1.Przedstaw i wyjaśnij, w jakich sferach życia gospodarczego mechanizm rynkowy jest nieefektywny.
Zaczynając od mechanizmu rynkowego w sytuacji gdy jest on nieefektywny mamy do czynienia z rynkiem zawodnym, czyli takim który nie osiąga samoistnie optimum Pareto.
Przykładami takiej nieefektywności są:
a) Niedoskonała konkurencja, monopole - Może wynikać z działań podmiotów gospodarczych mających na celu ograniczenie konkurencji (Np. zmowy), bądź z istnienia tzw. naturalnych monopoli (Np. koleje - istnienie jednej linii kolejowej na danym, obszarze wyklucza powstanie konkurencji). W obu przypadkach interwencja państwa czy to uniemożliwiająca zmowy, czy nakładająca ograniczenia wysokości cen w przypadku monopoli naturalnych może mieć pozytywny skutek.
b) Negatywne efekty zewnętrzne - To konsekwencje działalności ekonomicznej podmiotów gospodarczych, które wpływają na sytuację innych osób, a nie są ujęte w cenach.( Producent przerzuca część kosztów na osoby trzecie) Np. emisja trujących gazów do atmosfery. Producent ponosi jedynie koszty produkcji stali, a społeczeństwo ponosi koszty w postaci zanieczyszczonego powietrza. Jednocześnie huta nie płaci społeczeństwu odszkodowania za zanieczyszczenie powietrza.
c) Brak zainteresowania dziedzinami działalności w sferze tzw. dóbr publicznych. - nikogo nie można wyłączyć z ich konsumpcji (są albo dostępne dla wszystkich, albo dla nikogo. konsumpcja dobra przez jedną osobę nie zmniejsza możliwości konsumpcji przez innych Jako przykład najczęściej wymieniane jest bezpieczeństwo zapewniane przez wojsko czy policję, czy światło latarni morskiej. Ponieważ nie można wykluczyć nikogo (np. tego, który nie zapłacił) z użytkowania dobra, więc istnieje duża pokusa nadużycia.
d) Niedoskonałość informacji- Pojęcie to oznacza sytuację w której jedna ze stron posiada więcej informacji, niż druga. Może tak być w sytuacji, gdy klient nie jest w stanie w pełni ocenić jakości towaru przez co dokonuje nietrafnych zakupów (np. przypadku zakupu używanych samochodów). Drugim ważnym polem w którym ujawnia się asymetria informacji są ubezpieczania i możliwe nadużycia z tym związane.
2. Posiłkując się szkołami makroekonomii, podaj argumenty dotyczące roli państwa we współczesnej gospodarce.
Merkantylizm- państwo powinno wspomagać gospodarkę wprowadzając cła
Rewolucja przemysłowa- ekonomiczna rola państwa rozwija rodzaj rynku, nie ma barier społecznych-wejść.
Klasycyzm- państwo ma stworzyć prawo i organizacje które będą go przestrzegać
Keynesizm- trzeba wymusić na monopolach aby zwiększały produkcję a nie ceny, trzeba zwiększyć popyt aby było możliwe inwestycje.
Monetaryzm- nie można ingerować w gospodarkę, trzeba utrzymać pieniądz w równowadze.
Szkoła Ekonomii- państwo nie powinno ingerować- powinno zachęcać.
3. Na jakim stanowisku i dlaczego stoją etatyści jeśli chodzi o rolę państwa we współczesnej gospodarce.
Państwo według nich powinno aktywnie uczestniczyć w życiu gospodarczym, dbać o równomierny rozwój i sprawiedliwy podział dochodu narodowego.(Ingeruj w gospodarkę). Może tego dokonywać, korygując mechanizm rynkowy w mniejszym lub większym zakresie. Nie musi to jednak oznaczać rezygnacji z gospodarki rynkowej i przejścia do gospodarki planowej - socjalizmu. Te mniej rynkowe metody wiążą się z upaństwawianiem (nacjonalizacją) przedsiębiorstw tak, że państwo staje się poważnym (czasem głównym) dostawcą dóbr i usług. Zasięg nacjonalizacji jest odmienny w różnych krajach, lecz dotyczy on przede wszystkim przemysłu ciężkiego, wydobywczego, energetyki, transportu itp. Państwowe (całkowicie lub częściowo) są często także ochrona zdrowia i szkolnictwo. Państwo staje się pracodawcą dla wielu milionów pracowników, w swoich decyzjach nie może kierować się więc wyłącznie kryterium maksymalizacji zysku.
