TEORIA ROZWOJU DOJRZAŁOŚCI INTERPERSONALNEJ C.E. SULLIVANA I M.Q.GRANTA
Teoria rozwoju dojrzałości interpersonalnej C.E. Sullivana i M.Q.Granta dotyczy odbierania przez jednostkę bodźców z zewn i reakcji na nie.
Jednostka poprzez wchodzenie w interakcje spol osiąga coraz wyższe stadia rozwoju dojrzałości interpersonalnej. Do poziomu 4 jest ona podporządkowana i zależna od pewnych interakcji społ, inni zaspokajają jej potrzeby, powyżej 4 poziomu jest coraz bardziej niezależną, autonomiczną jednostką, zdaje sobie sprawę z pewnych ról, w które musi wchodzić. Na podstawie relacji interpersonalnych, doświadczeń tworzy mapę swoich doświadczeń, integruje zdobyte doświadczenia. Kontakty społ przyczyniają się do tego, że ona zaspokaja swoje potrzeby.
Jednostka pokonuje pewne poziomy w toku socjalizacji, może zatrzymać się na poziomie np. 3, ale nie może wrócić do poziomu wcześniejszego (cofnąć się).
J-Level Classification- system diagnostyczny, który mówi o 9 typach dewiacyjnych jednostek, które zatrzymały się na określonych poziomach (od 2 do 4) rozwoju dojrzałości interpersonalnych.
Możemy mówić o przejawach zachowań, formach zachowań i motywacjach jakie kierują danym typem dewiacyjnym.
Poziomy:
1) Poziom 1:
-pozwala na dokonywanie rozróżnień między własnym ciałem a otoczeniem fiz zaspokajającym jej potrzeby
-nowe doświadczenia zostają scalone w postaci prostych struktur poznawczych i emocjonalnych, regulujących jej relacje z innymi.
-nie potrafi różnicować bodźców, reagować na nie
-efektem zatrzymania się na 1 poz. jest nieumiejętność zaspokajania własnych potrzeb (odczytuje błędnie infor które otrzymuje o sobie i świecie), niski próg tolerancji na niezaspokajane potrzeby, nieumiejętność odraczania gratyfikacji, częste reakcje lękowe, nieadekwatne reakcje na bodźce, reakcje psychotyczne
2) Poziom 2:
-jednostka dostrzega to że inni mogą zaspokajać jej potrzeeeby,,, widzi zależność między sobą a otttoccczeniem od którego może uzyskiwać korzyści
--zauważa że ludzie w odróżnieniu od przedmiotów są w stanie zaspokoić jej potrzeby
-za zaspokojenie potrzeb obarcza winą innych
-ujmuje inne osoby jako środek do zaspokojenia własnych potrzeb. Na tym poziomie pojawia się silna potrzeba wchodzenia w związki emocjonalne (zależnościowe) z innymi os
3) Poziom 3:
-dotyczy manipulowania,wykorzystywania zalezności
-coraz bardziej spostrzega os rzeczy i fakt wzajemnej zależności
-dostrzeha, ze zach ludzi rzadzą reguly i ich znajomość pozwala na zaspokojenie wlasnych potrzeb, wiec zaczyna manipulowac
-głównym celem jest więc znalezienie reguł postępowania innych os
-osoby zafiksowane na 3 poziomie stosuja najczęściej krętactwo, zastraszanie, konformizm, uległość, w celu osiągnięcia własnych korzyści.
4) Poziom 4:
-jednostka uświadamia sobie, że niemożliwe jest kontrolowanie wszystkich i manipulowanie innymi
-poszukuje reguł, które kierują zachowaniem innych i własnych, a wynikają z określonych ról społ wyznaczonych przez system społeczny
-zauważa że nie zawsze współgra z określonymi rolami społ, że pewnych ról nie może pełnić
-zauważa, że wchodzenie w określone role społ ogranicza zaspokojenie niektórych z jej potrzeb
-zatrzymanie na tym poziomie wyraża się w neurotycznych formach zachowania (afektywnych, lękowych)
-odczuwa poczucie niskiej wartości, nie potrafi zaspokoić swoich potrzeb w sposób akceptowany społ, szuka zaspokojenia potrzeb w gr podkulturowych
5) Poziom 5:
-jednostka staje się świadoma ciągłości doświadczeń z przeszłości i obecnych
-potrafi płynnie przechodzić od 1 roli do 2
-rozumie zachowania i uczucia innych- uznaje je za istoty złożone. Ma świadomość, że nie może nimi manipulować.
