Charakter i istota Unii Europejskiej po Traktacie z Maastricht.Utworzenie Unii Europejskiej, jako wspólnoty gospodarczej i politycznej, opartej na trzech filarach (charakter zdecentralizowany), jednak posiadająca jednolite ramy instytucjonalne.Wprowadzenie obywatelstwa UE i procedury współdecydowania, poszerzono zakres materialny kompetencji.Zachowano dotychczasowe Wspólnoty Europejskie (Europejska Wspólnota Gospodarcza – EWG, zmieniono nazwę na Wspólnotę Europejską).Podstawowe znaczenie miało ustanowienie Unii Gospodarczej i Walutowej.Niejasny status prawny (TUE nie mówił, czym jest UE).

Wejście w życie Traktatu z Lizbony – najważniejsze zmiany.Szefowie państw i rządów na szczycie w Lizbonie w październiku 2007r. przyjęli tekst projektu Traktatu zmieniającego Traktat o UE i Traktat ustawiający Wspólnotę Europejską. Zwany również Traktatem Reformującym. Podpisanie traktatu nastąpiło w grudniu 2007r. na szczycie Rady Europejskiej w Lizbonie. Miał wejść w życie 1 stycznia 2009r. ! Zmiany.-Traktat o Unii Europejskiej (TUE) i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (TWE) nadal pozostają w mocy, jedynie TWE zmienia nazwę na Traktat o funkcjonowaniu UE (TFUE). Oznacza to likwidację Wspólnoty Europejskiej, a jej kompetencje przejmuje UE. -Likwidacja dotychczasowej konstrukcji filarowej UE (jednolita Unia o osobowości prawnej). Co za tym idzie następuje likwidacja Wspólnoty Europejskiej (WE).- Opiera się w głównej mierze na Traktacie Konstytucyjnym. Do TUE ma zostać włączona znaczna część postanowień części I Traktatu Konstytucyjnego, a do TFUE części III Traktatu Konstytucyjnego.W porównaniu do Traktatu Konstytucyjnego usunięto postanowienia mogące świadczyć o konstytucyjnym charakterze tego aktu.Między innymi dotyczyło to: uśnięcia z nazwy umowy terminu „konstytucja”- wykreślenia postanowień symboli UE (flagi, hymnu i dewizy Unii) -usunięcie zasady pierwszeństwa prawa Unii przed prawem krajowym państw członkowskich -rezygnacja z nazewnictwa źródeł prawa: ustawa europejska, europejska ustawa ramowa, które za bardzo kojarzyły się z państwem – utrzymuje tradycyjne nazwy (rozporządzenia, dyrektywy, decyzje)

Struktura Traktatu z Lizbony. Traktat rewizyjny (klasyczny modyfikujący), składający się z 7 artykułów i 6 rozdziałów. Najważniejszy jest art.1 i art. 2, wprowadzające zmiany do TUE i (TWE) TFUE. 1 Preambuła. 2Protokoły do dołączenia do Traktatu o Unii Europejskiej (TUE). 3 Protokoły do dołączenia do traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (TFUE). 4 Ustalenia końcowe (art. 3 – 7). 5Protokoły. 6 Objaśnienia.

Charakter prawny Unii Europejskiej po Traktacie z Lizbony. Jednolita organizacja UE (zniesienie struktury filarowej) - nadal jednak działać ma EuroAtom.- Podstawią prawną TUE + TFUE.- Traktat o Unii Europejskiej (TUE) i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (TWE) nadal pozostają w mocy, jedynie TWE zmienia nazwę na Traktat o funkcjonowaniu UE (TFUE). -Likwidacja Wspólnoty Europejskiej, a jej kompetencje przejmuje UE. -Nadanie UE podmiotowości prawnej. -Opiera się w głównej mierze na Traktacie Konstytucyjnym. - Do TUE ma zostać włączona znaczna część postanowień części I Traktatu Konstytucyjnego, a do TFUE części III Traktatu Konstytucyjnego.

Traktat o Unii Europejskiej (TUE) a Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Traktat z Lizbony zmienia nazwę Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (TWE) na Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE). Od momentu wejścia w życie Traktatu Lizbońskiego, TUE i TFUE stanowią podstawę prawną UE. Oba traktaty mają taką samą moc prawną, w wielu przypadkach poruszają zresztą tę samą materię Przepisy TFUE często dookreślają, precyzują postanowienia TUE mające charakter ogólny.

Cele Unii Europejskiej. Cele Unii Europejskiej wymienia artykuł 2 TUE: -wspiera pokoju, wartości Unii i dobrobytu jej narodów -zapewnia przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości bez granic wewnętrznych (swoboda przepływu osób w odniesieniu do kontroli granic, azylu, imigracji, jak również zapobiegania i zwalczania przestępczości)- działa na rzecz trwałego rozwoju Europy, którego podstawą jest zrównoważony wzrost gospodarczy, stabilność cen, społeczna gospodarka rynkowa o wysokiej konkurencyjności zmierzająca do pełnego zatrudnienia (zwalczenie bezrobocia)- zapewnia wysoki poziom ochrony i poprawy jakości środowiska naturalnego -wspiera postęp naukowo – techniczny -zwalcza wyłączenie społeczne i dyskryminację -wspiera sprawiedliwość i ochronę socjalną -wspiera solidarność między pokoleniami i ochronę praw dziecka -wspiera solidarność między Państwami Członkowskimi -czuwa nad ochroną i rozwojem dziedzictwa kulturowego Europy -ustanawia unię gospodarczą i unię walutową, której walutą jest Euro -przyczynia się do pokoju, bezpieczeństwa, trwałego rozwoju Ziemi, do solidarności i wzajemnego szacunku między narodami, do swobodnego i uczciwego handlu, do wyeliminowania ubóstwa i rozwoju prawa międzynarodowego ( według zasad Karty Narodów Zjednoczonych) - przyczynia się do ochrony praw człowieka, w tym szczególnie praw dziecka -wolny rynek.Cele powyższe mają być osiągnięte z poszanowaniem zasady pomocniczości (subsydiarności), sprecyzowanej w art. 5 TUE. Są to zbiorcze cele całej UE, gdyż każdy z trzech filarów UE posiada, także własne cele szczególne.

Wartości Unii Europejskiej – Traktat z Lizbony w art. 2 zawiera katalog wartości UE, które wymieniał już Traktat o Unii Europejskiej. Należą do nich:poszanowanie godności osoby ludzkiej, wolność, demokracja, równość, państwo prawne, poszanowanie praw człowieka (jest t nowy przepis warunkujący członkostwo w UE – prawa tego należy przestrzegać i szanować), UE szanuje prawa, wolności i zasady określone w Karcie Praw Podstawowych UE, UE przystępuje go Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, do wartości UE odnoszą się także nowe postanowienia TUE – o zasadach demokratycznych – UE przestrzega we wszystkich działaniach zasad równości swych obywateli, którzy traktowani są z jednakową uwagą przez jej instytucje, organy i jednostki organizacyjne, istnieje instytucja obywatelstwa Unii (o tym nieco niżej).

Kompetencje Unii Europejskiej. Wszystkie kompetencje nieprzypisane UE w Traktatach należą do państw członkowskich.

Traktat z Lizbony przewiduje w TFUE zasadę przyznania, która wyznacza granice kompetencji: UE działa w granicach przypisanych jej w traktatach dla osiągnięcia wspólnych celów. Wykonywanie tych kompetencji podlega zasadom pomocniczości i proporcjonalności Kategorie kompetencji wynikają z istnieją jednak też tzw. kompetencji dookreślonych (pełzające) – UE może rozszerzyć swoje kompetencje, jeżeli Traktaty nie przewidują koniecznych środków do osiągnięcia celów przewidzianych w Traktatach.

