Aktorzy globalizacji:

Państwa narodowe

Organizacje ponadnarodowe charakteryzujące się tym, że:

• formalnie nie reprezentują państw członkowskich ( a organizację jako całość);

• podejmują decyzje większością głosów we wszystkich instytucjach;

• organy takiej organizacji są upoważnione do przyjmowania aktów o charakterze wiążącym;

• akty prawne i decyzje podjęte przez taką organizację mają skutek wiążący w stosunku do jednostek fizycznych i osób prawnych

• decyzje podjęte przez taką organizację mają skutek wiążący w stosunku do jednostek fizycznych i osób prawnych

• porządek prawny organizacji ustanawiany jest na poziomie traktatów i prawa powstającego w oparciu o owe traktaty

• istnieją instytucja sądowa w ramach organizacji, która rozstrzyga o ważności decyzji i aktów prawnych przyjętych przez organizację oraz ocenia wypełnianie zobowiązań przez państwa członkowskie

Organizacje międzynarodowe - wśród których wyróżnia się międzynarodowe organizacje rządowe /IGO (International Governmental Organizations),których członkami są suwerenne państwa, reprezentowane na poziomie rządów - np. ONZ, NATO, MFW, BŚ/ i międzynarodowe organizacje pozarządowe /(INGO - International Non-Governmental Organizations/.W przypadku INGO mamy do czynienia z organizacjami, których powstanie nie jest konsekwencją umowy międzynarodowej; ich członkami są osoby fizyczne lub prawne, które mają międzynarodowy zasięg działania (co najmniej 3 państwa). Do mających zasięg światowy organizacji pozarządowych należą np. Amnesty International, Transparency International, Lekarze bez Granic. Choć nie obejmują rządów krajów, w których prowadzą działania to ich decyzje są często dla rządów b. istotne (raporty AI, TI).

Organizacje transnarodowe (TNO - Transnational Organizations), których działania dokonywane są poza narodowymi granicami państw i które nie są kontrolowane przez centralne organy państw i rządów ds. polityki zagranicznej. Posiadają osobowość prawną i podejmują przedsięwzięcia wykraczające poza granice jednego kraju. Zalicza się tu przede wszystkim korporacje transnarodowe, które cechują:

• suwerenność polegająca na tym, iż podejmują decyzje strategiczne w pewnym stopniu niezależne od interesów państw, na terenie których realizują inwestycje.

• złożoność - pojęcie to odnoszone jest przede wszystkim do działalności produkcyjno-handlowej, która jest prowadzona w wielu różnych krajach, w niezależnych przedsiębiorstwach i dotyczy zarówno struktur organizacyjnych, produkcyjnych jak i przestrzennych;

• rozproszenie geograficzne i produkcyjno - handlowe, co oznacza, że istnieją na kilku kontynentach, w krajach o znaczących rynkach oraz będących terenem ekspansji głównych konkurentów;

• specjalizacja w zakresie produkcji dóbr lub podzespołów pod kątem popytu kraju zlokalizowania inwestycji lub rynku światowego

• zdolność przeprowadzania wielu operacji jednocześnie na różnych rynkach, w celu wykorzystania różnic ekonomicznych (w cenach, w warunkach produkcji, zasobach, w regulacjach podatkowych);

• zdolność elastycznego organizowania i koordynowania procesów produkcyjno-handlowych w skali ogólnoświatowej;

• globalna efektywność

Rola państwa narodowego w funkcjonowaniu organizacji ponadnarodowych, międzynarodowych ale i w odniesieniu do korporacji transnarodowych.

Areny globalizacji:

• ekonomiczna (rola BŚ i MFW); pole działania zarówno dla gospodarki o charakterze globalnym, jak i międzynarodowym; do końca lat 80. XX w. praktycznie nie obejmowała krajów dawnego bloku sowieckiego, dziś rzeczywiście globalna = ogólnoświatowa; zhierarchizowana;

• kulturowa- zhierarchizowana; problem komunikacji w języku innym niż angielski; jedynie muzyka i plastyka jako sztuki asemantyczne mają szanse na przebicie się; nie jest miejscem spotkania i dialogu głównych kręgów kulturowych świata ani tworzeniem nowej kosmopolitycznej jakości kulturowej powstającej z mieszania i przenikania się elementów z różnych kręgów kulturowych, a raczej ekspansywnym monologiem jednej tylko, euroatlantyckiej kultury w wydaniu rynkowym problem macdonaldyzacji kultury.

• polityczna - do 1989 r. miała 2 wyraźne centra; jest przestrzenią, w ramach której spotykają się różne podmioty polityczne. Działania niektórych aktorów tej areny mogą mieć globalny zasięg (i też skutki), ale dyktowane są głównie partykularnymi interesami narodowymi, a nie interesami całości - nie jest to więc przestrzeń funkcjonowania globalnej polityki, oderwanej od narodowych interesów, lecz raczej płaszczyzna stosunków międzynarodowych. Realnie rzecz biorąc najważniejszym podmiotem pozostają nadal państwa narodowe - „indywidualnie” ale i jako elementy składowe organizacji ponad- i międzynarodowych; zhierarchizowana; na arenie tej działają także międzynarodowe (globalne) organizacje pozarządowe (AI, TI), jak również międzynarodowe grupy nacisku, jednak ich działania mają charakter bardziej incydentalny niż systemowy.

• przestępczości zorganizowanej - związana przede wszystkim z obecną falą; zorganizowane grupy przestępcze działają zarówno ponad, jak i poniżej poziomu państwa narodowego; zhierarchizowana jednak w przypadku peryferie są włączone w główny nurt działalności w stopniu daleko większym, niż dzieje się to na pozostałych arenach globalizacji.

---