EKONOMIA – wykład

15.11

PROBLEMY TRANSFORMACJI

1. Punkt startu

2. Sposób wprowadzania kluczowych zmian

- Terapia szokowa

- Zmiany stopniowe

1. Kolejność zmian

2. Zakres zmian

PUNKTY WYJŚCIA W KRAJACH SOCJALISTYCZNYCH

1. System polityczny

2. Niedobory

3. Bogactwa naturalne

4. Klasa średnia – zależność od ZSRR

5. Struktura narodowościowa

6. Monopolizacja

7. Postawy wobec prac, konsumpcji, oszczędzania

8. Różnice PKB

9. Deficyty budżetowe w Polsce wynosiły około 10% - większość szło na dotacje firm (teraz deficyt to 4%)

10. Inflacja – Rząd Rakowskiego – ostatni rząd socjalistyczny w Polsce. Niedoborem towarzyszy inflacja. W 1989r inflacja wynosiła 600% rocznie – miała pochłonąć „nawis” wzrostu cen. Ma przywrócić równowagę cen by spowodować inflację.

+ popiwek: bardzo wysoki podatek od wysokich płac

1. Dług zagraniczny dotyka Polskę – 40 miliardów dolarów, narosły w okresie Gierka, 50% długu została zamieniona na obligacje (Węgry nadal spłacają swój dług). Spowodowało to, że Polska zatraca opinię solidnego płatnika kredytów, stała się niestabilnym i nieatrakcyjnym państwem. Polska chciałaby przystąpić do tworzenia kapitalizm, jednak nie mamy potrzebnego kapitału.

Kapitalizm nomenklaturowy – kapitalizm bez kapitału i kapitalistów (elit ekonomicznych)

1. Eksport - Polska jest samowystarczalna, gdyż jest nas wystarczająco dużo (nie tak jak np. Czechy)

2. Infrastruktura

3. Struktura ekonomiczna

4. Struktura cenowa

5. Struktura własnościowa

6. Środowisko naturalne jest zdewastowane np. Śląsk

KOLEJNOŚĆ ZMIAN

1. Stabilność makroekonomiczna: Program Balcerowicza – 10 uchwał wdrążone w szybkim tempie (uwolnił import – zrównoważył popyt z podażą)

2. Liberalizacja: kurs dolara zostaje ustalony blisko czarnorynkowego dolara. Umożliwienie polakom zakładanie firm, swoboda działalności gospodarczej, nawet lepsza niż obecna ustawa.

3. Zmiany instytucjonalne:

• Komercjalizacja banków – trafiają one w prywatne ręce (zazwyczaj zagraniczne)

• Giełda papierów wartościowych

• Giełdy towarowe

• Kolejne instytucje - opodatkowanie, pit-y (w okresie socjalizmu nie było tego)

WARUNKI SKUTECZNOŚCI

1. Stabilizacja makroekonomiczna

2. Przyzwolenie i cierpliwość społeczna

3. Rozwiązanie problemów długu zagranicznego

4. Nie poprzestawanie na stabilizacji ale dalsze zmiany instytucjonalne

5. Pomoc zagraniczna

6. Wymienność wewnętrzna waluty krajowej

RYNEK

Rynek to miejsce negocjacji i wymiany. Jest to całokształt transakcji kupna i sprzedaży, które w oddolnych relacjach określają ceny i ilość wymiennych dóbr. Rynku nie można ustanowić – rynek tworzymy my, jako konkurencja, producenci i konsumenci.

Powstaje po pewnym etapie rozwoju instytucjonalnego, nie jest tworem stałym:

Nadwyżki: Ludzie produkują więcej niż potrzebują, mogą je przeznaczyć na wymianę. Wynika to z doskonalenia narzędzi, społecznych podziałów pracy i specjalizacji produkcji.

FUNKCJE RYNKU

• Spełnia funkcję informacyjną – wartość towaru, proporcje wymiany dóbr

• Racjonalizująca – poprzez określenie cen potrafi pokazać koszt wytworzenia

• Wyceniająca

• Równoważąca – podaż z popytem

• Funkcja selekcyjna – selekcjonuje producentów i konsumentów. Bankrutują najmniej efektywne firmy, wykluczają się ci konsumenci, którzy nie mają siły i środków. Umasowienie konsumpcji.

PODZIAŁ WŁADZ