PRAWA PACJENTA

Źródła regulacji praw pacjenta w Polsce:

• konstytucja RP

• ratyfikowane umowy międzynarodowe

• szereg ustaw zwykłych

• Europejska Karta Praw Pacjenta

Prawa Pacjenta

1. Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

2. Prawo do informacji.

3. Prawo do poufności.

4. Prawo do wyrażania zgody.

5. Prawo do dostępu do dokumentacji medycznej.

6. Prawo do poszanowania godności i intymności.

7. Prawo do poszanowania życia rodzinnego i prywatnego.

8. Prawo do opieki duszpasterskiej.

9. Prawo do umierania w spokoju i godności.

10. Prawo do dochodzenia swoich praw.

1. Prawo do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

   1. równy dostęp do świadczeń finansowanych ze środków publicznych

      • kolejność pacjentów – lista oczekujących (lista jest częścią dokumentacji medycznej)

      • istotna jest kolejność zgłoszenia

      • pacjent musi zostać pisemnie poinformowany o terminie planowanego przyjęcia do szpitala, w tym o terminie planowanego zabiegu operacyjnego, o terminie udzielania ambulatoryjnie specjalistycznego świadczenia oraz ma prawo wiedzieć, dlaczego wybrano ten właśnie termin

      • zmiana terminu – zawsze wymaga poinformowania pacjenta i podania przyczyny

      • po zmianie terminu - jeżeli ze wskazań medycznych wynika, że stan zdrowia pacjenta pogorszył się, ma on prawo do otrzymania wcześniejszego leczenia niż przewiduje to lista

      • w nagłych wypadkach pomoc musi być udzielona z pominięciem listy oczekujących

   2. prawo do świadczeń zdrowotnych:

      • podstawowych – działania służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu lub poprawie zdrowia oraz inne działania medyczne podejmowane przez osoby wykonujące zawody medyczne

      • rzeczowych – związanych z procesem leczenia np. leki, wyroby medyczne (np. ortopedyczne)

      • towarzyszące – zakwaterowanie w ZOZ, wyżywienie, usługi transportu sanitarnego

   3. kto ma prawo do świadczeń opieki zdrowotnej?

      • osoby ubezpieczone

      • osoby do 18 roku życia

      • kobiety w okresie ciąży, porodu i połogu

      • osoby nieubezpieczone, które spełniają kryteria dochodowe do otrzymania świadczeń z pomocy społecznej

   4. prawo do wyboru świadczeniobiorcy

      • lekarza, pielęgniarki, położnej POZ – 2 razy w roku bezpłatnie

      • lekarza specjalisty udzielającego ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych

      • szpitala

   5. kiedy jest potrzebne skierowanie?

      • badania diagnostyczne

      • leczenie uzdrowiskowe

      • rehabilitacja lecznicza

      • leczenie szpitalne

      • ambulatoryjne świadczenia specjalistyczne

   6. kiedy nie jest potrzebne skierowanie?

      • w stanach nagłego zagrożenia zdrowia lub życia

      • w przypadku badań dawców narządów

      • w przypadku ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych:

        • ginekologa i położnika

        • dentysty

        • dermatologa

        • wenerologa

        • onkologa

        • okulisty

        • psychiatry

      • dla osób chorych na gruźlicę

      • dla osób zakażonych HIV

      • dla inwalidów wojennych i osób represjonowanych oraz kombatantów, cywilnych niewidomych ofiar działań wojennych

      • na leczenie odwykowe dla osób uzależnionych od alkoholu, środków odurzających i substancji psychotropowych

   7. prawo do świadczeń najbardziej aktualnych i sprawdzonych

   8. prawo do drugiej opinii – pacjent może zażądać opinii drugiego lekarza, a lekarz może odmówić wpisując do dokumentacji przyczynę odmowy

2. Prawo do informacji.

   1. pacjent decyduje komu i w jakim zakresie przekazuje informacje o swoim stanie zdrowia (ma prawo nie upoważnić nikogo); w przypadku utraty świadomości przez pacjenta obowiązują ostatnie ustalenia

   2. pacjent ma prawo do:

      • wszelkich informacji o swoim stanie zdrowia, wynikach badań, diagnozie i rokowaniu