Kategorie kompetencji (art. 2 TFUE). kompetencja wyłączna w określonej dziedzinie (WYŁĄCZNE) Jedynie Unia może stanowić prawo oraz przyjmować akty prawne wiążące, natomiast Państwa Członkowskie mogą stanowić prawo jedynie z upoważnienia Unii lub w celu wykonania jej aktów. kompetencja dzielona z Państwami Członkowskimi w określonej dziedzinie (DZIELONE) Unia i Państwa Członkowskie mogą stanowić prawo i przyjmować akty prawne wiążące w tej dziedzinie. Państwa członkowskie wykonują swoją kompetencję w zakresie, w jakim Unia nie wykonała swojej kompetencji. kompetencja do określenia przez Unię kompetencji w zakresie koordynowania przez Państwa Członkowskie ich polityki gospodarczej i zatrudnienia kompetencja w zakresie określenia i realizowania wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, w tym stopniowego określenia wspólnej polityki obronnej (WSPIERAJĄCE) niekiedy kompetencja w zakresie prowadzenia działań w celu wspierania, koordynowania lub uzupełniania działań Państw Członkowskich, nie zastępując ich kompetencji w tych dziedzinach, czyli nie może prowadzić do harmonizacji przepisów ustawowych i wykonawczych tych państw

Kompetencje wyłączne (art. 3 TFUE). Unia ma wyłączne kompetencje w dziedzinach: - unia celna - ustanawianie reguł konkurencji niezbędnych do funkcjonowania rynku wewnętrznego - polityki pieniężnej w odniesieniu do Państw Członkowskich, których walutą jest Euro - zachowania morskich zasobów biologicznych w ramach wspólnej polityki rybołówstwa - wspólnej polityki handlu - zawierania umów międzynarodowych: przewidzianych w akcie prawodawczym Unii, jeśli są niezbędne do umożliwienia Unii wykonywania jej wewnętrznych kompetencji, w zakresie, w jakim ich zawarcie może wpływać na wspólne zasady lub zmienić ich zakres

Kompetencje dzielone (art. 4 TFUE). Unia dzieli kompetencje z Państwami Członkowskimi (dzielone) w następujących dziedzinach: - rynku wewnętrznego - polityki społecznej w odniesieniu do aspektów określonych w TFUE - spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej - rolnictwa i rybołówstwa, z wyłączeniem zachowania morskich zasobów biologicznych - środowiska naturalnego - ochrony konsumentów - transportu i energii - sieci transeuropejskie - przestrzeni wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości - wspólnych problemów bezpieczeństwa w zakresie zdrowia publicznego w odniesieniu do aspektów określonych w TFUE

Kompetencje „wspierające” (art. 6 TFUE). Unia ma kompetencje „wspierające” – prowadzące do działań mających na celu wspieranie, koordynowanie lub uzupełnianie działań Państw Członkowskich. Należą do nich: - ochrona i poprawa zdrowia ludzkiego – przemysł - kultura i turystyka - edukacja, kształcenie zawodowe, młodzież i sport - ochrona ludności - współpraca administracyjna

Prawo Unii Europejskiej. Całość dorobku prawnego UE. acquis communautaire, czyli dorobek wspólnotowy, na który składa się całe dotychczasowe prawo UE, wraz z ukształtowanymi sposobami jego rozumowania i stosowania, polityki wspólnotowe, orzecznictwo sądowe, zwyczaje, a także wartości tkwiące u podstaw funkcjonowania UE. Prawo europejskie- dwa znaczenia: a) szersze znaczenie- obejmuje prawo tworzone w ramach wszystkich europejskich organizacji międzynarodowych. UE- najbardziej znana organizacja międzynarodowa; Rada Europy, Rada Nordycka, Organizacja Bezpieczeńśtwa i Współpracy w Europie (OBWE)- też są organizacjami międzynarodowymi. Prawo tworzone w ramch wszystkich tych organizacji. b) węższe znaczenie- obejmuje prawo tworzone w ramach Unii Europejskiej. Podział prawa europejskiego: W doktrynie wyróżnia sie dwie grupy: - prawo pierwotne, - prawo wtórne,

Prawo pierwotne– stoi na szczycie systemu prawa, prawo traktatowe, autorami państwa członkowskie; zalicza się do niego również prawo zwyczajowe oraz zasady ogólne prawa.

prawo traktatowe, zasady prawa i prawo międzynarodowe. Prawo pierwotne to prawo co do zasady tworzone przez państwa członkowskie i w związku z tym ma ono formę umów międzynarodywch. Tworzone przez państwa członkowskie w formie umów miedzynarodowych. Zarówno w UE jak i w każdej innej organizacji międzynarodowej jest zbiorem norm, które stoi na szczycie całego systemu prawnego organizacji międzynarodowej. Czasami prawo pierwotne jest zwane suigenesis( swego rodzaju)- prawo konstytucjne organizacji narodowej. UE jest szczególnym pzykładem organizacji, ma charakter ponadnarodowy. Cechą tego prawa pierwotnego organizacji międzynarodowych jest to, że prawo pierwotne stanowi podstawę w oparciu o którą przyjmowane są przepisy prawa wtórnego ( pochodnego). Każda norm prawa pochodnego musi miec podstawę prawną w prawie pierwotnym.

Pierwotne „prawo pisane”. Podstawowymi źródłami są Traktaty – podstawa funkcjonowania UE (TUE, TFUE). Karta Praw Podstawowych - (ma moc jak Traktaty). Protokoły dodatkowe do traktatów. Do tych traktaów należy dodać trakaty akcesyjne( są to umowy na podstawie, których do UE przystępują nowe państwa). Do prawa pierwotnego traktatowego należą również tzw. traktaty zmieniające- są to umowy, które zostały zawarte w toku najpeirr funkcjonowania UE a potem UE, które poźniej zmieniała w UE. np. traktat Admsterdamski, traktat Nicejski, traktat z Lizbony. Zmieniały one zakres działąnia wcześniej wspólnot europejksich, a potem UE. Prawo traktatowe stanowią trzon UE. To prawo uzgadnianie przez państwa członkowskie. Obejmuje traktaty i inne akty:Art. 6 ToUE- Unia uznaje prawa, wolności i zasady okreśolne w Karcie Praw Europejskich, która mam taką sama moc prawną jak traktaty, ale nie jest traktatem, nie podlegała ratyfikacji przzr państwa euro, jest swego rodzaju porozumienieniem pomiedzy instytucjami unijnymi.. Karta Praw Podstawowych jest aktem, która ma charakter pisany. Drugi rodzaj źródła pisany UE- jest Karta Praw Podstawowcyh UE- nie jest traktatem, a mimo to ma taką samą moc jak traktaty. Wiąże ona państwa człownkowskie UE, ale nie wszystkie w takim samym zakresie: Polska, W. Bryt. i Republika CZeska przystąpiły do tzw. protokołu brytyjskiego - na jego podstawie stsowanie postanowień karty zostało wobec tych państw ograniczone. Wyłacznie możliwości dochodzenia przez polskim sądem , ze jakaś polska ustwa jest niezgodna przepisów prawa polskiego z kartą Praw Podstaowocyh. Jednak jako obywatele polscy mozemy się na zasady karty powoływać wzgledem instytucji unijnych.

Pierwotne prawo niepisane ( normy prawa pierwotnego niepisanego): Obejmuje kilka grup norm:- tzw. prawa podstawowe- art. 6 ust. 3 ToUE " prawa podstawowe zagwarantowane w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.... stanowią czesc prawa unii jako zasady ogólne". Jest to katalog, zakres praw człowieka, które państwa zobowiązują się przestrzegać. Prawa wynikajace z orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE. To jest wyjątek od zasady , ze twórcami prawa pierwotengo , ze paśntwa UE tworzą prawa, na rzecz Trybunału, który w swoich wyrokach stwierdza, że jakieś prawo podstawowe na podstawie wyroku musi być chronione, a Karta Praw Podstawowych o nim nie wspomina, bo prawo się ciągle rozwija. Prawo zwyczajowe: - zwyczaj międzynarodowy jako źródła prawa UE ma niewielkie znaczenie. Jednym przyład zwyczaju uznanego w prawie UE za prawo: zamiast ministrów w Radzie UE zasiadać mogą urzędnicy niższego szczebla. traktat mówi, ze człownkami rady są przedsatwiciele rządu państw czoenkowich, ale nie zawsze minister może brać udziałw podsiedzeniu Rady i czasami sa zastepowani przez urzednika niższego szczebla. Aby zwyczaj mógł być przyjęty musi być:- praktyka, -opiniojuris( świdomość prawa), Na podstawie tych norm prawa pierwotengo, tworzone są normy prawa wtórnego ( pochodnego) UE. Tworzona na podstawie praa pierowtnego

Prawo wtórne(pochodne) – tworzone w oparciu o przepisy prawa pierwotnego, autorami są instytucje UE. rozporządzenia, dyrektywy, decyzje, zalecenia i opinie, akty tworzące politykę prawa wspólnotowego, orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości i Sądu Pierwszej Instancji Prawo wtórne pochodzi od prawa pierwotnego.

