Anafilaksja

Reakcje anafilaktyczne występują rocznie u 10 na 10 000 osób. 10% z nich to reakcje ciężkie, spośród których 1% kończy się zgonem. Według definicji stworzonej w 2001 r. przez grupę naukowców, anafilaksja to ciężka zagrażająca życiu systemowa lub uogólniona, natychmiastowa reakcja nadwrażliwości po powtórnym kontakcie z czynnikiem, który był uprzednio dobrze tolerowany. Definicja ta nie podkreśla konieczności udziału podłoża immunologicznego.

Do czynników najczęściej wywołujących reakcje anafilaktyczne należą:

- białko obcogatunkowe (zwierzęce, zawarte w szczepionkach, krwi i preparatach krwiopochodnych)
- pokarmy (ryby, krewetki, orzechy, owoce)
- jady owadów żądlących,
- leki i proste związki chemiczne (np. dekstran, antybiotyki, witaminy, cytostatyki, NLPZ, opiaty, środki zwiotczające),  
- lateks, toksyny,
- środki konserwujące, 
- wysiłek fizyczny,
- oziębienie.

W USA najczęstszym czynnikiem wywołującym reakcje anafilaktyczną są antybiotyki betalaktamowe.

Aż w około 30% przypadków czynnik wywołujący anafilaksję pozostaje nieznany. Mamy wtedy do czynienia z anafilaksją idiopatyczną. Manifestuje się ona pokrzywka, obrzękami naczynioruchowymi, skurczem oskrzeli a nawet wstrząsem.

AMERYKAŃSKA KLASYFIKACJA REAKCJI ANAFILAKTYCZNEJ

Należy pamiętać, że obraz wstrząsu anafilaktycznego nie zależy od czynnika wywołującego. Ważne jest jednak wczesne wychwycenie objawów zwiastujących wystąpienia wstrząsu: nagłe zaczerwienienie skóry twarzy z uczuciem gorąca i pieczenia, pokrzywka i obrzęk naczynioruchowy, nudności, wymioty i biegunka i wymioty, chrypka, stridor krtaniowy, duszność, hipotonia, tachykardia, zaburzenia świadomości. Amerykańscy naukowcy stworzyli 4-stopniową klasyfikację reakcji anafilaktycznej w przypadku uczulenia na jad owadów:

I o - świąd, pokrzywka, niepokój, nudności; 
II o - obrzęk naczynioruchowy, chrypka, wymioty, bóle brzucha, biegunka, zawroty głowy; 
III o - duszność, „granie w piersiach”, dysartria, dysfagia, lęk zamroczenie; 
IV o - spadek ciśnienia tętniczego, utrata świadomości, sinica, bezwiedne oddane stolca i moczu. 

.............................................

• Pierwszym lekiem z wyboru w leczeniu wstrząsu anafilaktycznego jest adrenalina. Podaje się ją drogą domięśniową lub podskórną w wodnym roztworze w rozcieńczeniu 1:1 000 w dawce od 0,2 do 0,5 ml co 5 minut (jeśli to konieczne). Możliwe jest jednak skrócenie tych odstępów. W celu wypełnienia łożyska naczyniowego i zapewnienia dostępu żylnego należy podjąć decyzję o przetaczaniu płynów. 

• wykonywanie testów skórnych metodą punktową jest bezpieczniejsze od metody śródskórnej,

• w trakcie wstrząsu anafilaktycznego w ciągu 10 minut dochodzi do przemieszczenia 50% krwi poza łożysko naczyniowe (w wyniku zwiększonej przepuszczalności naczyń),

• uważa się, że domięśniowe wstrzyknięcie adrenaliny w udo zapewnia szybsze wchłanianie i wyższe stężenie adrenaliny w osoczu w porównaniu ze wstrzyknięciami domięśniowymi w ramię.

• ..........

---