Projekt cz. I.

Analiza porównawcza wpływu czynników makrootoczenia na funkcjonowanie przedsiębiorstw w wybranych państwach

Analiza porównawcza będzie dotyczyła Polski i jej zachodniego sąsiada – Niemiec. Porównamy wiele czynników mających znaczny wpływ na rozwój przedsiębiorstw w tych krajach, co da nam jasny obraz obecnego stanu gospodarki obu państw.

Zaczniemy od definicji wybranych przez nas czynników makroekonomicznych oraz na ich podstawie postaramy się zdefiniować i przeprowadzić analizę porównawczą Niemiec i Polski.

INFLACJA 

Wysoka Inflacja jest jednym z najbardziej negatywnych zjawisk w gospodarce. Powoduje zmniejszenie realnych przychodów przedsiębiorstw oraz ludności. Utrudnia wzajemne rozliczenia i jest przyczyną wzrostu kosztu pieniądza. Poziom inflacji ma również negatywny wpływ na wzrost gospodarczy. Z jednej strony hamuje inwestycje wymuszając stosowanie wysokich stóp procentowych, z drugiej - deprecjacja rodzimej waluty staje się szansą dla eksporterów. Wysoka inflacja zwiększa niepewność w budowaniu strategii rozwoju przedsiębiorstw. Z kolei niska inflacja to wysoce pożądane zjawisko w gospodarce. Oczekują jej zarówno przedsiębiorstwa, jak też konsumenci. W takiej sytuacji spadają stopy procentowe, co skutkuje zwykle wzrostem akcji kredytowej. Bardzo niski poziom inflacji, bliski zera, może stwarzać zagrożenie deflacją. Jest ona przeciwieństwem inflacji. Oznacza ona spadek cen produktów, powoduje stagnację a także spadek rentowności sprzedaży przedsiębiorstw. Dla gospodarki krajowej oznacza to osłabienie wzrostu lub nawet spadek PKB

Rodzaje inflacji ze względu na:

1. przyczyny bezpośrednie: 

   • popytowa – popyt > podaż

   • finansowa – spowodowana przez wzrost wydatków rządowych

   • kredytowa – spowodowana przez nadmierne pożyczki bankowe

   • podażowa – skutek szoków, które obniżają podaż (klęski żywiołowe, wojna, restrukturyzacja)

   • kosztowa – przenoszenie na ceny wyższych kosztów produkcji

   • zysków – wzrost marż zysków

   • importowana – utrzymujący się wzrost eksportu napędzany zwiększonym popytem ze strony zagranicy; duży napływ kapitału stymuluje popyt, wzrost cen importowanych surowców i półproduktów

2. tempo wzrostu cen:

   • pełzająca – ceny rosną wolno (2-3% rocznie)

   • umiarkowana  - roczna stopa wzrostu poniżej 10%

   • galopująca – dwu-trzycyfrowa stopa

   • hiperinflacja – co najmniej 300%

Mierniki inflacji są uważnie śledzone przez Narodowy Bank, który na ich podstawie podejmuje decyzje odnośnie wysokości stopy referencyjnej. Poziom inflacji jest również pilnie obserwowany przez banki komercyjne oraz innych uczestników rynków finansowych, którzy z wyprzedzeniem starają się przewidywać posunięcia banku centralnego.

Stopa inflacji w stosunku rocznym (2014r) dla Niemiec wynosi 2,5%, zaś dla Polski 4,3%.

