W4 04 2010r

W4 20.03.2010r.

Prawa autorskie dzielimy na:

Jest to prawo wyłączne. Na początku oznaczyliśmy wszystkie prawa własności intelektualnej jako prawa wyłączne, przysługujące określonemu podmiotowi na rzecz którego zostały ustanowione prawa dające monopol w korzystaniu. Dające tę możliwość korzystania jako jedyny podmiot, który wszystkim innym podmiotom powinien udzielić upoważnienia zgody swojej na czerpanie korzyści. Prawo wyłączne daje nam monopol korzystania z utworu. Na podobnej zasadzie będziemy mówić o prawach własności przemysłowej, prawa do znaków towarowych, prawach do wynalazków.

Pojawiło się tutaj sformułowanie „pola eksploatacji utworu” przy okazji korzystania z utworu, praw majątkowych. Pola eksploatacji możemy inaczej określić jako formy, sposoby korzystania z utworu te które wynikają z aktualnych możliwości, nawet technicznych możliwości, jakie dzisiejsze współczesne techniki nam dają. Pola eksploatacji mogą dotyczyć:

  1. Utrwalania i zwielokrotniania utworów. W tym zakresie jako pola eksploatacji będziemy rozumieć:

    1. Wytwarzanie określoną techniką poszczególnych egzemplarzy utworu np. techniką drukarską, cyfrową, za pomocą zapisu magnetofonowego.

    2. Obrotu oryginałem lub egzemplarzami utworu pola eksploatacji to wprowadzanie do obrotu, użyczanie, najem, użytkowanie w ramach innych umów

  2. Rozpowszechniania utworu. Pola eksploatacji to publiczne wykonanie utworu, wystawienie utworu, wyświetlenie, odtworzenie, nadawanie i reemitowanie, zamieszczenie w Internecie i wszelkie inne publiczne udostępnienie utworu dające możliwość zapoznania się z utworem w dowolnym miejscu w dowolnym czasie każdej osobie. Te techniki zwłaszcza w zakresie rozpowszechniania w polach eksploatacji będą się wzajemnie wykluczać. Będzie to zależało od tego jakiego rodzaju jest utwór, czy jest przygotowany słowem, plastyczny, czy utwór fotograficzny, czy dzieło muzyczne to też charakterystyczne dla tych sposobów wyrażania utworów będą tez pola eksploatacji. Pola eksploatacji są to te poszczególne, pojedyncze formy korzystania z utworu.

Autor ma zawsze prawo do decydowania o korzystaniu z utworu na wszystkich polach eksploatacji. Nie są wyłączone któreś z pól eksploatacji spod monopolu autorskiego. Także te które są nie znane w dniu dzisiejszym także są objęte monopolem autorskim. Gdyby autor zawarł w dniu dzisiejszym umowę, że przekazuje prawo do korzystania z utworu na wszystkich polach eksploatacji to może tą umową zobowiązać się na przekazaniu na wszystkich, ale znanych w dniu dzisiejszym polach eksploatacji. Nie może przekazać czegoś co nie jest znane. Gdyby się pojawiły nowe formy korzystania z utworu, tak jak kiedyś nie było możliwości publikowania muzyki w formie cyfrowej, to nie można tego zrobić mechanicznie bo autor zgodził się na rozpowszechnianie i zostało to w czasopiśmie opublikowane. Musi autor wyrazić zgodę na publikacje elektroniczną. Czyli dzisiaj oprócz umowy poprzedniej dotyczącej korzystania na wszystkich polach eksploatacji musi być zawarta z autorem umowa o przeniesienie właśnie możliwości korzystania na tym jednym w wersji elektronicznej korzystania z utworu i wtedy będzie można ten utwór publikować w wersji cyfrowej. Autor nie musi zobowiązywać się do przekazanie utworu do korzystanie z wszystkich pól eksploatacji, może to rozłączyć, może tylko niektórymi formami korzystania z utworu dysponować. Pozostałe pozostawiać przy sobie. Nie ma obowiązku przekazywać można je rozłączyć w drodze umowy.

