1) Odpowiedzialność Prawna

Przez odpowiedzialność prawną rozumiemy ponoszenie konsekwencji własnych lub cudzych zachowań przy czym kryterium jest wolna wola osoby fizycznej. Odpowiedzialność prawna dotyczy wyłącznie działań lub zachowań czyli przejawów zewnętrznych woli, natomiast nie dotyczy zamiaru czyli przejawu wewnętrznego.

Odpowiedzialność prawną dzielimy na:

Odpowiedzialność karną:

Dotyczy tylko i wyłącznie osób fizycznych i jest odpowiedzialnością za własne czyny. Czyn popełniony w ramach odpowiedzialności karnej może mieć charakter: zawiniony lub nieumyślny.

Odpowiedzialność cywilną:

Dotyczy zarówno osób fizycznych jak i osób prawnych w zakresie zarówno czynów popełnionych samodzielnie jak i odpowiedzialności zachowań innych podmiotów. Odpowiedzialność cywilna może mieć charakter odpowiedzialności na zasadzie winy za własne lub cudze działania lub na zasadzie ryzyka np. za prowadzenie działalności w określonym zakresie.

Odpowiedzialność służbowa:

Dotyczy osób fizycznych będących pracownikami i powstaje w wyniku naruszenia obowiązków wynikających z umowy o prace.

Odpowiedzialność parlamentarna:

Dotyczy całego rządu (Rady Ministrów) lub poszczególnych członków, wobec Sejmu i powstaje w wyniku niezgodności działań podejmowanych przez Rząd jako władzy wykonawczej w stosunku do Parlamentu. Odpowiedzialność parlamentarna może zakończyć się zgłoszeniem wotum nieufności.

Odpowiedzialność konstytucyjna:

Dotyczy najwyższych przedstawicieli państwa, np. prezydent, premier, członkowie Rady Ministrów i powstaje w wyniku podjęcia działań niezgodnych z Konstytucją lub ustawami szczegółowymi (delikty konstytucyjne), przy czym czyny te muszą mieć charakter zawiniony, a ich rozpatrywanie odbywać się będzie w postępowaniu o quasi – karnym charakterze przed Trybunałem Stanu.

Przesłanki odpowiedzialności prawnej:

1. Dokonanie czynu (niezależnie od winy bądź jej braku),

2. Wolna wola przy dokonaniu tego czynu,

3. Odpowiednie zdrowie psychiczne i właściwy stopień rozwoju psychicznego,

4. Czyny dokonane przez osoby fizyczne muszą mieć charakter albo: zamiaru bezpośredniego lub pośredniego w zakresie wywołania określonych skutków,

5. Pomiędzy określonym czynem czyli zachowaniem w postaci działania lub zachowania, a skutkiem tego działania musi istnieć określony związek.

2) Luki w prawie

To sytuacja, w której brak jest odpowiedniego przepisu (normy) prawa, bądź istniejący przepis (norma) nie jest taki jak być powinien.

Luka to „biała plama", pustka na pewnym odcinku obszaru prawnego; brak regulacji prawnej. Nie każdy brak przepisów należy traktować jako lukę. Wielu dziedzin życia normodawca celowo nie reguluje. O luce mówimy jedynie wtedy, gdy brakuje normy dla takiego stosunku społecznego, który- biorąc pod uwagę całokształt obowiązującego ustawodawstwa- powinien być uregulowany. Przyczyny wystąpienia luk w prawie są rozmaite. Prawo nie nadąża często za przemianami, jakim ulegają stosunki międzyludzkie. Ustawodawca tworząc przepisy nie jest w stanie przewidzieć wszystkich ewentualności. W rezultacie zachodzą sytuacje, których obowiązujące prawo nie normuje, mimo że potrzeba regulacji jest oczywista. Zdarza się też, że normodawcą celowo pozostawia lukę w tworzonym zespole przepisów. Zwłaszcza, gdy odnoszą się one do nowych dziedzin. Dopiero po pewnym czasie, gdy działalność organów stosujących prawo dostarczy praktycznych doświadczeń, wypełnia się tę lukę przez wydanie odpowiedniego aktu.

Pamiętać należy, iż skoro system powinien być zupełny, luki nie mogą być traktowane jako luki rzeczywiste. Luki występujące w systemie prawa są więc lukami pozornymi, tj. takimi, które zostają wypełnione w celu umożliwienia rozstrzygnięcia konkretnych spraw.

W języku prawniczym mówi się często o kilku rodzajach luk w prawie. Są to jednak zróżnicowane sytuacje, które najczęściej nie polegają na faktycznych lukach. Termin luka ma w odniesieniu do tych sytuacji najczęściej znaczenie przenośne.

Nauka i praktyka prawa wypracowała metodę usuwania luk w prawie. Pomijamy tu oczywiście usuwanie luk przez samego ustawodawcę na drodze tworzenia prawa. Mamy na względzie usuwanie luk dokonywane przez stosujących prawo i podejmujących na jego podstawie decyzje władcze (np. sądy).

Przyjęcie tezy, że luki aksjologiczne są lukami pozornymi, a luki logiczne w ogóle nie występują ze względu na możliwość zastosowania reguł kolizyjnych, prowadzi do wniosku, iż metoda analogii w prawie znajduje zastosowanie do usuwania luk konstrukcyjnych.

Sposoby przeciwdziałania lukom:

1. Wprowadzenie do tekstu prawnego norm poza prawnych, do których odsyła prawo (nie są one usankcjonowane przez prawo, ale są inaczej sankcjonowane np. w życiu społecznym) np. zasady współżycia społecznego;

2. Wykorzystanie w prawie wiedzy (osiągnięć). Normy prawne zastępowane są przez normy wiedzy np. lekarz powinien wykonywać swoje obowiązki zgodnie ze sztuką lekarską;

3. Odesłania ukryte np. jeżeli przemawia za tym ważny interes państwa, społeczny. Nieostre pojęcia znajdujące się w regulacjach prawnych;

4. Uznanie administracyjne w przepisach prawych;

5. Orzecznictwo sądowe są publikowane. Ustalone na podstawie tych orzeczeń zasady prawne są obowiązującymi regułami.