10 Grupy rówieśnicze i subkultury młodzieżowe – charakterystyka i typy.
Grupa rówieśnicza, typ grupy społecznej, Organizm społeczny wyróżniony spośród innych nie ze względu na cechę demograficzną- wieku, lecz ze względu na typ więzi pomiędzy członkami (bliskie, nacechowane wzajemną aprobatą). Mogą do niej przynależeć osoby o zróżnicowanym wieku. Jest to najstarsza grupa pierwotna. Charakteryzuje się tym, iż przynależność do niej jest dobrowolna, tworzona jest spontanicznie. Istotna jest ze względu na proces socjalizacji jednostki. W grupach rówieśniczych kształtują się także subkultury.
Pojęcie subkultura w dalszym ciągu bardzo często stawiane jest w jednym szeregu
z takimi określeniami jak „nieprzystosowanie społeczne”, „patologia społeczna” i kojarzy się z negacją obowiązujących wzorów kulturowych, z rewoltą buntem. Subkultura jest segmentem kultury i nie podlega wartościowaniu na zjawiska kulturowe wyższe i niższe, gorsze i lepsze.
O subkulturze możemy mówić wówczas gdy wiele jednostek ludzkich ma podobne problemy i odczucia i gdy na gruncie wspólnych zainteresowań i dążeń powstają dość trwałe więzi między rówieśnikami, którzy tworzą im tylko odpowiadające i ich tylko obowiązujące normy, wartości i wzory, to pewna całość tych norm, wartości i wzorów stanowi podkulturę danej zbiorowości.
Aby można mówić o zaistnieniu subkultury przyjmuje się, że posiada ona 4 charakterystyczne cechy:
Swoisty język
Swoistą tonację uczuciowo-emocjonalną
Specyficzne formy zachowania
Specyficzny system wartości
Elementy podkreślające ich wzajemną odrębność takie jak np.:
wygląd,
styl zabawy,
słownictwo,
sposób spędzania wolnego czasu,
postawy - stanowią wyróżniki zewnętrzne.
Nową terminologię wprowadził w 1969 roku amerykański historyk i teoretyk kultury Theodore Roszak. Wprowadził termin „kontrkultury”, który wyraża zarówno sprzeciw wobec zastanej kulturze, jak i chęci oraz działania, aby tą kulturę zmienić, lub też całkowicie zastąpić.
Należy zapamiętać, że w skład każdej subkultury wchodzą następujące elementy:
Względnie spójna grupa społeczna, w której na gruncie wspólnych zainteresowań
i przekonań wytwarzają się dość trwałe więzi między jej członkami.
Grupa ta wyraża swoją odrębność poprzez zanegowanie całego systemu kulturowego lub niektórych jego elementów lub też poprzez zanegowanie oraz propozycje kultury alternatywnej, które sytuują się równolegle obok kultury dominującej.
Grupa subkulturowa pozostaje na marginesie dominujących w danym społeczeństwie tendencji życia społecznego.
Grupy rówieśnicze są ze względu na sposób powstawania grupami nieformalnymi . Tworzą się spontanicznie z chęci do wspólnego przebywania w określonym i akceptowanym przez wszystkich celu . Grupy te charakteryzują się :
- mało stabilną strukturą wyrażającą się w sieci powiązań i kontaktach
interpersonalnych ,
- względną spójnością będącą wyrazem wewnętrznych więzi określanych dość
często w silnym poczuciu „ my „ ,
- określonym statusem czyniącym grupę atrakcyjną dla jej członków ,
- odrębnością wyrażającą się w wyraźnie określonym celu działania ,
- widocznym podziałem ról społecznych ,
- określoną i możliwą do przewidzenia długotrwałością funkcjonowania .
Charakteryzując grupę rówieśniczą, można brać pod uwagę kilka kryteriów, takich jak: wielkość grupy, cel działania, formalny lub nieformalny charakter działania, rodzaj uznanych wartości, skład społeczny grupy, płeć, więzi łączącej członków itp. Ze względu na liczebność możemy wyróżnić:
A. grupy duże, tzw. społeczności, składające się z kilkuset lub większej liczby osób, które nie znają się osobiście, a kontaktują się za pośrednictwem wybranych osób, np. społeczność szkolna.
B. grupy małe - składające się z kilku lub kilkudziesięciu osób, które nawiązują bezpośrednie kontakty, np. uczniowie jednej klasy.
Ze względu na sposób powstawania i instytucjonalne usankcjonowanie grupy można wyróżnić grupy formalne i nieformalne
Grupy formalne zorganizowane są przez odpowiednie instytucje, mają określone zadania i system kontroli. Są nimi np. społeczność szkolna, wchodzące w jej skład klasy, samorząd uczniowski, organizacje dziecięce funkcjonujące zarówno na terenie szkoły, jak też poza nią. Grupy nieformalne powstają spontanicznie. Nie są one organizowane w sposób planowy i zamierzony. Spontaniczność tych grup przeważnie przesądza o ich krótkotrwałości; odznaczają się one tym samym niskim stopniem organizacji, tzn. nader prostą strukturą. Niewielkie jest zróżnicowanie ról i pozycji społecznych.
Cele grup rówieśniczych są wyrazem upodobań oraz zainteresowań zrzeszonych chłopców i dziewczynek . Przyświeca im najczęściej zamiar wspólnego spędzenia czasu i bawienia się. W toku interakcji jaka ma miejsce w każdej grupie , powstają z czasem normy grupowe. Czyli zasady uznawane za własne przepisy , określające sposoby zachowania się. Są one ważnym układem odniesienia, regulującym zachowanie członków grupy w różnego rodzaju sytuacjach życia codziennego .W grupie rówieśniczej każdy zajmuje inną pozycję. Która określana jest przez umiejętność wykonywania określonych czynności , jest mniej lub więcej lubiany.
Spoistość jest niebagatelny procesem oraz zjawiskiem grupowym, który pozwala lepiej zrozumieć ją , jako ważne środowisko naturalne. Spoistość tę określa stopień atrakcyjności która reprezentuje grupa