Wzory uczenia się. Strategie nauczania.
1. Wzory behawioralne.
Ujmują one uczenie się w kategoriach reakcji zwrotnej na bodźce zewnętrzne i modelowania obserwowanych zachowań innych osób.
Wyróżniamy tu :
• Strategię nauczania bezpośredniego, opartego na pokazie i ćwiczeniach w wykonywaniu określonej czynności,
• Strategię nauczania programowanego,
• Symulację – wywodząca się z cybernetyki psychologicznej.
Strategie te opierają się na założeniu, że ludzie w różnych sytuacjach zmieniają swoje zachowanie w zależności od informacji dostarczanych przez otoczenie.
Działania edukacyjne mają za zadanie konstruowac środowisko dostarczające informacji zwrotnych pokazujących skutki zachowań, odczuwania efektów podjętych decyzji i w ten sposób wpływającego na zmianę zachowania.
Są one przydatne przy uczeniu się wąskich umiejętności i przyswajaniu wiedzy o charakterze biernym, wprowadzania reguł porządkowych w klasie, podtrzymywaniu samokontroli uczenia się . Są łatwe, nieskomplikowane.
2. Wzory procesualno – poznawcze. Strategie przyswajania , przetwarzania i produkowania informacji.
Uczenie polegające na przyswajaniu i rozumieniu dotyczy wiedzy deklaratywnej ( wiem, że...). Zapamiętywaniu i zrozumieniu służy umiejętne podanie treści nauczania. Uporządkowanie materiału polega na wydzieleniu tematów, wyróżnieniu idei, ukazaniu związków i zależności.
Zapamiętywanie a mnemotechniki: są to strategie wspomagające zapamiętywanie materiału, który wydać się może na początku bezsensowny. Istotne jest w nich znalezienie i poddanie wizualizacji tzw. słów kluczy.
Mnemotechniki można stosować w nauczaniu różnych treści, z różnych przedmiotów, dziedzin edukacji i na wszystkich jej stopniach.
Uczenie się pojęć.
Strategia od reguły do przykładu – nauczyciel podaje, omawia definicję a potem przykłady,
• Strategia od przykładu do reguły – uczniowie najpierw badają przykłady a potem omawiają atrybuty i definicje,
• Metoda indukcyjna – wymaga od ucznia, aby sam zdecydował jakie informacje posłużą mu do definiowania. Wyróżnia się tu następujące etapy : gromadzenie i prezentowanie danych, badanie i sporządzanie listy danych, pierwsze próby klasyfikacji, kolejne próby klasyfikacji, stawianie i weryfikacja hipotez.
Kreślenie map poznawczych.
Strategia ta polega na przedstawianiu informacji tekstowej w postaci graficznej. Prezentacja tych informacji i zależności między nimi przypomina mapę. Uczniowie przystępujący do analizy mogą za ich pomocą przeszukiwać dane, określać zachodzące między nimi zależności.
Uczenie się przez dociekanie a rozmowy w klasie.
Pozycja dyskursu werbalnego w edukacji od zawsze jest wysoko. Język mówiony jest dla uczniów narzędziem komunikowania tego, co wiedzą i nadawania znaczeń na podstawie nowo poznanej wiedzy.
• Strategia stawiania pytań: kierowanie pytań do uczniów – spełnia zadanie gdy nauczyciel stawia pytania stymulujące do samodzielnego myślenia. Stawianie pytań przez uczniów – jest dziś uznawane za umiejętność ważniejszą niż udzielanie odpowiedzi na pytania.
• Strategia dyskusji – rozmowa uczniów i nauczyciela na temat treści nauczania, może rozwijać myślenie, pobudzać do nauki, uczyć komunikowania się.
Kompetentne słuchanie:
• Słuchanie interaktywne
• Reaktywne
• Wybiórcze
• Doceniające
3. Całościowe uczenie się .Strategie wspierania rozwoju osobowego.
• Strategia integracji emocjonalnych i intelektualnych stron rzeczywistości.
Przedstawiciele pedagogiki Gestalt – człowiek formuje swą tożsamość przez interakcje ze społeczeństwem. :Interakcje te zwane kontaktem, polegają na twórczym, obustronnym dopasowaniu między organizmem a otoczeniem.
• Uczenie się z doradcą : Emanacja ciepła i zaufania do uczniów jako osób uczących się, empatyczne zrozumienie, ukazywanie związku między demonstrowaną przez uczniów postawą poznawczą a ich samorealizacją.