KRZYWA TRANSFORMACJI Granica możliwości produkcyjnych.

(Przejście na wyższą krzywą w krótkim czasie jest nieosiągalne)

I. opcja: produkujemy sam chleb.

II. opcja: produkujemy 1T bułek, rezygnujemy z 1T chleba.

III. opcja: produkujemy same bułki.

Krzywa transformacji jest to krzywa, która obrazuje nieskończenie wiele kombinacji dwóch dóbr, przy założeniu, że każda kombinacja na krzywej pokazuje w pełnie wykorzystania firmy: zasobów i technologii. Poniżej krzywej są kombinacje osiągalne, ale nie efektywne, ponieważ nie wykorzystujemy w pełni zasobów.

• Przyczyny przejścia na niższą krzywą transformacji:

  • Brak popytu na towar, kryzys gospodarczy,

  • Zła organizacja i marnotrawstwo firmy,

  • Możliwość przejścia na wyższą krzywą.

ZASADA OPTYMALIZACJI

MC – koszt marginalny (koszt wyprodukowania każdej kolejnej jednostki produktu),

MB – korzyść marginalna (korzyść „zysk” uzyskany z każdej kolejnej wyprodukowanej jednostki produktu).

MC – działa zasada rosnącego kosztu marginalnego,

MB – zasada malejących korzyści marginalnych.

KORZYŚC MARGINALNA = KOSZT MARGINALNY

(optymalna korzyść produkcji)

MB>MC rosnące korzyści netto, trzeba zwiększyć działalność.

MB<MC malejące korzyści netto, zbyt duża produkcja, musimy zmniejszyć działalność.

ZASADY RACJONALNEGO GOSPODAROWANIA

I. Zasada: maksymalizacji efektu lub celu. Z danych zasobów, nakładów, trzeba osiągnąć jak największy efekt.

II. Zasada: minimalizacji nakładów lun najmniejszych kosztów. Dany cel należy osiągnąć jak najmniejszym kosztem.

MECHANIZM RYNKOWY. MIKROEKONOMIA ZYSKU

Przesłanki powstawania rynku:

1. Społeczny podział pracy: rolnictwo, rzemiosło, kupiectwo/handel.

2. Rozwój sił wytwórczych. Pojawianie się coraz lepszych narzędzi pracy.

3. Powstawanie … towarowych.

4. Pozyskiwanie pieniądza:

   a)wymiana bezpośrednia T₁↔T₂

   b) wymiana pośrednia (akt sprzedaży/kupna) T₁→P … P→₂

Co to jest rynek. Pojęcie i istota rynków.

Rynek jest to ogół zależności, relacji związków między kupującymi, którzy reprezentują popyt, a sprzedającymi, którzy reprezentują podaż. Rynek jest to podstawowy system informacji i wymiany. W wyniku wzajemnego oddziaływania sprzedających i kupujących ustala się:

• Co produkować?

• Jak produkować?

• Ile produkować?

• Dla kogo produkować?

• Za ile sprzedawać?

  

RODZAJE RYNKÓW:

I. podział ze względu na zasięg geograficzny:

1. Rynek lokalny (to co jest blisko nas),

2. Rynek regionalny (duży rynek, województwa),

3. Rynek gospodarki krajowej

4. Rynek międzynarodowy,

5. Rynek globalny, światowy.

II. podział ze względu na przedmiot obrotu:

1. Rynek towarowy,

2. Rynek pracy (siły roboczej),

3. Rynek kapitałowy (papierów wartościowych, giełdowy)

III. podział na rynki formalne i nieformalne:

1. Formalne (legalne),

2. Nieformalne (nielegalne: np. czarny rynek pracy, przemyt, handel bronią)

IV. podział na rynek konsumenta i producenta:

1. Rynek konsumenta (główną rolę odgrywa konsument),

2. Rynek producenta (główna rolę odgrywa producent).

FUNKCJE RYNKU:

1. informacyjna (np. jakie są ceny towarów),

2. bodźcowa (informacje stają się bodźcami dla producentów, konsumentów , innych ludzi),

3. równoważąca (popyt z podażą) Rynek powinien tak działać, by nie było niedoboru.

4. efektywnościowa:

1. Konkurencja,

2. Eliminacja najmniej efektywnych podmiotów gospodarczych:

   -wolność wyboru,

   -zastosowanie,

   -efektywne … kapitalu pracy i ziemi,

   -wzrost produkcji,

   -rynek dąży do tego, aby racjonalnie wykorzystać czynniki produkcji.