Długie utrzymanie bezrobocia to za duży koszt, problem z dobrami publicznymi, ingerencja w dostęp do opieki zdrowotnej i
edukacji. Brak takiej ingerencji powoduje że popyt nie będzie wykorzystywany. Ingeruje wtedy gdy koszty ingerencji są niższe niż koszty nieingerencji.
Prowadzi to do przerostów zatrudnienia, podnosi koszty, a tym samym osłabia konkurencyjność i tempo wzrostu dochodu narodowego. Do monstrualnych rozmiarów rozrasta się biurokracja, której najważniejszym celem jest udowodnienie zasadności jej istnienia
Małe zaangażowanie państwa w gospodarkę (np. w USA) sprawia, że państwa te są bogatsze, rozwijają się szybciej, ale występuje w nich wielkie zróżnicowanie w podziale dochodu, istnieją znaczne sfery nędzy i ubóstwa, utrudniony jest dostęp do opieki medycznej i szkolnictwa, poważnym problemem jest przestępczość. Z drugiej strony w państwach opiekuńczych (np. w Skandynawii) dochód jest dzielony bardziej równomiernie (bogaci płacą wysokie podatki) i każdy człowiek ma pewność, że nigdy nie znajdzie się bez środków do życia, co z kolei sprawia, że niektórzy nigdy nie pójdą do pracy i żyją z zasiłków socjalnych.
-Państwo powinno aktywnie ingerować w gospodarkę, każda gospodarka rozwija się cyklicznie( ingeruje się żeby zmniejszyć wahania), współczesna gospodarka od kiedy pojawiły się monopole dąży do monopolizacji, kapitał prywatny trafia do tych dziedzin z których jest szybki zwrot.
Główne argumenty- gospodarka rozwija się cyklicznie, kapitał prywatny inwestowany w dziedziny szybkiego zwrotu kapitału, dobra publiczne, podział wytworzonych dóbr i usług.
4. Antyetatyści swoje stanowisko udowadniają kosztami ingerencji. Wyjaśnij na czym one polegają i w jaki sposób można je ewentualnie obniżyć.
Koszty rodzą się z efektu przy wprowadzeniu polityki ingerencji- Trzeba zbadać przyczynę wzrostu cen, trwa to do miesiąca, potem trzeba mieć akceptacje( izba niższa lub wyższa)- a gospodarka nie będzie czekać. Ingerują w gospodarkę politycy a nie ekonomiści. Przy zwiększaniu transferów wzrasta popyt, a ten pobudza gospodarkę ale potem produkcja zmniejsza się, a cena wzrasta. Dlatego musi powstać Niezależny Bank Centralny( od polityki). Można zle dobrać narzędzia do ingerencji(Np. powinna być wprowadzana polityka monetarna, a wprowadzono politykę fiskalną). Działamy najczęściej, aby osiągnąć cele w czasie krótkim, inaczej ingerujemy dla czasu krótkiego a inaczej dla czasu długiego. Ingerujemy aby poprawić gospodarkę wewnętrzną, ale to samo narzędzie może zaszkodzić na gospodarkę zewnętrzną, co przekłada się na spadek gospodarki. Każdy kraj robi rachunek ekonomiczny jeżeli pojawia się kryzys w gospodarce. Ingeruje się wtedy gdy koszty są mniejsze od kosztów braku ingerencji( jeżeli da się to wymierzyć to wtedy podejmuje się decyzję).Koszty braku ingerencji: bezrobocie lub inflacja lub oba na raz równocześnie, jeżeli koszty bezrobocia są wysokie to- 1) Narzędzia polityki monetarnej( pieniężnej), 2) Narzędzia polityki fiskalnej(budżetowej).
