Postępowanie rejestrowe
Dział VI – kodeks postepowania cywilnego
Art. 6941. § 1. Przepisy zawarte w dziale niniejszym stosuje się do postępowania w sprawach o wpis w Krajowym Rejestrze Sądowym (sprawach rejestrowych).
§ 2. Przepisy niniejszego działu stosuje się odpowiednio do innych postępowań rejestrowych prowadzonych przez sądy, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.
Art. 6942. W sprawach rejestrowych wyłącznie właściwy jest sąd rejonowy (sąd gospodarczy) właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę podmiotu, którego wpis dotyczy (sąd rejestrowy).
Art. 6943. § 1. Wniosek o wpis do Krajowego Rejestru Sądowego składa podmiot podlegający wpisowi do tego rejestru, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.
§ 2. Podmiot podlegający wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego jest uczestnikiem postępowania, chociażby nie był wnioskodawcą. Przepisu art. 510 § 2 nie stosuje się.
§ 3. Wniosek złożony do sądu rejestrowego drogą elektroniczną powinien być opatrzony bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu.
§ 4. W przypadku złożenia wniosku w sposób opisany w § 3 wszelkie doręczenia orzeczeń i pism sądowych dokonywane będą na adres elektroniczny, z którego wniosek został wysłany.
§ 5. Orzeczenia i pisma sądowe wysłane w sposób, o którym mowa w § 4, uznaje się za doręczone z datą wskazaną w elektronicznym potwierdzeniu odbioru korespondencji. W przypadku braku takiego potwierdzenia doręczenie uznaje się za skuteczne z upływem 14 dni od daty umieszczenia korespondencji pod adresem określonym w § 4.
Art. 6944. § 1. Dokumenty, na których podstawie dokonuje się wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, składa się w oryginałach albo poświadczonych urzędowo odpisach lub wyciągach.
§ 11. Ilekroć konieczne jest badanie tytułu wykonawczego, o którym mowa w art. 783 § 4, do wniosku o dokonanie wpisu należy dołączyć dokument uzyskany z systemu teleinformatycznego umożliwiający sądowi weryfikację istnienia i treści tytułu wykonawczego. Przed rozpoznaniem tego wniosku istnienie i treść tytułu wykonawczego podlegają zweryfikowaniu przez sędziego lub referendarza sądowego w systemie teleinformatycznym.
§ 2. Dokumenty, o których mowa w § 1, składane drogą elektroniczną, powinny być opatrzone bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu.
§ 3. Wypisy aktów notarialnych, wyciągi, odpisy i poświadczenia dokumentów mogą być przesłane do sądu drogą elektroniczną, jeżeli notariusz opatrzył je bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu.
Art. 6945. § 1. Wpis do Krajowego Rejestru Sądowego następuje na podstawie postanowienia.
§ 2. Postanowienia co do istoty sprawy są skuteczne i wykonalne z chwilą ich wydania, z wyjątkiem postanowień dotyczących wykreślenia podmiotu z Krajowego Rejestru Sądowego.
§ 3. Postanowieniom dotyczącym stosowania środków przymusu sąd rejestrowy może nadać rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli wymaga tego interes wierzyciela lub innych osób.
Art. 6946. § 1. Postanowienie co do istoty sprawy wydane zgodnie z wnioskiem nie wymaga uzasadnienia.
§ 2. Sąd rejestrowy z urzędu sporządza uzasadnienie postanowienia co do istoty sprawy, które zostało wydane z urzędu.
Art. 6947. W razie uwzględnienia środka odwoławczego od orzeczenia wydanego w postępowaniu rejestrowym, dotyczącego wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, sąd drugiej instancji uchyla zaskarżone orzeczenie i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania sądowi rejestrowemu. Rozpoznając ponownie sprawę, sąd rejestrowy uwzględnia wskazania sądu drugiej instancji oraz aktualny stan rejestru.
Art. 6948. § 1. Koszty postępowania rejestrowego ponosi podmiot podlegający obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego.
§ 2. Koszty postępowania wszczętego przez osobę, która nie jest upoważniona do działania w imieniu podmiotu podlegającego obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego, ponosi wnioskodawca, chyba że wniosek jego został uwzględniony w całości lub w istotnej części.