POPYT I CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE

Popyt jest to zapotrzebowanie na towar w danym czasie poparte siłą nabywczą ludności.

• Popyt potencjalny: nie ujawniony, którego jeszcze nie znamy, a może występować,

• Popyt efektywny – ujawniony.

RODZAJE CZYNNIKÓW:

1. Cena danego dobra: jeżeli cena rośnie, to popyt maleje. Jeżeli cena maleje to popyt rośnie.

2. Poza cenowe:

   -dochody konsumenta,

   -substytuty i dobra komplementarne (cena),

   -sezonowość,

   -liczba ludności,

   -warunki klimatyczne,

   -prowokacja,

   -efekt Giffena.

=Paradoks Giffena. Cena dobra rośnie i popyt też rośnie.

=Efekt V… Cena rośnie, a popyt rośnie na dobra luksusowe.

=Efekt Snoba konsument nie kupuje dóbr, które mają inne osoby.

=Efekt owczego pędu. Konsument kupują takie same dobra, jakie posiadają inni.

PODAŻ I CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE PODAŻ

Podaż jest to ilość oferowanych towarów na rynku przy danych cenach w danym czasie.

1. Czynniki cenowe jeżeli cena danego dobra rośnie to podaż rośnie, jeżeli cena danego dobra maleje, to podaż maleje.

2. Czynniki poza cenowe:

   -koszt produkcji,

   -podatki,

   -subsydia (dodatki),

   -oczekiwana inflacja,

   -handel zagraniczny (eksport może spowodować wzrost sprzedaży),

   -liczba przedsiębiorstw w gałęzi,

   -zmiany cen dóbr substytucyjnych i komplementarnych.

3. Równowaga na rynku.

PODSTAWY DECYZJI KONSUMENTA I OPTIMIUM KONSUMENTA

Gospodarka naturalna = producent i konsument.

Funkcje gospodarstw domowych:

1. Zaspokajanie potrzeb domowników,

2. Dochody: uzyskiwanie dochodów:

   1. Grupa dochodów z pracy najemniej – większość ludzi pracuje i otrzymuje płace,

   2. Grupa dochodów na własny rachunek – posiadanie własnej firmy,

   3. Grupa dochodów z kapitału – własność. Procenty z obligacji, zyski z akcji,

   4. Grupa dochody z czynszu – jak wynajmiemy komuś swoją własność,

   5. Grupa dochody z zabezpieczenia społecznego – emerytury, renty, zasiłki,

   6. Grupa dochody inne: kredyty, pożyczki, darowizny, wygrane.

3. Produkcyjna: gospodarstwa rolnicze, rzemieślnicze.

Efekt Rygla w miarę spadku dochodów gospodarstwo domowe stara się jak najdłużej utrzymać dotychczasowy poziom konsumpcji:

• Wykorzystywanie oszczędności,

• Dokonywanie substytucji,

• Wydłużane użytkowanie dóbr trwałego użytku,

• Przestawienie na produkcję naturalną.

Prawo Engla W miarę wzrostu dochodów maleje odsetek (udział w wydatkach) na dobra podstawowe, np. żywność, a rośnie udział w wydatkach na dobra wyższego rzędu.

Krzywa Engla:

DOBRA LUKSUSOWE:

DOBRA PODRZĘDNE są to takie dobra na które popyt maleje jak rosną dochody.

URZYTECZNOŚĆ CAŁKOWITA jest to suma zadowolenia z całkowitej konsumpcji danego dobra.

URZYTECZNOŚĆ MARGINALNA jest to zadowolenie z każdej kolejnej konsumowanej jednostki dobra.

Jeżeli użyteczność całkowita jest maksymalna, to użyteczność marginalna jest równa 0.

I PRAWO GOSSENA Prawo malejącej użyteczności marginalnej. W miarę konsumpcji danego dobra maleje zadowolenie z każdej kolejnej konsumowanej jednostki danego dobra.

II PRAWO GOSSENA Jeżeli dane równanie jest spełnione to następuje równowaga gospodarstwa domowego.

NADWYŻKA KONSUMENTA jest to korzyść jaką uzyskuje konsument, gdy cena rynkowa danego dobra jest mniejsza od ceny jaką może zapłacić.

Jeżeli cena rynkowa towaru rośnie, to nadwyżka konsumenta maleje.