Główne koszty i sposoby ich obniżenia- ingerencja jest opóźniona w stosunku do procesów przebiegających na rynku, jest oparta na podstawowych danych makroekonomicznych, to co dobre ingeruje w czasie krótkim, nie ingeruje w czasie długim, najczęściej ingerują politycy, ingerujemy wtedy gdy koszty ingerencji są niższe od kosztów nieingerencji.
5.Jakich funkcji gospodarczych i dlaczego wymaga się od współczesnego świata.
a) Funkcja Alokacyjna- Prywatna własność tworzy największą efektywność oraz umożliwia lepsze i skuteczniejsze wykorzystanie zasobów, jednakże prywatyzacja pociąga za sobą duże koszty społeczne- głównie bezrobocie oraz problem dóbr publicznych. W dobie kryzysu można dostrzec jednak proces nacjonalizacji przedsiębiorstw oraz banków w celu ratowania ich przed bankructwem. Ogólnie rzecz ujmując alokacyjna funkcja państwa polega na podejmowaniu działań sprzyjających optymalnej alokacji zasobów gospodarczych.
b)Funkcja Stabilizacyjna- Polega na podejmowaniu działań mających na celu ograniczenie inflacji i bezrobocia, osiąganie i utrzymywanie w dłuższym okresie wysokiego tempa wzrostu gospodarczego, zmniejszenie amplitudy wahań koniunkturalnych, czyli zachowanie ogólnej równowagi rynkowej. Istnieją dwa zasadnicze rodzaje makroekonomicznej polityki państwa: - polityka fiskalna oraz - polityka monetarna .
c)Funkcja Redystrybucyjna- Rynek tak podzieli wytworzony kapitał że będzie garstka ludzi bogatych i większość biednych dlatego rząd ingeruje w ten podział, ponieważ rynek nigdy nie stworzy klasy średniej. Trzeba tak dokonać tej ingerencji aby powstała klasa średnia. Tak więc funkcja państwa obejmuje działania w sferze zabezpieczenia społecznego oraz inne mające na celu zmniejszenie nierówności wynikających z działania czynników rynkowych w zakresie majątkowym i dochodowym.
6. Posiłkując się stanowiskiem J.Kornaia, wytłumacz która sfera i dlaczego pozwala na efektywniejszą ingerencję państwa w życie gospodarcze.
Sfera Realna( zasobowa) - procesy materialne, fizyczne. Należy do nich produkcja( włącznie z transportem, magazynowaniem, usługami materialnymi itd.), konsumpcja i obrót.- cały majątek produkcyjny i ziemia.
Sfera Regulacyjna( informacyjna)- procesy myślowe. Należy do nich postrzeganie, przekazywanie i przetwarzanie informacji, przygotowanie i podejmowanie decyzji. Działa by podmiot gospodarczy wiedział, że rodzaj polityki gospodarczej nie zmieni się w czasie roku budżetowego. Jest ona więc bardziej efektywna niż sfera relna.
7. Pokaż, jakie zagrożenie dla gospodarki może wywołać ingerencja państwa.
-Pojawienie się stanów nierównowagi na rynku(destabilizacja rynku) w wyniku działalności państwa
-Zniekształcone informacje gospodarcze(Im większy zakres państwowych regulacji, tym bardziej zniekształcone, mniej obiektywne są informacje)
-Zmniejszona elastyczność systemu gospodarczego wywołana biurokracją i usztywnieniem procesów decyzyjnych
-Wysokie koszty interwencjonizmu państwowego przy równocześnie niewielkiej skuteczności wielu działań
-Niereprezentatywność państwa
-Osłabienie bodźców związanych z rynkiem
-Ograniczenie wolności jednostki i hamowanie jego inicjatyw.
8. W jaki sposób rozwija się każda gospodarka, co jest tego przyczyną. Swoje stanowisko poprzyj odpowiednimi teoriami.
Każda gospodarka rozwija się poprzez długofalowy proces przemian dokonujących się w gospodarce. Obejmuje zarówno zmiany ilościowe( wzrost produkcji, zatrudnienia, inwestycji dochodów, spożycia) jak i jakościowe( zmiany organizacji społeczeństwa- wzrost poziomu efektywności, wzrost kwalifikacji siły roboczej, postęp techniczny, technologiczny,).
