Kto jest podmiotem poradnictwa?
Doradca - radzący się - problem = trudno jest wskazać na jeden z nich jako podmiot. Zachodzą wzajemne zmiany. Najczęściej jednak podmiotem poradnictwa określa się diadę doradca – radzący się = podmiot, gdzie jeden z członów jest w sytuacji problemowej w szerokim tego słowa znaczeniu.
Czym jest problem?
Jest przedmiotem działania, który dotyczy radzącego się, a ten prowadzi do zaburzenia jego stosunku do siebie i otoczenia. Rozwiązanie problemu jest dziełem wspólnym radzącego się i doradcy.
Czym jest poradoznawstwo?
Nauka o poradnictwie
Teoria poradnictwa
Wiedza o poradnictwie
Czyli poszukiwanie, opracowywanie, przekazywanie, otrzymywanie porad, rad, informacji, instytucji o radzeniu sobie z problemem, udział w konsultacjach i negocjacjach.
Czym jest poradnictwo?
Forma pomocy, działanie społeczne, polega na przekazaniu raz, porad, informacji jednej jednostce będącej w sytuacji problemowej (radzący się) przez drugą osobę (doradcę).
Jakie są rodzaje poradnictwa?
Rodzinne (małżeńskie, wychowawcze)
Zawodowe (poradnictwo pracy)
Dla osób uzależnionych (alkohol, narkotyki, telewizja)
Jakie zasady etyczne powinny być realizowane w poradnictwie?
Idealny doradca powinien być kompetentny, posiadać umiejętność porządkowania i syntezowania swoich doświadczeń, dojrzałość emocjonalną, samoświadomość własnego życia, powinien być życzliwy, chętny do pracy, zapewniający bezpieczeństwo i odpowiedzialny.
Aspekt etyczny: skupia się na postawie doradcy, jaką zajmuje się on w relacji, do osoby radzącej się. Tożsamość doradcy nie może być zbudowana jedynie na bazie wiedzy teoretycznej i umiejętnościach technicznych, bok metody i techniki terapeucie niezbędnie potrzebna jest głęboka świadomość samego siebie. Tworzeniu tożsamości doradcy powinien zatem towarzyszyć choćby cień etyki.
Zasady etyczne, które powinno się realizować w poradnictwie:
Wolność
Dobrowolność korzystania z pomocy
Uznanie niezależności osobistej radzącego się
Uszanowanie wyboru klienta
Uznanie, że klient zmienia swoje nastawienie wobec problemów życiowych
Tworzenie warunków, dzięki którym osoba radząca ma możliwość dokonywania wyborów zgodnie z własną wolą
Przestrzeganie podstawowych praw człowieka
Respektowanie kultury konwencji
Odpowiedzialność:
Świadomy swojego działania, gotowy do ponoszenia konsekwencji za własne czyny i ich skutki
Za to jakim jest się doradcą:
Przygotowanie się do pracy z osobą radzącą się
Odpowiedzialność za posiadaną wiedzę i umiejętności
Doskonalenie się merytoryczne i warsztatowe
Jakim jest człowiekiem, co w życiu robi
Za własną pracę:
Nawiązywanie kontaktu
Budowanie relacji
Dobór i stosowanie metod i technik pracy
Komunikacja werbalna i niewerbalna
Wobec społeczeństwa
Pozytywne, negatywne oddziaływania na osoby radzącej się rzutują na jakość usług świadczonych w danej placówce
Reprezentuje instytucję publiczną
Odpowiedzialność: związana jest ze świadomością siebie, swojej pracy, dojrzałością, wrażliwością i sumieniem. Kategoria moralna wyraża się w niezapisanym zobowiązaniu wobec siebie, jednostki i innych ludzi. Odpowiadaniem przed kimś, wobec kogoś i za coś. Obowiązek wynagradzania osobie poszkodowanej doznanych przykrości, strat i zaniedbań.