Jeżeli cena rynkowa towaru maleje to nadwyżka konsumenta rośnie.

KRZYWA OBOJĘTNOŚCI jest to krzywa, która obrazuje nieskończenie wiele kombinacji wyboru dwóch dóbr przy założeniu, że każda kombinacja na tej krzywej odznacza się ta samą całkowitą użytecznością.

MAPY KRZYWYCH WYORU im mniej krzywych wybory, tym jest mniej korzystniej, ponieważ jest mniej produktów do wyboru.

MARGINALNA STOPA SUBSTYTUCJI (MSS)

prawo malejącej stopy substytucji – dokonując substytucji dobra y/x jesteśmy skłonni rezygnować z coraz mniejszej ilości dobra y na rzecz dobra x.

LINIA BUDŻETOWA KONSUMENTA dochód … - dochód…

OPTIMIUM KONSUMENTA jest w punkcie styczności linii budżetu z najwyżej położoną krzywą… Punkt optimum konsumenta wyznacza optymalne ilości dobra x i y, które konsument może kupić przy danym budżecie…

TEORIA PRODUKCJI:

Efektywność efektywna i ekonomiczna – systematyczny proces produkcji

1. Czynniki produkcji: praca, kapitał.

2. Proces produkcji: nakład (praca, ziemia, kapitał, technologia, organizacja, zarządzanie).

Efektywność techniczna nowa technologia jest lepsza od poprzedniej, jeżeli do ukończenia tej samej wielkości produkcji zużywamy jeden czynnik produkcji poniżej, a pozostałe czynniki w tych samych ilościach.

Funkcja produkcji Q=f(L,A,K)

Gdzie:

L-zbiór zatrudnionych,

A- areał,

K- kapitał,

f – funkcja nakładu.

Prawo malejącego nakładu marginalnego:

1. Produkt wkładowy – produkcja całkowita jest to wielkość produkcji wytworzony w ciągu danego okresu wytworzona w jednostkach fizycznych.

2. Produkt A….

3. Produkt marginalny pracy jest to produkcja wytworzona przez każdego kolejnego pracownika. PM

   Założenia: produkt jest różnorodny, technologia nie zmienia się, jeden czynnik jest zmienny, a pozostałe stałe.

Liczba robotników	PC (produkt całkowity)	PK (produkt końcowy)	PP (produkt przeciętny)
0	0	-	-
1	20	20	20
2	80	60	40
3	165	85	55
4	272	107	68
5	385	113	77
6	474	89	79
7	525	51	75
8	560	35	70

Prawo malejącego produktu marginalnego- jeżeli w danej firmie zwiększamy tylko jeden czynnik produkcji, np. zatrudnienia, a pozostałe są stałe to do pewnego momentu rośnie produkt marginalny, a potem zaczyna spadać.

ETAP I

Zwiększamy zmienny czynnik produkcji, produkt marginalny rośnie maksymalnie do punktu A, do punktu B rośnie maksymalnie produkt przeciętny. A1, B1 produkt przeciętny jest … do punktu B produkt całkowity rośnie w szybkim tempie szczególnie do punktu A.

ETAP II

Maleje zarówno produkt marginalny jak i produkt przeciętny. Produkt całkowity rośnie, ale bardzo wolno. W punkcie B mamy maksymalne wykorzystanie czynnika…

W punkcie C produkt marginalny pracy jest równy 0, a produkt całkowity jest maksymalny.

ETAP III

Od punktu C, produkt marginalny jest ujemny, a produkt całkowity zaczyna spadać.

IZOKWANTA PRODUKCJI linia jednakowego produktu – linia, która obrazuje nieskończenie wiele kombinacji wyboru kapitału i pracy, które mogą być użyte do wytworzenia tej samej ilości produkcji.

A-technika kapitało chłonna

B- technika …. Chłonna

C-

D –technika praco chłonna

Marginalna stopa technicznej substytucji w przypadku … jednego czynnik produkcji… rezygnować z kapitału na rzecz pracy.

IZOKOSZTA PRODUKCJI zasób finansowy firmy przeznaczony na zakup produkcji. Jest to linia jednakowego nakładu. Przedstawia wszystkie możliwe kombinacje kapitału i pracy, które przy danych cenach tych produkcji mogą być użyte za dany zasób finansowy firmy.