Katalog aktów prawa wtórnego (pochodnego). Prawo stanowione przez instytucje wspólnotowe, powołane na podstawie prawa pierwotnego. Akty prawnie wiążące: Akty prawodawcze: Rozporządzenia, Dyrektywy, Decyzje. Akty nieprawodawcze: akty delegowane, akty wykonawcze, akty „bez przymiotnika”, porozumienia międzyinstytucjonalne Akty prawnie niewiążące: Opinie (niewiążące, zawierają określone oceny), Zalecenia (niewiążące, sugerują podjęcie określonych zadań). Dwa rodzaje norm prawa wtórnego ( pochodznego): - niektóre inne umowy międzynarodowe, - akty prawa instytucjonalnego, Niektóre inne umowy międzynarodowe- ta grupa obejmuje umowy międzynarodowe zawierane przez Unie z państwami trzecimi i innymi organizacjami międzynarodowym, np. prawo do zawierania umów z państwami trzecimi( np. Stany Zjednoczone, Chiny), umowy zaiwrane np. w dziedzie gospodarczych i handlowych. W tym zakresie UE ma wyłaczone prawo do zawierania takich umów. Dziedziny kompetencje dzielone- gdzy kompetencje do tych umów ma zarówno UE jak i państwa człownkowskie. Takie umowy nazywa się umowami mieszanymi ( jako jedna ze stron występuje w nich Unia jak i państwa członkowskie). Przykładem takiej umowy jest ACTA. Problem z umowami mieszanymi jest takie, ze nie wiadomo do końca czy jest to prawo pierowtne czy prawo wtórne. Umowy mieszane - znajduje się pomiędzy prawem pierwotnym, a prawem wtórnym. Najważniejsza czescią prawa wtórnego UE są akty instytucjinalne. Są przyjomowane w sposób jednostronny przez instytucje unijne. To prawo uchwalane przez instytucje Unijne. Te akty instytucjonalne dzieli się na dwie grupy: - akty nazwane, - akty nienzwane. Akty nazwane- ta grupa charaketryzuje się tym, że są wyraźnie wymienione w traktaach. Art. 288 ToFUE tam nazwane są te akty i wymienione. Nazwane- bo są wymienione w traktacie. Inne rodzaje aktów- o których w traktach się wogólen nie spomina, których traktaty nie nazywają . Nazwa się tą grupę traktatami nienazwanymi( traktaty o nich nic nie mówią). Akty nazwane- podstaą ich przyjomowabia jets art. 288 ToFUE, dzieli akty nazwane na dwie grupy: - akty wiążące pod względem prawnym, - akty niewiązące pod względem prawnym. Akty wiążące pod względem prawnym- art.288 ToFUE zalicza do nich: rozporządzenie, dyrektywe i decyzje.

Rozporządzenie – definicja, cechy szczególne.

Wiążące w całości, odpowiednik polskich ustaw, ujednolicają przepisy prawa w UE, mają zasięg i charakter ogólny, podlegają ogłoszeniu w dzienniku urzędowym UE, regulują nieograniczoną ilość sytuacji na przyszłość, stosowane bezpośrednio, w razie kolizji z ustawą krajową mogą być stosowane z pierwszeństwem. Akt o charakterze generalnym, wiążącym w całości i bezpośrednio stosowanym we wszystkich państwach członkowskich, Jest instrumentem unifikacji prawa, gdyż wydawane jest w celu wprowadzenia jednolitego rozwiązania dla wszystkich państw członkowskich. Ma charakter generalny, abstrakcyjny i normatywny. Wiąże w całości po opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym z dniem określonym lub 20 dni od publikacji. Rozporządzenie; cechy szczególne – należą do nich: bezpośredniość stosowania, ma charakter generalny, abstrakcyjny i normatywny, obowiązuje w całości we wszystkich państwach członkowskich.

Dyrektywa – definicja, cechy szczególne. Wiążące, adresatami są wyłącznie państwa członkowskie UE, wiążą jedynie, co do rezultatu, środki i formę wykonania wybiera państwo, podlegają ogłoszeniu w dzienniku urzędowym UE. Nie są stosowane bezpośrednio, chyba, że: państwo nie implikowało ich na czas, w sposób wystarczający określa indywidualne uprawnienia jednostki, istnieje związek przyczynowo-skutkowy między nie wdrożeniem dyrektywy przez państwo a szkodą jednostki. Są środkiem harmonizacji przepisów państw członkowskich. Wiąże każde państwo członkowskie, do którego jest kierowana w odniesieniu do rezultatu, który ma być osiągnięty, pozostawia jednak organom krajowym swobodę wyboru formy i środków. Zobowiązanie rezultatu musi zostać wykonane w terminie Dyrektywa; cechy szczególne – cechami szczególnymi są następujące cechy: jest kierowana do konkretnego adresata, narzuca określone zachowanie, ale nie mówi, jak ma być ono wykonane, jest instrumentem harmonizacji prawa, wiąże odnośnie do wskazanych celów.

Decyzja – definicja, cechy szczególne. Wiążące ogólnie, a gdy są skierowane do konkretnych adresatów to tylko ich, charakter wykonawczy, administracyjny. Co do zasady nie może być bezpośrednio stosowana, chyba, że daje jednostkom określone uprawnienia indywidualne. Wiążą w całości podmioty, do których są adresowane. Decyzja; cechy szczególne – decyzje wiążą w całości wobec swoich adresatów. Mają zastosowanie zwykle w prawie konkurencji, pomocy publicznej, prawie podatkowym.

Akty prawodawcze a akty nieprawodawcze (kryteria podziału, konsekwencje z niego wynikające). Kryterium względem procedury przyjęcia: Prawodawcze: zwykła lub specjalna procedura prawodawcza Nieprawodawcze: przyjmowane przez poszczególne organy na podstawie upoważnienia, delegacji lub na podstawie traktatów. - parlamety narodowe po traktacie z Lizbony mają mozliswość sprzciwkienia się projektu aktu prawnego unii, ale tylko wobec projektów aktów ustawodawczych. - Rada co do zasady ma obowiązek zapewnienia jawności obrad, ale dotyczy to sytuacji, w których Rada obraduje nad aktami ustadowawczymi. - posiadanie legitymacji procesowej osób prawnych i fizycznych w zakresie wniesienia skargi o stwierdzenie nie ważności aktu prawa unii- dotyczy tylko aktów ustawodawczych. Konsekwencje. a) posiedzenia Rady dotyczące aktów prawodawczych są jawne b)tylko akty prawodawcze gwarantują jednostkom czynną legitymację procesową c) instrumenty służące parlamentom sprzeciwianiu się aktom dotyczą tylko prawodawczych W jaki sposób przyjmowane są akty ustawodawcze: - mogą zostać przyjęte wyłącznie na wniosek komisji o ile traktaty nie stanowią inaczej. Co do zasady projekt takiego aktu ustawodawczego przygotowuje komisja.Wyjątki!- 1/4 państw człownkowich może wystąpić z projektem aktu ustawodawczego w dziedzinie współpracy policyjnej i sądowej w sprawach karnych. Co do zasady akty ustawodawcze przyjmowaene są w zwykłej procedurze ustawodawczej. ta zwykład procedura tj. po trakcie z Lizbony dawna procedura współdecyzji. Ta procedura zwykła ustawodawcza polega na tym, że akt prawny przyjmuje Parlament Europejski działający wraz z Radą. Musi być zgoda tych dwóch instytucji co do przyjęcia. A Komisja występuje z wnioskiem. Zwykla procedura ustawodwacza moze obejmowac trzy czytania, gdy akt wraca z Pramentu do Rady: - ostateczną fazą zwykłej prcedury ustawodawczej, gdy te trzy czytania nie pomowgą, nie zostanie uzgodniony kompromis miedzy Parl. i rady to istanieje ożliwosć powołania Komitetu pojednawczego i jeżeli w drodze tego komitetu akt nie zostanie uzgodniony, to nie przyjmuje się go. Bez zgody parlamentu żaden akt nie zostaje uchwalony. Akty przyjomwane w ramach tzw specjalnych procedur prawodawczej- w ramach tej procedury akty uchwala Rada. Rada czasami musi uzyskać opinie paralemntu, a czasami zgdoę żeby uchwalić akt. Parlament wyraża tutaj albo opinie albo zgode na taki projekt. Jeżeli chodzi o zgode t albo daje zgode albo nie, bo nie ma możliwości zeby parlamet mógł wniesić poprawki w tej szczególnej procedurze. Parlamet sam też może uchwalić, ale potrzebuje do tego zgody Rady za każdym razem. Przykładem takie aktu jest ststus posła do Parlamentu Europesjkiego.

