MIÓD- FAKULTET NR 1- 18.02.2013

Miód produkują pszczoły znosząc do ula nektar kwiatowy lub spadź. Pod wpływem enzymów i kwasu mrówkowego (HCOOH) sacharoza przekształca się organizmie pszczoły w cukry proste- glukoze i fruktoze, których mieszaninę potocznie zwie się miodem.

SKŁAD CHEMICZNY

Zasadniczą grupą związków decydującą o smaku i aromacie miodu są olejki eteryczne pochodzące z nektaru. Łącznie z miodu wyodrębniono ponad 50 substancji aromatycznych, wśród których znajdują się wyższe alkohole alifatyczne, aldehydy i ketony a także estry i związki polifenolowe.

Barwa miodu uzależniona jest od rożnych barwników . Największe znaczenie maja karotenoidy, głównie beta-karoten i ksantofil.

Zawartość związków azotowych w miodzie jest niewielka. Spośród białek występujących w miodzie ważną role biologiczna spełniają enzymy. Pochodzą one głównie z gruczołów ślinowych pszczół. Do najważniejszych należy zaliczyć inwertazę, która powoduje rozpad sacharozy do glukozy i fruktozy, alfa- amylaze i beta- amylaze, prowadzące do przemiany polisacharydów do dekstryn a następnie do cukrów prostych; oksydaze glukozy powodującą utlenianie glukozy do kwasy glukonowego. W rezultacie powstaje nadtlenek wodoru- związek o właściwościach antyseptycznych.

Ponad to miód zawiera pewne ilości mikroelementów (potas , chlor, fluor, magnez, wapń, żelazo, mangan, kobalt). W miodzie stwierdzono również występowanie substancji o charakterze hormonalnym. Ważne zadanie spełnia acetylocholina. Miód zawiera także niewielkie ilości witamin ( z grupy B), kwas foliowy, kwas pantotenowy i biotyne.

AKTYWNOŚĆ BIOLOGICZNA

Wartość kaloryczna 100g miodu waha się w granicach 320- 330 kcal. Dominujący udział cukrów prostych- glukozy i fruktozy decyduje o właściwościach wzmacniających miodu. Cukry też są wchłaniane w układzie pokarmowym bezpośrednio do krwi, gdzie w zależności od potrzeb przetwarzane są w energie lub odkładane w wątrobie w postaci glikogenu.

Miód jest cennym produktem odżywczym zwłaszcza u ludzi wyczerpanych pracą fizyczną czy umysłową. Obecnie miód wchodzi w skład diety: sportowców, płetwonurków i alpinistów. Cukry proste biorą też udział w detoksykacji, chroniąc w pewnym stopniu przed działaniem zanieczyszczonego środowiska oraz obniżając toksyczne działanie alkoholu, nikotyny i innych używek.

Obecna w miodzie acetylocholina obniża ciśnienie i poprawia krążenie krwi, natomiast cholina działa ochronnie na wątrobę oraz zwiększa wydzielanie żółci. Jony metali zawarte w miodzie stymulują produkcje czerwonych ciałek krwi i hemoglobiny.

Antybakteryjne właściwości miodu są wynikiem kompleksowego działania kilku czynników. Pierwszym z nich jest powstający nadtlenek wodoru. Bakteriostatyczne działanie miodu wywołane jest tez jego wysokim ciśnieniem osmotycznym, jak również może być to efekt działania olejków eterycznych i flawonoidów występujących w miodzie w niewielkich ilościach.

Miód odznacza się również właściwościami przeciwzapalnymi, odnawiającymi, oczyszczającymi. U dzieci spożycie miodu wzmaga rozwój umysłowy i zwiększa odporność na choroby. Dzieci w wieku 1-4 lata powinny dostawać 7g (1 łyżeczka) dziennie, dzieci w wieku 5-12 lat powinny spożywać 15-40 g miodu dziennie.

MIODY KWIATOWE

Miód taki w większości przypadków jest jasny, a tylko nieliczne jego rodzaje mają odcień od ciemnożółtego do brązowego. Miody kwiatowe odznaczają się wyrazistym aromatem. Miód pochodzi z nektaru najczęściej różnych roślin , ale pszczelarze mogą uzyskać miody odmianowe powstające przy ogromnej przewadze nektaru jednej rośliny.