Tu pojawiły się pewne pojęcia które są do siebie zbliżone. Można je mieszać ale ich zakres znaczeniowy na siebie nachodzi. Chodzi o utrwalenie utworu, zwielokrotnienie utworu i rozpowszechnianie utworu. Utrwalenie utworu rozumiemy zawsze jako sporządzenie pierwszego, materialnego nośnika utworu. W wielu przypadkach oryginał nie musi mieć charakteru materialnego, utwór może mieć charakter niematerialny. To zapis po raz pierwszy materialnego nośnika tak aby z utworem mogła się zapoznać się większa liczba osób dla muzyki, filmy, słowa będą to czasem całkiem inne techniki. Zwielokrotnienie utworu to sporządzenie kolejnych egzemplarzy utworu na podstawie egzemplarza pierwszego. Może odbywać się ono inną techniką niż utworzenie. To wcale nie musi być sporządzenie idealnej i identycznej kopi jak ten który został jako pierwszy nośnik sporządzony. W przypadku utworu plastycznego zwielokrotnieniem będzie sporządzenie fotografii utworu. Sporządzenie wielu egzemplarzy, kopi tak aby osoby mogły się z utworem zapoznać. Rozpowszechnianie utworu rozumiemy jako publiczne udostępnianie utworu za zgoda twórcy. Zwielokrotnianie i rozpowszechnianie utworu mogą oznaczać tę samą czynność. Rozpowszechnianie utworu może być związane jednocześnie z zwielokrotnieniem utworu, ale wcale się nie musi się z tym wiązać. Publiczne wykonanie utworu bez jednoczesnego zapisu utworu, bez utrwalania na materialnym jednym czy więcej nośnikach będzie też będzie rozpowszechnianiem utworu. Czy poprzez sieć czy stacje radiowo telewizyjne na żywo utwór będzie rozpowszechniany. To rozpowszechnianie będzie miało taki ulotny charakter. Ale żeby utwór do większej świadomości dotarł nie musi mieć charakteru ulotny i tez jako rozpowszechnianie będzie rozumiane. Natomiast zwielokrotnienie utworu nie zawsze musi wiązać się z rozpowszechnianiem. Utwór może być zwielokrotniony, kopi może być sporządzonych więcej mogą zostać w magazynie umieszczone i w obrót nie musza być wcale wprowadzone i wtedy nie mamy do czynienia z rozpowszechnianiem. Digitalizacją natomiast określamy działalność która wiąże się ze sporządzaniem cyfrowych kopi utworów, jeżeli są one wprowadzone w siec to wtedy będzie miało miejsce i zwielokrotnianie utworu i rozpowszechnianie utworu. Wszystko zależy o tym jaka technika została wykorzystana. Możemy więc mówić tylko o zwielokrotnianiu, tylko o rozpowszechnianiu albo jedna czynność będzie wyczerpywać i jedną i drugą formę korzystania z utworu. Możemy jeszcze mówić o wprowadzaniu utworu do obrotu to przeniesienie własności egzemplarza utworu na inną osobę lub inne rozporządzenie tym egzemplarzem. Upoważnienie do korzystania w ramach umów licencyjnych. Tutaj trzeba pamiętać, ze o ile umowa pomiędzy stronami nie stanowi inaczej to przeniesienie własności egzemplarza utworu nie powoduje przejścia majątkowych praw autorskich jako odrębne 2 przedmioty należy pojmować egzemplarz na którym utwór jest wyrażony. I sam utwór jako dzieło niematerialne. Przeniesienie utworu nie powoduje oczywiście przeniesienia praw majątkowych do utworu ani odwrotnie. Czas trwania praw majątkowych jest zupełnie odmienny od czasu trwania praw osobistych. Autorskie prawa majątkowe trwają przez cały czas trwania życia twórcy i 70 lat po jego śmierci. Po tym czasie wygasają z mocy prawa. To jest zasada ogólna. Są zasady bardziej szczegółowe np. jeżeli prawo majątkowe przysługuje innej osobie niż twórca, a mówiliśmy ze pracodawcy może przysługiwać, to 70 lat liczymy od dnia rozpowszechniania utworu, po tym terminie prawo wygasa. Jeżeli utwór był rozpowszechnienia w częściach, odcinkach to prawa majątkowe wygasają dla każdej części, dla każdego odcinka osobno. Czas trwania praw majątkowych liczy się w pełnych latach następujących po roku w którym nastąpiło zdarzenie rozpoczynające bieg terminu, czyli albo śmierć twórcy albo rozpowszechnianie utworu. Czyli tak naprawdę długość praw majątkowych trudno jest określić. Bo 70 lat od śmierci twórcy, a ile lat ta osoba będzie żyła to zależy kiedy ten utwór został sporządzony i kiedy autor zmarł także nie ma takiej dokładnej sztywnej daty. Trudno nam powiedzieć , że utwór wtedy i wtedy został opublikowany, rozpowszechniony. Ale jeśli liczymy od śmierci twórcy bo twórca był znany to mimo wszystko tą datę trudno jest nam ustalić. Im więcej osób jest zaangażowanych w przygotowanie utworu tym większy problem z ustaleniem kiedy te prawa wygasły.

