Mapy tematyczne są opracowaniami kartograficznymi eksponującymi jeden lub kilka wybranych elementów treści ogólnogeograficznej bądź określone zagadnienie społeczno - gospodarcze lub przyrodnicze. Przeznaczeniem map tematycznych jest zaspokojenie różnorodnych potrzeb gosapodarki narodowej, a w szczególności: - potrzeb planowania przestrzennego, rolnictwa i gospodarki żywnościowej, górnictwa itp., - rozwiązywania problemów naukowo - badawczych, - administracji i zarządzania.

Dane ilościowe (skala porządkowa, interwałowa, ilorazowa) – bezwzględne (cechy mierzalne) met kartodiagramu, kropkowa, izolinii (dla danych wyst ciągle) – względne (wskaźnik natężenia) – met kartodiagramu, kartogramu, dozymetryczna, izolinii. Dane jakościowe – met sygnaturowa, zasięgów, choro chromatyczna Metody, w których odwzorowanie wpływa bezpośrednio na sposób prezentacji i wyraz graficzny mapy (wielkość, kształt, sąsiedztwo, wzajemne relacje): metoda zasięgów, metoda chorochromatyczna, metoda kartogramu, metoda dazymetryczna; Metody, w których odwzorowanie wpływa pośrednio na sposób prezentacji danych: metoda sygnaturowa, metoda kartodiagramu, metoda kropkowa, metoda izolinii.

KARTODIAGRAM Jest to metoda przedstawienia na mapie przestrzennego rozmieszczenia zjawisk w ujęciu bezwzględnym i względnym, odniesionych do punktu, linii i powierzchni za pomocą wykresów, diagramów, których rozmiary są proporcjonalne do wielkości zjawiska lub wyrażają funkcję jego zmienności. Ze względu na ilość przedstawianych cech rozróżniamy; - diagramy proste - diagramy złożone - diagramy strukturalne. Ze względu na jednostkę odniesienia; - kartodiagramy punktowe - kartodiagramy liniowe - kartodiagramy powierzchniowe

Skala ciągła -każdy diagram posiada indywidualny wymiar, zgodny z reprezentowaną wielkością zjawiska.

Skala skokowa- pokazuje cały zbiór kartodiagramów w przedziałach klasowych, diagramy zatracą swe indywidualne rozmiary. Rozmiary diagramów są w tym przypadku proporcjonalne do średnich wartości poszczególnych klas. Z tego względu kartodiagramy dzielimy na: punktowe, liniowe i powierzchniowe.

Typy: prosty przedstawia jedno tylko zjawisko lub fakt, podając tylko położenie i wielkość zjawiska.

strukturalny ukazuje strukturę poszczególnych elementów zjawiska, które tworzą pewną zamkniętą całość – różnice strukturalne reprezentowanych zjawisk. Wszystkie diagramy mają tę samą wielkość.

Sumaryczny: Kartodiagram, który jednocześnie ukazuje ogólną wielkość przedstawianego zjawiska, jak i wewnętrzną strukturę, Każdy diagram ma indywidualną wielkość, która wyraża sumę poszczególnych składników

Etapy opracowania mapy metodą KARTODIAGRAMU; *analiza mapy podkładowej *analiza danych statystycznych *wybór skali tematycznej *wybór figury geometrycznej *ustalenie wielkości diagramów (skali tematycznej) *opracowanie legendy, *rozmieszczenie diagramów na mapie *rozmieszczenie legendy, tytułu, opisów dodatkowych

KARTOGRAM jest stosowana do prezentacji danych ilościowych względnych, zapisanych na poziomie skal porządkowych, interwałowych i ilorazowych, odniesionych do powierzchni, wyrażonych w skali ciągłej lub skokowej. Natężenie zjawiska może być przedstawione przy użyciu zmiennej wizualnej walor (koloru, desenia).

1. KARTOGRAMY PROSTE –przedstawiają jedno zjawisko. Można tu wyróżnić;

a. kartogram prosty jednorodny (każda jednostka odniesienia jest pokryta jednym kolorem, deseniem lub walorem)

b. kartogram prosty kwalifikatywny (powstaje w wyniku przyjęcia pewnych wartości granicznych, normatywnych dla całej zbiorowości i przedstawienia wielkości zjawiska powyżej i poniżej tej wartości).

c. kartogram selektywny, przedstawia zjawiska przeciwstawne, ale wzajemnie uzupełniające się np. ludność rolnicza i pozarolnicza, ludność mówiąca po niemiecku i francusku.

d. kartogram desenia kropkowego, BERTINA. Położenie kropek jest stałe i regularne na całej mapie a ich wielkość jest proporcjonalna do wartości zjawiska.

