Sacrum – sakralność

Profanum – powszedniość

Każdy dokument (fakt religijny) jest cenny

1. Jako hierofanta ujawnia pewną odmianę sacrum

2. Jako odcinek historii ujawnia określoną postawę człowieka wobec sacrum

Zrozumienie faktów religijnych musi się zawsze odnosić do historii

Przejawami faktów religijnych są hierofanie,

Część hieriofanii jest uniwersalna dla prawie wszystkich albo większości religii świata, stają się wielowartościowe i uniwersalistyczne, inne pozostają lokalne i historyczne (w znaczeniu „przejściowe”

Praca historyka religii to 1. Odtworzenie historii danej hierofani 2. Zrozumienie i uczynienie zrozumiałym tę odmianę sacrum

Problemy metodologiczne:

Obserwacja hierofani, które są tylko resztkami, okruchami dawnej religii może prowadzić do zbudowania wniosków powierzchownych, jest to bardziej ostrzeżenie przed wyciąganiem szybkich wniosków z obserwacji np. grupy wyznawców.

Najpewniejszą metodą pracy jest ta, która wykorzystuje wszystkie dostępne i różnorodne dokumenty jednocześnie stawiając problem treści objawionej przez wszystkie hierofanie.

Dla zrozumienia magii z punktu widzenia jej użytkownika nie jest ważne jej teoretyczna struktura, czarownik musi zdawać sobie sprawę z istnienia pewnych zależności w świece bez wiedzy o tym jak te zależności są zbudowane. Potrzebna mu jest wiedza o tym

Nie wszystkie religie świata przeszły przez wszystkie etapy rozwoju i uświęcania poszczególnych sfer życia. Różnorodność hierofanii bierze się z ich występowania w różnych miejscach.

Dialektyka hierofanii zakłada jakiś wybór tego, co jest hierofanią (czymś innym), objawiającym coś innego.

Tabu i ambiwalencja sacrum. Sacrum odpycha i przyciąga (tremendum et fascinas). Tabu to to co przez swoją świętość jest zakazane lub w jakiś sposób zagraża porządkowi kosmosu.

Wszystko co istnieje posiada mana. Tym bardziej posiadają go zjawiska, przedmioty, ludzie, zwierzęta które są lepsze od innych.

Hierofanie mają charakter historyczny. Istnieją w określonym czasie w określonej formie. Nie oznacza to że hierofanie nie mogą być ekumeniczne.

Traktat o historii religii.

Anty redukcjonistyczna metoda.

 

Cel badawczy: religia jako religia, niezredukowana do innych zjawisk "Skala tworzy zjawisko"

 

Założenie wszystkie jednostkowo występujące hierofanie mają rys wspólny.

 

Metoda: porównawcza. Badanie poszczególnych elementów przed zdefiniowaniem tego czym jest religia - prowokacja czytelnika do refleksji.

 

Zakres - ograniczony

 

Metoda: porównawcza - dziesiątki jednostkowych przykładów.

 

Z pewnością nie daje się ponieść już istniejącą a nieodpowiadającym faktom teoriom.

 

Tworzy nowe pojęcia i je wyjaśnia. Wydobywa zjawiska z doświadczenia ludzkiego, a nie z struktur abstrakcyjnych.

 

Przyjmuje perspektywę historyczną o tyle o ile czerpie przykłady z różnych epok. Nie ujmuje jednak zjawisk dynamicznie - wyjątek - ikonoklazm i idolatria.

 

Brakuje pogłębionej analizy jednego zjawiska. Są raczej gotowe ramy teoretyczne, które zapełnia się przykładami by je udowodnić.

 

Sacrum i profanum - sacrum jako to co najistotniejsze w religii.

 

1. Każda jednostkowa hierofania jest zakorzeniona w historii. Ma jednak element wspólny - samą sakralność.

2. Niektóre hierofanie pozostały jednostkowe lub lokalne, niektóre stały się ogólnoświatowe.

 

1. Problemy metodologiczne: pozorne

   • Fragmentaryczność materiałów - realny

   • Wnioskowanie na temat całości religii na podstawie badań jednostki, przede wszystkim kapłana. - fałszywy - to nie są badania socjologiczne - jednostka może być nośnikiem treści ogólnych.r3

   • Mity symbole itp. Stanowią żywe skamieliny na podstawie których można odtworzyć nieraz cały system.

 

1. Różnorodność hierofani

   • Elitarne i ludowe

   • Symboliczne i rytualne

Można tą różnorodność przezwyciężyć. - wszędzie odwoływanie się do ogólnego sacrum, a także dostrzeżenie, że nie trzeba znać zasad sformalizowanych magii sympatycznej by zrozumieć zachowanie czarownicy.

 

1. Wielorakość hierofanii.

2. Hierofania to każdy dokument (ryt, symbol, obyczaj, bóstwo) traktowany jako przejaw sacrum w świecie myśli tych, którzy hierofanii doznali.

3. W ciągu historii hierofanią stawały się najróżniejsze przedmioty, można założyć, że prawie wszystkie znane człowiekowi przedmioty (zwierzęta, rośliny, narzędzia itp.) W jakimś miejscu i w jakimś czasie były hierofanią.

 

Dialektyka Hierofanii

 

1. W jednym miejscu i jednym czasie tylko część przedmiotów to hierofanie. Hierofania opiera się na różnicy względem tego co świeckie. W różnych kulturach co innego decyduje o wyróżnieniu przedmioty sakralnego.

 

1. Tabu i ambiwalencja sacrum

   • To co świeckie jest jednocześnie sakralne - wcielenie

   • Tabu to co skalane

   • Szamanami zostają święci

1. Mana - moc posiadana przez ludzi i przedmioty, otrzymana przez istoty wyższe - (nie można mówić o osobowości czy nieosobowości bóstwa.

1. Struktura hierofanii

   • Nie wszystkie kratofanie to hierofanie

   • Hierofanie i kratofanie nie wyczerpują przeżycia religii pierwotnej.

   • Ikonoklazm i idolatria

1. Rewaloryzacja hierofanii

1. Złożoność "pierwotnego" zjawiska religijnego

1. Sakralność nieba

1. Australijskie bóstwa nieba

1. Bóstwa niebiańskie u Andamańczyków

1. Deus Otiosus