Akty nieustawodawcze dzieli sie na trzy grupy: - tzw. akty delegowane, - akty wykonawcze (implementujace), - akty nieustawodawcze przyjęte bezpośrednio na podstawie traktatów. Akty delegowane! przyjmuje Komisja w sytuacjach, w których uzyskała ona upoważnienie do uzupełniania lub poprawienia elementów innych niż istotne aktu ustawodawczego. Elementy istotne to np. czas trwania, np.zakres podmiotowy. W każdej chwii ada i Parlemat mogą odwołać te kompetencje, które nałożył na Komisję Europejską. Jeżeli Komisja uchwali taki akt delegowany to taki akt wcodzi w teminie...... miesiecy, to Rada i Parlament mogą wyrazić sprzeciw wobec takiego aktu, który został już przez Komsję uchwalony. Akty wykonawcze( impelmentujące) - podstawa prawna do ich przyjmowania art. 291 ToFUE. Są przyjmowane przez Komisje bądź przez Radę. Brak definicji aktu wykonawczego. Państwa człownowskie wprowadzają w życie prawo Unii Europejskeij to jest zasady. Ale na mocy art.... jeżeli konieczne są jednolite warunki wykonywania prawa Uniii to wtedy akt ustawodawczy może przekazać uprawnienia wykonawcze Komisji lub Radzie. To istota aktów wykonawcze=czych na podstawie traktatu z Lizbony. W nagłówku: wykonawczy; wykonawcza. Co do zasady nie mają zasięgu ogólnego akty wykonawcze. Mają charakter konkretny, zindywidualizowany. Akty nieustawodawcze przyjmowane na podstawie traktatów: komisja może przyjmowac takie akty. Może je bezpośrednio przyjmowac róznież Europejski Bank Centralny w zakresie jego funkcji, kompetncji. Rada może również je przyjmować np. zasady regulujące wykorzystywanie jezków w instytucjach Unii. Rada Europejska może je przyjmować np. akt nieustawodawczy dotyczący określenia listy konfiguracji Rady. Rada Europejska przyjmuje również decyzje w sparwie rozszerzenia uprawnień prokuratury europejskiej( jeszcze nie została powołana do życia). Akty niewiązące pod względem prawnym: art. 288 zalicza do nich: zalecenia i opinie. Cechą charakaterysczną zaleceń i opini jest to, ze nie są wiążące pod względem prawnym. Nie ma definicji zalecenia i opinii. Akty nienazwane- traktaty nie nazywają tych aktów, nie określają ich. Do takich aktów zalicza się: relozuje Parlamentu Europejskiego, memoranda, plany, komunikaty Komisji Europejskiej, kodeks postępowania, decyzja nominacyjna. To są akty, których walor prawny jest zróżnicowany. Soft low( miękkie prawo)- wiąże pod względem politycznym, moralnym, ale nie prawnym. Np. przepisy traktatowe o udzielaniu przedsiębiorcy pomocy publicznej. Jest zakaz udzialania przedsiębiorcy pomocy publicznej, ale są od tego wyjątki, w państwach gdzie poziom życia jest nienormalnie niski.

Tryb uchwalania aktów prawodawczych. Dwa tryby uchwalania aktów prawodawczych: Zwykła procedura prawodawcza. Szczególne (specjalne) procedury prawodawcze.

Zwykła procedura prawodawcza (art. 294 TFUE). Komisja Europejska przedstawia projekt Radzie Unii Europejskiej i Parlamentowi Europejskiemu. Pierwsze czytanie. Parlament Europejski uchwala stanowisko i przekazuje je Radzie. Rada UE może kwalifikowaną większością głosów w pierwszym czytaniu: przyjąć stanowisko Parlamentu Europejskiego lub przyjąć własne stanowisko (przekazuje je Parlamentowi Europejskiemu, Komisja informuje PE jednocześnie o powodach tej decyzji). Drugie czytanie. Parlament Europejski ma trzy miesiące na: - niepodjęcie decyzji lub akceptacja stanowiska Rady UE w I czytaniu oznacza przyjęcie aktu - może większością głosów odrzucić stanowisko Rady, tym samym akt jest nieprzyjęty - zgłoszenie większością głosów poprawek do stanowiska Rady UE – projekt przekazywany Radzie i Komisji. Kolejne trzy miesiące: - Rada UE kwalifikowaną większością głosów przyjmuje zmiany proponowane przez Parlament Europejski - Rada UE może odrzucić poprawki proponowane przez Parlament Europejski, wówczas przewodniczący Rady UE w porozumieniu z przewodniczącym Parlamentu Europejskiego zwołuje komitetu pojednawczego w ciągu 6 tygodni. Procedura pojednawcza. Jeśli Komitet Pojednawczy w sześć tygodni zatwierdzi wspólny tekst większością kwalifikowaną członków rady UE lub ich przedstawicieli oraz większością głosów członków reprezentujących Parlament Europejski to akt uważa się za przyjęty. A jeśli nie zostanie osiągnięta wymagana liczba głosów wówczas akt uważa się za nieprzyjęty. Trzecie czytanie.

Po zatwierdzeniu wspólnego projektu przez Komitet Pojednawczy, w III czytaniu Parlament Europejski i Rada UE dysponują terminem 6 tygodni od zatwierdzenia na przyjęcie danego aktu.

Szczególne (specjalne) procedury prawodawcze. W przypadkach przewidzianych w TFUE, akt prawodawczy z inicjatywy grupy Państw Członkowskich, na zlecenie Europejskiego Banku Centralnego lub na wniosek Trybunału Sprawiedliwości nie stosuje się: - Komisja Europejska NIE przedstawia projekt Radzie Unii Europejskiej i Parlamentowi Europejskiemu. - w PIERWSZYM CZYTANIU Komisja NIE informuje w pełni Parlament Europejski o powodach swojego sprzecznego stanowiska, co do aktu - w DRUGIM CZYTANIU Rada NIE stanowi jednomyślnie w sprawie poprawek W takich przypadkach parlament Europejski i Rada UE przekazują Komisji projekt aktu oraz swoje stanowisko w pierwszym i drugim czytaniu. Brak trzeciego czytania. Jednomyślnie uchwalane przez Radę UE: - po konsultacji z Parlamentem Europejskim (np. sprawy dotyczące opieki socjalnej) wówczas opinia nie ma mocy prawnej - za zgodą Parlamentu Europejskiego (np. sprawy dotyczące dyskryminacji) zatwierdzane większością zwykłą głosów tylko w jednym głosowaniu, a Parlament Europejski nie może negocjować zmian

Uchwalanie aktów nieprawodawczych. Przyjmowane bezpośrednio na podstawie traktatu Akty nieprawodawcze przyjęte, jako akty delegowane Akty nieprawodawcze uchwalone, jako akty wykonawcze

Akty nieprawodawcze przyjęte bezpośrednio na podstawie Traktatów. Decyzje Rady i RE w ramach WPZiB Decyzje wewnątrz organizacyjne Rady i RE Akty Rady przyjmowane bez udziału PE Decyzje i rozporządzenia EBC Decyzje KE przyjmowane na podstawie TFUE

Akty nieprawodawcze przyjęte jak akty delegowane. Rozporządzenia Delegowane Dyrektywa Delegowana Decyzja Delegowana Aktami delegowanymi są akty o zasięgu ogólnym, które uzupełniają lub zmieniają niektóre, inne niż istotne elementy aktu prawodawczego. Przyjmowane są one wyłącznie przez komisje Europejską na postawie upoważnienia ujętego w akcie prawodawczym (musi on określać cele, treść, zakres i czas obowiązywania uprawnień). Rada i PE mogą: a) cofnąć delegowane kompetencje b) zablokować wejście w życie danego aktu delegowanego.

Akty nieprawodawcze uchwalone, jako akty wykonawcze. Rozporządzenie Wykonawcze Dyrektywa Wykonawcza Decyzja Wykonawcza Działalność wykonawcza organów wspólnotowych ma wyłącznie charakter posiłkowy i jest podejmowana w dziedzinach, w których konieczne jest zapewnienie jednolitości stosowania traktatów i aktów legislacyjnych. Przyjmowane są one przez Komisje Europejską lub Radę na podstawie delegacji w akcie prawnie wiążącym (w ramach WPZiB tylko Rady).