TC=Kxr+Lxw

TC- izokoszta produkcji

K

r- cena…

L- liczba pracowników

w- przeciętna płaca

OPTIMIUM PRODUCENTA jest w punkcie styczności izokoszty produkcji z najwyżej położoną izokwantą produkcji. Optimum producenta wyznacza optymalne wielkości kapitału i pracy, które producent może nabyć przy danym zasobie finansowym firmy.

Optimum musi być spełniane przy danych warunkach:

MSTS==

Zasada zmniejszonego kosztu

=

KOSZTY PRODUKCJI są to nakłady wyrażone w jednostkach pieniężnych, które przedsiębiorstwo musi ponieść na wytworzenie określonej produkcji.

Klasyfikacja kosztów:

1. Podział na koszty prywatne i społeczne

2. Podział na koszty osobowe (związane z czynnikiem ludzkim) i materiałowe (zużycie surowców, materiałów, energii)

3. Koszty materialne (koszty…)

4. Koszty au…….

5. Koszty finansowe (odsetki bankowe, czynsz dzierżawy, ubezpieczenie majątku firmy)

6. Koszty księgowe (wynikające z księgowości i są to koszty… ZYSK KSIĘGOWY= Przychody całkowite-koszty całkowite) i koszty ekonomiczne (KOSZT EKONOMICZNY= koszt księgowy+ koszt alternatywny kapitału+ koszt alternatywny pracy, ZYSK EKONOMICZNY = przychody całkowite-koszt…)

Jeżeli osiągamy zysk ekonomiczny = 0 wówczas mamy jedynie zysk …Oznacza zwrot kosztu alternatywnego kapitału i pracy. Zysk… możemy traktować jako zysk przeciętny.

Jeżeli zysk ekonomiczny jest dodatni wówczas jest zysk nadzwyczajny, ponad przeciętny.

W krótkim okresie występuje podział kosztów na stałe i zmienne.

KOSZTY PRODUKCJI
KOSZTY STAŁE są to koszty, które nie zależą od wielkości produkcji.
-płace pracowników produkcyjnych, -koszty surowców, materiałów, -koszty energii, wody, -koszty opakowań, -koszty transportu.

ANALIZA KOSZTÓW STAŁYCH I ZMIENNYCH

1)Koszt stały całkowity jest to suma wszystkich kosztów stałych.

2)Koszt stały przeciętny (jednostkowy) jest to koszt stały całkowity przypadający na jednostkę produktu.

3)Koszt zmienny całkowity jest to suma wszystkich kosztów zmiennych.

4)Koszt zmienny przeciętny jest to koszt zmienny całkowity przypadający na jednostkę produktu (AVC).

5)Koszt całkowity produkcji jest to suma wszystkich kosztów stałych całkowitych i zmiennych całkowitych.

6)Koszt całkowity przeciętny (jednostkowy)

7)Koszt marginalny (krańcowy)

ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY KOSZTAMI PRODUKCJI W KRÓTKIM OKRESIE

• KM zrównuje się z KZP i KCP, wtedy te ostatnie osiągają minimum,

• Jeżeli KM jest mniejszy od KZP i KCP, wtedy te ostatnie zmniejszają się,

• Jeżeli KM jest większy od KZP i KCP, wówczas te ostatnie rosną.

• KCP=KZP+KSP. KSP zmniejsza się wraz ze wzrostem produkcji, natomiast KZP początkowo zmniejsza się, a później rośnie. Dlatego zawsze, kiedy spadek KSP jest większy od wzrostu KZP, KCP będzie spadał.

• KZP osiąga w pewnym punkcie minimum, a następnie zaczyna wzrastać. Jeżeli wzrost KZP jest większy od spadku KSP, wtedy KCP zaczyna wzrastać.

  KOSZTY PRODUKCJI W DŁUGIM OKRESIE

  OPTIMUM TECHNOLOGICZNE FIRMY występuje wtedy, gdy firma osiąga taka wielkość produkcji przy której koszt jednostkowy produkcji jest najniższy.

  Długookresowy koszt produkcji.

  LMC- długookresowy koszt marginalny,

  LTC- długookresowy koszt całkowity,

  STC- krótkookresowy

  LATC – długookresowy koszt przeciętny

  SMC- krótkookresowy koszt marginalny.

Efekt skali:

• Stałe korzyści skali, produkcja rośnie w tym samym stopniu co nakład.

• Rosnące korzyści skali, produkcja rośnie w większym stopniu niż nakład.