Uważam że nowe produkty, technologię i nowe rozwiązania często reformujące całą organizację państwa napędzają rozwój gospodarczy i zapewniają wynagrodzenie właścicielom kapitału a tylko w gospodarce rozwijającej się ma miejsce zysk. Ogólny proces rozwoju każdej gospodarki zawsze zakłócają występujące w niej cykle o różniej intensywności i długotrwałości dlatego dynamiczna gospodarka nigdy nie jest wolna od wahań w procesie rozwojowym. Ten optymizm związany z wprowadzeniem różnych innowacjami często narusza naszą równowagę- którą przywraca dopiero kryzys.
9. Co było przyczyną ostatniego kryzysu gospodarczego, wyjaśnij czy zawiódł rynek czy zle realizowana rola państwa.
Główną przyczyną ostatniego kryzysu gospodarczego były zbyt niskie stopy procentowe i co za tym idzie zapaść na rynku pożyczek hipotecznych wysokiego ryzyka w Stanach Zjednoczonych i to właśnie było głównym źródłem problemów. Podatność na rozwinięcie kryzysu wynikało w ogromnej mierze z polityki poszczególnych krajów. Jedne ucierpiały bardziej, inne znacznie mniej. Te które miały solidną politykę makroekonomiczną, nie zadłużyły się po uszy, tam gdzie banki nie straciły głowy, wyszły ogromną ręką. Przykładem jest tu Australia czy też Polska. Te kraje miały lepszą politykę, były bardziej przewidujące lub ostrożniejsze. W Stanach przyjęto początkowo, że problemem sektora finansowego jest niedostateczna płynność, a tymczasem problemem było ryzyko kredytowe. Banki centralne, które tak postrzegały problem, pospieszyły więc z pompowaniem pieniędzy. Tymczasem właściwym działaniem byłoby skupienie się na jakości aktywów banków i ich przejrzystości. To było znacznie trudniejsze. Obwiniać można za ten stan rzeczy rządy. Interwencja rządu na ogromną skalę, jaka się wówczas dokonała, to ostateczna manifestacja dramatu. Rząd zaczął ingerować znacznie silniej, niż czynił to uprzednio i niż jest to, moim zdaniem, wskazane. W grudniu 2008 r. - jak powiedział prezydent George W. Bush - nie pozostało nic innego, jak porzucić zasady wolnego rynku, aby ratować wolny rynek.
10. Wyjaśnij na czym polega zawodność rynku w zakresie alokacji zasobów. Omów jakie narzędzia posiada państwo w celu jej poprawy.
Jest to sytuacja w której mechanizm rynkowy nie prowadzi do efektywnej alokacji zasobów. Czyli takiej sytuacji podziału dóbr że nie można poprawić sytuacji jednego podmiotu nie pogarszając sytuacji któregokolwiek z pozostałych podmiotów. Nieefektywność ta jest wykorzystywana jako argument na rzecz interwencji państwa na rynku.
Metody związane z poprawą tej sytuacji można w sposób najogólniejszy podzielić na prywatne i publiczne.
Prywatne: -Internalizacja efektów zewnętrznych( włączenie kosztów/korzyści do rachunku ekonomicznego), - rozwiązanie oparte o teoremat Coase'a ( rozwiązać problem w drodze przetargu bez udział władz publicznych), -rozwiązanie oparte o system prawny( precyzyjne określenie praw własności do poszczególnych dóbr i zasobów)
Publiczne: - Podatki korekcyjne( obciążenie producenta), -subsydia( dopłacenie w formie subsydiów producentom Np. do instalacji urządzeń redukujących zanieczyszczenia), -Zbywalne zezwolenia emisyjne(określenie wielkości emisji w danym okresie, następnie przetarg),- metody regulacyjne( normy, zakazy, nakazy).