§ 3. Wpisy z urzędu dokonywane przez sąd na podstawie art. 12 ust. 2, art. 20 ust. 3, art. 41 pkt 4 i 5, art. 44 ust. 1 pkt 5, art. 46 ust. 2, art. 55 i art. 60 ust. 1 oraz wpisy dokonywane przez sąd na podstawie art. 41 pkt 1 i 2 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym są wolne od opłat sądowych.
postępowanie rejestrowe
Jedno z sądowych postępowań nieprocesowych w procedurze cywilnej, dodane do kodeksu postępowania cywilnego, a obowiązujące od 1 stycznia 2001 r. Stosowane jest przede wszystkim w sprawach o wpis w Krajowym Rejestrze Sądowym, ale także odpowiednio do innych postępowań rejestrowych prowadzonych przez sądy, np. o wpis w Rejestrze Zastawów, służących do dokonywania wpisów zastawu rejestrowego, czy o wpis do ewidencji partii politycznych, prowadzonej przez Sąd Okręgowy w Warszawie.
Sądem właściwym w sprawach rejestrowych jest sąd rejonowy – sąd gospodarczy (w tym wypadku zwany też rejestrowym), czyli wyspecjalizowany wydział mieszczący się w tych sądach rejonowych, które mają siedzibę w mieście, będącym siedzibą sądu okręgowego.
Krajowy Rejestr Sądowy (KRS)
Jest to rejestr prowadzony w systemie informatycznym przez sądy rejonowe – sądy gospodarcze. Ma on zasadnicze znaczenie z punktu widzenia bezpieczeństwa i pewności obrotu gospodarczego i składa się z:
* rejestru przedsiębiorców, tj. spółek prawa handlowego (jawnych, partnerskich, komandytowych, komandytowo-akcyjnych, z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnych), europejskich zgrupowań interesów gospodarczych, spółek europejskich, spółdzielni, przedsiębiorstw państwowych, jednostek badawczo-rozwojowych, przedsiębiorstw zagranicznych, towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, innych osób prawnych, jeżeli wykonują działalność gospodarczą i podlegają obowiązkowi wpisu do rejestru, oraz głównych oddziałów zagranicznych zakładów ubezpieczeń,
* rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej,
* rejestru dłużników niewypłacalnych, czyli:
- osób fizycznych wykonujących działalność gospodarczą, jeżeli ogłoszono ich upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie ich upadłości został prawomocnie oddalony z tego powodu, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania albo umorzono prowadzoną przeciwko nim egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych,
- wspólników ponoszących odpowiedzialność całym swoim majątkiem za zobowiązania spółki, z wyłączeniem komandytariuszy w spółce komandytowej, jeżeli ogłoszono jej upadłość lub jeżeli wniosek o ogłoszenie jej upadłości został prawomocnie oddalony z tego powodu, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania albo umorzono prowadzoną przeciwko nim egzekucję sądową lub administracyjną z uwagi na fakt, iż z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych,
- dłużników, którzy zostali zobowiązani do wyjawienia majątku w trybie przepisów kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu egzekucyjnym,
- osoby, które przez sąd upadłościowy zostały pozbawione prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym lub spółdzielni.
Podmiot obowiązany do złożenia wniosku o wpis do KRS nie może powoływać się wobec osób trzecich na dane niewpisane do rejestru lub już wykreślone. Z drugiej strony, od daty ogłoszenia w Monitorze Sądowym i Gospodarczym treści wpisu, nikt nie może się też zasłaniać jego nieznajomością (jawność materialna).
Postępowanie rejestrowe jest jednym z rodzajów trybu nieprocesowego, co oznacza, że sąd rozstrzyga sprawy nie w formie wyroku, a postanowienia. Nie mamy tu też do czynienia ze stronami, a z uczestnikami postępowania.
WARTO ZAPAMIĘTAĆ
Krajowy Rejestr Sądowy jest jawny, co oznacza, że każdy ma prawo dostępu do danych w nim zawartych i otrzymania poświadczonych odpisów, wyciągów i zaświadczeń o tych danych (jawność formalna).
Piotr Polański
Podstawa prawna
* Art. 5091, 5181 i 6941–6948 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z późn. zm.).
* Ustawa z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 17, poz. 209).
* Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 grudnia 1996 r. w sprawie określenia wysokości wpisów w sprawach cywilnych (Dz.U. nr 154, poz. 753).
Instytucja postępowania rejestrowego została pomyślana jako nowe narzędzie mające ułatwić pracę organom ścigania, w szczególności policji, która zresztą o wprowadzenie dochodzenia rejestrowego zabiegała od dłuższego czasu1. Usprawnienie ma polegać na rezygnacji organów ścigania z wykonywania, w pewnym układzie faktyczno-dowodowym, czynności procesowych i dalszym prowadzeniu sprawy w drodze czynności operacyjno-rozpoznawczych w sprawach, w których, ogólnie mówiąc, brak jest realnych widoków na wykrycie sprawcy. Temu też ma służyć umorzenie postępowania i wpisanie sprawy do rejestru przestępstw.