Miód rzepakowy- w stanie płynnym kolor słomkowy. Krystalizuje się szybko, w ciągu kilku dni po odbiorze. Po skrystalizowaniu jest biały lub kremowy o konsystencji drobnoziarnistej, mazistej. W smaku bardzo słodki. Zapach kwitnącego rzepaku, raczej nieprzyjemny, z czasem woń słabnie. Miód o największej ilości glukozy i aminokwasów.

Miód wrzosowy- w stanie płynnym kolor ciemnobrunatny, a konsystencja galaretowata. Krystalizuje się dość szybko. Po skrystalizowaniu się pomarańczowy lub ciemnobrunatny o konsystencji drobnoziarnistej. Smak lekko gorzkawy, ostry. Zapach kwiatów wrzosu, silny.

Miód gryczany- szczególnie nadaje się do wyrobu miodów pitnych. Duża zawartość kwasow sprawia ze fermentacja napojów przebiega prawidłowo, a silny aromat i swoisty ostry smak czyni napoje miodowe bardziej pikantnymi. W stanie płynnym kolor ciemnoherbaciany do brunatnego. Po skrystalizowaniu kolor brązowy, konstystencja gruboziarnista przy czym na powierzchni często pozostaje warstwa rzadkiego miodu. Miód o silnym zapachu kwiatu gryki, smak ostry lekko piekący

Miód akacjowy- w stanie płynnym bezbarwny lub jasnosłomkowy, długo nie krystalizuje się . miod o slabym zapachu kwiatu akacji, mdły. Odznacza się znacznie wieksza zawartoscia sacharozy niż wszystkie inne miody nektarowe. Jest lubiany przez dzieci.

Miód lipowy- w stanie płynnym kolor żółty lub zielonkawożółty. Konsystencją i barwą przypomina olej rycynowy. Po skrystalizowaniu ma kolor żółtopomarańczowy lub brunatny; konsystencje drobnoziarnistą, krupkowatą . Miód o wyraźnym zapachu lipy, ostry w smaku, z lekką goryczą .

Miód koniczynowy- w stanie płynnym barwa słomkowożółta, zapach kwiatów koniczyny, nikły. Po skrystalizowaniu barwa jasnożółta, smak bardzo słodki, łagodny, ale nieco mdły. Miód z koniczyny czerwonej jest nieco jaśniejszy i długo pozostaje w stanie płynnym. Po skrystalizowaniu jest prawie biały. Ma wyraźny, niespotykany w innych miodach kwaśny posmak.

Miód bławatkowy- barwa złocistożółta, zapach bławatka, miód o ostym charakterystycznym smaku.

Miód manuka- w stanie płynnym kolor dość ciemny. Jest to miód uzyskiwany na Nowej Zelandii z kwiatów rośliny manuka. Ostry w smaku, intensywny w zapachu ma bardzo cenione właściwości lecznicze. Miody te sa segregowane na podstawie siły oddziaływania wyrażanej czynnikiem UMF lub MGO

Miód malinowy- w stanie płynnym kolor żółtawy. Po skrystalizowaniu żółtozłocisty. W smaku łagodny, lekko kwaskowy o lekkim zapachu malin. Lubiany przez dzieci

Miód mniszkowy- pozyskiwany z kwiatów mniszka lekarskiego. W stanie płynnym jasnobrązowy o charakterystycznej ciągliwej konsystencji i intensywnym zapachu. W skutek dużej zawartości glukozy krystalizuje szybko- w ciągu kilku tygodni od odebrania przybiera w całej objętości konsystencję mazistą i stopniowo twardnieje. W stanie stałym barwa żółta często z białymi wykwitami. W smaku bardzo słodki ( uchodzi za najsłodszy z krajowych miodów) , wyrazisty.

