych są wyrazone w postaci napisu, litery. cyfry, lub rysunku z zastosowaniem barwy kontrastowej. Wzrost ilościowy i zwiększenie się obszaru miedzynarodowej wymiany towarów skłoniły Międzynarodową Organizacje Normalizacyjną (ISO) do wydania zaleceń normalizacyjnych dotyczących stosowania piktograficznych oznaczeń towarów, stwarzających potencjalne zagrożenie dla otoczenia. Zgodnie z Polskimi normami znaki umieszczane na opakowaniach jednostkowcyh i transportowych dzielą się na znaki : zasadnicze, informacyjne,niebezpieczeństwa i manipulacyjne. Na opakowaniach jednostkowcyh mogą być dodatkowo umieszczone znaki reklamowe .
3. Podział znaków
Znaki zasadnicze- na znaki zasadnicze umieszczone na opakowaniach jednostkowych składają się z nazwy towaru, znak firmowy wyrażający pełną lub skróconą nazwę zakładu wytwórcy lub zakładu pakującego oraz określenie zastosowania towaru. Znakiem towarowym w rozumieniu ustawy może być znak nadający się do odróżniania towarów lub usług określonego przedsiębiorstwa od towarów lub usług tego samego rodzaju innych przedsiębiorstw. Znakiem towarowym może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma plastyczna melodia lub inny sygnał dźwiękowy bądź zestawienie tych elementów. Znak towarowy spełnia 3 podstawowe funkcje : oznaczenie pochodzenia, reklamową, jakościową ( pozytywne skojarzenie z określonymi wyrobami). Jeśli znak towarowy jest oryginalny i nie ma wątpliwości co do jego rejestracji, właściciel może umieścić obok niego literkę R umieszczoną w okręgu.
Znaki informacyjne- określają gatunkowość, jakość, skład, numer serii produkcyjnej, ilość wyrobu, numer normy, wg której jest wyprodukowany , numer kontroli jakości i numer kontrolera zakładu pakującego wyrób, kraj pochodzenia wyrobu, sposób użycia, datę produkcji, termin przydatności do spożycia, datę ważności oraz w przypadku niektórych towarów określonych odpowiednimi rozporządzeniami (PN-90/0-79251) znaki bezpieczeństwa. W zakresie nadawania krajowych symboli i znaków jakości zachodzą obecnie znaczące zmiany. Jedną z nich jest nadawanie towarom produkcji krajowej o najwyższym standardzie międzynarodowym znaku z rysunkiem biało- czerwonego sztandaru i napisem TERAZ POLSKA.
Znaki niebezpieczeństwa- ważniejsze międzynarodowe transportowe regulacje prawne odnoszące się do ładunków niebezpiecznych:
- konwencja SOLAS Międzynarodowa Konwencja o bezpieczeństwie życia na morzu
- Kodeks IMDG Międzynarodowy kodeks morski towarów niebezpiecznych
- Kodeks BC Kodeks bezpiczeństwa przewozu stałych ładunków masowych
- ADR Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych
We wszystkich tych konwencjach za priorytetowe uznaje się właściwe opakowanie i oznakowanie ładunków w celu ograniczenia do minimum zagrożenia dla ludzi i środowiska. W transporcie morskim towary niebezpieczne ze względu na rodzaj stwarzanego zagrożenia podzielono na 9 klas. Rodzaj niebezpieczeństwa sygnalizowany jest poprzez umieszczenie na opakowaniach odpowiedniej nalepki.
- klasa 1 materiały i przedmioty wybuchowe
- klasa 2 gazy sprzężone skroplone lub rozpuszczone pod ciśnieniem
- klasa 3 ciecze łatwopalne
- klasa 4 materiały stałe łatwopalne, substancje skłonne do samozapłonu i niebezpieczne w stanie zawilgoconym
- klasa 5 materiały utleniające i nadtlenki organiczne
- klasa 6 materiały toksyczne i zakźne
- klasa 7 materiały promieniotwórcze
- klasa 8 materiały powodujące korozję
- klasa 9 różne materiały i przedmioty niebezpieczne
Znaki manipulacyjne- na opakowaniach jednostkowych z zawartością wskazują na konieczność zastosowania określonego sposobu postępowania z opakowaniem w czasie manipulacji związanych ze składowaniem , przemieszczaniem i użytkowaniem. Znaki te muszą być odporne na działanie wilgoci oraz ścieranie. Ich wielkość jest uzależniona od wielkości opakowania, wymagań estetyki i reklamy. Znaki te umieszczane są w miejscach najbardziej widocznych. Znaki manipulacyjne mają kolor czarny o kontrastowym tle, albo jasnożółtą na tle ciemnym.
Znak identyfikacji - składa się ze znaku transakcji oraz liczby opakowań transportowych z zawartością z partii i kolejnego numeru opakowania.