Dozwolony użytek utworów w prawie autorskim. Dozwolony użytek to instytucja która oznacza możliwość korzystania z cudzego utworu chronionego prawem autorskim bez konieczności uzyskiwania zgody tej osoby, a często także bez konieczności wznoszenia wynagrodzenia na rzecz twórcy. Jeśli chodzi o wynagrodzenie jednolitości nie ma. W wielu przypadkach wynagrodzenie nie jest wymagane. W szczególnych sytuacjach będzie ono się pojawiać. Rozpatrując przykłady zwolnienia z obowiązku uzyskania zgody należy w ustawie sprawdzić, czy autorowi należy się wynagrodzenie czy nie. Jeśli nie ma napisane w ustawie to wtedy wynagrodzenia nie ma. Dozwolony użytek ma postać licencji ustawowej, czyli normatywnego zezwolenia na korzystanie z cudzego prawa. Należy pamiętać, ze wszystkie przypadki dozwolonego użytku to wyjątki od ogólnej reguły. Regułą jest monopol autorski. Prawo do nieograniczonego korzystania z utworu przynależy autorowi. Każdy z tych przypadków wyłącza ten monopol jest wyjątkiem od zasady. A jako wyjątki należy je interpretować ściśle, dokładnie, nie rozszerzająco. Jeżeli ustawodawca czegoś nie powiedział to tego nie ma, a nie należy domniemywać. To w każdym jednym przypadku nie dotyczy prawa autorskiego, zawsze jeżeli jest ogólna reguła i od niej ustanowione wyjątki to interpretacja, wykładnia powinna być ścisła, zwężająca, a nigdy rozszerzająca. Dokładnie należy wczytać się w słowa ustawy nie doszukiwać się czegoś czego ustawodawca nie dopowiedział. Taka jest ogólna reguła prawa. Celem instytucji dozwolonego użytku jest zrównoważenie interesów stron, czyli twórcy i odbiorcy dzieła. Interesy ich są bardzo odmienne, przeciwstawne, nie da się je połączyć. A ustawodawca próbuje je zrównoważyć. Interes twórcy polega na tym, żeby monopol był jak najszerszy, bo wtedy on może decydować o korzystaniu wszystkich innych osób w pełnym zakresie czerpać wynagrodzenie z tego tytułu. Odbiorca natomiast chce mieć jak najszerszy dostęp do twórczości, do cudzych utworów bez konieczności wynagrodzenia z tego tytułu. Nieograniczony nieodpłatny dostęp. Siłą rzeczy nie da się tego interesu ujednolicić dlatego też ustawodawca wyraźnie określa kiedy odbiorca nie musi ze zgody autora korzystać, kiedy może swobodnie korzystać z utworu. Mamy 2 rodzaje dozwolonego użytku w ustawie:

Dozwolony użytek publiczny to możliwość, dopuszczalność korzystania z utworów także bez zezwolenia twórcy bez lub z zapłatą wynagrodzenia na potrzeby społeczne. Szczegółowy cel wskazywać będzie konkretna forma korzystania z utworu. Ich jest już znacznie więcej. To kilkanaście innych form dla różnych podmiotów przewidzianych form korzystania z utworu.

