Środowisko - rozumie się przez to ogół el przzyrdoniczych środowiska, w tym także przekształconych przez człowieka, a w szczególności : - powierzchnie ziemii-kopalini- wody-powietrze-zwierzeta, rośliny-krajobraz oraz klimat|| Emisja - jest to wprowadzanie bezpośrednio lub pośrednio, w wyniku działalności człowieka, do wody, powietrza, gleby lub ziemidwóch elementów : a) substancji b) energii w postaci : ciepła, hałasu, wibracji, pól elektromagnetycznych || Zanieczyszczenie - emisja która jest szkdoliwa dla zdrowia ludzi lUB stanu środowiska, powoduje szkodę w dobrach materialnych, pogarsza walory estetyczne środowiska lub koliduję z innymi uzasadnionymi sposobami korzystania ze śodowiska|| Hałas - dźwięk o częstostliwości od 16-hz do 16000hz|| Metodyka referencyjna 0 określona na podstawie ustawy metoda pomiarów lub badań, kktóra może obejmować w szczególności, sposób poborów próbek, sposób interpretacji uzyskanych danych a także metodyki i modelowania rozprzestrzenienia się substancji oraz energii w środowisku || Ochrona ekologiczna - taka ochrona której statutowym celem jest ochrona środowiska|| Ściek - wprowadzane do wód i do ziemi a) Wody zużyte na cele bytowe lub gospodarcze b) odchody zwierzęce z bez gnojowicy c) wody opadowe lub roztopowe, ujęte w systemy kanalizacyjne, pochodzące z powierzchni zanieczyszczonych w tym z centrów miast, powierzchni magazynowych i składowych oraz d) wody odciekowe ze składowisk odpadów, wykorzystane solanki i wody lecznicze, wody termalne. e) pochodzące z odwodnienia zakładów górniczych, z wyjątkiem wód wprowadzanych do górotworów f) wody wykorzystane i odprowadzane z obiektów gospodarki rybackiej, jeżli w odprowadzanej wodzie znajdują się nowe substancje, lub zwiększone są koncentracje substancji w porównaniu do pobranej wody||Typy procesów zachodzących w warstwie wodonośnej :1. Rozcieńczanie 2. Działanie buforowe pod wpływem zmiany pH 3. Wytrącanie się substancji przy kontakcie z wodą lub substancjami stałymi 4. Hydroliza 5. Rozkład substancji przez utlenianie i redukcję 6. Filtracja mechaniczna 7. Parowanie i uchodzenie w formie gazowej 8. Rozkład i asymilacja biologiczna 9. Rozpad radioaktywny10. Filtracja membranowa 11. Sorpcja[*]|| Zanieczyszczenia produktami naftowymi -Ropa naftowa i jej produkty psują zapach i smak wody -czas rozprzestrzenienia fazy olejowej w zależności od warunków wynos od kilku dni do kilku lat - prędkość ich migracji w wodzie zależy od ich rozpuszczalności w wodzie, gęstości właściwej i lepkości -ropa i jej produkty naftowe są z reguły lżejsze od wody słodkiej i wykazują większą lepkość -strefa zanieczyszczona płynnymi węglowodorami jest najczęściej ograniczona do stropowej części warstwy wodonośnej -węglowodory nie mieszające się z wodą tworzą na na powierzchni wód podziemnych warstwę plamy , soczewki itp.-węglowodory rozpuszczające się w wodze tworzą z nią emulsje. ||wielkość i kształt strefy olejowej ( w strefie aeracji) zależy od przepuszczalności ośrodka porowatego -w ośrodku szczelinowym rozprzestrzenianie ropopochodnych jest nieregularne i zależzy od układu szczelin i rozwartości -maksymalna głębokośc ich przenikania zależy od podłoża skalnego i charakteru cieczy -węglowodory wyczuwalne są organoleptycznie w bardzo mały ilościach, w rozcieńczeniu 1:100000 - we wszystkich krajach istnieją odpowiednie przepisy zabezpieczające|| Dicyklopentadien zagrożenia: działa szkodliwie przez drogi oddechowe i po połknięciu, działa drażniąco na oczy, drogi oddechowe i skórę, powoduje utrzymujące się zmiany w środowisku wodnym -limity narażenia : Dania - 0.5ppm, Niemcy - 0.5ppm, Norwegia 5ppm, wielka brytania - 5ppm||Sposoby usunięcia DCP - jest substancją słąbo rozpuszczającą się w wodzie i słabo bidegradowalną -bardzo niskie stężenie DCP w wodzie stwarza duże problemy z przystosowanie drobnoustrojó