UCZENIE SIĘ
Definicja uczenia się.
Uczenie się, proces zdobywania i gromadzenia doświadczeń, w wyniku czego powstają nowe formy zachowania się i działania lub następuje modyfikacja zachowań i działań wcześniej nabytych. Wskutek uczenia się opanowany zostaje cały system wiadomości, umiejętności, nawyków, przyzwyczajeń, przekonań. Terminu uczenie się używa się zarówno w znaczeniu wąskim - dla określenia świadomego i zamierzonego zdobywania wiadomości i umiejętności, jak i w znaczeniu szerokim - dla określenia zarówno uczenia się zamierzonego, jak i nie zamierzonego (mimowolnego).
Warunkowanie klasyczne.
Polega na zasadzie: bodziec- reakcja.
Poprzez warunkowanie klasyczne jednostki uczą się przewidywać pojawianie się ważnych wydarzeń i przygotować się na nie.
Bodziec, który bez uczenia się wywołuje reakcję organizmu nazywamy bodźcem bezwarunkowym, wrodzoną reakcję organizmu zaś- reakcją bezwarunkową lub odruchem bezwarunkowym.
Bodziec, który w wyniku podawania go z bodźcem bezwarunkowym nabrał zdolności wywoływania reakcji określa się jako bodziec warunkowy, a reakcję przez niego wywołaną jako reakcję warunkową lub odruch warunkowy.
Warunkowanie instrumentalne.
Teoria warunkowania opiera się na tzw prawie efektu Thordike'a (1913) głoszącym, że zachowanie, które prowadzi do przyjemnych konsekwencji, wykazuje tendencje do ponownego pojawienia się w tych samych warunkach, podczas gdy zachowanie pozbawione pozytywnych skutków zanika.
Thordike uważał, że warunkowanie instrumentalne jest w zasadzie metodą uczenia się metodą prób i błędów.
Wzmocnienie pozytywne występuje na skutek nagrody. Przyjemny bodziec powoduje chęć powtarzania reakcji, która go spowodowała.
Wzmocnienie negatywne- taka reakcja organizmu (np. człowieka), która ma na celu uniknięcie jakiegos problemu czy przykrego zdarzenia. Jest często skutkiem kary. Często jednak okazuje się, że kara nie zapewnia powstania wzmocnienia negatywnego, może za to spowodować inne niepożądane skutki uboczne:
generalizację hamowania
zaburzenia emocjonalne
unikanie źródła kary
wzmocnienie pozytywne na skutek procesu uczenia się.
Skuteczność kary.
Kara- taka konsekwencja zachowania, która zmniejsza prawdopodobieństwo pojawienia się tego zachowania w przyszłości, w podobnych warunkach.
Kiedy kara jest skuteczna?
Adekwatność
Konsekwencja
Sprawiedliwość
Kara nie może stać się nagrodą
Wyuczona bezradność Seligmana
Wyuczona bezradność-to utrwalenie przekonań o braku związku przyczynowego między własnym działaniem (reakcją), a jego konsekwencjami (wzmocnieniem). Termin został wprowadzony do psychologii przez Martina Seligmana w 1972.
zachowanie- rezultat;
ludzie z wyuczoną bezradnością mają problem z powyższą relacją;
przeświadczenie, że ze względu co zrobię efekt i tak będzie taki sam;
występuje zazwyczaj w przemocy, nauce, depresji, szukaniu pracy itp.
Teoria umiejscowienia poczucia kontroli LOC (Rotter)
Poczucie kontroli-interpretacja zdarzeń;
Kontrola wewnętrzna-wszystko zależy ode mnie
Kontrola zewnętrzna-odpowiedzialność jest w innych czunnikach
Teoria umiejscowienia poczucia kontroli dotyczy subiektywnie odczuwanego ulokowania sprawstwa zdarzeń. Rotter twierdzi, że ludzie uczą się w ciągu życia wierzyć, że ich losem kierują oni sami, bądź też że kierują nim czynniki od nich samych niezależne. W związku z tym teoria ta umieszcza ludzi na (jednomodalnym) kontinuum z dwoma biegunami.
Osoby o wewnętrznym umiejscowieniu kontroli (internaliści) mają przekonanie, że ich życiem i ważnymi zdarzeniami sterują oni sami. Żywią przekonanie, że przede wszystkim od ich własnych wysiłków, pracy, osobistego wpływu zależy to, co ważnego przydarza się im w życiu.
Osoby o zewnętrznym umiejscowieniu kontroli (eksternaliści) żywią przekonanie, że życiem sterują czynniki niezależne od ich świadomego, celowego i zamierzonego wpływu (niekoniecznie muszą to być czynniki zewnętrzne!) - los, przeznaczenie, Bóg, nieświadomość, choroba, szczęście itd.
Do mierzenia poczucia umiejscownienia kontroli służy kwestionariusz Rottera. Zawiera on między innymi takie sformułowania do wyboru:
"W dłuższej perspektywie ludzie zdobywają sobie poważanie, na jakie zasługują na tym świecie" albo "Niestety ludzie wiele warci niezależnie, jak bardzo by się starali, przechodzą przez świat niezauważeni".
"To co mnie spotyka zawdzięczam przede wszystkim sobie" albo "Czasami mam wrażenie, że moja kontrola nad biegiem własnego życia jest niedostateczna".
"Zwykły obywatel może mieć wpływ na decyzje podejmowane na szczeblu rządowym" albo "Tym światem kieruje grupa osób posiadających władzę i zwykli ludzie mają tu niewiele do powiedzenia".