CECHY OSOBOWOSCI CHARYZMATYCZNEJ, NEUROTYCZNEJ, NARCYSTYCZNEJ.
Prezentacja K. Gajewska, zajęcia T. Bodio.
Osobowość narcystyczna
OSOBOWOŚĆ NARCYSTYCZNA
Wg. Decydowanie polityczne, Ziemowit J. Pietraś
Słowo „narcyz” w psychologii wywodzi się z greckiego mitu.
Człowiek:
-nadmiernie dbający o swój wygląd,
-egoistycznegy,
-nadmiernie skoncentrowanu na sobie,
-przekonany jest o własnej wielkości i wyższości nad innymi
-Stawiając siebie w centrum zainteresowania uważa, że świat ma wobec niego dług, co rodzi postawę roszczeniową,
- potrzeba bycia podziwianym i cenionym.
-Ludzie ci są przekonani o własnej wyjątkowości, znaczeniu, potencjale, urodzie itp.
- słabo empatyzują z uczuciami innych.
-Wykazują tendencję do manipulowania i posługiwania się ludźmi,
- zawsze (w ich mniemaniu) wypadając lepiej w porównaniu.
Jednak pod maską wielkości często kryje się:
- niskie poczucie własnej wartości
- głęboko zakorzenione poczucie wstydu.
-Dlatego osoby te czują ciągłą potrzebę podkreślania własnych sukcesów i doniosłości.
-problem ze stabilnym poczuciem tożsamości. Wkładają wiele energii w próby jej wykreowania. Jeśli zostanie zachwiana, zostają wydani na pastwę poczucia niższości. Ich
„fasadowe ja” jest bardzo zależne od otoczenia i kontekstu sytuacyjnego.
-Mogą być asertywne w sytuacjach, w których kompetencje ich fasadowego ja dobrze wpisują się w kontekst.
-Jednak w sytuacjach, w których nie czują się pewnie, które są niezależne od ich „fasadowego ja” są często nieśmiałe i zagubione. Dlatego, by zapobiegać takim sytuacjom, okazują arogancję i zachowują się wyniośle wobec innych.
- poczucie ciągłego zagrożenia utraty własnej wartości.
-nie lubi rutynowej, „zwyczajnej” pracy
-wierzy, że posiada „specjalne talenty, swoje pomysły, nawet zupełnie błahe, postrzega jako niezwykle błyskotliwe.
-W relacjach z ludźmi jest najczęściej wymagający i zaborczy. Jego potrzeby mają zawsze
pierwszeństwo a otoczenie ma obowiązek je zaspokoić. Kiedy inni nie reagują zgodnie
z oczekiwaniami, wpada w złość, podnosi głos, ubliża. -Dominują u niego zachowania, dzięki którym korzystnie prezentuje się w oczach
otoczenia.
- Narcyz miewa duże osiągnięcia. Zdradza talenty przywódcze, lubi współzawodnictwo.
-Narcystyczny zwierzchnik będzie żądał dyspozycyjności, błyskotliwych, nowych pomysłów, doskonałości. Jeśli ktoś przedstawi pomysł, który się sprawdzi, narcyz wyciągnie z nich korzyść dla siebie. Jeśli zawiedzie, zrobi z autora pomysłu kozła ofiarnego.
-nie życzy sobie krytycznych uwag
-Potrafi eksploatować innych dla swoich celów i korzyści, ale nie odwdzięcza się za to
pochwałami czy lojalnością.
-Ma skłonność do nadużywania władzy.
-niezdolny do empatii, nie potrafi zaspokoić czyjejś potrzeby akceptacji.
-W razie kryzysu czy konfliktu, oczekuje, że to inni stawią mu czoła, sam zaś siądzie w bezpiecznej odległości i będzie przyglądał się zmaganiom.
Narcyz agresor, narcyz zraniony i zlekceważony, poniżony agresor szykujący zemstę, poniżona ofiara opanowana wszechogarniającą zemstą.
OSOBOWOŚĆ NEUROTYCZNA
wg. Horney Karen - Neurotyczna osobowość naszych czasów
Osoby neurotyczne mają zdecydowanie podwyższony stopień lęku. Lęk jest nieproporcjonalny w stosunku do zagrożenia, jest też reakcja na niebezpieczeństwo pozorne.