Zasada pierwszeństwa prawa unijnego. Zasada pierwszeństwa prawa unijnego nad prawem krajowym oznacza, że norma prawa wspólnotowego w zakresie swojego działania wywiera pierwszeństwo w przypadku kolizji z normą prawa krajowego, bez względu na hierarchię krajowego aktu prawnego oraz chwilę jego wejścia w życie. Do tej pory nie wynikała z prawa traktatowego. Została wprowadzona w orzecznictwie ETS na podstawie ogólnych celów oraz Preambuły Traktatu. Zasada nadrzędności działa bez względu na czas wejścia w życie aktu prawa krajowego, czy też wspólnotowego – w każdej chwili prawo wspólnotowe uzyskuje pierwszeństwo przed prawem krajowym. Akt prawa wewnętrznego nadal funkcjonuje w wewnętrznym porządku krajowym, lecz jako sprzeczny z aktem prawa wspólnotowego nie jest stosowany. W razie kolizji z prawem krajowym, prawo UE ma nad nim pierwszeństwo. Nie włączono tej zasady do Traktatów, choć planowane było jej włączenie do Traktatu Konstytucyjnego. Przyjęto jedynie deklarację, że zgodnie z orzecznictwem TS prawo pochodne ma pierwszeństwo przed prawem państw. Powoływano się na precedensowy wyrok z 15 VII 1964 w sprawie Costa vs. ENEL.

Instytucje Unii Europejskiej (art. 13-19 TUE). Parlament Europejski, Rada Europejska, Rada Unii Europejskiej, Komisja Europejska, Trybunał Sprawiedliwości UE, Europejski Bank Centralny, Trybunał Obrachunkowy.

Organy pomocnicze oraz agencje Unii Europejskiej. Komitet Ekonomiczno – Społeczny. Powołany przez Traktat Rzymski w 1957r. Motywem była potrzeba stworzenia zinstytucjonalizowanego ciała, w ramach, którego różne grupy interesów istniejące we Wspólnotach mogłyby wywierać wpływ na wspólnotowe podejmowanie decyzji. Przedstawiciele gospodarczych i społecznych grup. Łącznie liczy 344 członków, liczba ta nie powinna przekraczać 350. Mandaty są dzielone w stosunku odpowiadającym liczbie ludności. Niemcy, Francja, Włochy i Wielka Brytania – 24 mandaty Polska, Hiszpania – 21 mandatów Kadencja trwa 4 lata, a mandat jest odnawialny. Kandydatów zgłaszają państwa członkowskie. Wybiera ich Rada, stanowiąca większością kwalifikowaną głosów. Następnie konsultuje się z Komisją Europejską. Komitet wybiera spośród swoich członków przewodniczącego i prezydium na okres 2 lat. Komitet składa się z 6 sekcji wyspecjalizowanych. Komitet Regionów. Powołany na mocy Traktatu z Maastricht. Działa od marca 1994r. Składa się z przedstawicieli wspólnot regionalnych i lokalnych. Liczy 344 członków. Niemcy, Francja, Włochy i Wielka Brytania – 24 mandaty Polska, Hiszpania – 21 mandatów Kadencja trwa 4 lata, a mandat jest odnawialny. Kandydatów zgłaszają państwa członkowskie. Wybiera ich Rada, stanowiąca większością kwalifikowaną głosów. Komitet wybiera spośród swoich członków przewodniczącego i prezydium na okres 2 lat. Zwoływany na żądanie Rady lub Komisji Europejskiej przez przewodniczącego Komitetu. Agencje Unii Europejskiej. W ramach UE funkcjonują specjalistyczne, zdecentralizowane ciała pomocnicze – agencje UE. Zajmują się wydzieloną dziedziną integracji i pełnią funkcje techniczne i doradcze. agencje wspólnotowe (dot. I filaru UE) agencje Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa (dot. II filaru UE) agencje ds. Współpracy Policyjnej i Sądowej w Sprawach Karnych (dot. filaru III UE) agencje wykonawcze

Parlament Europejski – skład, struktura wewnętrzna, kompetencje (art. 223-234 TFUE). Instytucja UE, będąca odpowiednikiem jednoizbowego parlamentu reprezentująca obywateli państw należących do UE. Oficjalną siedzibą Parlamentu jest Strasburg, ale też Bruksela, w której odbywa się większość obrad oraz mieszczą się biura poselskie, komisje parlamentarne i władze klubów. Sekretariat, biblioteka i część zaplecza technicznego ma zaś swoją siedzibę w Luksemburgu. Obraduje na sesjach

Skład. Członkowie są wybierani w powszechnych wyborach bezpośrednich. w głosowaniu wolnym i tajnym Mandaty dzielone są w oparciu o degresywną proporcjonalność. Na kraj przypada maksymalnie 96, a minimalnie 6 członków. Obecnie jest 736 deputowanych wybieranych na 5 letnią kadencję w powszechnych wyborach. Od 2009 roku przewodniczącym Parlamentu Europejskiego jest Jerzy Buzek. obowiązuje tzw. europejski charakter mandatu – poseł nie reprezentuje swojego państwa, ale obywateli UE, jest niezależny i nie może przyjmować instrukcji od żadnego państwa lub instytucji UE, obowiązuje zasada incompatibilitas, zgodnie z którą mandatu posła nie można łączyć z piastowaniem żadnej innej funkcji we władzach państw członkowskich lub innych instytucjach UE, posłom przysługują immunitety i przywileje (np. nie mogą być zatrzymywani, rewidowani i ścigani, immunitet może być uchylony przez PE), uposażenie europarlamentarzysty wynosi ok. 7 tysięcy euro + dieta za każdy dzień udziału w pracach PE + kosztów podróży do siedziby (kilometrówka) + dodatek sekretarski, posłowie mogą łączyć się we frakcje, jeśli reprezentują podobne poglądy polityczne (wg regulaminu frakcję może stworzyć minimum 20 posłów wybranych w co najmniej 1/5 państw członkowskich), poseł może należeć tylko do jednej frakcji. Zbiera się z mocy prawa raz na rok w drugi wtorek marca. Na żądanie większości wchodzących w jego skład członków, Rady UE lub Komisji może zebrać się na miesięcznej sesji nadzwyczajnej. Stanowi większością oddanych głosów.

Struktura wewnętrzna. Organy polityczne. Przewodniczący. Powoływany na 2,5 letnia kadencję. Kieruje całością prac parlamentu. Reprezentuje Parlament Europejski. Posiada w swoim składzie 14 wiceprzewodniczących. Prezydium. Składa się z przewodniczącego reprezentacja PE, otwieranie obrad PE, zawieszanie obrad, zamykanie obrad, kierowanie pracami Parlamentu (obecnie przewodniczącym jest Jerzy Buzek), 14 wiceprzewodniczących zastępują przewodniczącego w razie jego nieobecności i 5 kwestorów z głosem doradczym– zajmują się obsługą administracyjną i finansową członków PE, zaprowadzają czynności porządkowe. Odpowiedzialne za sprawy finansowe, organizacyjne i administracyjne dotyczące posłów oraz za wewnętrzną organizację parlamentu Konferencja przewodniczących. Składa się z przewodniczącego Parlamentu Europejskiego oraz grup politycznych. Decydują o organizacji prac Parlamentu Komisje. 20 stałych i 1 tymczasowa: Spraw Zagranicznych, Rozwoju, Praw Człowieka, Bezpieczeństwa i Obrony, Inne, Dwa rodzaje: stałe lub tymczasowe. Konferencja Przewodniczących Komisji. W składzie zasiadają przewodniczący wszystkich komisji, przekazują Konferencji Przewodniczących zalecenia dotyczących prac komisji. Delegacje. Utrzymują stosunku z parlamentami państw spoza Unii Europejskiej. Konferencja Przewodniczących Delegacji. Składa się z przewodniczący wszystkich delegacji. Przekazują Konferencji Przewodniczących zalecenia związane z pracami delegacji. Grupy polityczne. Zrzeszają posłów wedle ich poglądów Organy administracyjne. Kolegium kwestorów. Składa się z 5 kwestorów powoływanych na kadencję 2,5 letnią. Odpowiedzialni za sprawy administracyjne oraz finansowe Sekretariat plenarny. Generalny Zapewnia obsługę administracyjną, koordynuje prace legislacyjne, organizuje sesje plenarne PE i inne posiedzenia, dba o tłumaczenia

kompetencje – można wyróżnić następujące funkcje spełniane przez PE:

Prawodawczą:	uczestniczy wraz z Radą w procedurze stanowienia prawa pochodnego,
Budżetową:	uchwala wraz z Radą wieloletnie ramy finansowe UE i roczny budżet,
Kontrolną:	sprawia kontrolę nad Komisją Europejską – może np. uchwalić wotum nieufności wobec Komisji, a tym samym odwołać ją, rozpatruje roczne sprawozdanie KE, możliwość ustanowienia komisji śledczej, rozpatrywanie petycji kierowanych przez osoby fizyczne i prawne, dysponuje prawem skargi do ETS,
Konsultacyjną:	opiniuje, a czasem wyraża zgodę na zawarcie przez Radę wiążących Unię umów międzynarodowych,
Kreacyjną:	współuczestniczy w procedurze wyłaniania KE, mianuje Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich (obecnie jest nim Nikiforom Diamandouros).