2. KARTOGRAM ZŁOŻONY- powstaje przez nałożenie na siebie kilku kartogramów prostych (nie więcej niż trzech)

3. KARTOGRAM STRUKTURALNY – przedstawia strukturę zjawiska w jednostce odniesienia.

Metoda izolinii Mapa wysokości jako przykład mapy wykonanej metodą izoliniową (izolinie natężenia → linie izometryczne). Izolinie – linie łączące jednakowe wartości liczbowe,

Za pomocą izolinii przedstawia się zjawiska charakteryzujące się ciągłą przestrzenną zmiennością natężenia (np. wysokości n.p.m) ale także zjawiska występujące wyspowo, które mogą być interpretowane jako ciągłe, jeżeli zostaną odniesione do innego zjawiska o charakterze ciągłym (gęstość zaludnienia, lesistość) są to tzw. Izoplety Izolinie mogą przedstawiać ukształtowanie pola zjawisk rzeczywistych lub przetworzonych matematycznie -- umownych.• Izarytmy rzeczywiste powstają w wyniku interpolacji ilościowych cech zjawiska pomiędzy punktami odniesienia, których położenie jest pomierzone i określone w przyjętym • Izarytmy teoretyczne(izopleta) powstają w wyniku interpolacji ilościowych cech zjawiska pomiędzy punktami odniesienia, których położenie jest określone w sposób umowny. Izolinie mogą być stosowane do przedstawienia natężenia zjawiska (wartości względnej), odległości (ekwidystanty), czasu (izochrony), dat pojawiania się zjawisk (izodaty)…. Można również stosować izolinie do prezentacji miar odchyleń (izoanomale, izoamplitudy). Odchylenia można odnosić do wartości średniej, normatywnej, dopuszczalnej. Izarytmy teoretyczne mogą sugerować uszczegółowienie danych na mapie. Nie można pośredniej wartości uważać za prawdziwą w danym miejscu. DANE DLA: izarytm rzeczywistych: • wyniki pomiarów terenowych Dla izoplet: • dane statystyczne względne (wskaźniki), • dane uzyskane na podstawie kartogramu (w skali ciągłej, skokowej) lub kartogramu dazymetrycznego, •dane uzyskane z mapy kropkowej lub sieci zmienno gęstej Dane a e mogą być umieszczone: • w węzłach regularnej siatki, • w punktach tworzących ciąg ( oddalone od siebie profile), • nieregularnie. Izopleta - linia przedstawiająca na wykresach używanych np. w meteorologii, funkcję dwóch zmiennych rozkładów temperatur gleby w określonym czasie na różnych głębokościach. Izarytma - krzywa na mapie łącząca punkty o jednakowych wartościach liczbowych danej cechy.

MAPĄ DAZYMETRYCZNĄ-JEDNOSTKI ODNIESIENIA ZOSTAŁY DOSTOSOWANE DO RZECZYWISTEGO ROZMIESZCZENIA ZJAWISKA, DAJE ZNACZNIE LEPSZY OBRAZ GĘSTOŚCI WEWNĄTRZ WYZNACZONYCH JEDNOSTEK TAK JAK KARTOGRAM, JEST TO METODA STOSOWANA DLA DANYCH WZGLEDNYCH, ODNIESIONYCH DO POWIERZCHNI. DANE SĄ PREZENTOWANE W SKALI SKOKOWEJ. NAJBARDZIEJODPOWIEDNIA ZMIENNĄ JEST WALOR DESENIA LUB KOLORU

SPOSOBY WYKONANIA KARTOGRAMU DAZYMETRYCZNEGO 1.Z wykorzystaniem mapy kropkowej 2. Na podstawie sieci zmienno gęstej 3.Na podstawie kartogramu prostego i dodatkowych informacji o natężeniu lub rozmieszczeniu zjawiska 4. Na podstawie mapy kropkowej i ekwidystant

Metodą kropkową -przestrzenne rozmieszczenie zjawisk wyrażonych w wartościach bezwzględnych przy użyciu znaków punktowych. Zjawiska mogą być umieszczone na mapie w sposób topograficzny

lub kartogramiczny. Sposób topograficzny polega na umieszczeniu kropki (sygnatury) w miejscu występowania zjawiska, sposób kartogramiczny charakteryzuje się tym, że kropki są rozmieszczone równomiernie na całej jednostce odniesienia, którą reprezentują. PUNKT, KROPKA, SYGNATURA reprezentuje ustaloną wartość zjawiska określoną jako WAGA kropki. Mapa kropkowa pośrednio pokazuje natężenie zjawiska. Gęstość kropek jest wprost proporcjonalna do natężenia zjawiska.