11. Na czym polega prywatyzacja, co jest jej celem oraz jakie są jej sposoby.
Prywatyzacja polega na przekazaniu prywatnemu właścicielowi mienia państwowego i odbywa się ona poprzez uwłaszczenie lub sprzedaż.
Sposoby prywatyzacji:
-Denacjonalizacja( sprzedaż własności publicznej własności prywatnej) - Deregulacja, bądź liberalizacja ( zmniejszenie oddziaływania państwa na ekonomiczną sferę kraju, na rynek, poprzez brak ingerencji w ustalaniu cen dóbr i usług. - Dzierżawa.
Cele:
Pragmatyczny (skuteczniejsze rządzenie-poprawa jakości i rządzenia), Ideologiczny ( skuteczniejsze rządzenie- poprawa jakości i rządzenia), Ekonomiczny( więcej biznesu-większe korzyści), Populistyczny( lepsze społeczeństwo). A ponadto, Podniesienie efektywności w skali przedsiębiorstw oraz całej gospodarki, Ograniczenie udziału państwa w finansowaniu gospodarki, wyeliminowanie subwencji i datacji, Uniezależnienie kierownictwa przedsiębiorstw centralnych, Zwiększenie konkurencyjności przedsiębiorstw, Swobodny przepływ kapitału krajowego i zagranicznego, Alokacja kapitału za pomocą mechanizmu giełdowego, Zmniejszenie zaangażowania środków państwowych w działalność gospodarczą.
12. Wytłumacz koszty i korzyści jakie niesie ze sobą prywatyzacja.
Koszty: - Może prowadzić do zaniku rodzimych marek, - Najczęściej prowadzi do zwolnień lub ograniczeń dla zatrudnionych w ramach tzw. restrukturyzacji( bezrobocie), - W krajach słabo lub średnio rozwiniętych szybka pryw. stwarza nierówne szanse dla rodzimego przemysłu, - finansowanie sfery społecznej.
Korzyści: - Zmniejszenie roli państwa w gospodarce, - Wzrost efektywności przedsiębiorstw, - Zmniejszenie wydatków rządowych, - Zwiększenie dochodów rządu, -Stworzenie efektywnego i elastycznego sektora prywatnego, - Podniesienie jakości dóbr i usług, -Przyciąganie nowych inwestycji, -Wspieranie nowych przedsięwzięć, - Sprostanie oczekiwaniom zagranicznych kredytobiorców
13. Kiedy możemy mówić że, rząd prowadzi politykę strukturalną. Co powinno być jej wynikiem?
Możemy mówić wtedy gdy, decyzje handlowe, produkcyjne i inwestycyjne ponoszą podmioty gospodarcze, natomiast zadaniem władz publicznych jest zapewnienie odpowiedniego klimatu konkurencyjnego, motywującego podmioty gospodarcze do podejmowania inicjatywy i ponoszenia ryzyka gospodarczego oraz podejmowania działań towarzyszących, wspomagających i przyspieszających procesy bieżące i strukturalne. Rząd prowadzi taką politykę w celu sprostania wymogom konkurencyjności, promowania długookresowych zmian w rozmieszczeniu, wykorzystaniu i efektywności czynnika produkcji. Wynikiem jej powinno być: - Przyśpieszenie wzrostu gosp. -przeciwdziałanie bezrobociu, - Unowocześnienie gosp.- Wykorzystanie procesu zmian strukturalnych do ograniczania wpływu barier rozwojowych, -Zwiększanie konkurencyjności krajowych wyrobów na rynkach światowych, -Poprawa efektywności ekonomicznej gospodarki z niskiej do wysokiej rentowności zasobów.