  1. Prawo cytatu jest jednym z form dozwolonego użytku. Właśnie ograniczeniem praw majątkowych osoby. Powoduje ono że za pośrednictwem własnego utwory rozpowszechniamy cudzy utwór. I tak może być traktowane. I gdyby nie było wyjątków to należałoby uzyskać zgodę i płacić wynagrodzenie z tego tytułu autorowi. Uzyskać zgodę na rozpowszechnianie utworu nawet w tym najdrobniejszym fragmencie. Natomiast ustawodawca w ramach prawa cytatu wyzwala korzystać z cudzych utworów, wolno przytaczać w utworach stanowiących samoistną całość urywki rozpowszechnionych utworów lub drobne utwory w całości w zakresie uzasadnionym wyjaśnieniem, analizą krytyczną, nauczaniem lub prawami gatunku (są gatunki twórczości które korzystają z innych utworów, krytyka do utworów, karykatura, utwór oryginalny w części w całości nawet po to aby inny utwór mógł powstać). W przypadku utworów naukowych, dydaktycznych będzie występować krytyka, analiza, nauczanie. Już z tego wynika ze utwór musi być samoistnym, własnym, samodzielnym utworem, żeby w nim były cytaty, a nie zlepkiem cytatów. Bo wtedy nie mamy do czynienia w utworze. Cytat musi być zawarty w utworze. I utwory już rozpowszechnione mogą być cytowane. Cytowanie odnosi się do każdej dziedziny twórczości: plastycznej, audiowizualnej, literackiej, muzycznej, naukowej. Nie ma takiej dziedziny w której możliwości cytowania moglibyśmy wyłączyć. Jeśli chodzi o rozmiar cytowania ustawa nic na ten temat nie mówi. Ustawa mówi o urywkach utworu, a zatem trudno jest nam domniemywać ile to będzie. I trzeba porównywać jakie znaczenie cytat ma dla utworu, czy reszta to banał nic nie znaczący, czy jest to dalej utwór samodzielny, czy coś samodzielnego zostało wprowadzone, czy jednak na tej podstawie dalsza analiza została oprowadzona. Jedynie na tej podstawie można się zastanawiać czy to już plagiat czy to jeszcze cytat. Ta granica jest bardzo trudna do określenia. Pewnie będzie trudno z określeniem ze to jest plagiat jeśli wszystkie warunki cytatu zostały spełnione. Bo ażeby można było z innego utworu w ramach prawa cytatu korzystać należy wskazać autora, jego imię i nazwisko oraz miejsce publikacji. Trudno będzie wtedy mówić o podszywanie się w cudze autorstwo, można mówić o naruszeniu, zapożyczeniu, niewłaściwym cytowaniu, nadużyciu prawa cytatu, ale nie o plagiacie. W przypadku wszystkich form dozwolonego użytku nie tylko cytatu należy podać źródło. Trzeba wskazać podmiot praw autorskich osobistych, czyli autora z imienia i nazwiska oraz miejsce gdzie utwór został opublikowany, rozpowszechniany w zależności od formy. W literaturze oprócz tego podaje się również stronę na której cytat się znajdował. W końcu lat 70 orzeczenie sądu najwyższego podkreśla że nie wystarcza podanie miejsca i źródła musi być dokładniejsze. Drobne utwory mogą być cytowane w całości np. w podręcznikach, wypisach, pantologiach. Autorowi cytowanego utworu w tych przypadkach przysługuje wynagrodzenie, natomiast w tych wcześniejszych przypadkach wynagrodzenie nie przysługuje. Tylko w przypadku całych utworów w antologii, podręcznikach.