Sygnatury to znaki symbolizujące różne obiekty opisane w skali nominalnej.Przedstawiają zjawiska o odniesieniu punktowym i liniowym. Metoda sygnaturowa jest najdawniejszym sposobem oznaczania obiektów na mapie. Prawidłowo dobrane sygnatury niosą ze sobą łatwą do odbioru informację. sygnatury:geometryczne, symboliczne, obrazkowe i literowe. Wg Kraak’a istnieją grupy: obrazkowe i geometryczne. Tych pierwszych używa się, gdy ich rozpoznanie ułatwiają skojarzenia, natomiast zjawiska o wyższym stopniu abstrakcji przedstawia się za pomocą sygnatur geometrycznych.

sposoby lokalizacji: • Ścisły(topograficzny) – element sygnatury (np. środek ciężkości figury, wierzchołek)wskazuje precyzyjne położenie obiektu. W miejscu przedstawionym na mapie jest przedstawiony obiekt rzeczywiście znajdujący się w odpowiednim miejscu w terenie • Przybliżony – sygnatura nie występuje w miejscu, gdzie obiekt w rzeczywistości; ma ona charakter informacyjny.

Geometryczne – mają kształt prostych figur geometrycznych jak kwadrat, koło, trójkąt, romb, prostokąt. Kształt ich nie przypomina rzeczywistego kształtu obiektu, jednak nie powinien być zupełnie przypadkowy.

Obrazkowe – nawiązują kształtem do zewnętrznego wyglądu reprezentowanego obiektu(np. namiot dla oznaczenia pola namiotowego, samolot– dla lotniska).

• Symboliczne – są rozwinięciem sygnatur geometrycznych bazującym na skojarzeniach cz j ytelnika mapy z obiektami rzeczywistymi np. ścięty trójkąt równoramienny przypomina kształtem wieże wiertnicze

•Literowe – to litery umieszczone w miejscach występowania danego obiektu; mogą być umieszczone bezpośrednio jako znaki kartograficzne lub wpisane w figurę geometryczną.

Metoda sygnaturowa jest metodą jakościową.; wyjątkiem są sygnatury ilościowe, którym przypisuje się cechy – dane na wyższych poziomach pomiarowych. Przykładem są oznaczenia wielkości miast na mapach ogólnogeograficznych. Znaki reprezentujące miasta różnią się pw. wagą optyczną a nie tylko wielkością.

Metoda zasięgów - polega na oznaczeniu na mapie zasięgu występowania danego zjawiska. Jest stosowana dla danych mierzonych w skali nominalnej odniesionych do powierzchni w

Wyróżnia się: • zasięg liniowy - za pomocą linii wydziela się określone obszary. Różnicuje się je za pomocą desenia lub koloru.

• zasięg sygnaturowy - polega na wprowadzaniu wewnątrz zasięgu liniowego odpowiedniej sygnatury oznaczającej zjawisko występujące na wyznaczonym obszarze. • zasięg plamowy - jest on przedstawiony za pomocą plamy, czyli obrysowanego linią obszaru wypełnionego kolorem lub deseniem. • zasięg opisowy - określa w przybliżeniu występowanie danego zjawiska za pomocą napisu. Różnicuje się go za pomocą stosowania różnych krojów i wielkości pisma.

W metodzie zasięgów obszar opracowania może obejmować wybrany teren. Zasięgi mogą się pokrywać, zawierać, przenikać

• metoda powierzchniowych jednostek naturalnych (chorochromatyczna) – jest rozwinięciem metody zasięgów i jednocześnie jej modyfikacją. Jest stosowana dla danych jakościowych – mierzonych w skali nominalnej, odniesionych do powierzchni. Polega na tym, że cały obszar mapy jest podzielony na mniejsze obszary (regiony), różne pod względem jakościowym, tworzące mozaikę. Nie ma tu obszarów zachodzących na siebie (w metodzie zasięgów jest to możliwe). Każdy fragment opracowywanego obszaru musi być zakwalifikowany do jakiejś kategorii. Powierzchnie wydzielonych obszarów wyróżnia się za pomocą znaków powierzchniowych, takich jak: kolor, deseń. Zmienną dobieramy w ten sposób aby nie sugerowała porządku.