do ich wykorzystania w takich warunkach -zastosowanie drobnoustrojów do remediacji gruntów w strefie saturacji, zwłaszcza w przypadku korzystania z poziomu wód czwartorzędowych do celów pitnych, spowodowałoby wtórne ich zanieczyszczenie mikroorganizmami i konieczność usuwania bakterii z eksploatowanej wody -jedną z metod możliwych do wykorzystania w tych warunkach jest utylizacja DCP za pomocą silnego utleniacza wprowadzonego do wód podziemnych -drugą metodą możliwą do zastosowania w tych warunkach jest metoda ocztszczania gruntu za pomocą jego przemywania|| Zasady i cele monitoringu środowiska gruntowo-wodnego:Rodzaje monitoringu -monitoring krajowy-monitoring regionaln-monitoring lokalny|| Zadania, cele i zasady tworzenia sieci monitoringu lokalnego 1. Zadaniem monitoringu lpkalnego jest rozpoznanie i śledzenie wpływu istniejących lub potencjalnych ognisk zanieczyszczeń na jakość wód podziemnych w celu przeciwdziałania ewentualnej degradacji jakości tych wód. 2. Monitoring lokalny winien być tworzony także wokół dużych ujęć wód podziemnych w formie tzw. sieci osłonowej 3. Sieci monitoringu lokalnego powinny być finansowane przez właścicieli obiektów stanowiących zagrożenie dla wód podziemnych lub przez użytkowników wodociągów. 4. W uzasadnionych przypadkach wyżej wymienione podmioty gospodarcze mogą być zobowiązane do realizacji monitoringu jakości wód podziemnych poprzez wydanie przez terenowy organ administracji państwowej stosownej decyzji. 5. Projekt lokalnego monitoringu jakości wód podziemnych zatwierdza geolog w starostwie lub geolog w urzędzie miasta na prawach starostwa (zatwierdza z upoważ. w/w) 6. Monitoring lokalny powinien uwzględniać specyfikę poszczególnych ognisk zanieczyszczeń, warnki hydrogeologiczne w ich rejonie lub w rejonie ujęć wody, w tym ujęć infiltracyjnych.7. Dla każdego analizowanego ogniska zanieczyszczeń lub ujęcia winien być opracowany projekt sieci Lokalnego Monitoringu Wód podziemnych (LMWP) 8. Zaprojektowanie sieci monitoringowej wokół ogniska zanieczyszczeń wymaga w pierwszej kolejności przeprowadzenia prac studialnych i wstępnych badań terenowych, mających na celu rozpoznanie rodzaju ogniska zanieczyszczeń oraz warunków hydrogeologicznych w jego otoczeniu. 9. Monitoringiem powinien być objęty w pierwszej kolejności pierwszy poziom wodonośny 10. Istotne znaczenie ma ilość otworów obserwacyjnych tworzących sieć lokalnego monitoringu i ich rozmieszczenie 11. Ilość i rozmieszczenie otworów obserwacyjnych uzależnione są od rozmiarów obiektu uciążliwego i układu pola hydrodynamicznego wód podziemnych w jego otoczeniu. Orientacyjna gęstość sieci monitoringu lokalnego winna kształtować się na poziomie 1 punkt LMWP/ha 12. Punkty monitoringowe w otoczeniu skladowiska powinny być zlokalizowane generalnie w trzech strefach : a) od strony napływu wód podziemnych w rejon składowiska. Służą one do wyznaczenia naturalnego tła huydrgeochemicznego wód czystych napływających w rejon skłądowiska (otwory A1, A2) b) w obrębie składowiska. POzwalają one na określenie maksymalnych stężeń zanieczyszczeń przenikających ze skłądowiska do podłożą (Otwory B1, B2) c) poniżej skłądowiska, na obszarze odpływu wód podziemnych, w strefie wód zanieczyszczonych (otwory C1, C2, C3, D1, D2 i E1 i zlokoalizowane w trzech strefach I,II,III d) na obszarze odpływu wód podziemnych z rejonu skałdowiska punkty LMWP winny być zlokalizowane w trzech strefach odległociowych I,II,III, od konturu składowiska. Wyznacza się je dla trzech różnych czasów przepływu wód|| Przygotowanie projektu badań monitoringowych -przy wystąpieniu w wodach podziemnych stężeń alarmowych należy rozpoznać przyczynę wywołującą zmiany jakości wód i podjąć działania remediacyjne przy zwiększonej częstotliwości kontrolnych badań jakości wód w sici monitoringowej -projekt, relizację i eksploatację sieci lokalnego monitoringu wód podziemnych przygotowuje się zzgodnie z wytycznymi pańśtwowej Inspekcji Ochrony Środowiska PIOS [21]. Obejmują one nastepujące elementy.x