Rada Europejska – skład, struktura wewnętrzna, kompetencje (art. 235-236 TFUE). Instytucja (na mocy Traktatu z Lizbony) Unii Europejskiej mająca za zadanie wyznaczenie ogólnych kierunków rozwoju Unii i jej priorytetów politycznych.

Skład. Szefowie państw lub rządów państw członkowskich UE oraz przewodniczący Rady Europejskiej, przewodniczący Komisji Europejskiej. W pracach uczestniczy też Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i bezpieczeństwa: (obecnie Catherine Ashton).. Jeśli zajdzie taka potrzeba – również ministrowie spraw zagranicznych poszczególnych krajów lub członek Komisji Europejskiej, może też zostać zaproszony przewodniczący Parlamentu Europejskiego. Szczególny wariant Rady: w składzie tylko szefowie państw lub rządów. Zbiera się 2 razy w ciągu pół roku, zwoływana przez przewodniczącego, w razie potrzeby można zwołać nadzwyczajne posiedzenie.

Struktura wewnętrzna. Przewodniczący wybierany przez samą Radę Europejską na 2,5 roku z jednokrotną możliwością odnowienia kadencji. Decyzje zapadają zwykłą większością głosów w kwestiach proceduralnych lub większością kwalifikowaną w przypadku decyzji ustanawiającej wykaz składów Rady lub decyzji dotyczącej prezydencji składów Rady.

Radę Europejską wspomaga Sekretariat Generalny Rady.

Kompetencje. - nadaje Unii Europejskiej impulsy niezbędne do jej rozwoju - określa ogólne kierunki polityczne nie pełni funkcji prawodawczych, - współuczestniczy w akcesji nowych państw do UE - nakłada sankcji na państwa członkowskie - przyjmuje swój własny regulamin i stanowi w kwestiach proceduralnych zwykłą większością głosów - ustanawia większością kwalifikowaną skład Rady Europejskiej, oprócz składu do takich organów jak: Rada do Spraw Ogólnych i Rada do Spraw Zagranicznych - ustanawia większością kwalifikowaną okres trwania kadencji członków Rady Europejskiej, z wyjątkiem Rady do Spraw Zagranicznych mianowanie Wysokiego przedstawiciela Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, mianowanie przewodniczącego RE.

Kompetencje przewodniczącego.

- prowadzi prace Rady Europejskiej

- zapewnia przygotowanie i ciągłość jej pracy

- wspomaga osiąganie spójności i konsensusu w Radzie Europejskiej

- przedstawia Parlamentowi Europejskiemu sprawozdanie z każdego posiedzenia Rady Europejskiej

Rada Europejska; przewodniczący – do TzL RE obradowała pod przewodnictwem szefa państwa lub rządu państwa, które w danym półroczu sprawowało Prezydencję UE. W przypadku 27 członków każdy kraj musiałoby czekać na swoją Prezydencję 13,5 roku. Poza tym istnieje możliwość braku kontynuacji i niewielki stopień przejrzystości działań. TzL reguluje więc kwestię Prezydencji wprowadzając urząd Przewodniczącego Rady Europejskiej. Wybiera go sama RE większością kwalifikowaną na 2,5 roczną kadencję (z możliwością jednej reelekcji). Przewodniczący nie może być jednocześnie ministrem krajowym, musi być obywatelem kraju członkowskiego.

Sposoby podejmowania decyzji przez Radę Europejską – na podstawie art. 235-236 TFUE; o ile Traktaty nie stanowią inaczej, decyzje podejmowane są w drodze konsensusu (negocjuje się tak długo, aż rezultaty nie wzbudzą niczyjego sprzeciwu). W głosowaniu nie biorą udziału przewodniczący RE ani przewodniczący KE. Wyjątkowo decyzje mogą być podejmowane w innych trybach: zwykła większość – w kwestiach proceduralnych i przy ustalaniu regulaminu wewnętrznego, większość kwalifikowana – decyzje co do składu Rady i prezydencji (poza Radą ds. Ogólnych). Możliwość podejmowania decyzji 4/5 głosów rady

Rada – skład, struktura wewnętrzna, kompetencje, zasady podejmowania decyzji (art. 237-243 TFUE). Główny organ decyzyjny Unii Europejskiej, posiada siedzibę w Brukseli, a jedynie w kwietniu, czerwcu i październiku spotkania mają miejsce w Luksemburgu. 

Skład. Przedstawiciele państw członkowskich (po jednym z każdego państwa) szczebla ministerialnego upoważnieni do zaciągania zobowiązań w imieniu rządów, w praktyce również sekretarze stanu w ministerstwach.

Struktura wewnętrzna. Traktaty nie rozstrzygają, jacy ministrowie (jakich resortów) wchodzą w skład Rady. W praktyce, w zależności od przedmiotu obrad, Rada spotyka się w różnych konfiguracjach (np. ministrowie spraw zagranicznych, ministrowie finansów, ministrowie środowiska) pozostając nadal jednym organem. W 2002r. na szczycie w Sewilli ustalono 9 konfiguracji Rady:Rada ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych, Rada ds. Gospodarczych i Finansowych, Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych, Rada ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Polityki dotyczącej Konsumentów, Rada ds. Konkurencyjności, Rada ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii, Rada ds. Rolnictwa i Rybołówstwa, Rada ds. Środowiska, Rada ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury. - Jednolita Rada do spraw Ogólnych. Zapewnia spójność prac różnych składów Rady. Przewodniczy każde państwo według ustalonego porządku. - Rada do spraw Zagranicznych. Przewodniczy Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa. Wykaz pozostałych składów Rady ma być przyjęty przez Radę Europejską większością kwalifikowaną. Radę wspomaga Sekretariat Generalny, działający pod kierunkiem Sekretarza Generalnego.

Coreper – jest to organ pomocniczy Rady, który odpowiada za przygotowanie prac Rady i wykonanie zadań powierzonych mu przez Radę. Coreper to Komitet Stałych Przedstawicieli. Składa się on ze stałych przedstawicieli państw członkowskich akredytowanych przy Wspólnocie Europejskiej (po wejściu w życie TzL, przy UE) w Brukseli (tzw. Coreper II) lub ich zastępców (Coreper I). Przewodnictwo sprawuje tu przedstawiciel państwa, które jest przewodniczącym Rady.

Sekretariat Generalny – wspomaga Radę w sprawach określonych jej regulaminem wewnętrznym, zapewnia obsługę administracyjną Rady, zarządza budżetem Rady, jej archiwum, dba o przygotowywanie protokołów z posiedzeń i publikuje jej decyzje. Na czele stoi Sekretarz Generalny, którego mianuje Rada.

zasady przewodnictwa w Radzie – Prezydencję w Radzie sprawuje kolejno przez 6 m-cy każde państwo członkowskie reprezentowane w Radzie, wg porządku ustalonego przez Radę stanowiącą jednomyślnie. Przewodniczący Rady przewodniczy we wszystkich instytucjach związanych z Radą, w tym w Coreper, zwołuje posiedzenia Rady, ustala ich porządek, zarządza głosowania, podpisuje akty prawne wydawane przez Radę i reprezentuje ją w PE. Polska będzie sprawowała swoją prezydencję w drugiej połowie 2011r. TzL wskazuje, iż Radzie ds. Zagranicznych zawsze przewodzić będzie Wysoki przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa.