Nawet jeśli pokażemy neurotykowi, że jego obawy i lęki są bezpodstawne, on i tak bez żadnych trudności racjonalnie uzasadni swoje zachowanie. Tak strach, jak i lęk, są reakcjami na zagrażające niebezpieczeństwo, jednak w przypadku strachu - niebezpieczeństwo jest realne i widoczne, lęk jest odczuciem subiektywnym na sytuację, która ma znaczenie dla danej osoby, dla innych może być czymś najzwyklejszym na świecie. Siła lęku jest proporcjonalna do wagi, jaką dana sytuacja ma dla neurotyka, ale przyczyn lęku sobie nie uświadamia. Jakiekolwiek próby wyperswadowania lęku neurotykowi są skazane na niepowodzenie, gdyż lęk ten nie dotyczy sytuacji rzeczywistej, tylko subiektywnej, takiej, jak on ją widzi. Lęk jest jednym z najbardziej przykrych uczuć, więc neurotyk będzie robił wszystko, aby od odczuwania lęku uciec. Jednym z elementów lęku, bardzo trudnym do zniesienia jest bezradność. Można być odważnym w sytuacji bezpośredniego zagrożenia, ale w stanie lęku człowiek jest praktycznie bezradny. Jest to szczególnie przykre uczucie dla osób, które lubią być panami sytuacji, cenią siłę i władzę. Dotknięci siłą lęku są przekonani, że jest to objaw tchórzostwa, czy przejaw słabości. Kolejną cechą lęku jest jego irracjonalność, to z kolei jest ciężkie do zniesienia dla
ludzi, którzy usiłują sprawować kontrolę intelektualna nad swoim życiem i boją się owładnięcia przez sprzeczne w sobie irracjonalne siły działające w nich samych.
W kulturze, w jakiej żyjemy ludzie stosują cztery główne metody ucieczki przed lękiem. Są to:
Racjonalizacja - tłumaczymy sami przed sobą chęć unikania odpowiedzialności. Zamieniamy lęk w racjonalny strach. Wówczas, zamiast czuć się ofiarą swoich własnych emocji, osoba uważa, że może aktywnie wpływać na sytuację, która uważa za zagrażającą. Przerzuca odpowiedzialność na świat zewnętrzny, zamiast zastanowić się nad zmianą swoich nieprawidłowych postaw. W taki sposób ucieka przed konfrontacją ze swoim postępowaniem. Zaprzeczenia- uwidoczniają się zjawiska towarzyszące uczuciom lęku i strachu, symptomy somatyczne, jak: uczucie duszności, pocenie się, drżenie, mdłości i wymioty, parcie na pęcherz, a w odczuciach psychicznych : niepokój, pośpiech, uczucie sparaliżowania. Te uczucia i odczucia pojawiają się wtedy, kiedy boimy się czegoś, ale również są wyrazem lęku tłumionego. Można też świadomie zaprzeczać lękowi i starać się go przezwyciężać, żołnierze często przezwyciężają strach brawurą i dokonują bohaterskich czynów. Kiedy neurotyk
pozbywa się widocznych objawów swoich zaburzeń, traci przez to bodziec, by im przeciwdziałać. Większość uważa cechującą neurotyków agresywność za przejaw wrogości, a jest ona najczęściej objawem przezwyciężania za wszelką cenę własnej nieśmiałości. Choć w każdym neurotyku tkwi jakiś procent wrogości, jest on jednak o wiele mniejszy niż
przejawiająca się na zewnątrz agresja wywołana próbą przezwyciężenia nieśmiałości.
-odrzucenie, może polegać na piciu alkoholu, zażywaniu środków zmieniających świadomość, rzucać się wir życia towarzyskiego ze strachu przed samotnością, całkowicie pogrążyć się w pracy, nadmierną potrzebą snu oraz zwiększoną aktywnością seksualną.
-Unikanie wszelkich sytuacji, myśli i zachowań mogących wyzwolić lęk jest dość skrajną metodą. Świadome unikanie aktywności lękotwórczych lub też podświadome wycofywanie się i odkładanie na później spraw które wywołują lęk (wmówić sobie, że czegoś nie lubimy robić) Kiedy takie zachowanie stanie się automatyczne, wówczas powstanie zjawisko zwane zahamowaniem. Najefektowniejszym objawem zahamowań są histeryczne zaburzenia czynnościowe jak: ślepota, mutyzm czy paraliż kończyn a w sferze seksualnej oziębłość i
impotencja. W psychice są to najczęściej zahamowania w koncentracji i nawiązywaniu kontaktów interpersonalnych.
