Ochrona własności intelektualnej dn. 21/10/2013
Pozostawienie poza autorską ochroną kultury ma znaczenie dla granic ochrony kultury współczesnej, można mieć bowiem wątpliwości czy np. dzięło muzyczne „4.33” Johna Cage polegające na trwającej tyle czasu ciszy jest utworem w rozumieniu prawa autorskiego. Stąd też wskazuje się niekiedy na krzyżowanie się pojęć : utwór w rozumieniu prawa autorskiego i sztuka. Istnieją takie twory które sąsztuką a nie są utworami.
Ochroną objęte nie są:
- Styl, gdyż jest to po prostu zespół reguł.
- Styl osobisty, gdyż ochrona dotyczyła by wówczas osoby autora
- Koncepcja utworu, gdyż jest to po prostu technika ukształtowania dzięła
- Rekonstrukcja jakiegoś utworu
- Fotografie dzięł sztuki gdyż nie zawierają interpretacji dzięła fotografowanego
- Widowisko sportowe gdyż uczestnicy poruszają się wg określonych reguł, brak elementów twórczych. (wyjątek : pokazy choreograficzne np. w tańcu towarzyskim, zawody w gimnastyce artystycznej )
- Neologizmy
- Pojedyńcze dźwięki, słowa, wyodrębnione kolory
# Tytuł utwory podlega autorskiej ochronie wówczas gdy samoistnie ujmowany bez dalszego tekstu np. powieści spełnia cechę indywidualnej twórczości.
# Pewne katergorie wytworu intelektu są wyłączone spod prawa autorskiego:
Nie stanowią przedmiotów prawa autorskiego : 1.akty normatywne lub ich urzędowe projekty, 2.urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole, 3.opublikowane opisy patentowe lub ochronne czy też 4.proste informacje prasowe. Wskazane cztery kategorie nie są utworami nawet jeśli spełniają cechy utworów gdyż ustawodawca wskazał iż nie stanowią przedmiotów prawa autorskiego.
Ewentualna ochrona autorów takich utworów intelektualnych może mieć miejsce wśród ogólnych zasad dóbr osobistych lub z przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Nie są natomiast wyłączone spod ochrony : nieurzędowe tłumaczenia wskazanych grup wytworów intelektualnych.
# Urzędowy dokument to dokument sporządzony w przepisanej formie przez powołane do tego organy władzy publicznej w zakresie ich działania np. decyzja administracyjna, orzeczenie sądowe, protokuł z posiedzenia w sądzie, urzędowe wyjaśnienia, ogólniki itp.
# Materiały urzędowe – materiały pochodzące od urzędu lub innej instytucji wykonujacej zadania publiczne.
AUTORSKIE PRAWA OSOBISTE I MAJĄTKOWE
do danego utworu chronione są na podstawie ustawy autorskiej danego kraju jedynie na jego obszarze stąd ochrona autorska powstaje i istnieje niezależnie w każdym kraju wg samodzielnie określonych reguł w każdym państwie. Jest to zasada terytorialności która jest osłabiana przez konwencje międzynarodowe, ujednolicające pewne rozwiązania. Autorskie prawa osobiste i majątkowe do utworów powstają z chwilą ustalenia dzięła tj. od uzewnętrznienia.
Ustalenie utworu może wystąpić w dowolnej postaci, nie musi być utwór utrwalony. Utrwalenie oznacza usytuowanie utworu na materialnym nośniku.
Formalne podstawy do objęcia utworu ochroną w Polsce to kryteria tej ochrony wskazane sąw art. 5 ustawy. Po pierwsze , jest to obywatelstwo twórcy, utwór będzie chroniony ustawą jeśli twórca ma obyuwatelstwo polskie lub państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego EFTA ( Europejskiego porozumienia wolnych państw )
Drugim kryterium : miejsce pierwszej lub równoczesnej* ( 30 dni od momentu pierwszej publikacji ) publikacji w Polsce.
Trzecie kryterium : polski język pierwszej publikacji
Czwarte Kryterium: utwór jest chroniony na podstawie umowy międzynarodowej w zakresie w jakim jego ochrona wynika z tej umowy.
# Ze względu na konwencje międzynarodowe w których stroną jest Polska, zwłaszcza konwencję Berneńską i konwencję Dripts, z chwilą ustalenia utworu powstaje autorskoprawna ochrona nie tylko w Polsce ale prawie na całym świecie. Jeżeli chodzi o czas trwania prawa autorskiego to autorskie prawa osobiste są bezterminowe, nie wygasają. Natomiast autorskie prawa majątkowe wygasają z upływem 70 lat licząc od pewnego zdarzenia.
#Generalną zasadą jest że liczymy te 70 lat od śmierci twórcy, a w przypadku utworów współautorskich od śmierci ostatniego z żyjących współtwórców.
Zasada ta jest kontynuowana jeśli chodzi o utwory audiowizualne : czas liczymy od śmierci najpóźniej zmarłej osoby z kręgu : główny reżyser, autor scenariusza, autor dialogów i kompozytor muzyki skomponowanej do utworu audiowizualnego.
Art.36 przewiduje jeszcze inne przypadki. Autor nie zawsze jest znany, wówczas w przypadku publikacji anonimowej decyduje data pierwszej publikacji, chyba że pseudonim nie pozostawia wątpliwości co do tożsamości autora lub też autor tożsamość ujawnił. ( Utworem rozpowszechnionym jest utwór który w jakikolwiek sposób został udostępniony innym osobą publicznie ).
W przypadku dzieła zbiorowego prawa autorskie przysługują
Jeżeli bieg autorskich praw majątkowych, czas trwania liczy się od rozpowszechnienia utworów, a to upowszechnienie występuje miejscami, we fragmentach itp. Wiek terminu będzie się liczył dla każdej z tych części oddzielnie.
Czas trwania autorskich praw majątkowych liczy się w latach pełnych, następujących po roku w którym nastąpiło zdarzenie stanowiące początek terminu.
Jeżeli autorskie prawa majątkowe wygasły to można korzystać z utworu swobodnie i nieodpłatnie, ale z poszanowaniem autorskich praw osobistych.
DOMAIN PUBLIC DAYAND zobowiązuje do wpłat na rzecz funduszu promocji twórczości w sytuacji w której eksploatowany jest utwór już niechroniony , jest to normowane w art.40 i dotyczy producentów, wydawców pewnych kategorii utworów literackich , muzycznych, plastycznych ,fotograficznych i kartograficznych w sytuacji publikacji wydań na terytorium Rzeczpospolitej Polski.