14. Czy istnieje, a jeśli tak, to na czym polega różnica pomiędzy polityką strukturalną a restrukturyzacyjną.
Strukturalna: . Rząd prowadzi taką politykę w celu sprostania wymogom konkurencyjności, promowania długookresowych zmian w rozmieszczeniu, wykorzystaniu i efektywności czynnika produkcji.- Obejmuje wszystkie przedsięwzięcia, które państwo podejmuje w celu oddziaływania na strukturę gospodarki
Restrukturyzacyjna: Najbardziej dojrzała forma polityki strukturalnej, oznacza zespół oddziaływań państwa, mających na celu przyspieszenie procesu przemieszczania zasobów z gałęzi przestarzałych, nierentownych i nie wytrzymujących wymogów konkurencji do gałęzi nowoczesnych, bardziej rentownych i bardziej konkurencyjnych. Polityka restrukturyzacyjna ma na celu przebudowanie istniejących struktur gospodarczych w taki sposób, aby elementy tejże struktury notowały wyższą efektywność ekonomiczną oraz charakteryzowały się nowoczesnością. Cel- wzrost konkurencyjności na arenie międzynarodowej.
15. Omów zawodność rynku w zakresie podaży dóbr publicznych. Wyjaśnij w jaki sposób rozwiązuje się ten problem.
Zawodność rynku w dziedzinie dóbr publicznych polega na tym, że gmina nie jest wstanie uregulować tej sfery i państwo włącza się do regulacji dóbr publicznych. Przez dobra publiczne należy rozumieć tylko te dobra, które z przyczyn naturalnych mogą służyć zbiorowości lokalnej lub całemu społeczeństwu. Dobra są konsumowane przez wszystkich członków danej zbiorowości. Istnienie tego rodzaju dobra jest przyczyną gromadzenia funduszy publicznych, koniecznych do finansowania procesów tworzenia dóbr publicznych ( budowa lotnisk, dróg, portów morskich), jak też finansowania eksploatacji urządzeń publicznych. Przykład:- Osoba korzystająca z transportu publicznego bez ważnego biletu odnosi korzyść jaką niesie ze sobą ta usługa, ale jednocześnie nie ponosi kosztu na rzecz jej utrzymania. Wykorzystuje niejako fakt, że pozostali użytkownicy płacą, dzięki czemu ona także może korzystać, lecz bez ponoszenia kosztów własnych. Sytuacja taka jest możliwa dzięki temu, że trudno jest daną osobę wykluczyć z konsumpcji - każdy może wsiąść do środka transportu publicznego. Najczęściej rozwiązuje się ten problem poprzez rozwiązania administracyjne. Aby móc efektywnie zaalokować zasoby przy danym przedsięwzięciu należy znaleźć środek przymusu i egzekucji wobec potencjalnych gapowiczów-( płacić od razu przy wejściu, ścisła kontrola przy wchodzeniu do pojazdu). -Obrona narodowa(Państwo nakłada obowiązkowe dla każdego obywatela podatki, których część jest przeznaczana na obronę narodową.)
16. Na czym polega realizowanie przez państwo swojej polityki poprzez sferę realną. Oceń takie postępowanie z punktu widzenia skuteczności i efektywności ingerencji.
Zjawiska sfery realnej konkretne strumienie i zasoby ludzkie, finansowe i rzeczowe, które mogą być ujmowane jako pewne agregaty charakteryzujące gospodarkę. Szczególnie ważne są takie agregaty sfery realnej jak dochód, produkcja, popyt, podaż, inwestycje, kapitał, zatrudnienie, płace, zyski, konsumpcja, oszczędności, podaż pieniądza, eksport, import. Znaczenie tych agregatów dla polityki gospodarczej wynika z następujących względów i polega na tym że:- Może stanowić przedmiot oddziaływania danej polityki gospodarczej; polityka gospodarcza może być skierowana na pobudzenie wzrostu PKB, produkcji, popytu lub zatrudnienia, -Jeśli dany agregat nie jest bezpośrednim przedmiotem polityki gospodarczej to jego rozpoznanie może być istotną przesłanką podejmowania decyzji gospodarczych, -Znajomość poziomu niektórych wielkości ekonomicznych pozwala na ocenę danej polityki gospodarczej z punktu widzenia jej skuteczności, efektywności. W latach 90' w programie stabilizacyjnym dla Polski oceniając wpływ restrykcyjnej polityki monetarnej na realizację programu stabilizacyjnego, można dojść do następujących wniosków: przyniosła oczekiwane skutki w zakresie zmniejszania popytu na towary, wzmacniania popytu na złote w porównaniu do popytu na salda dewizowe w sferze realnej pociągnęło to za sobą olbrzymią recesję, nadal głębokiej deprecjacji podlegały zasoby pieniężne sektora gospodarstw domowych.
