2010-04-23

Marcin Tumidajski, Onet.pl

Jedyna kobieta, która zginęła w Katyniu

Ciąg dalszy ...

Wiadomo też, że podczas przesłuchań jako rok swoich urodzin zamiast 1908 podała 1914. Powiedziała, że nazywa się Lewandowska, zaś na pytanie o imię ojca odpowiedziała Marian (zamiast Józef). Takie dane figurują na liście wywozowej z Kozielska. Wprowadzanie enkawudzistów w błąd przez polskich jeńców było powszechną praktyką.

Nie wiadomo, kiedy została rozstrzelana, jednak najbardziej prawdopodobną datą śmierci Janiny Lewandowskiej jest 22 kwietnia 1940 roku. Jeśli córka Muśnickiego rzeczywiście wtedy poniosła śmierć, byłby to kolejny tragiczny zbieg okoliczności. Oznaczałoby to bowiem, że rozstrzelano ją dokładnie w dniu 32. urodzin.

Czaszka Janiny była jedną z siedmiu czaszek przewiezionych po ekshumacji w lesie katyńskim do Wrocławia przez niemieckiego szefa Zakładu Medycyny Sądowej w Breslau, prof. Gerharda Buhtza. Niemcy nie potrafili wyjaśnić faktu odnalezienia wśród tysięcy ciał mężczyzn jedynej kobiety, w mundurze jak gdyby odziedziczonym po starszym bracie.

Po wojnie wszystkie siedem czaszek trafiło w ręce profesora Bolesława Popielskiego, który przez kilkadziesiąt lat ukrywał je przed polskimi i radzieckimi służbami bezpieczeństwa. W maju 2005 roku udało się zidentyfikować, jako jedyną, czaszkę Janiny Lewandowskiej. Wykorzystano do tego tak zwaną metodę superprojekcji. Na archiwalne zdjęcie kobiety, nałożono fotografię jej czaszki. W tej sposób potwierdzono jej tożsamość.

W listopadzie 2005 roku czaszka spoczęła w mogile rodzinnej w Lusowie, zaś dwa lata później Janina została pośmiertnie awansowana do stopnia porucznika. 7 kwietnia 2010 roku premier Donald Tusk jako jedyną wymienił ją z nazwiska podczas uroczystości rocznicowych w Katyniu.

Tragedię polskiej historii współczesnej ukazuje w zestawieniu z losami Janiny, tragiczna śmierć jej młodszej siostry, Agnieszki. Za przynależność do Organizacji Wojskowej "Wilki" (tej samej, do której należał Janusz Kusociński), została ona rozstrzelana przez hitlerowców w Palmirach.

---