POWIĄZANIA GOSPODARKI Z ZAGRANICĄ

Otwarta gospodarka rynkowa funkcjonuje w ścisłym powiązaniu z zagranicą. Oparcie na współpracy z zagranicą związane jest z istnieniem wielopłaszczyznowych możliwości jej rozwijania przez zainteresowanych budowaniem długotrwałych stabilnych związków ekonomicznych. Utrzymywanie trwałych i stabilnych powiązań staje się podstawą rozwoju gospodarczego tak niezbędnego zwłaszcza dla krajów przebudowujących swoje gospodarki. Procesy transformacji występujące w wielu gospodarkach światowych pod koniec XX wieku czyli przemiany w systemach społeczno-gospodarczych krajów były niezbędnym elementem w ciągłym pościgu powodowanym postępem nauki, techniki i technologii. W gospodarce światowej powiązania uzależnione są od podmiotów zaangażowanych w proces współpracy oraz przez ich charakter – sferę oddziaływań. Podmiotami, które uczestniczą w budowaniu powiązań międzynarodowych są, więc podmioty krajowe – przedsiębiorstwa krajowe, instytucje i organizacje państwowe, organy rządu; oraz podmioty międzynarodowe i transnarodowe, tj.: przedsiębiorstwa międzynarodowe i transnarodowe, organizacje międzynarodowe, międzynarodowe i ponadnarodowe instytucje integracyjne. We współczesnych stosunkach międzynarodowych widać coraz wyraźniej systematyczny wzrost liczby podmiotów, które coraz aktywniej chcą włączyć się w coraz to nowsze płaszczyzny rozwijających się powiązań międzynarodowych. Do ważniejszych form powiązań ekonomicznych występujących między podmiotami należy zaliczyć powiązania handlowe, produkcyjne, inwestycyjne, techniczne, walutowo-finansowe, instytucjonalne itp. Wszystkie one podlegają ciągłym przemianom związanym z postępującymi zmianami w czynnikach warunkujących ich rozwój. Spośród wymienionych rodzajów istniejących powiązań gospodarczych we współczesnych stosunkach międzynarodowych do bardziej szczegółowych rozważań wybrano powiązania produkcyjne, inwestycyjne i techniczne. Wybór ten wynika ze szczególnie istotnego znaczenia tych form powiązań i siły ich oddziaływania na inne płaszczyzny współpracy oraz podmioty w niej funkcjonujące. Powiązania produkcyjne związane są z postępującym procesem międzynarodowego podziału pracy i stopniowym przenikaniem się gospodarek. Rosnąca współzależność podmiotów gospodarki światowej sprawia, że rozwój produkcji, zwłaszcza nowoczesnej technologicznie związany jest z utrzymywaniem stabilnych powiązań specjalizacyjnych i kooperacyjnych. Powiązania inwestycyjne związane są z dużą swobodą przepływu kapitału w skali międzynarodowej zarówno w formie kapitału finansowego jak też kapitału inwestycyjnego, poszukującego atrakcyjnych warunków dla swojej lokalizacji, a występujące niestabilności sprawiają, że znaczna część współcześnie przemieszczającego się kapitału dąży do wypracowania takich form aktywności, które będą pozwalały na jego swobodne przemieszczanie się między gospodarkami występującymi na świecie. Powiązania techniczne z kolei są istotne z racji znaczącego wpływu postępu techniczno-technologicznego występującego w gospodarce światowej. Przedsiębiorstwa działając na rynku wraz z rozwojem swojej działalności mogą przechodzić od fazy działań na rynku lokalnym, regionalnym, krajowym poprzez internacjonalizację działalności do fazy globalnej – funkcjonowania na rynku światowym. Przejście to związane jest z rozwojem różnych form powiązań rzeczowych od najprostszych jak pośredni eksport i import po szerokie uczestniczenie w rynku międzynarodowym poprzez kooperację w badaniach i rozwoju, produkcji i handlu produktami specjalizacji międzynarodowej. Powiązania te koncentrują swoje oddziaływanie w gospodarce na funkcjonujących przedsiębiorstwach z kapitałem zagranicznym. Są one jednocześnie dobrym przykładem do rozważania wpływu powiązań międzynarodowych na nierówności w różnych ich wymiarach. Przedsiębiorstwa z kapitałem zagraniczny są z natury rzeczy podmiotami, które utrzymują wyższy niż przeciętnie poziom powiązań produkcyjnych, zaangażowanie kapitału obcego oraz wyższy poziom zaawansowania technologicznego produkcji.

Nierówności są czynnikami powodującymi zarówno dalsze „rozbieganie się” gospodarek światowych, jak też dążenie do integracji z silniejszymi, do pogoni za uciekającą czołówką. Występowanie wielu form współdziałania w gospodarce sprawia, że możliwe jest doganianie, zmniejszanie stopnia zróżnicowania, a więc tworzenie warunków do coraz ściślejszej współpracy. Występowanie procesów integracyjnych w gospodarce światowej jest wyrazem dążenia do zmniejszania dzielącego kraje dystansu w poziomie rozwoju społeczno-gospodarczego.

TEMPO WZROSTU PKB

Na sytuację każdego podmiotu mają wpływ wahania koniunktury gospodarczej, której wskaźnikiem jest tempo zmian PKB. Wzrost PKB oznacza poprawę sytuacji ekonomicznej kraju. Jest on efektem rozwoju przedsiębiorstw oraz poprawy efektywności gospodarowania. Z drugiej strony ma on wpływ na sytuację każdego przedsiębiorstwa, osłabia walkę konkurencyjną i stwarza warunki dla rozwoju przedsiębiorstw. Ludzie osiągają coraz wyższe dochody, co zwiększa popyt wewnętrzny. Niski wzrost PKB może prowadzić do recesji skutkując spadkiem popytu, nasileniem się walki konkurencyjnej i w efekcie pogorszenie sytuacji przedsiębiorstw. Należy zaznaczyć, że nadmiernie wysoki wzrost PKB grozi przegrzaniem koniunktury, czego skutkiem może być presja inflacyjna. Aby wyhamować nadmiernie wysokie tempo wzrostu gospodarczego bank centralny może podwyższyć stopy procentowe.