Uczciwość
Aspekt osobisty
Uczciwy wobec siebie, oraz wobec innych
Nie oszukuje, rzetelny, prawy, solidny
Należycie precyzuje, sumiennie wypełnia obowiązki
Mówi prawdę, nie udaje, nie gra
Nie pozoruje pracy, nie utwierdza klienta w złudzeniach
Otwarty, autentyczny, gotowy do rozmawiania o najtrudniejszych sprawach
Prawdziwy, godny zaufania, otwarty, przejrzysty, wyrazisty, świadomy siebie i tego na czym polega jego praca
Godność i szacunek:
Zobowiązany do poważania swoich klientów
Poczucie i świadomość własnej wartości
Szacunek do samego siebie i innych ludzi
Wspiera wszystkich, tworzy warunki
Troska o dobro klienta i jego ochronę
Tworzy partnerski układ, bezpieczne warunki i dobrą atmosferę
Tolerancja
Przyznaje prawo innym do własnych poglądów, wybór własnego stylu życia
Wszystkich traktuje jednakowo, jako pełnoprawnych członków społeczności
Tworzy przestrzeń zrozumienia, akceptacji, życzliwości
Tworzy warunki współpracy, klient będzie mógł odnaleźć siebie
Klient czuje się wolny, otworzy się i będzie budować siebie
Poufność
Dochowanie tajemnicy o sytuacji życiowej klienta, jego odczuciach
Informuje na samym początku o zobowiązaniu wobec klienta
Zachowanie milczenia (chyba, że jest zagrożenie życia i zdrowia osoby, której się pomaga lub bliskich jej osób
Jakie cechy doradca powinien posiadać?
Odpowiednia wiedza, odpowiedzialność
Formalne doświadczenie, kreatywność
Życiowe doświadczenie, zdolności, sposób bycia
Autentyczność, empatia, ciepło
Jakie umiejętności doradca powinien posiadać?
Nawiązywania kontaktu (nawiązanie i rozpoczęcie kontaktu, bycie szczerym)
Komunikowanie się (konkretne formułowanie komunikatów, dobieranie języka i stylu wypowiedzi, zrozumiałych do drugiej dla drugiej osoby)
Słuchania (z uwagą, koncentracją na drugiej osobie, pozwolenie na wygadanie się)
Ujawniania emocji (wczuwanie się w problemy drugiej osoby i jej uczucia)
Bycia tolerancyjnym (partnerskie prowadzenie rozmowy, możliwości bycia sobą)
Dawania poczucia bezpieczeństwa (wsparcie w trudnych chwilach, zachowanie informacji dla siebie)
Niesienia pomocy w rozwiązywaniu konkretnych problemów (w budowaniu nadziei, deklarowanie niesienia pomocy drugiej osobie)
Jakie bariery pokonują osoby radzące się nim trafią do doradcy?
Dostrzeżenie problemu i jego właściwe zdefiniowanie
Samodzielna walka z problemem
Przegląd źródeł wsparcia
Psychiczne koszty
Obarczanie realizacji decyzji
Poczuciem własnej wartości
Obawa przed ośmieszeniem się
Brak czasu, przekonanie, że brudy pierze się w domu
Jak powinna być zorganizowana przestrzeń w gabinecie poradni?
wyodrębnione i oznaczone miejsca na książki, dokumenty, testy
biurko, które chroni i podkreśla granicę między doradcą a radzącym się
miejsce do prowadzenia rozmowy z klientem, udzielenie mu informacji lub badań diagnostycznych. Wtedy podejmuje się decyzję o dalszej współpracy, radzący stwierdza czy znajduje się we właściwym miejscu.
Przestrzeń publiczna tj do nawiązywania pierwszego kontaktu, powitanie, wstępna rozmowa. To w takiej przestrzeni doradca określa gdzie będzie przebiegać dalsza część spotkania
Jakie techniki aktywnego słuchania są ważne w pomocy w poradnictwie?