• Malejące korzyści skali, produkcja rośnie wolniej niż nakłady.

Czynniki kształtujące korzyści skali:

• Korzyści techniczne:

  -większa specjalizacja zarządzania i operacji gospodarczych,

  -efektywne wykorzystywanie dużych urządzeń technicznych,

  -efektywne wykorzystywanie zestawów…

  -

• Korzyści ekonomiczno – marketingowe:

  -duża firma może kupować towary w dużych ilościach i tym samym po niższych cenach,

  -korzyści związane z opakowaniami zbiorczymi,

  -mechanizacja czynności finansowo – księgowych,

  -koszt reklamy na jednostkę sprzedaży jest niski.

• Korzyści finansowe (firma może korzystać z większej ilości źródeł finansowania.

• Korzyści związane z ponoszeniem ryzyka:

  -szerszy asortyment produkcji pozwala rozłożyć ryzyko handlowe,

  -firma może działać nie tylko na lokalnym rynku, ale i na międzynarodowym.

Czynniki powodujące niekorzyści skali:

• Rosną koszty ochrony środowiska,

• Wzrost kosztów kontroli,

• Następują problemy z przepływem informacji,

• Rosną koszty transportu,

• Rosną koszty wynagrodzeń,

• Rosną koszty szkoleń,

• Wysokie ubezpieczenie majątku firmy.

KONKURENCJA DOSKONAŁA

Cechy konkurencji doskonałej:

1. Bardzo duża liczba firm w branży,

2. Występuje w różnych branżach produktu w rolnictwie,

3. Produkt jest monogeniczny, czyli jednorodny, brak konkurencji nie cenowej (jakość, reklama, opakowanie),

4. Każdy produkt jest niewielki i produkuje się go na niewielką część produkcji rynkowej

5. Istnieje przepływ kapitału. Łatwość wejścia i wyjścia z branży,

6. Istnieje doskonała przejrzystość rynkowa. Producenci i konsumenci znają swoją sytuację,

7. Konsumenci dążą do maksymalizacji użyteczności, a producenci do maksymalizacji zysku.

OPTIMUM EKONOMICZNE

• Optimum ekonomiczne w konkurencji doskonałej w krótkim okresie – maksymalizacja zysku. Optimum ekonomiczne do wielkości całkowitej

  Przychody – koszty =maksymalizacja zysku

• Optimum … w krótkim okresie ma wielkościach marginalnych.

Minimum miejscowe zysku jest wtedy, gdy MC=MR, MC↓

Optimum ekonomiczne polega na tym, żeby osiągnąć zysk maksymalny, lub osiągnąć jak najmniejszą stratę w przypadku, gdy firma osiąga zysk ujemny.

• Etapy opłacalności produkcji w krótkim okresie.

I ETAP Kiedy P₁ jest większe od kosztu jednostkowego. P₁>KCP zysk…

II ETAP P₂ - cena jest równa kosztowi całkowitemu przeciętnemu.

P₂=KCP ekonomiczny = 0, zysk normalny

Cena P₂ jest to cena otwarta, przynajmniej taka cena musi być, by ktoś zainteresował się produkcją.

III ETAP P₃ - cena jest mniejsza od kosztów całkowitych przeciętnych

P₃<KCP – firma ponosi stratę. W przypadku ceny P₃ firma ponosi stratę, jednak nie powinna być w krótkim czasie zamknięta ponieważ ta cena pokrywa koszt zmienny przeciętny.

IV ETAP P₄ - cena jest zamknięta, firma przynosi straty, trzeba ją zamknąć.

Wnioski: W krótkim okresie firma może osiągać następujące stany rentowności:

-zysk nadzwyczajny,

-zysk normalny (przeciętny)

-krótkookresowa strata,

• Konkurencja doskonała w długim okresie.

1.

Spada popyt, co powoduje, że maleje cena z P₁ do P₂. Cena P₂ jest ceną zamkniętą, co powoduje, że nie wychodzą z branży.

2.

W wyniku wyjścia niektórych firm z branży podaż maleje, co powoduje wzrost ceny z P₂ do P₃. Cena P₃ jest powyżej kosztów całkowitych przeciętnych i to powoduje, że jest ona opłacalna. Niektóre firmy wchodzą do branży dla których jest ona opłacalna.

3.