Zasady podejmowania decyzji. Posiedzenie Rady zwołuje jej przewodniczący, z własnej inicjatywy lub na wniosek jednego z członków Rady albo Komisji. - zwykła większość głosów – organizacja Sekretariatu Generalnego, kwestie proceduralne i regulaminowe - większość kwalifikowana – podwójna większość traktatu lizbońskiego: Jeżeli decyzja zapada na wniosek Komisji Europejskiej lub Wysokiego Przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa: 55% głosów członków rady, nie mniej niż 15 z nich, którzy reprezentują, co najmniej 65% ludności Unii Jeżeli NIE na wniosek Komisji Europejskiej lub Wysokiego Przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa: 72% głosów członków Rady reprezentujących, co najmniej 65% ludności UE - jednomyślność – stosowany, gdy przewidują go konkretne postanowienia traktatowe - większość 4/5 głosów - głosowanie w kwestii art. 7 TUE, naruszenia poważnych zasad UE przez Państwa Członkowskie – została ustanowiona na mocy tzw. Traktatu Fuzyjnego w 1965r. Początkowo nazywana była Radą Ministrów, dopiero po utworzeniu UE przemianowano ją na Radę Unii Europejskiej. Określana jest jednak mianem ‘Rady’. Ma siedzibę w Brukseli.

Kiedy Rada podejmuje decyzje jednomyślnie? – w kwestiach zmiany ilości członków czy też tworzenia sądów wyspecjalizowanych przy Radzie.

Kiedy Rada podejmuje decyzje większością głosów? – w kwestiach proceduralnych, a także w kwestii organizacji Sekretariatu Generalnego.

Kiedy Rada podejmuje decyzje większością czterech piątych swoich członków? – gdy istnieje wyraźne ryzyko naruszenia przez członka UE wartości UE.

Kompetencje Rady – można je podzielić na

Prawodawcze:	współtworzy z PE prawo pochodne UE, nie ma inicjatywy ustawodawczej, wdraża w życie postanowienia Rady Europejskiej,
Budżetowe:	uchwala wspólnie z PE wieloletnie ramy finansowe UE i roczny budżet UE,
Wewnątrz organizacyjne:	uchwala statut urzędników i pracowników UE, decyduje o wysokości uposażeń członków Unii, uchwala swój regulamin wewnętrzny,
Międzynarodowe:	zawiera umowy międzynarodowe w imieniu UE, upoważnia do otwarcia negocjacji, określa instrukcje dotyczące negocjacji tekstów traktatów,
Kreacyjne:	mianuje członków Trybunału Obrachunkowego i organów doradczych (Komitetu Regionów i Komitetu Gospodarczego i Społecznego), ustala uposażenia, dodatki i emerytury (np. przewodniczącego Rady Europejskiej, członków KE, sekretarza generalnego Rady),
Kontrolne:	ma czynną legitymację procesową w postępowaniu przed Trybunałem Sprawiedliwości UE, kontroluje państwa pod względem gospodarczym i monetarnym.

Komisja – skład, struktura wewnętrzna, kompetencje (art. 244-250 TFUE). Organ wykonawczy Unii Europejskiej. Jej główną siedzibą jest Bruksela.

Skład. Liczy 27 członków, po jednym na każde państwo członkowskie. Od 2014 roku ma się składać z takiej liczby członków (w tym przewodniczący i Wysoki Przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa), która odpowiada 2/3 liczby państw członkowskich, chyba, że Rada Europejska zadecyduje jednomyślnie o zmianie tej liczby. Kadencja przewodniczącego trwa 5 lat, wielokrotnie odnawialna. Obecnie przewodniczącym Komisji jest już drugą kadencję Jose Manuel Barroso. Tryb powoływania. Procedura powoływania wedle Traktatu Lizbońskiego: Rada Europejska większością kwalifikowaną przedstawia kandydata na funkcję przewodniczącego Komisji Europejskiej. Większością głosów członków Parlament Europejski wybiera kandydata przedstawionego przez Rade Europejską na przewodniczącego Komisji. Jeżeli Parlament Europejski nie zatwierdzi tego kandydata, to do miesiąca przedstawia nowego kandydata, którego już wskazuje Parlament z tą samą procedurą. Rada Europejska przyjmuje listę pozostałych osób, które proponuje mianować członkami Komisji Europejskiej. Przewodniczący, wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa i pozostali członkowie Komisji Europejskiej podlegają kolegialnie zatwierdzeniu w drodze głosowania przez Parlament Europejski. Rada Europejska mianuje komisję większością kwalifikowaną. Tryb odwoływania. W przypadku naruszenia zobowiązań przez członka Komisji na wniosek Rady stanowiącej zwykłą większością głosów lub Komisji, Trybunał Sprawiedliwości może orzec o jego dymisji, pozbawić go praw do emerytury lub innych podobnych korzyści.

Struktura wewnętrzna. - Kolegium - ogół komisarzy na czele z Przewodniczącym Komisji Europejskiej - służby administracyjne - wśród których kluczową rolę pełni Sekretariat Generalny Komisji Europejskiej - dyrekcje generalne – dzielą się na dyrekcje, te na referaty (wydziały). Podlegają poszczególnym komisarzom.

Wymagania stawiane kandydatom na członków Komisji Europejskiej – członkowie KE (komisarze) wybierani są ze względu na ich ogólne zaangażowanie w sprawy europejskie oraz w oparciu o ich kwalifikacje. Po ustaniu ich kadencji muszą zachować rozsądek w zatrudnianiu się. Aby zostać komisarzem trzeba dać się poznać na arenie międzynarodowej.

Funkcje przewodniczącego Komisji Europejskiej – przewodniczący KE: ma wpływ na podział zadań między komisarzy, mianuje v-ce przewodniczących KE po uzyskaniu zgody od komisarzy, może zarządzać rezygnacją złożoną przez komisarza, sprawuje polityczne kierownictwo nad działaniami KE.

Kompetencje Komisji Europejskiej – możemy je podzielić na kontrolne, administracyjne i prawodawcze:

Kontrolne:	strażnik traktatów – czuwa nad stosowaniem Traktatów przyjętych przez instytucje i na ich podstawie, nadzoruje stosowanie prawa pod kontrolą Trybunału Sprawiedliwości,
Administracyjne:	prowadzi wspólną politykę, wykonuje budżet, reprezentuje Unię, wykonuje akty prawne uchwalone przez PE i Radę,
Prawodawcze:	bierze udział w procedurze legislacyjnej, ma prawo inicjatywy ustawodawczej, może stanowić prawo samodzielnie lub na podstawie Traktatów albo przekazania kompetencji przez Radę.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej – struktura wewnętrzna, skład, zakres jurysdykcji (art. 251-281 TFUE).

Skład. W skład Trybunału Sprawiedliwości i Sądu wchodzi po 27 sędziów, mianowanych przez każde państwo członkowskie. Przy Trybunale Sprawiedliwości działa także 8 rzeczników generalnych. W skład Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej wchodzi siedmiu sędziów, mianowanych przez Radę Unii Europejskiej na okres sześciu lat. Obraduje w izbach lub w składzie wielkiej izby. Z pośród składu Sędziów, wybierają oni prezesa Trybunału Sprawiedliwości na kadencję 3 lat. Jego mandat jest odnawialny. Siedziba trybunału Sprawiedliwości mieści się w Luksemburgu.

Zakres jurysdykcji. Połączenie cech sądu: - Sądu Konstytucyjnego – wykładnia prawa wspólnotowego - Sądu Administracyjnego – kontrola legalności decyzji wydawanych przez organy UE - Sądu Cywilnego – rozpatrywanie spraw o odszkodowania - Sądu Pracy – orzekanie w II instancji w sprawie sporów pracowniczych między funkcjonariuszami a UE – niezależnie od tego jest sądem międzynarodowym, arbitrażowym Sprawy rozpatrywane dzielą się na: - sporne – postępowania skargowe - niesporne – dotyczące wykładni prawa wspólnotowego – jest to instytucja powstała na mocy traktatu paryskiego o utworzeniu EWWiS z 1951r. Posiada swój własny Status i Regulamin Proceduralny. Kadencja trwa 6 lat. Istnieje możliwość reelekcji. podstawową funkcją ETS jest zapewnienie przestrzegania prawa przy wykładni i stosowania Traktatów. TS orzeka: W zakresie skarg wniesionych przez państwa, instytucje bądź osoby fizyczne lub prawne, W trybie prejudycjalnym na wniosek sądów państw członkowskich w sprawie wykładni prawa w Unii lub ważności aktów prawnych przyjętych przez instytucje, W innych sprawach określonych w traktacie: jako sąd administracyjny TS rozpatruje skargi na legalność lub zaniechanie uchwalenia jakiegoś aktu prawnego, gdy działa jako sąd pracy - rozpatruje spory między funkcjonariuszami a zatrudniającymi ich osobami, działa jako Trybunał Międzynarodowy, gdy działa jako Sąd Cywilny - orzeka o wysokości odszkodowań za szkody wyrządzone przez instytucje Unii bądź ich funkcjonariuszy, gdy działa jako Trybunał Konstytucyjny - wydaje orzeczenia o zgodności aktów prawnych wydanych przez instytucje z wykładnią prawa pierwotnego.