17. Wytłumacz na czym polega zawodność rynku w zakresie redystrybucji wytworzonych dochodów. Czy konieczna jest w tej sferze interwencja? Jeśli tak, to jakimi narzędziami można ją realizować?
Podział dochodów w warunkach wolnego rynku uważany jest ogólnie za niesprawiedliwy ale konieczny. Państwo musi angażować się w redystrybucję dochodów. Wydatki związane z płatnościami transferowymi oznaczają redystrybucję dochodów na korzyść ludzi starszych (ubezpieczenia społeczne), bezrobotnych (zasiłki), rolników (podtrzymywanie cen produktów rolnych). W rolnictwie duże znaczenie ma m.in. interwencyjny skup płodów rolnych. Uzyskane środki finansowe stają się źródłem finansowania dochodów tych grup społecznych, które nie uzyskują ich z udostępniania czynników wytwórczych (emeryci, bezrobotni), oraz wytwarzania dóbr i usług publicznych (przekazywanych społeczeństwu nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, na przykład bezpłatna służba zdrowia, administracja publiczna, obronność).
18. Jakie są systemy podatkowe i wybierz ten, który według Ciebie jest najbardziej efektywny a swoją decyzję uzasadnij.
-Liniowe( przeciętna stopa podatku jest równa z krańcową stopą opodatkowania, jest najbardziej sprawiedliwy i efektywny, podatnicy bardziej skłonni do produkcji oraz inwestycji, mniejsze bezrobocie oraz ożywienie gospodarcze w krajach które go przyjęły, jest bardziej sprawiedliwy od podatku progresywnego, gdyż każdy płaci taki sam procent swojego dochodu, wprowadzenie jednolitej stawki dla każdego będzie stanowiło dodatkowy bodziec rozwojowy, dający wyższy wzrost PKB, co z kolei w dłuższej perspektywie da większe wpływy do budżetu nawet przy procentowo niższej stawce podatku.) , -Progresywne, -Regresywne.
19. Czy państwo powinno prowadzić politykę na rynku pracy. Uzasadnij swoje stanowisko mając w tym na uwadze efektywność rynku.
Tak, powinno prowadzić taką politykę, ponieważ polityka państwa na rynku pracy, zmierza do likwidacji przyczyn bezrobocia za pomocą mikro- i makroekonomicznych instrumentów oddziaływania na ten rynek. ( Daje możliwości pożyczki dla osób bezrobotnych i zakładów pracy, szkolenia i przekwalifikowania osób bezrobotnych, prace interwencyjne czyli formę zatrudnienia sybsydiowanego, roboty publiczne, finansowanie zatrudnienia absolwentów, programy specjalne). Makroekonomicznymi narzędziami wykorzystywanymi w aktywnej polityce na rynku pracy są przede wszystkim instrumenty polityki fiskalnej (podatki i wydatki budżetowe) oraz polityki pieniężnej (stopa procentowa, podaż pieniądza). Walka z bezrobociem należy do najpilniejszych zadań politycznych i społecznych. Aby doprowadzić do odczuwalnego spadku bezrobocia, należy nie tylko dalej obniżać podatki i koszty pracy, ale i redukować nadmierną regulację rynku pracy.
