ak stworzyć partnerski model komunikacji z rodzicami

"Nie wystarczy mówić do rzeczy,
Trzeba mówić do ludzi".
Stanisław Jerzy Lec

autorki:R.M.Smoroń, E. Świder

Proces porozumiewania się między ludźmi jest tak bardzo skomplikowany i tajemniczy, jak skomplikowany i tajemniczy jest człowiek. Często nawet najbliższe osoby mają poważne trudności w zrozumieniu samego siebie i w kontaktowaniu się ze sobą. Tym bardziej okazuje się trudna i nieprzewidywalna komunikacja partnerska między rodzicem a nauczycielem, gdyż jest ona efektem spotkania się dwóch ludzi, którzy mają odmienne doświadczenia, potrzeby, aspiracje i nadzieje.

Efektywna komunikacja między tymi dwoma jakże różnymi osobami powinna być oparta na kilku ważnych regułach:

1. Nie krytykuj, nie potępiaj, nie pouczaj, nie okazuj wyższości-zamiast potępiać rodziców należy spróbować ich zrozumieć dlaczego postępują w taki, a nie inny sposób.

2. To rodzi ich sympatię, tolerancję i uprzejmość.

3. Szczerze i uczciwie wyrażaj uznanie. Należy dostrzec zalety drugiego człowieka.

4. Wzbudź w rodzicach szczere chęci, ponieważ samorealizacja jest dominującą cechą natury ludzkiej.

     W tym kontekście najbardziej użyteczny wydaje się być model komunikacji perswazyjnej, czyli takiej, w której jedna osoba nadawca- nauczyciel chce przekonać drugą osobę odbiorcę- rodzica, aby postępowała zgodnie z jej zamierzeniami. Można go przedstawić w formie poniższego schematu:

Nadawca: nauczyciel -informacja - forma przekazu -odbiorca: rodzic- efekt.

1. Nadawca-nauczyciel.
        Najważniejszą cechą nadawcy powinna być jego wiarygodność, im wyższa tym większa gotowość do aprobaty wszystkiego co mówi. Jej źródłem są dwa aspekty działania: pierwszy to kompetencje rozumiane jako autorytet, drugie to obiektywność, czyli unikanie tendencyjności w przedstawianiu danego stanu rzeczy.
   Aby rodzice lubili nauczyciela należy:

1. Szczerze interesować się sprawami swoich wychowanków, poznawać ich sytuację rodzinną, jak również poznawać ich problemy, oraz chętnie pomagać w ich rozwiązywaniu.

2. Należy wykształtować w sobie umiejętność dobrego słuchacza, pozwolić rodzicom na powiedzenie czegoś więcej o sobie, o swoich problemach.

3. Traktować poważnie i z szacunkiem osobę, z którą rozmawiamy.

4. Wprowadzać miłą i przyjazną atmosferę.

2. Informacja
        Im bardziej przedstawiane przez nauczyciela informacje trafiają do sedna motywacji rodzica tym większa szansa na uzyskanie modelowej współpracy. Nauczyciel w kontaktach z rodzicem powinien używać odpowiednich argumentów. Chodzi o proporcję między argumentami logicznymi, a emocjonalnymi. Argumenty możemy podzielić na cztery klasy (na podstawie artykułu W. J. Bieńkiewicz, M. K. Zabrocka :"Komunikacja jako proces-złe standardy, praktyczne trudności.")

• Strategia marchewki- przedstawienie korzyści wynikających z zastosowania się do sugestii nadawcy,

• Strategia kija -przedstawienie strat wynikających z niedopasowania się do sugestii nadawcy,

• Strategia emocji dodatnich-takie działanie, by odbiorca sugestii uznał jej zaaprobowanie za powód do dumy,

• Strategia emocji ujemnych-to takie działanie, by odbiorca odczuwał wstyd, zakłopotanie czy niższość w przypadku odmowy.

Według Nęckiego można wymienić następujące rodzaje argumentów perswazyjnych :

• Obietnica nadawcy: jeśli posłuchasz dam Ci nagrodę,

• Groźba nadawcy: jeśli nie posłuchasz, zemszczę się,

• Wróżba pomyślna: jeśli posłuchasz będzie Ci dobrze,

• Wróżba pesymistyczna: jeśli nie posłuchasz-źle się ułoży,

• Apel moralny, każdy przyzwoity uczciwy człowiek powinien mnie posłuchać,

• Apel przestroga, nie posłuchasz-będziesz cierpiał,

• Wzór pożądany, człowiek mądry na pewno by mnie posłuchał.