  2. Dozwolony użytek w celach informacyjnych ma na celu zapewnienie przepływu informacji, szerokiego dostępu do informacji i w ramach tego dozwolonego użytku w celach informacyjnych mieścić się będzie:

    1. Rozpowszechnianie utworu lub ich fragmentów w prasie, radiu i telewizji zawierających treść informacyjna lub będących przedmiotem informacji. Ustawa mówi o prasie, radiu i telewizji ale dotyczy tez Internetu.

    2. W celach informacyjnych wolno także rozpowszechniać sprawozdania o aktualnych wydarzeniach i przytaczać utwory które podczas tych wydarzeń zostały udostępnione.

    3. Dozwolony użytek w celach oświatowych i naukowych.

      • Instytucje naukowe i oświatowe mogą w celach dydaktycznych lub w celu prowadzenia badań korzystać z rozpowszechnionych utworów w oryginale a także sporządzać w tym celu egzemplarze fragmentów rozpowszechnionych utworów

      • Biblioteki, archiwa i szkoły mogą nieodpłatnie udostępnić egzemplarze utworów już udostępnionych (mogą to w działalność wprowadzić którą prowadza i jest to umożliwione) sporządzać egzemplarze utworów rozpowszechnionych w celu uzupełnienia lub zachowania własnych zbiorów ( bardzo popularny podręcznik lub jakaś pozycja jest jedna i jest bardzo zniszczona że trudno z niej korzystać dlatego mogą być kopie takich utworów sporządzane i udostępniany będzie egzemplarz w kopiach a nie oryginalny) mogą udostępniać zbiory dla celów badawczych lub poznawczych za pośrednictwem systemu informatycznego( w formie elektronicznej).

  1. W celach państwowych można korzystać z utworów dla celów bezpieczeństwa publicznego na potrzeby postępowań administracyjnych, sądowych ( jego przedmiotem jest ustalenie praw autorskich i trzeba sięgnąć do egzemplarzy utworów, które są przedmiotów prawa autorskiego o który toczy się spór) lub prawodawczych oraz ze sprawozdań z tych postępowań.

Dla różnych instytucji w różnych przypadkach ten użytek publiczny może się pojawić. Tylko ten dozwolony użytek ogranicza monopol autorski. Pomimo, że przypadków tych jest wiele monopol autorski zabrania korzystać z cudzych utworów bez zgody osoby poza przypadkami wyraźnie wskazanymi w ustawie.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
wyklad  04 2010r
4. Edukacja polonistyczna w przedszkolu w23.04.2010r[1], III rok
Chemia 04 2010r
Systemy ekonomiczne22 04 2010r
systemy podatkowe w4 4 04 2006 Y34OFF636N43SNAFYBXLSOPQZBMYP4IZL4455UI
fizyka wzory 26 04 2010r
DOWODY ZBRODNI w SMOLEŃSKU 04 2010r
Psychologia kliniczna W4 04 2014
Etyka dziennikarska 04 2010r
BIAŁA KSIĘGA W SPRAWIE KATASTROFY RZĄDOWEGO SAMOLOTU TU 154 POD LOTNISKIEM SMOLEŃSK SIEVIERNYJ 10 04
Chemia a medycyna na przykładzie aspiryny(04 2010r )
Psychiatria W4 28 04 2014 Zaburzenia spowodowane substancjami psychoaktywnymi
rachunkowo 9c e6+mi eadzynarodowa+ w4 + 2805 04 2006 29 NJJDTAD2KPGRX2VLHWHIYVRLNIDPEWVKE63QOOQ
Psychiatria W4 28 04 2014 Zaburzenia spowodowane substancjami psychoaktywnymi
Póolish Dine,é bizaad Diné bizaad 04 06 2010r rtf
W4 Kin chemI 5 04 16
Wykład 04
W4 Proces wytwórczy oprogramowania

więcej podobnych podstron