Parafrazowanie, klasyfikowanie, zadawanie otwartych pytań, odzwierciedlenie uczuć
Proszę opisać techniki wchodzące w skład aktywnego słuchania:
Parafrazowanie – może mieć postać stwierdzenia lub pytania, stosuje się gdy pojawia się ważny komunikat, powtórzenie wypowiedzi rozmówcy własnymi słowami, bez oceny, dodawanie interpretacji
Klasyfikowanie – zwrócenie się do rozmówcy o wolniejsze, dokładniejsze opowiedzenie o czymś, podanie konkretnych przykładów, osoba słuchająca wskazuje, że nie rozumie, potrzebuje powtórzeń
Zadawanie otwartych pytań – wyraz troski i zainteresowania rozmówcą oraz jego sprawami, powinny pytania być proste, jasno formułowane, nie sugerujące odpowiedzi
Odzwierciedlenie uczuć – służy do uświadomienia uczuć, dopasowuje się odpowiednio ważny do stanów emocjonalnych, osoby która przeżywa lub przeżywała. Jest to także funkcja „wentylacji uczuć, jest trudna dla niedoświadczonych doradców.
Na czym polega dobra komunikacja w sytuacji poradniczej?
Jakie umiejętności komunikacyjne powinien posiadać doradca?
Otwarte, jasne wyrażanie myśli własnych, własnych intencji oraz uczuć jak i szczere, taktowne reagowanie na komunikaty partnera
Jakie modele pracy doradcy mieszczą się w nurcie poradnictwa dyrektywnego?
Głównie mieści się ekspert, a mniej informator. Doradca ekspert skupia się na przedmiotach, na problemie, wyniku działania, a nie samej osobie radzącego się. Ekspert jest przekonany o swojej racji „wie lepiej” Rozwiązuje problem za radzącego się. Obejmuje całość problemu, zna sposoby rozwiązania problemu.
Informator – udziela informacji co należy zrobić, przekłada odpowiedzialność na radzącego się. Przedstawia bagaż możliwości.
Jakie modele pracy doradcy mieszczą się w nurcie poradnictwa liberalnego?
Spolegliwy opiekun – godny zaufania, cechy osobowościowe, poczucie bezpieczeństwa, wrażliwy na cudze potrzeby, daje z siebie dużo wysiłku, umiarkowany, powściągliwy, ukierunkowany na człowieka
Leseferysta – nie przeszkadza, nie wtrąca się, nie ocenia, nie krytykuje, nie poucza, nie udziela rad, cierpliwy słuchacz, nie bierze odpowiedzialności za decyzje ucznia.
W jaki sposób pracuje konsultant?
Przyjmuje rolę bardziej doświadczonego badacza, pokazuje perspektywę w innym świetle, jest partnerem radzącego się, charakteryzuje się aktywnością, stosuje instruowanie jak i uczenie siebie.
Na czym polega pomoc doradztwa dyrektywnego? Jak wygląda relacja pomocy w poradnictwie dyrektywnym?
Doradca daje gotowe rozwiązanie, daje instrukcje, jak coś będzie nie tak, to doradca bierze za to odpowiedzialność, kieruje, sterowanie pozytywne, adoptowanie jednostki do życia w społeczeństwie. To doradca wie co jest dla niego dobre. Szybka diagnoza (test, kwestionariusz). Doradca jest nad radzącym się. Relacja asymetryczna.
Na czym polega pomoc doradcy dialogowego? Jak wygląda relacja pomocy w poradnictwie dialogowym?
Jest to rozmowa dwóch jednostek, buduje się relacje partnerskie, psychologia poznawcza (rozpoznanie swoich szans, możliwości w świecie zewnętrznym, poszukuje się rozwiązań wspólnie, nauczyć jednostkę odpowiedzialności za własny los. Doradca jest na równi z radzącym się.
Na czym polega pomoc doradcy liberalnego? Jak wygląda relacja pomocy w poradnictwie liberalnym?
Najważniejsza to osoba radząca się, radzący znajduje rozwiązanie (aktywne i bierne(milczy) słuchanie) Celem jest samorealizacja radzącego się, jego rozwój, wypracowanie rozwiązań przez radzącego się. Łagodna forma terapii, daje możliwość wyboru, dialog wsłuchania się. Ucieka się od rad, diagnoz, szukanie rozwiązań leży po stronie klienta, wszystkie komunikaty na poziomie werbalnym i niewerbalnym