Miód wielokwiatowy- w stanie płynnym kolor żółty. Po skrystalizowaniu kolor jasnobrązowy. Łagodny, o woskowym zapachu. Może też posiadać różne barwy i smak w zależności od rodzaju oblatywanego kwiatu

Miód cząbrowy- w stanie płynnym kolor ciemnobursztynowy do herbacianego. Po skrystalizowaniu kolor jasnobrązowy. Ostry swoisty smak pieprzowo-ziołowy o charakterystycznym zapachu kwiatu cząbru. Jako jeden z nielicznych dorównuje a nawet przewyższa swoimi właściwościami biotycznymi słynnym miodom królewskim czy papieskim jak dawniej nazywano najprzedniejsze miody ze spadzi iglastej. Posiada ponad 1020mg/kg wolnych aminokwasów gdy uważany jest za najbardziej wartościowy pod tym względem miod nektarowy: gryczany 720mg/kg a najdroższy na naszym rynku wrzosowy 368mg/kg. Miód cząbrowy jest u nas mało znany, ale tam gdzie się go pozyskuje na większą skalę np. w chorwacji jest niezwykle ceniony i osiąga najwyższe ceny. Wyśmienity na wszelkie problemy z gardłem, a w połączeniu z czerwonym winem, w którym wcześniej macerowaliśmy gałązki ziela cząbru stanowi niezastąpiony środek wzmacniający organizm.

MIODY SPADZIOWE

W Polsce przeważają miody spadziowe z jodły i świerka; rzadko spotyka się miody spadziowe z drzew liściastych. Miody spadziowe z drzew iglastych zawierają substancje lecznicze stosowane w schorzeniach dróg oddechowych. Miód spadziowy jest najczęściej ciemny z odcieniem zielonkawym lub szarym i sprawia wrażenie jakby przybrudzonego. W stanie płynnym jest prawie czarny, po skrystalizowaniu rozjaśnia się. Miody spadziowe z drzew liściastych mają nieprzyjemny smak, a z drzew iglastych- łagodny lekko żywiczny. W miodach spadziowych znajduje się znaczny procent cukru złożonego meleztozy zwanego tez cukrem modrzewiowym, którego nie ma bądź jest w znacznej ilości w miodzie nektarowym.

Miód z drzew owocowych- barwa złocistożółta o zapachu płatków kwiatowych i łagodnym smaku

Miód ziołowy( górski)- barwa ciemnożółta do pomarańczowo-żółtej, zapach intensywny. Miód o smaku korzennym.

MIÓD W KOSMETYCE

Przez całe stulecia legendarne piękne kobiety, dla podtrzymania młodości, pięknej skóry, pięknych włosów, stosowały kosmetyki zawierające miód. Kleopatra stosowała kąpiele w oślim mleku i miodzie. Poppea, żona cesarza Nero używała mieszaniny mleka i miodu w formie okładów podtrzymujących piękny, młody wygląd jej twarzy. Miód jest środkiem pomagającym w nawilżeniu i utrzymaniu odpowiedniej wilgotności skóry. Stąd jest naturalnym składnikiem wszelkiego rodzaju kosmetyków, nawet tych do delikatnej skóry, w tym dzieci.

MASECZKI Z MIODEM

Maseczka oczyszczająca.

Do jednego żółtka dodać łyżeczkę miodu oraz łyżeczkę mąki owsianej. Po utarciu uzyskamy maseczkę oczyszczającą skórę. Stosować do kilku razy w tygodniu.

Maseczka dla cery suchej.

Wymieszać trzy łyżki miodu z trzema łyżkami śmietany i dwoma żółtkami

Maseczka zmiękczająca.

Utrzeć żółtko z łyżeczką miodu i z łyżeczką gliceryny. Uzyskaną maseczkę stosować na twarz, szyję, na około kwadrans. Zmiękcza i oczyszcza skórę.

Maseczka na cerę suchą.

Wymieszać jedną łyżkę miodu z trzema łyżkami twarożku homogenizowanego i jednym żółtkiem. Nałożyć maseczkę na umytą rumiankiem skórę twarzy na pół godziny.

Maseczka Kleopatry.

Dobrze wymieszać łyżkę miodu z łyżką pełnotłustego mleka i jednym małym kurzym białkiem. Nanieść na dobrze umytą twarz i szyję. Pozostawić na 30 minut. Maska po zaschnięciu jest bardzo krucha! Maskę zmyć letnią wodą, następnie opłukać chłodną. Nałożyć krem odpowiedni do cery.

Miodowa maseczka oczyszczająca.

Wymieszać jedną łyżkę miodu z ½ łyżeczki soku cytrynowego i dwoma łyżeczkami mielonych migdałów. Mieszanką pocierać delikatnie skórę twarzy. Spłukać letnią wodą.