Dzieciństwo
Podstawowe zło tkwi w braku ciepła, miłości i akceptacji. Dziecko jest w stanie wytrzymać wiele traumatycznych sytuacji, jeśli czuje, że jest kochane i potrzebne. Im bardziej dziecko jest bezradne, tym będzie miało mniej odwagi do odczuwania czy wyrażania sprzeciwu i będzie mocniej wypierało swoją wrogość. Strach może być wywoływany przy pomocy różnych środków, jak: kary fizyczne, groźby, zakazy, wybuchy złości, gwałtowne sceny oraz
metodą pośrednią - przez przestrzeganie dziecka przed zagrożeniami i niebezpieczeństwami czyhającymi na każdym kroku. Im gorsze doświadczenia ma dziecko w rodzinie, tym łatwiej powstanie u niego nienawiść wobec rodziców i innych dzieci, a także postawa nieufności i zaciętości wobec wszystkich
ludzi. Dziecko zacznie rzutować swój lęk na świat zewnętrzny, będąc przekonane, że ten świat jest czymś złym i groźnym.
-Neurotyk chce całą odpowiedzialność zrzucić na innych, chce, żeby go bronili i opiekowali się nim, a jednocześnie jest zbyt nieufny, aby móc te pragnienia zrealizować.
-W nerwicach największą rolę odgrywają dwa popędy: pragnienie miłości i żądza władzy.
-W neurotycznej potrzebie miłości zwraca uwagę kompulsywność. Gdy człowiek kieruje się silnym lękiem, doprowadza go to do utraty spontaniczności i elastyczności,
-panicznego strachu przed pozostawaniem samemu. Osoby neurotyczne odczuwają zagubienie w otaczającym je świecie i dlatego każdy kontakt z innym człowiekiem przynosi im ulgę.
-Kolejnym sposobem na łagodzenie lęku jest pogoń za władzą, prestiżem i posiadaniem. Neurotyczne dążenie do władzy niweluje własną zaniżoną samoocenę oraz świadomość takiej w oczach innych. Neurotyk ma swój własny, nieracjonalny i sztywny ideał siły, dzięki któremu wierzy, że słabość jest hańbą i niebezpieczeństwem. Według tych kryteriów oceny, podziwia silnych a gardzi słabymi, chce kontrolować tak innych, jak i siebie, musi wszystko sam inicjować i akceptować, ma silnie rozwinięta skłonność do kontroli. Unika sytuacji, w których byłby element ryzyka i czynniki niekontrolowane.
-Osoby pragnące prestiżu za wszelka cenę manifestują swoją wrogość poniżając innych, im boleśniej taka osoba została zraniona, tym silniejsza jest w niej ta skłonność. Z kolei przy dominującej chęci posiadania, wrogość skierowana do innych polega na pozbawianiu ich rzeczy dla nich ważnych, postawie tej towarzyszy zazdrość i zawiść nawet najmniejszego sukcesu. Może to doprowadzić do stanu takiego niepokoju, że będzie unikać posiadania czegokolwiek lub osiągnięcia jakiegokolwiek sukcesu.
OSOBOWOŚĆ CHARYZMATYCZNA
Wg. Ewelina Wilczyńska, Jakub Juja, Współczesne przywództwo charyzmatyczne a ustrój demokratyczny.
Charyzma to coś, co porusza ludzi. Charyzma nie bierze się tylko ze sposobu mówienia czy zachowania. Charyzma jest siłą, która składa się z kilku cech charakteru i umiejętności, które dopiero razem tworzą osobowość, która przyciąga do siebie innych ludzi.
Charyzmatyczna osoba przede wszystkim potrafi sprawić, że inni ludzie czują się przy niej w określony sposób. Taka osoba sprawia, że ludzie zaczynają ją postrzegać jako kogoś wyjątkowego, lepszego od nich, a to automatycznie sprawia, że inni chcą ją naśladować i być przy niej. Charyzmatyczna osoba roztacza przed innymi pewną wizję, którą oni chcą spełnić i która na nich silnie działa. Dlatego też ludzie z charyzmą są bardzo lubiani pomimo swoich wad. Co ciekawe, wielu ludzi obdarzonych charyzmatyczną osobowością nie posiada jakiś szczególnych umiejętności ani nie jest wyjątkowo uzdolnionych. Po prostu mają w sobie to coś, co sprawia, że skutecznie oddziałują na ludzi.
cechy:
Charyzmat to sprawienie wrażenia, że jest się najlepszym w danej dziedzinie. Wrażenie to ma charakter społeczny.
Maximilien Marie Isidore de Robespierre
CHARYZMATYCZNI PARANOICY W PL
Hitler
STALIN
MAO ZEDUNG