Składy poszczególnych organów sądowniczych – w/w sądy posiadają następujące składy:

Trybunał Sprawiedliwości:	27 sędziów (po jednym z każdego państwa) + 8 Rzeczników Generalnych (5 największych państw mianuje rzeczników, pozostałych 3 – zmiana rotacyjna), liczba rzeczników może ulec zmianie na wniosek TS, Kadencja członków trwa 6 lat i jest odnawialna. Kadencja Prezesa Trybunału trwa 3 lata i jest również odnawialna działa w izbach trzy- lub pięcioosobowych, w Wielkiej Izbie (13 sędziów) lub w pełnym składzie (np. w przypadku złożenia rezygnacji przez Rzecznika)
Sąd:	Powołany na mocy decyzji Rady. liczba sędziów – 27 – określona w Statucie (polski sędzia – p. Irena Wiszniewska-Białecka, Są mianowani w porozumieniu z państwem na okres 6 lat. Kadencja prezesa trwa 3 lata. Brak rzeczników generalnych. Mandaty są odnawialne. Sąd ten rozpatruje skargi w sprawie orzeczeń Sądów Wyspecjalizowanych. Odwołania do Trybunału Sprawiedliwości są ograniczone wyłącznie do kwestii prawnych. działa w izbach dwu-, trzy- lub trzynastoosobowych, nie ma Rzeczników Generalnych, ale mogą oni zostać powołani,
Sady wyspecjalizowane	7 sędziów, działają przy sądzie 1 inst. Tworzone przez Radę jednomyślnie na wniosek Komisji Europejskiej po konsultacji z Parlamentem Europejskim i Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości lub na żądanie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości po konsultacji z Parlamentem Europejskim i Komisją Europejską. Uchwalają własny regulamin. Rozpatrują niektóre kategorie spraw w pierwszej instancji, możliwe wówczas odwołanie do Sądu I Instancji. Kadencja sędziego - 6 lat. Obecnie jedynym sądem wyspecjalizowanym jest Sąd do spraw Służby Publicznej UE.

Wymagania stawiane kandydatom na sędziów – aby móc zostać sędzią, należy spełnić pewne wymagania: kandydaci muszą być niezależni, muszą to być osoby, które w swoich państwach mają kompetencje do pełnienia wysokich stanowisk, nie musi to być ktoś, kto już był sędzią, członkowie wybierani są zgodnie z procedurami krajowymi, a mianowanie następuje za porozumieniem rządów państw członkowskich.

Tryb mianowania sędziów Trybunału Sparawiedliowści: - mianowani sa na kadencje 6 letnią, odnawialną za wspólną zgodą rzadów państw członkowskich, - Kandydaci na członków Trybunału Sprawiedliosci musza być konsultowani z tzw. komitetem osobistości. Komitet osobistości- składa się z były członków Trybunału Sparwiedliosic oraz czlonków.... Wydaje on opinie co do kandydatów. Ten tryb opobiązuje dopiero od Traktatu z Lizbony.

Europejski Bank Centralny – skład, kompetencje (art. 282-284 TFUE).

Bank centralny Unii Europejskiej, a także bank emisyjny w odniesieniu do waluty Euro.

Skład. - Rada Prezesów: 6 członków Europejskiego Banku centralnego oraz 16 prezesów banków centralnych, które przyjęły euro - Zarząd: 6 członków – Prezes Europejskiego Banku Centralnego, wiceprezes, 4 członków mianowanych przez rządy euro systemu w porozumieniu z Parlamentem Europejskim i Radą Prezesów mianowanego przez Radę Europejską na 8 lat, - Rada Ogólna: Prezes Europejskiego Banku Centralnego, wiceprezes, 27 prezesów banków centralnych państw członkowskich UE Kadencja trwa 8 lat i jest nieodnawialna. Siedziba jest Frankfurt nad Menem. Od 2003 roku prezesem Europejskiego Banku Centralnego jest Jean – Claude Trichet.

Kompetencje. - emitowanie waluty Euro - prowadzenie polityki monetarnej w strefie Euro - nadzorowanie systemów bankowych w krajach Unii - zapobieganie fałszerstwom, współpraca z innymi organami w zakresie regulacji rynków finansowych - zbieranie danych statystycznych niezbędnych do realizowania polityki monetarnej – bank centralny UE, a także bank emisyjny w odniesieniu do euro, powstały w 1998r. Siedziba EBC znajduje się we Frankfurcie nad Menem. Ma podmiotowość prawną jako jedyna instytucja. Jest stroną umów międzynarodowych.

Ponadto:

Rada Prezesów:	określanie wysokości stóp procentowych, określanie wysokości rezerw,
Zarząd:	realizowanie polityki pieniężnej, organizacja posiedzeń EBC,
Rada Ogólna:	funkcje doradcze – gromadzenie informacji statystycznych, wspieranie działalności sprawozdawczej, przyjmowanie warunków zatrudnienia członków personelu EBC.

Zarząd EBC - Zarząd składa się 6 członków którymi są: prezes, wiceprezes oraz 4 członków mianowanych przez rządy państw Eurosystemu po konsultacjach z Parlamentem Europejskim i Radą Prezesów. Zarząd jest organem wykonawczym, zajmuje się administrowaniem i organizacją pracy EBC. Realizuje politykę pieniężną Strefy Euro.

Trybunał Obrachunkowy – skład, struktura wewnętrzna, kompetencje (art. 285-287 TFUE). Instytucja Unii Europejskiej kontrolująca wykonanie budżetu oraz wpływy i wydatki Wspólnot Europejskich. Siedzibą Trybunału jest Luksemburg. Polskim audytorem w trybunale Obrachunkowym jest Jacek Uczkiewicz.

Skład. Jeden obywatel z każdego państwa członkowskiego, który w swoim kraju jest członkiem organów kontroli zewnętrznej o szczególnych kwalifikacjach i ma niezależność niekwestionowana. Powoływani na 6 letnia kadencja z odnawialnym mandatem. Członków Trybunału mianuje Rada stanowiąc większością kwalifikowaną po konsultacji z Parlamentem Europejskim. Prezes jest wybierany przez członków Trybunału Obrachunkowego z ich grona na okres 3 lat również z mandatem odnawialnym. Obowiązuje tu zasada incompatibilitas.

Struktura wewnętrzna. Kolegialny organ kontroli skarbowej, w którym zatrudnione jest około 760 osób ze wszystkich państw członkowskich. Może stanowić izby wewnętrzne w celu przyjmowania pewnych kategorii sprawozdań lub opinii.

W skład wchodzą grupy kontroli składające się z wyspecjalizowanych departamentów, które zajmują się różnymi obszarami budżetu. Członkowie grupy kontroli wyznaczają spośród siebie przewodniczącego na odnawialny okres 2 lat.

Kompetencje. - kontroluje rachunki wszystkich dochodów i wydatków UE i jej organizacji - kontrola rozliczeń oraz wykonania budżetu UE - sporządza sprawozdanie roczne po zamknięciu roku budżetowego - sporządza uwagi w poszczególnych kwestiach w formie specjalnych sprawozdań - wydaje opinie na żądanie pozostałych instytucji – jest organem ochrony finansowej UE powołanym na mocy tzw. II traktatu budżetowego w 1975r. Jego siedzibą jest Luksemburg.

INSTYTUCJA:	SIEDZIBA:
Parlament Europejski:	Strasburg – siedziba główna (tu: posiedzenia plenarne i debata budżetowa), Bruksela – dodatkowe posiedzenia plenarne, Luksemburg – siedziba Sekretariatu Generalnego i jego służb,
Rada:	Luksemburg – kwiecień, czerwiec, październik, Bruksela – pozostałe miesiące,
Komisja Europejska:	Bruksela, Luksemburg – niektóre służby,
Trybunał Sprawiedliwości i Sąd Pierwszej Instancji:	Luksemburg
Trybunał Obrachunkowy:	Luksemburg,
Komitet Ekonomiczno-Społeczny:	Bruksela,
Komitet Regionów:	Bruksela,
Europejski Bank Inwestycyjny:	Luksemburg,
Europejski Instytut Monetarny i Europejski Bank Centralny:	Frankfurt nad Menem,
Europejskie Biuro Policji (Europol):	Haga