I. Prace wstępne : -analiza archiwalnych materiałów hydrogeologicznych i hydrogeochemicznych -analiza materiałów archiwalnych dotyczących ogniska zanieczyszczeń lub ujęcia wody - wizja lokalna ogniska zanieczyszzeń lub ujęcia wody i jego otoczenia -wstępne terenowe badania hydrgeologiczne w istniejących studniach i ciekach powierzchniowych ( np. pomiary zwierciadła wody, przepłuwu wód w ciekach, wstępne badania terenowe jakości wód) II. Opracowanie projektu monitoringu lokalnego -charakterystyka ogniska zanieczyszczeń lub ujęcia -charakterystyka hydrogeologiczna i hydrogeochemiczna rejonu ogniska zanieczyszczeń lub ujęcia - charakterystyka warunków i czynników mogących wpływać na zanieczyszczenie wód podziemnych -określenie zadań monitoringu - projekt sieci obserwacyjnej -określenie metodyki, częstotliwości pomiarów i zakresu oznaczeń wskaźników fizyko-chemicznych wód określanych w terenie i laboratorium analitycznym - zatwierdzenie projektu sieci przez geologa w starostwie lub urzędzie miasta III. Realizacja sieci monitoringu - adaptacja techniczna istniejących punktów obserwacyjnych dla potrzeb monitoringu -wykonanie nowych otworów obserwacyjnych (piezometrów) IV. Eksploatacji sieci monitoringowej -szczegółowe rozpoznanie ogniska zanieczyszczeń -opróbowanie sieci monitoringowej i wykonywanie badań składu chemicznego próbek wody pobranych z sieci zgodnie z wytycznymi PIOŚ V. Opracowanie raportu o stanie jakości i zagrożeniu wód podziemnych na podstawie jednorocznych badań. - szczegółowa charakterystyka zanieczyszczeń -określenie jakości stopnia i zasięgu degradacji jakościowej wód podziemnych -prognoza rozprzestrzeniania zanieczyszczeń wraz z oceną zagrożenia ujęć wody - propozycje odnośnie ograniczenia zagrożenia wód podziemnych -wytyczne i harmonogram badań wieloletnich|| Częstotliwość i zakres wyznaczania wskaźników zanieczyszczeń :Analiza podstawowa - obejmuje oznaczenia następujących wskaźników : barwa, odczyn, elektryczna przewodnictwo, sucha pozostałość, twardość ogólna, azot amonowy, azotany, fluorki, magnez, mangan, potas, siarczany, sód , wapń, żelazo Analizę podstawową stosuje się : -przy systematycznych badaniach w sieciach monitoringu krajowego i regionalnego -jako pierwsze badanie w sieciach monitoringu lokalnego. || Analiza szczegółowa - obejmuje oznaczenie wskaźników spośród 50% wskaźników spośród innych wymienionych w klasyfikacji jakości zwykłych wód podziemnych dla potrzeb monitoringu. Analizę szczegółową stosuje się - w sieciach monitoringu krajowego i regionalnego jeden raz w roku|| Analiza wskaźnikowa - obejmuje oznaczenia wybranego wskaźników spośród wymienionych dla analizy podstawowej lub szczegółowej (..) dodatkowych. Ich ilość i zestaw dostosowuje się do lokalnych warunków hydrogeochemicznych i potrzeb badawczych. Stosuję się : -w sieciach monitoringu lokalnego wokół ognisk zanieczyszczeń -w sieciach monitoringu lokalnego wokół ujęć wód podziemnych ( w tym przypadku zaleca się także wykonywanie badań bakteriologicznych||Częstotliwość poboru próbek : Częstotliwość poboru próbek wody powinna być określona w oparciu o następują dane : -ocena warunków hydrogeologicznych decydujących o podatności zbiorników wód podziemnych - czas migracji wód i zanieczyszczeń ( czas migracji pionowej w strefie aeracji i poziomej w zbiorniku wód podziemnych -- aktualna jakość wody-stopień degradacji jakościowej obszaru -potencjalne zagrożenia dla jakości wód podziemnych -koszty poboru próbek wody i badąń składu chemicznego Optymalnie zaleca się4-6 krotne próbowanie w ciągu roku, jednak dotychczasowe doświadczenia związane z realizacją regionalnego monitoringu jakości wód podziemnych wskazują, że ze względów organizacyjnych i ekonomicznych częstotliwość opróbowania w sieciach regionalnych powinna wynosić minimalne dwa, max 4 w roku.