Znak odbiorcy- powinien przedstawiać nazwę firmy odbiorcy, skrót lub inny symbol
Znak miejsca- powinien przedstawiać nazwę stacji przeznaczenia lub portu wyładowania, kraju, odbiorcy, miejsca przeładowania.
Opakowania biodegradowalne - znak ekologiczny jest przeznaczony dla opakowań, które rozkładają się podczas kompostowania i nie uwalniają szkodliwych substancji.Produkty ekologiczne z tym symbolem ekologicznym są w pełni biodegradowalne i mogą być kompostowane wraz z odpadami organicznymi. Podczas kompostowania nie uwalniają substancji szkodliwych dla środowiska. Etykieta ekologiczna jest przyznawana przez DIN CERTCO
Zielony punkt widnieje na kartonach, puszkach, butelkach i innych produktach. Jest jednym z najczęściej stosowanych znaków na świecie.
Oznacza, że producent wniósł wkład finansowy w budowę i funkcjonowanie systemu odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych.
Symbol recyklingu (czyli oddawania odpadów do odzysku) - trzy strzałki tworzące trójkąt, zaczyna się pojawiać na części produktów. Taki znak nic nie mówi o jakości ekologicznej produktu. Oznacza on, że produkt lub opakowanie można przeznaczyć do recyklingu.
Tego samego znaku - trzy strzałki w trójkącie - używa się na bateriach, które nadal określa się jako „odpady niebezpieczne dla środowiska”: baterie do ładowania, akumulatory i baterie punktowe. Oznacza, to że że zużyte baterie należy poddać segregacji i recyclingowi.
Znak CE jest jednym z elementów systemu ogólnego bezpieczeństwa produktów. Dzięki niemu kupujący może orientować się, czy dany produkt spełnia podstawowe wymogi bezpieczeństwa, instytucja nadzoru może sprawdzić zasadność i prawidłowość jego umieszczenia na produkcie , a władze Unii realizować ideę wprowadzania na Jednolity Rynek wyłącznie bezpiecznych produktów
Prawidłowo oznakowany produkt żywnościowy zawiera:
- nazwę,
- informację o składnikach obecnych w wyrobie,
- datę minimalnej trwałości,
- warunki przechowywania
- dane identyfikujące producenta , paczkującego, zlecającego paczkowanie lub wprowadzającego do obrotu
- miejsce albo źródło pochodzenia
- sposób przygotowania lub stosowania
- zawartość netto lub liczbę sztuk produktu,
- oznaczenie partii produkcyjnej,
Znaki niebezpieczeństwa pochodzą z kilku międzynarodowych transportowych regulacji prawnych odnoszących się do ładunków niebezpiecznych. Dąży się do tego, aby wszystkie znaki na całym świecie były ujednolicone niezależnie od środka transportu, na którym przewożone SA ładunki niebezpieczne. We wszystkich konwencjach za priorytetowe uznaje się właściwe opakowanie i oznakowanie ładunków, w celu ograniczenia do minimum zagrożenia dla ludzi i środowiska. W transporcie morskim, towary niebezpieczne, ze względu na rodzaj stwarzanego zagrożenia podzielono na 9 klas, a pierwsze 6 dodatkowo na podklasy. Rodzaj niebezpieczeństwa sygnalizowany jest przez mieszczenie na opakowaniu odpowiedniej nalepki z piktogramem i numerem klasy. Wyróżnia się następujące klasy materiałów niebezpiecznych:
- klasa 1 – materiały i przedmioty wybuchowe (6 podklas),
- klasa 2 – gazy sprężone, skroplone lub rozpuszczone pod ciśnieniem (3 podklasy),
- klasa 3 – ciecze łatwopalne (3podklasy),
- klasa 4 – materiały stałe, łatwopalne, substancje skłonne do samozapłonu i niebezpieczne w stanie zawilgoconym,
- klasa 5 – materiały utleniające i nadtlenki organiczne (2 podklasy),
- klasa 6 – materiały toksyczne i zakaźne (2 podklasy),
- klasa 7 – materiały promieniotwórcze,
- klasa 8 – materiały powodujące korozję,
- klasa 9 – różne materiały i przedmioty niebezpieczne.
Barwę znaków niebezpiecznych określa PN-90/O-79215 i Kodeks IMDG.
Znaki manipulacyjne na opakowaniach jednostkowych z zawartością wskazują na konieczność zastosowania określonego sposobu postępowania z opakowaniem w czasie manipulacji związanych ze składowaniem, przemieszczaniem i użytkowaniem. Wyróżnia się 19 znaków manipulacyjnych, w tym 18 identycznych ze znakami manipulacyjnymi umieszczonymi na opakowaniach transportowych. W uzasadnionych przypadkach umożliwia się stosowanie napisów manipulacyjnych.
Znaki manipulacyjne mają barwę czarną na tle kontrastowym, albo barwę białą lub jasnożółtą na tle ciemnym.