Osada Rolniczo-Rzemieślnicza w Studzieńcu
W 1876r w Studzieńcu z inicjatywy Towarzystwa Osad Rolnych i Przytułków Rzemieślniczych dokonano uroczystego otwarcia pierwszego na ziemiach polskich domu poprawczego dla nieletnich przestępców.
Twórca i założycielem osady był Józef Wieczorkowski, który uważał, że karanie młodocianych karą więzienia jest drogą do dalszej demoralizacji.
Głównym celem była praca nad moralną poprawa dzieci i młodzieży . Kształcenie elementarne i zawodowe.
Wzorowano się na zakładach dla nieletnich z Francji, Szwajcarii, Belgii.
Do I wojny światowej liczba wychowanków sięgnęła do 150
Lata wojny odbiły się na funkcjonowaniu zakładu. Zmalała liczba wychowanków, ale też wychowawców którzy potrafiliby zapanować nad młodzieżą
W 1906r doszło do trwałego buntu wychowanków, w zakładzie zapanowała samowola, kradzieże i ucieczki były częstym zjawiskiem
Liczba ucieczek ogromnie wzrastała, ale przyczyną tego także było surowe karanie wychowanków m.in. kara chłosty ( za każdy występek wychowanka była określona liczba uderzeń batem np. kłemstwo-5 uderzeń, ucieczka-25 uderzeń itd.)
W latach 1927-1931 toczył się proces wychowawców ze Studzieńca w sprawie okrutnego traktowania młodzieży zakończony kara pozbawienia wolności dla niektórych wychowawców.
Zakład został przejęty przez Ministerstwo Sprawiedliwości, a dyrektorem został Piotr Suchan
Organizacja zakładu:
Kurs I- wiadomości szkoły powszechnej I stopnia
Kurs II- uzupełnienie i rozszerzenie zdobytych wiadomości
Kurs III najobszerniejszy materiał- szkoły powszechnej III stopnia
Kształcenie zawodowe (rzemieślnicze i rolnicze)
„Grupa obserwacyjna”- poznanie wychowanka i zakwalifikowanie do grupy następnej
„Pierwsza rodzina wychowawcza”- opiekunowie rodziny i wychowawcy dawali wskazówki i nakazy jak wychowanek ma postępować
„Druga rodzina wychowawcza”- nauczyciele stawali się doradcami i przyjaciółmi wychowanka. Wychowankowie są samorządni, sami pracują nad sobą, maja samorządy i sądy koleżeńskie.
„Rodzina społeczna”- wychowankowie którzy mieli być przedterminowo zwolnieni, uznani za uspołecznionych i poprawionych