||Metodyka poboru wód podziemnych 0generalną zasadą którą przy poborze próbki wody jest to by reprezentowała ona rzeczywisty skład chemiczny wód podziemnych w miejscu poboru - Bardzo ważną rze zą przy pobraniu próbek wody jest odpowiednia konstrukcja piezometru. Musi ona zapewniać by matriały uzyte w konstrukcji piezometru nie powodowały zanieczyszczenia próbki oraz aby nie dochojdziło do niekontrolowanego dppływu zanieczyszczeń z powierzhcni terenu lub sąsiedniej warstwy wodonośnej -zmiany jaokści wody wywołane naruszeniem pierwotnych warunków przez wykonanie piezometru eliminuje się w dużej mierze przez właściwą wymianę wody stagnującej w otworze obserwacyjnym -sprzęt pomiarowy należy skalibrować przed przystąpieniem do pomiarów, w miarę możliwości także po ich zakończeniu. Jeżeli zachodzi potrzeba kalibruje Schemat opróbowania i obróbki próbek stosowany w monitoringu jakości wód podziemnych Etap 1. Inspekcja punktu monitoringowego - pomiary wydajności, pomiary zwierciadła, pompowanie oczyszczające, charakterystyka punktu MWP. Wcześniej wypompować 3 objętości wody z otworu. 2. Filtracja wody - filtracja "on line" filtr membranowy 0.45 mikro m 3. Oznaczenia terenowe wskaźników nietrwałych : temperatura, przewodność, pH, Eh, miekkość, osad w oleju Imhoffa, barwa, zapach, 4. Pobór próbek wody i utrwalenie - próbki normalne, próbki kontrolne : dublowane (10%), zerowe (5%), , znaczone (5%) 5. Przechowywanie i transport do laboratorium - oznakowanie próbek, sporządzenie protokołu, schłodzenie próbek (0-4*C), transport ( T<48h) Zagrożenia środowiska : 1. Niszczenie szarty roślinnej w miejscach prowadzenia prac tj. Wzdłuż profili sejsmicznych i dróg dojazdowych 2. Deformacja terenu w rejonie prowadzenia prac 3. Naruszenie konstrukcji elementów infrastruktury powierzchniowej i podziemnej 4. Naruszenie równowagi hydrogeologicznej w obszarze badań 5. EMisja pyłów i spalin 6. Rozlewy paliw związane z transportem samochodowym 7. Emisja hałasu ( brak wykładu 20.05) Zagrożenia środowiska związane z pracami poszukiwawczymi za ropą i gazem Cel i zakres badań hałasu w rejonie prowadzonych prac sejsmicznych 1. Wyznaczanie podstawowych parametrów akustycznych źródeł hałasu podczas terenowych badań sejsmicznych prowadzonych metodą wibracyjną i detonacyjną 2. Ustalenie wpływu prac na klimat akustyczny środowiska 3. Badania wykonano w trakcie pracy wibratorów BIRDWAGEN HEMI 50, urządzeń wiertniczych oraz prac strzałowych 4. Cykl pracy wibratorów obejmował :-przejazd pomiędzy kolejnymi punktami -ustawienie i opuszczenie płyty do wibracji -wibrowanie ( 4 sygnały drganiowe o częstotliwości 8 do 80Hz w czasie 14 sek. 5. Pomiary wykonano przenośnym analizatorem dźwięku SVAN912 AR 6. Mierzono LAeq - równoważny poziom dźwięku A w punkcie obserwacji [dB] LAmax - maksymalna wartość poziomu dźwięku w [dB] skorygowana wg charakterystyki częstotliwościowej (A) LAmin - minimalna wartość poziomu dźwięku w [dB] skorygowana wg charakterystyki częstotliwościowej (A) LAse - ekspozycyjny poziom dźwięku (SEL)|| Rodzaje odpadów powstających podczas wiercenia otworów poszukiwawczych 01 05 05* - płuczki i odpady wiertnicze zawierające ropę naftowa 01 05 06* - płuczki i odpady wiertnicze zawierające substancje niebezpieczne 01 05 07 - płuczki wiertnicze zawierające baryt i odpady inne niż wymienione w 01 05 05 i 01 05 06// 01 05 08 - płuczki wierynicze zawierające chlorki i odpady inne niż wymienione w 01 05 05 i 01 05 06(*-odpady niebezpieczne) || Rodzaje odpadów wymagających składowania na uszczelnionym podłoży 06 04 04* - odpady zawierające rtęć 07 02 13 - odpady z tworzyw sztucznych 08 01 11-odpady farb i lakierów zawierających rozpuszczalniki organiczne