W wyniku wchodzenia firm do branży rośnie podaż i cena spada z P₃ do P₄. Przy cenie P₄ niektóre firmy mogą ponosić straty i wówczas wychodzą z branży.

W wyniku wchodzenia i wychodzenia z branży pozostają firmy reprezentacyjne o tych samych kosztach produkcji. Pozostające w branży firmy ustalają taka samą ilość produkcji, która pozwala im osiągnąć jedynie zysk normalny, czyli przeciętny, a to powstrzymuje od wejścia do branży inne firmy.

Warunek optimum w krótkim czasie P = MR = LMC = max LAC i LAC↑

MONOPOL PEŁNY, DOSKONAŁY, ALBO CZYSTY

Założenia i główne cechy monopolu:

1. W branży znajduje się jeden producent, który dostarcza 100% produkcji.

2. Firma jest ceno dawcą, ustala cenę sama.

3. Brak konkurencji.

4. Brak bliskich substytutów.

Monopole dzielimy na:

1. Ogólnokrajowe (poczta polska,PKP)

2. Terenowe (energetyka, komunikacja miejska)

3. Krajowe i zagraniczne

4. Dyskryminujące i niedyskryminujące (sprzedaje ten sam produkt po innej cenie różnnym odbiorcom)

5. Monopol sprzedaje produkt jednorodny, lub zróżnicowany

6. Istnieje doskonała przejrzystość rynku

7. Istnieje utrudnienie wejścia do branży

8. Utrudniony jest przepływ kapitału

Utarg całkowity przeciętny w monopolu: Kiesy utarg przeciętny jest równy 0, to utarg całkowity jest maksymalny.

Przychody całkowite, koszty całkowite

Optimum ekonomiczne, w krótkim okresie na wielkościach krańcowych (marginalnych)

Warunek MC=MR i MCT

Ustalanie ceny monopolowej

QE – optymalna wielkość produkcji zapewniająca zysk

C↗ - punkt Cournota

Podaż w warunkach monopolu

W przypadku monopolu zmiany krzywej, jedynie tzn. podaż punktową. W przypadku monopolu nie ma tylko jednej zależności między ceną a ilością. Przy danej cenie optymalne mogą być różne ilości produktu i dlatego monopolista wybierze sobie odpowiednią kombinację miedzy ceną a ilościa produktu.

Zysk w monopolu

Utarg całkowity=PxQ=OxP=QexO

Zysk całkowity = utarg całkowity – koszt całkowity

KCP=

KC=KCPxQ

W przypadku monopolu w krótkim czasie monopolista uzyskuje zysk nadzwyczajny.

Strata w monopolu

A – koszt całkowity przeciętny

Porównanie konkurencji doskonałej i monopolu

Wnioski:

-porównując konkurencję doskonałą i monopol zauważamy, że cena monopolowa jest wyższa niż cena w konkurencji doskonałej,

-optymalna ilość produktu w równowadze przedsiębiorstwa jest wyższa w konkurencji doskonałej niż w monopolu,

-problem nadwyżki konsumenta w monopolu jest mniejszy niż w konkurencji doskonałej.

ZAŁOŻENIA I CECHY KONKURENCJI MONOPOLISTYCZNEJ

1. Ilość przedsiębiorstw w branży (dość duża liczba przedsiębiorstw). Firma stara się dokonać dyferencji zróżnicowania:

1. Zróżnicowanie produktu,

2. Jakości,

3. Marka,

4. Kształt,

5. Receptura,

6. Wygląd,

7. Opakowanie,

8. Reklama.

Dyferencja warunków sprzedaży:

1. Położenie punktu handlowego,

2. Forma punktu,

3. Dojazd,

4. Forma sprzedaży,

5. Klient,

6. Doradztwo,

7. Pracownicy,

8. Forma zapłaty.

Dyferencja warunków posprzedażowych:

1. Transport,

2. Serwis pogwarancyjny,

3. Możliwość gwarancji.

2. Każdy sprzedający jest ceno twórcą – Tworzy sam cenę uwzględniając ceny konkurentów.

3. Łatwe jest wejście i wyjście z branży.

4.Na rynku istnieje doskonała przejrzystość kupujących i sprzedających.

5.Produkty są bliskimi substytutami.

6. Krzywe popytu i krzywe kosztu są takie same.

ANALIZA KONKURENCJI

Substytuty:

-techniczne (są to takie produkty, gdy z technicznego punktu widzenia zaspokajają tą samą potrzebę),

-ekonomiczne (są to takie produkty, które zaspokajają te same potrzeby i mają zbliżoną ceną).