     Należy pamiętać, że w wyjątkowych sytuacjach można używać groźby. Stosujemy ją wówczas gdy mamy warunki do jej spełnienia.
     Wszelkie treści, które uważamy za najważniejsze dla przebiegu dyskusji powtarzamy tak długo, aż jesteśmy pewni, że zostały prawidłowo zrozumiane.

2. Forma przekazu
        Możemy rozróżnić komunikacje werbalną i niewerbalną. Komunikacja niewerbalna, czyli tak zwany język ciała to przekazywanie informacji za pośrednictwem mimiki, gestów, postawy ciała i ruchów.
   Typy zachowań niewerbalnych:

• Nastawienie wrogie : uśmiecha się z politowaniem, nieprzyjazny wyraz twarzy, ściska dłonie w pięści, patrzy ponad głową rozmówcy.

• Nastawienie nieprzyjazne: unika spojrzenia, odsuwa się od rozmówcy, uboga mimika, odwraca głowę, nudzi się rozmową,

• Nastawienia przyjazne: patrzy prosto w oczy, uśmiecha się, trzyma otwarte dłonie, kiwa głową.

     Komunikacja niewerbalna spełnia trzy podstawowe funkcje: zastępuje mowę, wspomaga komunikacje językową, komunikuje postawy i emocje wobec partnera .Psycholog Albert Mehrabin udowodnił, że ponad 55 % treści jest wyrażanych w sposób niewerbalny. Aby nawiązać partnerski model komunikacji podczas kontaktów z rodzicami należy stosować się do poniższych zasad :

• W kontaktach z rodzicami zachowywać się asertywnie, tzn. umiejętnie wyrażać swoje uczucia, myśli i przekonania bez lekceważenia uczuć i poglądów innych ludzi.

• Stosować partnerski styl porozumiewania się w taki sposób, aby zadbać o realizację potrzeb swoich i partnera.

• Komunikować innym ludziom własne pragnienia i uczucia w sposób otwarty.

• Wiarygodność - mów o co ci chodzi.

• Kontrolować przebieg rozmowy - zaproponuj temat, miejsce, czas, sposób zabierania głosu.

• Zapewnić rodzicowi dopływ informacji zwrotnych.

• W trakcie komunikowana się wysyłaj komunikaty zrozumiałe dla rodzica.

• Kolejnym czynnikiem wpływającym na nawiązanie poprawnej komunikacji z rodzicami jest typ osoby ( rodzica) do którego mówimy. Część osób jest bardziej lub mniej podatna na wpływy. Ważny jest poziom samooceny oraz cechy demograficzne takie jak : płeć (kobiety są wrażliwsze na perswazję) wiek - łatwiej można oddziaływać na ludzi młodszych, wykształcenie oraz liczba rozmawiających osób.

Na zakończenie zasady poprawnej komunikacji z rodzicami, czyli złote standardy:

1. Poznaj samego siebie.

2. Zwróć uwagę na drobiazgi.

3. Zacznij od tego co dobre, zamiast wyliczać przewinienia ucznia.

4. Nie wyrabiaj sobie pochopnych opinii o danym uczniu, opracuj plan działania.

5. Okazuj rodzicowi szacunek i licz się z jego uczuciami.

6. Unikaj udzielania rad, przekazuj informacje, opisz jak wygląda sytuacja w klasie.

7. Nie lekceważ żadnego pytania.

8. Spróbuj przyjąć punkt widzenia drugiej strony.

9. Bądź dobrym obserwatorem.

10. Mów w sposób jasny i rzeczowy.

Literatura:
W.J Bieńkiewicz M.K. Zabrocka : "Komunikacja jako proces - złote standardy, praktyczne trudności" .
Zyta Nagórska: "Komunikacja międzyludzka" .
Allan Pease: "Język ciała".
Les Giblin : "Jak żyć wśród ludzi".
R.Bandler, J.Grindle: "Z żab w księżniczki “.
Nęcki Z. : "Negocjacje w biznesie". "

---