Maseczka miodowa z jabłkiem.

Wymieszać jedną łyżkę miodu z jednym obranym i przetartym jabłkiem. Nałożyć na twarz na 15 minut, spłukać. Wygładza i nawilża skórę.

Miodowa maseczka oczyszczająca.

Wymieszać jedną łyżkę miodu z jedną łyżką mielonych migdałów, dwoma łyżkami płatków owsianych. Dodać soku z cytryn w ilości umożliwiającej zwilżenie całości. Delikatnie masować mieszanką twarz, spłukać letnią wodą.

Maseczka miodowo-pyłkowa.

Do łyżki miodu kolejno dodawać i mieszać : jedną łyżkę pyłku kwiatowego, jedno kurze żółtko, dwie łyżki mąki skrobiowej, 4-5 kropel nalewki propolisowej. Po dokładnym wymieszaniu nanieść na gazę, nałożyć na twarz i pozostawić na 15-20 minut. Okład zmyć ciepłą i opłukać chłodną wodą.

Maseczka na szorstką skórę.

Zmieszać dwie łyżki miodu z jedną łyżką soku z cytryny. Wcierać w szorstką skórę pięt, rąk.

KĄPIELE Z MIODEM

Kąpiel odprężająca.

W wannie z ciepłą wodą (38C) rozpuścić 350g soli. W jednym litrze ciepłego mleka rozpuścić 350g miodu, następnie wlać do kąpieli. Kąpiel taka odpręża, odżywia i uelastycznia skórę. Czas kąpieli do 20 min.

Kąpiel miodowo-sosnowa wzmacniająca.

Kilkanaście młodych pędów sosny zalać 2-3 litrami wody, gotować przez 10 minut pod przykryciem. Po 15 min przecedzić do wanny do ½ wodą o temp. 37C, dodać 200g miodu. Czas kąpieli 10-20 minut. Kąpiel działa pobudzająco na krążenie krwi, uspokajająco, moczopędnie, zmniejsza bóle reumatyczne.

PIELĘGNACJA WŁOSÓW

Wybrane świeże zioła zalewamy ciepłym olejem słonecznikowym, sojowym lub oliwą z oliwek. Oliwa lekko przyciemnia włosy. Otrzymujemy olejek ziołowy.

PRZEPIS NA KOMPRES

Wymieszać ze sobą 3 łyżki olejku ziołowego, jedną łyżkę octu owocowego lub cytrynowego, jedno żółtko (całe jajko do włosów tłustych), łyżkę miodu. Wymieszane składniki lekko ogrzać na łaźni wodnej. Nakładać na włosy, wcierać w skórę głowy, nałożyć kaptur z pergaminu, folii i zawinąć ciepłym mokrym ręcznikiem. Po ostygnięciu ręcznik ponownie zmoczyć w ciepłej wodzie i zawinąć na głowie. Po 30minutach kompres zmyć delikatnym szamponem.

MASAŻ MIODOWY

Masaż ciepłym miodem wspomaga wydzielanie gruczołów potowych, ułatwiając usuwanie przez skórę soli i szkodliwych substancji. Miód ponadto wykazuje silne działanie przeciwzapalne, regenerujące, nawilża skórę, która staje się odżywiona, jedwabista. Zapach miodu poprawia nastrój i wspomaga efekty masażu.

Miód działając regenerująco, odżywczo, wspomaga usuwanie cellulitu, rozstępów skóry, blizn. Masaż klasyczny wzmocniony tu o działanie bardzo wielu składników miodu, jego zapachu, pozwala na uzyskanie następujących efektów.

Efekty:

• Oczyszczenie skóry, ogólna regeneracja fizyczna i psychiczna organizmu;

• Poprawa unerwienia i wzmocnienie systemu nerwowego, poprawa snu, likwidacja nerwobólów;

• Likwidacja lub zmniejszenie bólów pourazowych, reumatycznych, mięśniowych, prze zwyrodnieniach stawów, kręgosłupa.

Masaż miodowy trwa zwykle kilkadziesiąt minut (20-40). Stosuje się go co drugi dzień. Pełny efekt uzyskuje się po kilku zabiegach (3-6).