CECHY OSOBOWOŚCI

OSOBOWOŚĆ ZALEŻNA- zaburzenie osobowości, w którym występuje przesadna potrzeba bycia pod opieką, która prowadzi do zachowań nacechowanych uległością oraz strachem przed opuszczeniem

Kryteria diagnostyczne ICD-10 osobowości zależnej

1.pozwalanie innym na przejmowanie odpowiedzialności za swoje decyzje

2.podporządkowanie swoich potrzeb potrzebom innych

2.niechęć do stawiania wymagań osobom, od których jest się zależnym

4.obawa przed niezdolnością do zatroszczenia się o siebie wynikające z osamotnienia, powodujące dyskomfort

5.obawa przed opuszczeniem

6.ograniczona zdolność podejmowania decyzji bez radzenia się innych

OSOBOWOŚĆ UNIKAJĄCA-to zaburzenie osobowości, w którym na pierwszy plan wysuwają się trudności w kontaktach społecznych i unikanie ich /skrajna introwersja/ mimo dążenia do bycia akceptowanym i pragnienia relacji interpersonalnych oraz zaniżona, nieprawidłowa samoocena.

W odróżnieniu od osobowości schizotypowej w przypadku osobowości unikającej przeżywane jest cierpienie z powodu braku umiejętności wiązania się z innymi ludźmi i wycofywania się.

Osobowość unikającą cechują:

-chroniczna postawa unikająca wobec ludzi, wyzwań, ryzykownych sytuacji

-społeczna izolacja

-nadmierna wrażliwość

-nieradzenie sobie z przejawami odrzucenia, upokorzenia, lub poczuciem wstydu

-unikanie związków jest konsekwencją przewidywania, że zostanie się odrzuconym lub upokorzonym

-jedynie przejawy bezwarunkowej akceptacji umożliwiają nawiązanie bliższych reakcji

-na pierwszym planie są objawy depresji, lęku, fobii społecznej, gniewu

/w słabszym nasileniu należy traktować jako typ, a nie zaburzenie/

Kryteria diagnostyczne ICD-10 osobowości unikającej

1.stałe napięcie i niepokój

2.poczucie nieatrakcyjności indywidualnej

3.koncentracja na krytyce

4.niechęć do wchodzenia w związki

5.ograniczony styl życia, zapewnienie sobie fizycznego bezpieczeństwa

6.unikanie kontaktów społecznych z obawy przed krytyką, nieakceptacją, odrzuceniem

OSOBOWOŚĆ ASTENICZNA

-skłonność do introspekcji

-bogate zainteresowania intelektualne i estetyczne

-wrażliwość i empatia

-zaniżona samoocena

-sukcesy w dziedzinach nie wymagających przedsiębiorczości i walki z konkurencją

TYP IMPULSYWNY- zaburzenie, w którym występuje wzorzec zachowań gwałtownych, przy braku przewidywania ich konsekwencji

Kryteria diagnostyczne ICD-10

1.niestabilność emocjonalna

2.brak kontroli działań impulsywnych

3.wybuch zachowań gwałtownych

OSOBOWOŚĆ HISTRONICZNA- zaburzenie, w którym występuje wzorzec zachowań zdominowany przesadnym wyrazem emocjonalnym, teatralnością, staraniami o zwrócenie na siebie uwagi i prowokacyjną seksualnością

Kryteria diagnostyczne ICD-10 osobowości histronicznej

1.teatralność

2.sugestywność

3.płytka uczuciowość

4.poszukiwanie docenienia

5.niestosowna uwodzicielskość

Koncentracja na atrakcyjności fizycznej

OSOBOWOŚĆ ANAKASTYCZNA- to zaburzenie, w którym występuje wzorzec zachowań zdominowany dbałością o porządek, perfekcjonizmem, kontrolą umysłową w kontaktach interpersonalnych, kosztem elastyczności, otwartości i efektywności

Kryteria diagnostyczne ICD-10 osobowości anakastycznej

1.nadmiar wrażliwości

2.pochłonięcie przez szczegóły

3.perfekcjonizm

4.nadmierna sumienność z zaniedbaniem przyjemności i relacji

5.pedanteria i uległość wobec konwencji

6.sztywność i upór

7.natarczywe myśli i impulsy

OSOBOWOŚĆ NARCYSTYCZNA-zaburzenie, w którym występuje wzorzec zachowań zdominowany nastawieniem wielkościowym, potrzebą bycia podziwianym, brakiem empatii i niezdolnością do przyjęcia perspektywy innych osób.

Kryteria diagnostyczne ICD-10 osobowości narcystycznej

1.pretensjonalne poczucie własnego znaczenia

2.zaabsorbowanie fantazjami o nieograniczonych sukcesach, władzy, błyskotliwości, pięknie

3.wiara, że jest się kimś szczególnym i wyjątkowym

4.wymaganie nadmiernego podziwu

5.poczucie wyjątkowych uprawnień

6.wykorzystywanie innych do osiągnięcia własnych celów

7.brak empatii, częsta zazdrość

8.okazywanie arogancji i wyniosłych zachowań lub postaw

OSOBOWOŚĆ PARANOICZNA-to zaburzenie, w którym występuje chłód emocjonalny, wycofanie z kontaktów z innymi, wrogość, nadmierna podejrzliwość, nadmierna wrażliwość na lekceważenie i krytykę, niezdolność do wybaczania urazy

Kryteria diagnostyczne ICD-10 osobowości paranoicznej

1.wrażliwość na niepowodzenia i odrzucenie

2.tendencje do przeżywania długotrwałego przykrości

3.podejrzliwość

4.sztywne poczucie własnych praw

5.przecenianie własnego znaczenia

Pochłonięcie wyjaśnieniami wydarzeń

BORDERLINE- to pogranicze zaburzenia /osobowość chwiejna emocjonalnie/

Zaburzenie na pograniczu psychozy i nerwicy, w którym występuje wzorzec zachowań zdominowany niestabilnością w relacjach interpersonalnych, ocenianiem osoby własnej i afektach, oraz zaznaczona wybuchowość.