Generalizacja kartograficzna jest to wybór rzeczy najważniejszych i istotnych oraz ich celowe uogólnienie, mające na względzie przedstawienie na mapie pewnej części rzeczywistości z uwypukleniem jej zasadniczych, typowych cech i charakterystycznych własności, stosownie do przeznaczenia, tematyki oraz skali mapy

sposoby generalizacji: uproszczenie lub wybór punktów – przez eliminację wybranych wierzchołków wieloboków i utworzenie mniej skomplikowanych kształtów wygładzanie – polegające na zastąpienie ostrych i złożonych kształtów kształtami wygładzonymi i zaokrąglonymi agregacja – zastąpienie dużej liczby szczegółów znaków mniejszą liczbą nowych znaków łączenie – zastępowanie kilku obiektów przez pojedynczy obiekt scalanie – polegające na łączeniu wielu obiektów liniowych w jeden dekompozycja – zamiana obiektu powierzchniowego na punktowy lub liniowy wybór obiektów – eliminacja pewnych elementów ze zbioru przy zachowaniu ogólnych prawidłowości ich rozkładu przestrzennego przewiększenie obiektu - w celu zachowania jego atrybutów, które przy danej skali powinny być niewidoczne wzmocnienie – przez zmianę wielkości i kształtu symbolu przemieszczenie – przesuniecie obiektów z ich rzeczywistego położenia w celu zachowania ich relacji przestrzennych i czytelności

Współrzędne prostokątne płaskie w ukł. PUWG-92
- Współrzędne geograficzne geodezyjne w ukł. EUREF-89
- Elipsoida GRS-80, poziom odniesienia Kronsztadt-86

Mapa sozologiczna	Mapa hydrograficzna
Skala 1:10 000 - tematyczna lub 1:50 000 - przeglądowa	Skala 1:50 000, nazewnictwo z 1: 200 000
Jest to mapa temtyczna	Jest to mapa tematyczna
Informuje o intensywności zdegradowania środowiska przez człowieka	Informuje o obiegu wody w powiązaniu ze środowiskiem przyrodniczym, jego zainwestowaniem i przekształceniem
Obejmuje: rejestrację, lokalizację i określenie źródeł zaburzeń, skażeń powietrza i skażenia gleby. Określa zasięg i charakterystykę oraz natężenie wszystkich elementów.	Powstaje na podstawie mapy topograficznej, na która nanoszone są wyniki kartowania zjawisk i obiektów wodnych, przepuszczalności gruntów oraz informacje dotyczące gospodarki wodami.
Elementy mapy sozologicznej: Ochrona środowiska i jego zasobów Podatność środowiska na degradację Degradację środowiska Przeciwdziałanie i rekultywację Nieużytki antropogeniczne i naturogeniczne	Elementy mapy hydrograficznej skala 1:50 000: Przepuszczalność gruntów Głębokość występowania pierwszego poziomu wód podziemnych Rozmieszczenie wód powierzchniowych i zjawisk hydrograficznych wraz z obiektami gosp. wodnej.
Mapa sozologiczna zawiera komentarz, który: podaje charakterystykę komponentów środowiska, dodatkowe dane w postaci tabelarycznej lub tekstowej, posiada ogólną ocenę stanu środowiska i stopień jego degradacji, wskazania dotyczące zapobieganiu rozprzestrzeniania się zagrożeń	Na treść tematyczną mapy składają się: Topograficzne działy wodne Wody pow. Wypływy wód podziemnych Przepuszczalność gruntów Wody podziemne pierwszego poziomu Zjawiska i obiekty gosp. wodnej Punkty hydrometryczne
Mapy cyfrowe/numeryczne posiadają strukturę warstwową, istnieje możliwość wymiany informacji pomiędzy systemami GIS, obiekty graficzne połączone są z bazą danych, posiadają taki sam układ współrzędnych i odwzorowanie jak mapy analogowe, można je łączyć ze sobą.	Mapa przepuszczalności gruntów powstaje na podstawie mapy glebowo – rolniczej w skali 1:25 000, analizy tła geologicznego. Wyróżniamy 6 klas przepuszczalności: 1 – największa przepuszczalność 6 – najmniejsza przepuszczalność

Próg	granica pojemności kartodiagramu
Podpróg III	Zmiana liczby klas
Podpróg II	generalizacja ilościowa, grupowanie jednostek odniesienia,(zmniejszenie liczby punktów, linii, powierzchni)
Podpróg I	zmiana skali z ciągłej na skokową
	Pojemność wyjściowa

Model generalizacji w metodzie kropkowej

Próg	węzeł zmiany metody granica pojemności mapy
Podpróg III	zastąpienie topograficznego umieszczenia kropek- kartogramicznym
Podpróg II	Zastąpienie kropek jednowagowych kropkami wielowagowymi
Podpróg I	zmiana wagi kropki, wielkości znaku
	Pojemność wyjściowa

Model generalizacji w metodzie kartogramu

Próg	węzeł zmiany metody granica pojemności mapy
Podpróg III	zmiana liczby klas
Podpróg II	grupowanie jednostek odniesienia
Podpróg I	zmiana skali ciągłej na skokową
	Pojemność wyjściowa mapy