Główni przedstawiciele filozofii arabskiej i żydowskiej i ich koncepcje doktrynalne, które stanowiły źródło heterodoksalnych poglądów filozofów łacińskich XIII w.

W latach 711-712 Hiszpania została podbita przez Arabów, swobodny skrawek od ich politycznych wpływów zachował się w jej północnozachodniej części. Opanowali Sycylię i południową Italię. Historycy szukając źródeł sukcesów tych podbojów wskazują na tolerancje religijną muzułmanów, którzy na ziemiach zawładniętych, tolerowali wszystkie wierzenia odmienne, pod warunkiem ze ich wyznawcy akceptować będą prawo oraz płacili podatki. Była to nowa postawa, tak dalece była znana w Europie, że Piotr Abelard zmęczony prześladowaniami i rozprawami rozważał nawet przeniesienie się do Hiszpanii z uwagi właśnie na tolerancyjna atmosferę. Islam cenił ludzi księgi, czyli ludzi przestrzegających nakazów Pisma. Kultura świata Islamu najsilniej rozwinęła się w Syrii a potem zaczęła rozpościerać na Persje i Hiszpanię. Już na początku VIII w. kształtowała się tzw. Falasifa, jeden z nurtów uprawiania filozofii ale nawiązujący do dziedzictwa greckiego. Ważne dla naszych dalszych rozważań jest, że Syryjczycy wcześniej cenili bardziej Arystotelesa od Platona i od nich Arabowie przejęli zarówno źródła, jak i terminologie, która próbowała łączyć treść arystotelesowską z słownictwem platońskim. Za władzy dynastii Abbasydów ( 750-900) rozwijaj się nie tylko duży ruch translatorski ale powstają także ważne ośrodki wiedzy. Jednym z nich był Dom Mądrości w Bagdadzie, który cieszył się opieką kalifów. Pierwszym filozofem, który reprezentował taka postawę był Abu Jusuf al- Kindi, piszący po arabsku i tłumacz fragmentów Ennead Plotyna, które stały się znane pt. Teologia Arystotelesa. Nic dziwnego, że taki tytuł tego dzieła, jednoznacznie neoplatońskiego pogłębił jeszcze bardziej stal się nowym źródłem nieporozumień i fałszywych ocen Arystotelesa. Al. Kindi został powołany przez kalifa Al. Mamuna na kierownika tłumaczy zgromadzonych w Domu Mądrości. Zasługą tego neoplatonizującego filozofa było nie tylko stworzenia języka i terminologii filozoficznej w języku arabskim ale także spotęgowanie zainteresowania nowymi przekładami na język arabski. Jego traktat De intellectu (O intelekcie), który znalazł swoje miejsce w sporach na jego temat w XIII w. w Europie, został przełożony na łacinę przez Gerarda z Cremony i ta droga dotarła do świata łacińskiego. Istotnym osiągnięciem tego filozofa było na wyróżnieniu dwóch porządków poznania, wiary od filozofii, co miało- poprzez recepcje w pismach Alberta Wielkiego -wywrzeć wpływ na przebieg dyskusji XIII wiecznych.