PODSTAWOWE POJĘCIA W ZARZĄDZANIU.
DEFINICJE ZARZĄDZANIA. ISTOTA ZARZĄDZANIU.
KIEROWANIE
Kierowanie – to dziedzina wiedzy, która dąży do zrozumienia dlaczego i w jaki sposób ludzie współpracują aby osiągnąć określone cele i zwiększyć skuteczność systemów współdziałania między nimi.
Kierowanie stanie się nauką ścisłą dopiero gdy teoria zdoła wskazać kierownikowi, co zrobić w konkretnej sytuacji.
/wg Gulika/
Kierowanie jest twórczym porządkowaniem chaosu organizacyjnego, jednak niezbędne jest:
posiadanie wizji
znajomość rzemiosła
skuteczność komunikowania się
/wg Befingera/
Kierowanie w rozumieniu ogólnym – to działanie zmierzające do spowodowania funkcjonowania innych rzeczy, zgodnie z celem tego kto nim kieruje
W każdym działaniu kierowniczym można wyróżnić trzy elementy:
kierującego
kierowanego
proces kierowania
Zieleniewski proponuje również, aby w odniesieniu do rzeczy zastąpić termin kierowanie pojęciem sterowanie, prowadzenie, pilotowanie.
Kierowanie w znaczeniu węższym odnosi się do ludzi.
/wg Zieleniewskiego/
ZARZĄDZANIE
W ujęciu potocznym kierowanie stosowane jest zamiennie z zarządzaniem. Zieleniewski wprowadza rozróżnienie między tymi terminami, traktując zarządzanie jako jedną z form kierowania.
Bliński zaś stwierdza, że zarządzanie to rodzaj kierowania, przy którym zarządzający ma uprawnienia zwierzchnie w stosunku do podległych mu pracowników i instytucji.
Zależnie od dziedziny, sposobu lub szczebla kierowania zwierzchnik bywa nazywany, np.: prezesem, dyrektorem, szefem, prezydentem, naczelnikiem.
Władza zwierzchnika wynika z tego, że zajmuje on w organizacji formalnej pozycje co najmniej jeden szczebel wyższą w stosunku do podwładnych, natomiast w organizacji nieformalnej funkcję zwierzchnika pełni przywódca.
Zarządzanie – to zestaw działań obejmujący planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie oraz przewodzenie ( kierowanie ludźmi i kontrola), skierowanych na zasoby organizacyjne (ludzkie, rzeczowe, finansowe i informacyjne) i wykonywanych z zamiarem osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i skuteczny.
Według encyklopedii organizacji i zarządzania – zarządzanie to działalność kierownicza polegająca na ustalaniu celów i powodowaniu ich realizacji w organizacjach podległych zarządzającemu na podstawie własności środków produkcji lub prawa dysponowania nimi. Zarządzanie tak samo jak kierowanie dotyczy ludzi, ale jedynie w tych przypadkach, kiedy połączone jest z dysponowaniem środkami produkcji, a więc zasobami w postaci maszyn, materiałów, energii, środków finansowych.
Uważa się, iż zarządzanie realizowane jest jedynie na tych szczeblach władzy, na których podejmowane są decyzje ekonomiczne.
Fayol na podstawie wieloletnich doświadczeń w kierowaniu koncernem górniczo – hutniczym wyróżnił pięć funkcji zarządzania:
Przewidywanie – przez które rozumiał prognozowanie przyszłości i formułowanie planu działania
Organizowanie – pozyskiwanie i mobilizowanie materialnych i ludzkich zasobów organizacji do wprowadzania planów w życie oraz tworzenia struktury organizacji
Rozkazywanie – wyznaczanie kierunków działania i uruchomienie aktywności pracowników w realizacji zadań
Koordynowanie – zmierza do zapewnienia harmonii w funkcjonowaniu zasobów i działań organizacji
Kontrolowanie – nadzór nad przebiegiem realizacji planu według ustalonych reguł i poleceń
MENEDŻER
osoba odpowiadająca przede wszystkim za realizację procesu zarządzania;
osoba, która planuje, podejmuje decyzje, organizuje, przewodzi ludziom oraz kontroluje zasoby: ludzkie, finansowe, rzeczowe i informacyjne.
PLANOWANIE
Wytyczanie celów organizacji i określanie, jak można najlepiej je osiągnąć.
PODEJMOWANIE DECYZJI
Część procesu planowania obejmująca wybór trybu działania spośród zestawu dostępnych możliwości
ORGANIZOWANIE
logiczne grupowanie działań i zasobów;
PRZEWODZENIE
zespół procesów wykorzystywanych po to, aby skłonić członków organizacji do wzajemnej współpracy w interesie organizacji;
KONTROLOWANIE
obserwowanie postępów organizacji w realizowaniu jej celów;