Jeżeli elastyczność mieszana wynosi 0, to produkty nie są substytutami. Jeżeli elastyczność mieszana dąży do doskonałości to produkty są substytutami. Im większą wartość przyjmuje współczynnik elastyczności mieszanej, tym bliższymi substytutami są badane produkty.

KRZYWE POPYTU W KONKURENCJI MONOPOLISTYCZNEJ

W przypadku konkurencji monopolistycznej możemy się spotkać z dwiema krzywymi:

-jeżeli cenę obniża dana firma, a inne firmy nie reagują i nie obniżają ceny to wzrost popytu przejmuje w całości dana firma. Wtedy występuje bardziej elastyczna krzywa popytu.

-jeżeli cenę obniża dana firma, a pozostałe firmy robią to samo to wzrost popytu jest taki sam. Występuje druga krzywa (D).

Optimum ekonomiczne w konkurencji monopolistycznej w krótkim okresie

Utarg całkowity – koszt całkowity

Optimum ekonomiczne w konkurencji monopolistycznej w nie krótkim okresie

UC=PxQ

KC=KCPxQ

MC=MR i MC↑

W tym przypadku mamy zysk całkowity zwyczajny.

Optimum ekonomiczne w konkurencji monopolistycznej w długim okresie

W konkurencji monopolistycznej na skutek tego, że do branży wchodzą nowe firmy, następuje wzrost sprzedaży i popyt staję się bardziej elastyczny. W długi okresie firmy uzyskują jedynie zysk zerowy, zysk przeciętny.

Konkurencja cenowa i nie cenowa w konkurencji monopolistycznej.

W tej konkurencji konkurencja cenowa nie oznacza znaczącej roli ponieważ doprowadziła by do spadku ceny i zysku. Główną forma konkurencji jest konkurencja nie cenowa (jakością, odmianami produktu, warunkami sprzedaży, promocją, reklamą).

Porównanie korzyści i niekorzyści dla konsumenta w konkurencji monopolistycznej

KORZYŚCI DLA KONSUMENTA	NIEKORZYŚCI DLA KONSUMENTA
1.duża ilość towarów i substytutów, 2. produkt jest zróżnicowany, 3. duża troska o klienta, 4. promocje, 5. dobra informacja o towarze, 6. korzystne warunki posprzedażowe.	1. ceny są wyższe niż w konkurencji doskonałej, 2. ilość produktów jest mniejsza w punkcie optimum niż w konkurencji doskonałej, 3. nadwyżka konsumenta jest mniejsza niż w konkurencji doskonałej, 4. wysokie koszty transakcyjne.

OLIGOPOL. JEGO CHARAKTERYZTYKA I ANALIZA.

• Cechy i założenia oligopolu:

-w branży znajduje się niewielka liczna firm

-każdy producent jest ceno twórcą,

-popyt jest elastyczny, a czasami wysoko elastyczny

-produkty są bliskimi substytutami.

• Podział oligopolu:

1. Symetryczny (polega na tym, że firmy są podobnej wielkości).

2. Asymetryczny (występuje, gdy jest jedna duża firma i kilka mniejszych).

3. Heterogoniczny (są różne odmiany produktu).

4. Homogeniczny.

-Rynek nie jest doskonale przejrzysty.

-Wejście do branży jest generalnie wolne, ale w praktyce istnieją różne bariery wejścia.

Bariery wejścia:

1. Chłonność rynku,

2. Konieczność zróżnicowania produktu,

3. Kanały dystrybucji,

4. Reklama i jej koszty,

5. Korzyści …,

6. Wydajność pracy,

7. Wysokie koszty uruchomienia produkcji i zbudowania firmy.

8. Koszty zatopione to koszt, który ponosi przedsiębiorstwo do branży, jeżeli koszt ten nie może być odzyskany, po opuszczeniu branży.

Rynki doskonale sporne:

Są to rynki na które można wchodzić i które można opuszczać bez ponoszenia kosztów zatopionych.

W oligopolu często są wysokie koszty zatopione. Rynki są bardziej sporne, a więc otwarte na nową konkurencję. Im wyższe są koszty zatopione, tym rynek jest mniej sporny ponieważ silniejsze są bariery wejścia.