Krąg czynów w jakich istnieje możliwość zastosowania postępowania rejestrowego nie został wyraźnie określony w ustawie. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw z marca 2002 r. przewidywał, iż postępowanie rejestrowe może znaleźć zastosowanie w sprawach o niektóre przestępstwa przeciwko mieniu, jeśli wartość przedmiotu przestępstwa albo szkoda wyrządzona lub zamierzona nie przekraczała trzykrotnej wysokości najniższego miesięcznego wynagrodzenia. Z kolei prezydencki projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania karnego, ustawy - Przepisy wprowadzające Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw z grudnia 2001 r. nie określał wprawdzie katalogu czynów w jakich postępowanie to mogłoby znaleźć zastosowanie, jednakże umieszczenie regulacji poświęconych postępowaniu rejestrowemu w ramach dochodzenia uproszczonego pozwalało na konstatację, iż instytucja ta odnosić się mogła jedynie do spraw kwalifikujących się w zakres postępowania uproszczonego.
Ostatecznie ustawodawca wprowadzając tę instytucję do procedury karnej2 nie umiejscowił jej w postępowaniu uproszczonym, a to chociażby już z tego względu, że nowela zrezygnowała z dochodzenia uproszczonego i zasadniczo wszystkie odformalizowania dotychczasowego dochodzenia uproszczonego znalazły się w dochodzeniu zwyczajnym. Nie mniej ulokowanie postępowania rejestrowego w znowelizowanym Kodeksie pośrednio określa katalog spraw, w jakich zastosowanie może znaleźć ta innowacyjna forma postępowania, choć ściślej rzecz biorąc nie chodzi tu o nową postać postępowania przygotowawczego, bo to niezmiennie pozostaje w układzie (dochodzenie, śledztwo), a o nową szczególną podstawę umorzenia postępowania, jak i ewentualnego, późniejszego jej podjęcia. Ponieważ ustawodawca umieścił regulacje dotyczące postępowania rejestrowego w przepisach o dochodzeniu oznacza to, że w przypadkach, gdy czyn zabroniony z racji kwalifikacji prawnej przynależy do prowadzenia go w formie śledztwa, nie istnieje możliwość zastosowania analizowanej instytucji.
Zgodnie z nowymi regulacjami KPK dochodzenie prowadzi się w sprawach przestępstw należących do właściwości sądu rejonowego: - zagrożonych karą nieprzekraczającą 5 lat pozbawienia wolności, z tym jednak, że w przypadku czynów przeciwko mieniu ustawa formułuje dodatkowy warunek, by wartość przedmiotu przestępstwa albo szkoda wyrządzona lub grożąca nie przekraczała 50 000 zł; - zagrożonych karą, której górna granica wprawdzie przekracza 5 lat pozbawienia wolności, ale jedynie, gdy chodzi o przestępstwa udziału w bójce lub pobiciu - art. 159 KK oraz ograbianie zwłok, grobu lub innego miejsca spoczynku zmarłego - art. 262 § 2 KK; - stypizowanych w art. 279 § 1, art. 286 § 1 i 2 oraz art. 289 § 2 KK, które również zagrożone są karą przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności, z tym że wartość przedmiotu przestępstwa albo szkoda wyrządzona lub grożąca nie może przekraczać kwoty 50 000 zł. |
|---|
Ponadto w art. 325b § 2 KPK jest zawarty katalog przestępstw, których górna sankcja mieści się w granicy do 5 lat pozbawienia wolności, a mimo to są one wyłączone z prowadzenia ich w dochodzeniu. W tym przypadku odpadnie również możliwość postępowania rejestrowego. Wykluczone jest także umorzenie rejestrowe, w tych przypadkach, gdy dochodzenie jest wyłączone z uwagi na osobę sprawcy3. Warunkiem postępowania rejestrowego jest przecież nieznajomość tej osoby, która dopuściła się czynu, co więcej ma istnieć brak podstaw do jej wykrycia. Stąd też jeśli Kodeks łączy obligatoryjne śledztwo z kryterium podmiotowym, to warunkiem jest co najmniej ustalenie osoby podejrzanej, a to stanowi już przesłankę negatywną dla umorzenia rejestrowego.