PATOMORFOLOGIA - PATOLOGIA UKŁADU ROZRODCZEGO ŻEŃSKIEGO cz. 2 I MĘSKIEGO
ŁAGODNY ROZROST PROSTATY
etiologia:
testosteron → 5α-reduktaza → DHT (dihydrotestosteron) → rozrost prostaty
DHT działa na receptory DHT uprzednio uwrażliwione przez 17β-estradiol
morfologia:
makroskopowo: guzki nie otorebkowane lecz dobrze odgraniczone
lokalizacja: część okołocewkowa, płaty: środkowy i boczne
mikroskopowo:
proliferacja nabłonka (torbielowato rozdęte gruczoły, brodawkowate wpuklenia)
proliferacja tkanki podścieliska
proliferacja mięśni gładkich
ogniska metaplazji płaskonabłonkowej
drobne ogniska zawałowe
zwężenie cewki moczowej!
przebieg kliniczny: (objawy u 50% ♂ w 60 r.ż.)
ucisk cewki moczowej - dysuria - utrudnienia w oddawaniu moczu
zatrzymanie moczu w pęcherzu moczowym
zmiany w pęcherzu: poszerzenie, przerost, beleczkowanie, uchyłki, zapalenie pęcherza
zmiany nerkowe: infekcje (głównie pyelonephritis), wodonercze
nie jest to stan przedrakowy! (PIN jest)
CARCINOMA PROSTATAE
najczęstszy ca u ♂ (przed rakiem płuca), drugi pod względem śmiertelności
występowanie:
5 dekada życia - 10% ♂
9 dekada życia - 60% ♂
wyjątkowo rzadki u mieszkańców Azji
rak hormonozależny (testosteron)
makroskopowo:
strefa obwodowa, część tylna
ziarnisty, twardy, sporadycznie miękki
szerzenie lokalne: pęcherzyki nasienne, podstawa pęcherza moczowego
staging:
postać ukryta
postać makroskopowa ograniczona do prostaty
poza prostatą ale bez odległych przerzutów
odległe przerzuty
lubi dawać przerzuty do kości (zwłaszcza kręgosłupa) - osteoblastyczne!
A, B - chirurgia + radioterapia (dobre rokowanie, zwłaszcza po usunięciu prostaty)
C, D - hormonoterapia (kastracja farmakologiczna i chirurgiczna)
grading = skala Gleasona, ocenia:
wygląd cewek gruczołowych
anaplazję komórek gruczołowych
sposób wzrostu cewki
NOWOTWORY JĄDRA (więcej na ćwiczeniu nr 5 z nowotworów, III rok)
SEMINOMA
nowotwór złośliwy pochodzenia germinalnego
klasyczny
anaplastyczny
spermatocytowy (u starszych, lepiej rokuje, wrażliwy na rtg)
przerzuty drogą limfy → LN okołoaortalne
CA EMBRYONALE
bardzo złośliwy, źle rokuje
szybko daje przerzuty drogą krwi
wylewy krwotoczne, torbielowate przestrzenie (zatoka Duvala)
u młodszych ♂
w postaci mieszanej często z teratoma = teratocarcinoma
NOWOTWORY JAJNIKA (więcej na wykładzie)
Czynniki ryzyka:
genetyczne (BRCA1, BRCA2, p53, c-erb B-2 / HER2)
płodność
wiek
dysgenezja gonad
Granuloma cell tumor = błoniak ziarnisty
potencjalnie złośliwy (25%)
przerzuty i wznowy nawet po 20 latach
wrażliwy na promieniowanie
dobre rokowanie
Dysgerminoma
złośliwy, pochodzenia germinalnego
u młodszych, promienioczuły
GUZY JĄDRA (ćwiczenia III rok)
germinalne (z komórek rozrodczych) ze sznurów płciowych (sex cord stromal tumors)
1 rodzaj utkania histologicznego leydigioma
seminoma sertolioma
seminoma spermatocyticum granulosa cell tumor
ca embryonale mieszane
yolk sac tumor (guz pęcherzyka żółtkowego)
polyembryoma
choriocarcinoma (kosmówczak)
teratoma niezróżnicowane
maturum
immaturum
z transformacją złośliwą
mieszane
teratocarcinoma
choriocarcinoma + inne
inne
GUZY GERMINALNE
0,15% zgonów z powody nowotworów wśród mężczyzn (10%)
2 / 100 tys. w USA, wiek 15-34 lata
predyspozycje:
wnętrostwo 10%
zaburzenia genetyczne
dysgenezja gonad 25%
SEMINOMA
typowy 85% (radioterapia)
anaplastyczny 10%
spermatocytowy 6% (> 65% dobre rokowanie)
płaty jednakowych komórek, delikatne pasma tkanki łącznej
naciek z limfocytów / ziarniniaki
duże okrągłe komórki, wyraźne granice międzykomórkowe, jasna cytoplazma
centralnie hiperchromatyczne jądro komórkowe, widoczne jąderko
SEMINOMA SPERMATOCYTICUM
3 typy komórek → średnie (najliczniejsze)
→ małe - spermatocyty
→ olbrzymie
CARCINOMA EMBRYONALE
martwica, wylewy krwotoczne
tworzy struktury: gruczołowe, cewkowe, pęcherzykowe, brodawczakowate
lite pola → niskozróżnicowany
ATYPIA (oznacza, że guz rośnie szybko i nie zdąży się zróżnicować)
nieostre granice komórkowe, dużo mitoz, komórki olbrzymie
TERATOMA
Maturum → łagodny - dojrzałe elementy (nerwy, mięśnie, chrząstka, tarczyca, nabłonek...) = wszystkie 3 listki zarodkowe
Immaturum → złośliwy - niedojrzałe elementy
charakterystyczny dla jajnika, jądra, śródpiersia
ma torebkę i wielokomorową budowę
w jajniku bardzo częsty, zawiera tu łój, włosy, czasem zęby, nabłonek jelita, oskrzeli
YOLK SAC TUMOR = endodermal sinus tumor
częsty u niemowląt i dzieci
u dziewczynek w pochwie i przestrzeni zaotrzewnowej, u chłopców w przestrzeni zaotrzewnowej
przestrzenie wyścielone nabłonkiem sześciennym
brodawki, lite sznury komórek
ziarnistości z AFP (α-fetoproteina) (marker również w raku jelita grubego i w hepatoblastomie)
złe rokowanie
Staging guzów jądra:
I° - tylko jądro
II° - węzły chłonne okołoaortalne (poniżej przepony)
III° - węzły chłonne powyżej przepony lub inne niż zaotrzewnowe
LEYDIG CELL TUMOR
wiek 20-60 lat
produkuje hormony → ginekomastia (estrogeny!) i przedwczesne dojrzewanie
90% łagodnych
cytoplazma komórek → krystaloidy Reinkego
ANDROBLASTOMA = Sertoli cell tumor
produkuje hormony → ginekomastia
90% łagodnych
1