Model załamanej krzywej popytu Sweezy’ego

1) krzywa popytu „d,d” występuje wtedy, kiedy tylko dana firma podnosi cenę, lub obniża cenę.

2)krzywa popytu „D,D” jeżeli wszystkie firmy ponoszą lub obniżają cenę.

dlatego że krzywa popytu jest załamana występuje nie ciągła krzywa kosztu marginalnego. Przez obszar nieciągłości można poprowadzić nieskończenie wiele krzywych kosztu marginalnego. W oligopolu występuje duża stabilność cen. Pomimo, że koszt marginalny rośnie to cena i ilość produkcji nie ulega zmianie.

Konkurencja cenowa i nie cenowa w oligopolu

-nie ma silnej konkurencji cenowej,

-główną konkurencją jest nie cenowe oddziaływanie modelami, produktami, jakością i marketingiem.

Współpraca w ramach oligopolu

-jedną z form współpracy jest tworzenie karteli (jest to porozumienie w ramach oligopolu, które dotyczy uzyskania jednolitej ceny, ustalenia kwot produkcyjnych, ilości produkcji. Wspólna polityka inwestycyjna, naukowo – badawcza, wspólne biuro zakupu i sprzedaży).

W kartelu cena kartelowa jest wyższa od ceny w konkurencji doskonałej, a ilość produkcji jest mniejsza niż w konkurencji doskonałej.

PODAŻ PRACY jest to liczba zdolnych osób do pracy i oferujących usługę pracy

Podaż pracy (S) = Zatrudnieni (E) + Bezrobotni (U)

Czynniki kształtujące podaż pracy

-niska płaca, niska podaż,

-płaca rośnie, podaż rośnie.

Czynniki poza cenowe wpływające na podaż pracy

-liczba ludności,

-współczynnik aktywności,

-system kształcenia i przekwalifikowania zawodowego,

-czas pracy (skrócenie),

-elastyczność czasu pracy (niestandardowe formy),

-aspiracje zawodowe, czynniki kulturalne,

-zapotrzebowanie na zatrudnienie sezonowe,

-współczynnik skolaryzacji (kształtowanie ludności),

-współczynnik aktywności zawodowej,

-system tropienia i finansowania miejsc pracy,

-warunki zabezpieczenia dla bezrobotnych (zasiłki, emerytury),

-przyrost naturalny.

Równowaga na rynku pracy:

RYNEK PRACY KONKURENCJI DOSKONAŁEJ

Rodzaje bezrobocia:

1. Bezrobocie frykcyjne –krótkotrwałe do 3 miesięcy.

2. Bezrobocie kanienektrulne –cykliczne.

3. Bezrobocie technologiczne – maszyny zastępują człowieka.

4. Bezrobocie utajone – ukryte, czyli zajmowanie miejsc pracy dla innych pracując niepotrzebnie.

5. Bezrobocie okresowe/długookresowe.

6. Bezrobocie sezonowe.

7. Bezrobocie strukturalne – wynika z niedopasowania ilości i jakości podaży pracy do popytu na pracę.

INDYWIDUALNA KRZYWA PODAŻY I CZASU WOLNEGO

Przy niskich płacach krańcowa pracy jest wyższa od krańcowej autentyczności czasu wolnego, co powoduje, że pracownik stara się pracować dłużej. Jeżeli pracownik ma wysokie wynagrodzenie i krańcowa użyteczność czasu wolnego jest większa od krańcowej użyteczności pracy to pracownik ogranicza czas pracy.

OPTIMUM ZATRUDNIENIA W KONKURENCJI DOSKONAŁEJ

Liczba pracowników	Suma wytworzonych produktów	Przyrost produktu całkowitego	Cena jednostki wyrobu	Krańcowa produkcja pracy
1	10	10	1000	10000
2	24	14	1000	14000
3	36	12	1000	12000
4	42	6	1000	6000
5	46	4	1000	4000

WARUNEK OPTYMALIZACJI ZATRUDNIENIA W KONKURENCJI DOSKONAŁEJ

W= wartość produktu marginalnego pracy.

L₁- optymalna liczba zatrudnionych

OPTIMUM ZATRUDNIENIA W MONOPOLU PRODUKCYJNYM gdy dana firma dostarcza 100% produkcji w branży.

Porównanie optymalnego zatrudnienia w monopolu i konkurencji doskonałej

W przypadku jednakowej płacy monopolu produkcja zatrudnia mniej pracowników niż konkurencja doskonała.