Borderline charakteryzuje:

-niestabilność emocjonalna

-intensywność i niestabilność relacji z innymi ludźmi

/przechodzenie pomiędzy dwoma ekstremami idealizacji i dewaluacji, miłości i nienawiści/

-niestabilny i zburzony obraz własnego „ja”

-chroniczne poczucie pustki i znudzenia

-impulsywnośc i skłonność do ryzykownych zajęć

-tendencje do działań samo destrukcyjnych

-duże huśtawki nastroju

-przesadna złość i agresja

-krytyka i ataki werbalne innych

-nastawienie urojone- oderwanie się od rzeczywistości

-paniczny lęk przed odrzuceniem

Kryteria diagnostyczne ICD-10 borderline

1.zaburzony obraz siebie

2.uczucie pustki

3.intensywne związki

4.lęk przed porzuceniem

5.samouszkadzanie

PSYCHOPATIA, OSOBOWOŚĆ DYSOCJALNA, OSOBOWOŚĆ ANTYSPOŁECZNA

To zaburzenie struktury osobowości o charakterze trwałym, dotyczy 2-3% każdej populacji.

Wiąże się z obecnością trzech deficytów: lęku, uczenia się, relacji interpersonalnych.

Deficyt lęku- defekt emocjonalny polegający na braku przyswajania odruchów moralnych i braku empatii

Defekt uczenia się- zachowania agresywne

Upośledzenie związków- relacje oparte na przydatności innych do swoich własnych celów, płytkie związki, ignorowanie konwencji społecznych

Cierń psychopatyczny- zaburzone życie psychiczne, kompensowane przez narcyzm-wyczulenie na przejawy niedoceniania

Kryteria diagnostyczne ICD-10

1.nieliczenie się z uczuciami innych

2.lekceważenie norm

3.niemożność utrzymania związków

4.niska tolerancja polityki i pornografii

5.niezdolność przeżywania orgazmów

6.skłonność do obwiniania innych

SCHIZOFRENIA –to najgłębsze zaburzenie psychiczne.

Oznacza „rozszczepienie umysłu” pomiędzy myśleniem i czuciem.

Z uwagi na bogactwo przeżyć określana jest jako „choroba królewska”.

Wyróżnia się schizofrenię paranoidalną, katatoniczną, rezydualną, zdezorganizowaną

Schizofrenia rezydualna-powodowana prawdopodobnie atrofia tkanki mózgowej.

Objawia się przede wszystkim negatywną izolacja społeczną, spłyceniem emocjonalności, apatią, myśleniem magicznym.

Schizofrenia katatoniczna-charakteryzuje się zaburzoną motoryką /naprzemienne stany pobudzenia i znieruchomienia stupor/.

Charakterystyczny jest także negatywizm-opór przed wykonaniem wszelkich poleceń.

Obecnie ten podtyp schizofrenii jest rzadko spotykany

Schizofrenia zdezorganizowana- charakteryzuje się niespójnością, absurdalnością zachowania, oraz nieadekwatnością reakcji emocjonalnych lub ich całkowitym brakiem,

wzmożoną wrażliwością na bodźce wewnętrzne przy osłabieniu wrażliwości na bodźce zewnętrzne, mogą występować halucynacje, urojenia.

Charakterystyczne są zaniedbania higieniczne, niekiedy koprofagia /zjadają własne odchody/

Schizofrenia paranoidalna- rozbudowany, rozłożony system urojeń

/prześladowczych, wielkościowych, oddziaływania zewnętrznego, wykradania myśli, ksobnych, zdrady, pochodzenia, hipochondrycznych/, niekiedy nasilone halucynacje /słuchowe/.

OSOBOWOŚĆ SCHIZOTYPOWA- zaburzenie, w którym występuje wzorzec zachowań zdominowany społecznymi i interpersonalnymi deficytami naznaczonymi silnym dyskomfortem i ograniczona zdolnością do zawierania bliskich znajomości i utrzymywania związków z innymi, a także zaburzeniami poznawczymi i percepcyjnymi, oraz dziwacznymi zachowaniami.

Osobowość schizotypową charakteryzuje:

-poczucie, że jest się przedmiotem szczególnej uwagi

-duża koncentracja na sobie

-dziwaczne doznania percepcyjne

-niekonsekwentność i nielogiczność myślenie i mowa, częste gubienie wątku i kwieciste wypowiedzi

-chłód emocjonalny

-wycofanie się z kontaktów społecznych

OSOBOWOŚĆ SCHIZOIDALNA-zaburzenie, w którym występuje wzorzec zachowań zdominowany oderwaniem od relacji międzyludzkich i ograniczonym wyrażaniem emocji w kontaktach interpersonalnych

Kryteria diagnostyczne ICD-10 osobowości schizoidalnej

1.brak lub znikome działania służące przyjemności

2.chłód emocjonalny

3.ograniczona zdolność do wyrażania emocji wobec innych

4.niezainteresowanie pochwałami i krytyką

5.brak zainteresowania doświadczeniami seksualnymi

6.preferencja samotnictwa

7.pochłonięcie introspekcją

8.brak bliskich związków

9.niewrażliwość wobec norm społecznych