Jan Matejko

Jan Matejko to najwybitniejszy przedstawiciel polskiego malarstwa historycznego XIX wieku. Urodził się 24 czerwca 1838 roku w domu przy ul. Floriańskiej 41 w Krakowie jako dziewiąte z jedenaściorga dzieci Franciszka Matejki i Joanny Karoliny, która pochodziła z ewangelickiej rodziny Rossbergów. Matejko uczył się w szkole św. Barbary, gimnazjum św. Anny, której nie ukończył. Mimo tego został przyjęty do klasy malarstwa w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych (1852), gdzie uczył się pod kierunkiem Wojciecha Kornelego Stattlera oraz Władysława Łuszczkiewicza - malarza, historyka sztuki, pedagoga. Szybko dał się poznać jako jeden z najzdolniejszych uczniów. Po ukończeniu Szkoły Sztuk Pięknych, wyjechał na stypendium do Monachium (1857 - 1858), potem do Wiednia (1860). Zafascynowany był historią Polski, którą poznawał studiując książki udostępniane mu przez brata Franciszka, historyka, doktora prawa, pracownika Biblioteki Jagiellońskiej. Był świadkiem wielu przełomowych wydarzeń historycznych - wcielenia do Austrii Rzeczypospolitej Krakowskiej w 1846 roku, Wiosny Ludów w 1848 roku, a potem Powstania Styczniowego w roku 1863. Upadek Powstania silnie wpłynął na jego twórczość. W obranym przez siebie programie artystycznym postanowił nie tylko zilustrować dzieje Ojczyzny, ale przede wszystkim, zanalizować przyczyny jej upadku, aby wyciągnięte wnioski posłużyły w terazniejszości i na przyszłość. Tak powstały najsłynniejsze kompozycje Matejki, a stworzona w nich sugestywna wizja historii Polski oddziałuje od ponad stu lat na świadomość Polaków: Stańczyk, Kazanie Skargi, Reytan - Upadek Polski, Unia Lubelska, Stefan Batory pod Pskowem, Kopernik, Dzwon Zygmunta, Bitwa pod Grunwaldem, Hołd Pruski, Sobieski pod Wiedniem, Wernyhora, Kościuszko pod Racławicami, Dzieje Cywilizacji w Polsce. Matejko, najbardziej znany i popularny polski malarz, jest autorem ponad 320 obrazów olejnych, głównie o tematyce historycznej, portretów oraz kilku tysięcy rysunków i akwarel.Po lewej,autoportret artysty. Dnia 1 listopada 1893 roku, w wieku 55 lat, zmarł Jan Matejko w swym domu przy ulicy Floriańskiej. 7 listopada odbył się uroczysty pogrzeb z udziałem mieszkańców miasta i licznych delegacji. Po nabożeństwie w kościele Mariackim, przy wtórze Dzwonu Zygmunta, kondukt żałobny podążył na miejsce wiecznego spoczynku Mistrza na Cmentarzu Rakowickim.

---