      • do dokładnego wyjaśnienia proponowanego sposobu diagnozowania i leczenia, łącznie z określeniem stopnia ryzyka z tym związanego

      • do wyczerpujących informacji o przewidywanych następstwach dla jego zdrowia i życia, w przypadku podjęcia lub nie podjęcia jakiś działań

      • do informacji o efektach leczenia lub ich braku

      • do informacji o pielęgnacji i zabiegach pielęgnacyjnych

      • w aptece – do informacji o leku zastępczym, który jest tańszym odpowiednikiem leku znajdującego się na recepcie oraz do informacji o sposobie jego stosowania przechowywania oraz ewentualnych interakcjach z innymi medykamentami

      • informacji o swoich prawach, o rodzaju i zakresie udzielanych świadczeń w danym ZOZ lub przez danego specjalistę medycznego, w tym o programach zdrowotnych realizowanych przez dany podmiot

      • informacji podanych w sposób dla niego zrozumiały

   3. pacjent ma prawo zrezygnować z informowania o swoim stanie zdrowia – musi wskazać z jakich informacji rezygnuje

   4. pacjent ma prawo upoważnić szpital do przekazania osobom bliskim lub wskazanym instytucjom informacji na wypadek śmierci

3. Prawo do poufności.

   1. wszystkie informacje dotyczące pacjenta są poufne, również po jego śmierci

   2. wszystkich pracowników opieki zdrowotnej obowiązuje zachowanie tajemnicy zawodowej

4. Prawo do wyrażania zgody.

   1. pacjent może domówić przyjmowania świadczenia lub zażądać zaprzestania jego udzielania

   2. rodzaje zgody

      • ustna

      • pisemna (zabiegi i świadczenia stwarzające podwyższone ryzyko dla pacjenta – zawsze zgoda pisemna)

      • znakami

   3. kto wyraża zgodę?

      • osoba pełnoletnia

      • osoba po 16 rż – podwójna zgoda pacjenta i opiekuna

      • osoba przed 16 rż – zgodę wyraża opiekun

   4. za pacjenta, który nie może wyrazić zgody samodzielnie decyduje sąd opiekuńczy

   5. w sytuacjach nagłych można podjąć niezbędne czynności bez zgody sądu opiekuńczego

5. Prawo do dostępu do dokumentacji medycznej.

   1. prawo to ma sam pacjent, osoba przez niego upoważniona i przedstawiciel ustawowy

   2. po śmierci pacjenta- osoba upoważniona przez niego za życia

6. Prawo do poszanowania godności i intymności.

   1. przy udzielaniu świadczeń obecne tylko niezbędne osoby – studenci i inny personel medyczny mogą być obecni tylko za zgodą pacjenta

   2. pacjentowi ma prawo towarzyszyć bliska osoba; obecność tej można domówić tylko ze względów bezpieczeństwa zdrowotnego lub zagrożenia epidemicznego

7. Prawo do poszanowania życia rodzinnego i prywatnego.

   1. prawo do kontaktu osobistego, telefonicznego i korespondencyjnego z innymi osobami

   2. prawo do odmowy kontaktu

   3. ograniczone w sytuacji zagrożenia epidemicznego lub ze względu na warunki przebywania innych chorych

   4. prawo do dodatkowej opieki pielęgnacyjnej ze strony bliskich osób lub innych, bez względu na porę dnia

8. Prawo do opieki duszpasterskiej.

9. Prawo do umierania w spokoju i godności.

   1. pacjent ma prawo do prawdy o kończącym się życiu i łagodzenia jego cierpień

   2. ma prawo do sprzeciwu wobec sekcji zwłok

   3. ma prawo do braku zgody na dawstwo organów lub komórek

10. Prawo do dochodzenia swoich praw.

    1. Pacjent może odwołać się do:

       • administracji ZOZ

       • rzecznika NFZ

       • samorządów zawodowych

         • Okręgowej Izby Lekarskiej

         • Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych

         • Okręgowej Izby Aptekarskiej

         • Krajowej Rady Diagnostyków Laboratoryjnych

       • sądu cywilnego

       • zakładu ubezpieczeń

       • organów ścigania

       • rzecznika praw obywatelskich

       • komitetu praw człowieka przy ONZ

       • Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Rady Europy