PKB - Produkt Krajowy Brutto (PKB) jest to wartość wszystkich finalnych dóbr i usług wyprodukowanych w danym kraju w danym okresie.

ANALIZA PORÓWNAWCZA POLSKI I NIEMIEC WEDŁUG PODSTAWOWYCH DANYCH MAKROEKONOMICZNYCH

ZATRUDNIENIA I BEZROBOCIE

Bezrobocie stanowi jeden z najtrudniejszych problemów społeczno-gospodarczych współczesnej gospodarki. W ostatnim dwudziestoleciu nastąpił znaczny wzrost bezrobocia w krajach gospodarczo rozwiniętych. Bezrobocie występuje wówczas, gdy liczba osób poszukujących pracy jest większa niż liczba ludzi zdolnych do pracy, chcących pracować i akceptujących istniejący poziom wynagrodzeń, pozostaje bez pracy. We współczesnych społecznościach bezrobocie jest problemem kluczowym. Ilekroć jest ono wysokie, występuje marnotrawstwo zasobów, a dochody ludzi kurczą się. okresy, w których poziom bezrobocia jest wysoki, to okresy, w których faktyczny poziom PNB spada poniżej jego poziomu potencjalnego. A zatem wysokiemu poziomowi bezrobocia towarzyszy wysoki poziom produktu, którego wytworzenia zaniechano. Straty ponoszone w okresach wysokiego bezrobocia to największe udokumentowane marnotrawstwo we współczesnej gospodarce. Są one wielokrotnie większe od szacowanych strat wynikających z nieefektywności w następstwie monopolu czy też marnotrawstwa wywołanego stosowaniem ceł i kontyngentów w wymianie zagranicznej. Bez względu na to, jak wysokie są ekonomiczne skutki bezrobocia, rachunek strat w dolarach nie odzwierciedla właściwie i w pełni szkód ludzkich, społecznych i psychicznych, jakie niosą za sobą okresy trwale utrzymującego się bezrobocia przymusowego. 
Badania dowodzą, że niedobrowolne pozostawanie bez pracy to dla wielu ludzi sytuacja o wysokim oddziaływaniu traumatycznym. Co miesiąc gazety w nagłówkach sygnalizują zmiany w stopie bezrobocia. Co miesiąc badaniem jest objętych około 60.000 gospodarstw domowych; pytania zamieszczone w kwestionariuszu dotyczą stanu zatrudnienia ich członków w ostatnim czasie. Ludzie mający swoje miejsce pracy są to zatrudnieni; ci którzy aktualnie nie mają pracy, ale jej poszukują, są to bezrobotni; ludzie bez miejsc pracy, którzy nie szukają zatrudnienia nie zaliczają się do czynnych zawodowo. Stopę bezrobocia oblicza się jako stosunek liczby bezrobotnych do łącznej liczby osób zawodowo czynnych.

Zawsze istnieje pewne bezrobocie, wynikające czy to ze zmiany miejsca zamieszkania, czy to z przebiegu cyklu życia: - przeprowadzki, włączenie się po raz pierwszy w pracę zawodową i tak dalej. Największe zmiany stopy bezrobocia wynikające ze wzrostu liczby tych bezrobotnych, którzy stracili swoje miejsce pracy. Bezrobocie będące wynikiem tego zjawiska ogromnie rośnie podczas recesji z dwóch przyczyn: po pierwsze rośnie liczba ludzi, którzy tracą dotychczasowe zatrudnienie, a następnie znalezienie nowej pracy wymaga dłuższego czasu. W zależności od przyczyn bezrobocia rozróżniamy różne jego rodzaje: 

1. Bezrobocie frykcyjne jest rezultatem ruchu zatrudnionych na rynku pracy

2. Bezrobocie koniunkturalne lub recesyjne - pojawi się wówczas, gdyż następuje spadek popytu, produkcji i aktywności gospodarczej

3. Bezrobocie strukturalne - wynika z nieaktywności struktury podaży siły roboczej i popytu na nią na rynku pracy.

4. Bezrobocie technologiczne - wynika z postępu technicznego mechanizacji i automatyzacji procesów wytwórczych, które mają charakter praco-oszczędny

5. Bezrobocie sezonowe - występuje niemal we wszystkich krajach, jest bowiem efektem wahań aktywności gospodarczej w różnych porach roku, spowodowanych zmianą warunków klimatycznych