6) Poziom 6:
-integracja tożsamości „ja”
-jednostka wie, że musi wypełniać pewne role społ, podporządkowuje się wytycznym danej roli społ , elastycznie dostosowuje się do zmieniających się warunków otoczenia, ale również zachowuje autonomię i swoją indywidualność, jest więc osobą dojrzałą
-poziom ten wyklucza jakiekolwiek zaburzenia zachowania
7) Poziom 7:
-ponadprzeciętna zdolność jednostki do postrzegania i rozumienia procesów różnicowania i integracji bodźców
-jednostka potrafi ustosunkować się emocjonalnie do wszelkich rzeczy, zjawisk nie tracąc własnego „ja”, równowagi wewnętrznej
-osoby oryginalne, uznawane za dziwne, ich zachowanie i sposób bycia wykraczają poza normy funkcjonowania społecznego
Bullying- przejaw agresji w szkole dot uczniów, szykanowanie, nie jest jawna, jest to nasze subiektywne odczucie co do doświadczania przemocy, trudno się zorientować, że takie zjawisko ma miejsce, powtarzalność, co najmniej pół roku, długotrwałość,
ETAPY DIAGNOZY W RESOCJALIZACJI:
1. Diagnoza konstatująca fakty:
Opisuje zachowania pozytywne i negatywne
Ocenia zachowania w kategoriach przyczynowo – skutkowych
Wysuwa konkluzję
2. Diagnoza projektująca:
Formułowanie hipotez i postulatów dotyczących strategii postępowania, metod adekwatnych do danego problemu
Projektowanie działań interwencyjnych
Określenie związku między projektem działań a efektami
3. Diagnoza kontrolująca przebieg oddziaływań:
ocena warunków procesu resocjalizującego, które przyczyniają się do osiągnięcia rezultatów (stan osobowości wychowawcy, warunki środowiskowe itp. , błędy wychowawcze, błędy oceniania, relacje między wychowawcą a wychowankiem)
4. diagnoza efektów/sprawdzająca:
analiza czy uzyskany efekt jest zgodny z założonym celem
porównuje stan wyjściowy ze stanem końcowym i stan końcowy z kryteriami normatywnymi.
DIAGNOZA NIEDOSTOSOWANIA SPOŁECZNEGO
ETAPY:
1. identyfikacja symptomów, ich nasilenie, które określane jest na podstawie częstotliwości występowania i siły dolegliwości
2. ogólna ocena na podstawie częstotliwości i dolegliwości społecznej odbywa się przez 2-3 sędziów kompetentnych
3. określenie dla każdego symptomu źródła i mechanizmów kształtowania się
4. ustalenie właściwości pozytywnych funkcjonowania jednostek i środowiska
PEŁNY MODEL DIAGNOZY RESOCJALIZACYJNEJ:
1. ocena stanu wyjściowego, ocena pozytywna i negatywna, której dokonujemy w wyniku realizacji czynności:
postawienie problemu
zbieranie informacji
postawienie hipotezy diagnostycznej
refleksja teoretyczna
postawienie wstępnej diagnozy
2. spojrzenie na sytuację z perspektywy płaszczyzn obserwacji, źródeł informacji i przekrojów poznania
bierzemy pod uwagę całą biografię jednostki, która może determinować sytuację tu i teraz
uzyskujemy informację z otoczenia społecznego z perspektywy podmiotu poznającego i podmiotu poznawanego
3. diagnoza projektująca
ukierunkowuje działania eliminując zaburzenia i wzmacniając elementy niezaburzone
4. diagnoza końcowa/sprawdzająca
weryfikuje obraz diagnostyczny i przyjęty sposób oddziaływania
Na schemacie 2 widzimy model nazywany przez L. Pytkę (2000) "skrzynką morfologiczną" systemu działania, uwzględniającą wymiar strukturalny, funkcjonalny i proceduralny. Model ten ukazuje, że w projektowaniu systemu oddziaływań resocjalizujących należy uwzględnić co najmniej 27 klas działań (postulacyjnych, optymalizacyjnych) w zależności od środków realizowania funkcji opiekuńczych, wychowawczych lub terapeutycznych środkami psychotechnicznymi, socjotechnicznymi lub kulturotechnicznymi. Jednak z praktycznego punktu widzenia najważniejsze wydają się działania realizacyjne systemu. Należy jednak pamiętać, iż każdy rodzaj praktycznego działania winien być poprzedzony postulowaniem i optymalizowaniem