20. Wytłumacz w jaki sposób prowadzona polityka przez państwo może wpływać na procesy dokonujące się na rynku pracy.
Rząd może w bardzo duży sposób wpłynąć na funkcjonowanie rynku pracy, oddziałując zarówno na stronę podaży, jak również na stronę popytu. Jeżeli rząd podnosi podatki dochodowe, to ogranicza dochody pracowników. Prowadzi to oczywiście do ograniczenia konsumpcji jak również zmniejszenia kosztu alternatywnego czasu wolnego, to zaś z kolei sprawia, że gospodarstwa domowe ograniczają podaż pracy. Rząd może w każdej chwili podwyższyć podatki nałożone na firmy na przykład opłaty na rzecz ubezpieczeń społecznych. Prowadzi to do wzrostu kosztu krańcowego pracy o wysokość podatku. Zaś w wyniku nałożenia czy też podwyższenia podatku firma może zmniejszyć zatrudnienie. wzrost podatku nałożonego na firmę prowadzi to do zwiększenia się kosztów krańcowych pracy. Krzywa przychodów krańcowych z pracy nie zmienia się, a więc nowa równowaga jest osiągana po ograniczeniu zatrudnienia przez firmę. Rząd może również wprowadzić płace minimalne w zawodach o niskich płacach. Wyznaczając minimalny poziom płac na danym rynku tym samym rozregulowuje rynek, gdyż pojawiają się wygrani i przegrani. Wygranymi są ci, którzy pozostają zatrudnieni i wrócą do domu z wyższą pensją. Przegranymi są natomiast ci, którzy stracą pracę. Konsekwencją takiej interwencji rządu jest, więc bezrobocie.
21. Ustosunkuj się do tezy o konieczności wprowadzenia obowiązkowych ubezpieczeń społecznych.
-Chronią przed stratami finansowymi spowodowanymi przez nieszczęśliwe zdarzenia, trudną sytuacje życiową, Chronią przed starością, chorobą, bezrobociem, Funkcjonują w każdym państwie UE, gwarantują otrzymywanie świadczeń finansowych, Obowiązek płacenia składek.
22. Czy według Ciebie powinno we współczesnej gospodarce prowadzić się politykę społeczną. Jeśli tak to jakimi narzędziami?
Uważam, że powinno się prowadzić politykę społeczną we współczesnej gospodarce ponieważ zaspokaja ona potrzeby i rozwiązuje problemy społeczne. Polityka społeczna wykorzystuje narzędzia badawcze i korzysta z innych dyscyplin naukowych( prawo, psychologia, pedagogika, ekonomia, socjologia). Celami są: - Bezpieczeństwo socjalne( zapewnienie dochodów i usług w chorobie, bezrobociu, starości), -Inwestycje w człowieka( równe szanse rozwoju, kształcenia) - Ład społeczny( podstawa stabilizacji życiowej, współpracy, tolerancji) - Życie rodzinne( poczucie bezpieczeństwa, powrót do wartości związków między ludźmi).
23. Jakimi miarami życia społecznego możemy się posiłkować?.
-Produkt krajowy brutto ( PKB na osobę), ocena rozwoju społeczeństwa, jakość życia, poziom życia, warunki życia, roczny czas pracy, liczbę mieszkańców na 1 sam.
24. Omów modele społeczno-gospodarcze, które funkcjonują we współczesnej gospodarce.
-Anglosaski( efektywny ale mniej solidarny IR, POR, WB, słabe związki zawodowe, słaba ochrona pracownika przed zwolnieniami, duża rozpiętość płac, minimalny poziom bezrobocia socjalnego, elastyczny rynek pracy, relatywnie niewysokie podatki), -Kontynentalny( silna ochrona pracowników, motywacja do wydajności pracowników, solidarny ale nie konkurencyjny FR, NIEM, BEL, LUX, niższe zasiłki, wysoka wydajność socjalna, duża rola związków zawodowych), -Śródziemnomorski( Ani solidny ani konkurencyjny, WŁ, GR, HISZ niskie zasiłki, wczesne emerytury, krótki czas pracy, zle rozwiązany system stypendialny, mała ochrona przed zwolnieniami), -Nordycki FIN, SZW, DAN, AUS, HOL ( Kraje skandynawskie), bardzo duże zaangażowanie państwa w system redystrybucji dóbr. Na bardzo dobrym poziomie dobra publiczne, chroniony rynek pracy, zaostrzona ochrona gdy nie przyjmujesz pracy, duża rola związków zawodowych. W małej elastyczności podaży miejsc pracy, wysokie podatki.-Jest najbardziej efektywny. Wysokie podatki na edukacje, opiekę socjalną, związki zawodowe, mniejsze zróżnicowanie płac.