Wśród nastolatków występuje na ogół najwyższa pośród wszystkich grup demograficznych stopa bezrobocia. koncesji naturalnej stopy bezrobocia. Jest to stopa bezrobocia, przy której rynki pracy i rynki produktów znajdują się w równowadze. Mówiąc dokładniej: 
Naturalną stopą bezrobocia jest ta jego stopa, przy której siły oddziaływujące na wzrost bądź spadek cen i płac równoważą się. Przy stopie naturalnej inflacja płac i cen jest stabilna; nie występują tendencje wskazujące bądź to na przyspieszenie, bądź to na spadek inflacji. We współczesnej gospodarce, nastawionej na zapobieganie wysokiej stopie inflacji, naturalna stopa bezrobocia oznacza ten jej najniższy poziom, który można utrzymać; tym samym wyraża najwyższy dający się utrzymać poziom zatrudnienia i odpowiada potencjalnemu poziomowi produktu w danym kraju. Stopa naturalna wyższa od zera.

Porównanie krajów jakimi są Polska i Niemcy daje nam obraz różnic jakie dzielą nas i naszych zachodnich sąsiadów. Każde przedsiębiorstwo funkcjonuje w pewnym otoczeniu, które wywiera na niego wpływ. Aby stwierdzić, jak oddziałuje na warunki gospodarowania sytuacja krajowa należy przeprowadzić analizę sytuacji makroelementowej. W centrum zainteresowań współczesnej makroekonomii znajduje się wiele problemów dotyczących życia kraju.

Ilość zatrudnień i wielkość bezrobocia może mieć znaczący wpływ na działalność przedsiębiorczą firm w państwie. W momencie wzrostu bezrobocia dochodzi do okromnego marnotractwa. Działa to tak, jakby wyprodukowane towary zamiast trafiać na sklepowe półki a następnie do konsumentów, wrzucić do morza nie mają z nich żadnych korzyści. Im większe bezrobocie tym bardziej ludność się burzy co również wpływa negatywnie na nastroje wśród obywateli. Bezrobotni to osoby zdolne i chętne do pracy, które nie ze swojej winy nie posiadają stałego zatrudnienia. Każdy widząc rosnące bezrobocie, spowodowane likwidacją firm bądź redukcją stanowisk,obawia się o swoje własne miejsce pracy. Obywateli niepokoi perspektywa braku stałych dochodów. Możemy też zauważyć, że wiele osób nieposiadających pracy to osoby niejednokrotnie młode i posiadające bardzo dobre wykształcenie. Mimo ukonczonych wyższych studiów sprzedają oni w sieciach typu McDonald, które proponują im wynagrodzenie nieadekwatne do ich wykształcenia. Osoby, kóre nie godzą się na wręcz niewolniczy wyzysk często wyjeżdżają za granicę, zasilając tym samy gospodarkę naszych sąsiadów u których i znalezienie pracy i zarobki są bardziej atrakcyjne dla młodych ludzi. Główne pytania nasównające się po analizie bezrobocia i tego co o nim wiemy to "Dlaczego tak się dzieje?", "Czyja to wina?" i "Jak możemy to zmienić?". Niestety nie znam odpowiedzi na te pytania, ale każdy może sobie na nie odpowiedzieć we własnym zakresie.

Kolejnym rozpatrywanym czynnikiem jest inflacja. Utrudnia ona wzajemne rozliczenia i jest przyczyną wzrostu kosztu pieniądza. Poziom inflacji ma również negatywny wpływ na wzrost gospodarczy. Z jednej strony hamuje inwestycje wymuszając stosowanie wysokich stóp procentowych, z drugiej - deprecjacja rodzimej waluty staje się szansą dla eksporterów. Stopa inflacji w Polsce obecnej chwili jest nieco mniejsza niż niemiecka, lecz nie możemy spoczać na laurach. Niemcy to bardzo dobrze rozwinięty i zorganizowany kraj, który bardzo szybko radzi sobie z zażegnywaniem problemów gospodarczych swojego państwa.

Równie ważne dla przedsiębiorstw są kontakty zagraniczne państwa. Mają one ogromny wpływa na rozwój firm, a dzięki temu rozwój gospodarki. Żaden kraj nie jest w stu procentach samowystarczalny. Duża część dóbr wyprodukowanych w kraju, w nim też pozostaje, lecz eksport odgrywa równie ważną rolę. Niemcy są bardziej rozwinięte niż Polska co daje im z racji tego lepszych partnerów handlowych. Polska jako kraj wciąż rozwijający się nie daje potencjalnym odbiorcom towaru pewności swej stabilności gospodarczej, co nie pomniejsza faktu, że nadal pniemy się coraz wyżej w rankingach międzynarodowych.