Wykład 3

ODWZOROWANIA KARTOGRAFICZNE

Geoida, elipsoida, powierzchnia Ziemi

-geoida – powierzchnia ekwipotencjalna potencjału siły ciężkości Ziemi, utożsamiana ze swobodnym poziomem mórz i oceanów

-elipsoida obrotowa – jest to elipsoida odniesienie o określonych parametrach i iokreslonym usytuowaniu w bryle ziemskiej, na którą zrzutowano punkty danej sieci geodezyjnej.

Elipsoida może być globalna (ma środek zaczepienie w środku masy Ziemi) lub lokalna (najlepiej oddaje fragment danego obszaru)

Państwowy układ wysokości

Wysokość elipsoidalna (h), wysokość geodezyjna – odległości pomiędzy punktem na powierzchni Ziemi a powierzchnią elipsoidy odniesienia, dodatnia dla punktów leżących ponad elipsoidą.

Pojęcie kartografii i odwzorowania

Kartografia jest to nauka zajmująca się przedstawienie wyników badań i pomiarów kształtu Ziemi na płaszczyźnie.

Odwzorowanie jest umownym, określonym matematycznie sposobem przyporządkowania punktom powierzchni elipsoidy, punktów na płaszczyźnie.

Odwzorowanie kartograficzne

Cechy odwzorowań kartograficznych:

-obrazem punktu jest punkt,

-obrazem krzywej jest krzywa,

-obrazem kąta jest kąt,

-obrazem powierzchni jest powierzchnia.

Ze względu na rodzaj powierzchni rzutowania odwzorowania dzielimy na:

-azymutalne (powierzchniowe)

-walcowe

-stożkowe

Ze względu na położenie środka rzutów odwzorowania możemy podzielić na:

-centralne

-stereograficzne

-ortograficzne

Ze względu na położenie powierzchni rzutu w stosunku do bieguna możemy wyróżnić odwzorowania:

-normalne (biegunowe)

-poprzeczne (równikowe)

-ukośne

Ze względu na odległość powierzchni rzutów od kuli odwzorowania możemy podzielić na:

-styczne

-sieczne

-odległe

Odwzorowania kartograficzne (zniekształcenia)

Nie ma map bez zniekształceń (na każdej mapie występuje co najmniej jeden rodzaj zniekształcenia), a zniekształcenia mogą być różne w różnych punktach mapy.

W zależności od rodzaju zniekształceń niewystępujących na mapie, odwzorowania możemy podzielić na:

-wiernokątne

-wiernopolowe

-wiernoodległościowe

-dowolne

Odwzorowania kartograficzne

Do najczęściej używanych odwzorowań możemy zalczyć:

-odwzorowanie Mercatora

-odwzorowanie Gaussa-Kruegera

-odwzorowanie UTM (Universal Transwersal Mercator)

Odwozoranie Gausa-Kruegera

Interpretacja geometrycna:

-odwzorowanie elipsoidy obrotowej spłaszczonej na płaszczyznę

-równokątne

-walcowe

-styczne

-poprzeczne

Zastosowanie odwzorowań

-Odwzorowanie azymutalne – brak zniekształceń w punkcie styczności im dalej od punktu styczności zniekształcenia rosną, izolinie zniekształceń to okręgi (odwzorowanie azymutalne normalne – obszary podbiegunowe)

-Odwzorowanie azymutalne poprzeczne – mapy półkul oraz kontynentów leżących w pobliżu równika

-Odwzorowanie walcowe poprzeczne – obszary okolic równika

-Odwzorowanie stożkowe – obszary okolic równoleżnika styczności

-Odwzorowania stożkowe – rozciągnięte równoleżnikowo obszary w umiarkowanych szerokościach geograficznych.

-Obszary rozciągnięte w kierunku północ-południe (Wielka Brytania, Chile) – odwzorowanie walcowe

-Obszary rozciągnięte w kierunku wschód-zachód (USA) odwzorowanie stożkowe.

-Dla małych obszarów (miasta, małe państwa) najlepsze są odwzorowania azymutalne wiernokątne, z punktem przyłożenia w środku obszary

-Dla dużych obszarów (państwa, kontynenty) stosujemy odwzorowania walcowe lub stożkowe

-Dla map świata stosujemy odwzorowania walcowe oraz pseudowalcowe.

Układ współrzędnyc i odwzorowania kartograficzne w Polsce

-układ współrzędnych płaskich prostokątnych 1942 – odwzorowania Gausa-Kruegera

-układ współrzędnych płaskich prostokątnych 1965

-układ współrzędnych płaskich prostokątnych GUGiK-80 – odwzorowanie quasi-stereograficznym

-układ współrzędnych płaskich prostokątnych PUK2000 – odwzorowanie quasi-stereograficznym

-układy lokalne,

-układ współrzędnych płaskich prostokątnych 1992 – odwzorowanie Gausa-Kruegera w pasie 10-stopniowym

-układ współrzędnych płaskich prostokątnych 2000-odwozorwanie Gausa-Kruegera w pasach 3-stopniowych

(01.01.2010r.)

Uklad współrzędnych 1965

-wprowadzony dla potrzeb całego kraju w 1968r.

-wielkoskalowe mapy, znane pod nazwą mapy zasadniczej, opracowywane w skalach 1:5000, 1:1000, 1:2000, 1:5000

-mapy topograficzne w skalach 1:10.000, 1:25.000, 1:50.000

Układ współrzędnych 1992

-wprowadzony do stosowaniea w Polsce Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 8 sierpnia 200r.

-odwzorowanie Gausa-Kruegera, w pasie 10-stopniowym, elipsoida GRS80

Układ współrzędnych 2000

-wprowadzony do stosowaniea w Polsce Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 8 sierpnia 200r.

-odwzorowanie Gausa-Kruegera, w pasach 3-stopniowych, elipsoida GRS80