Leki ośrodkowego układu nerwowego
Leki działające depresyjnie (depressiva)
Leki uspokajające (sedativa)
środki neuroleptyczne (neuroleptica)
środki uspokajająco-nasenne (sedativo-hypnotica), np. barbiturany
środki α2– agonistyczne (sedativo-analgetica)
Narkotyczne leki przeciwbólowe (analgetica)
Narkotyki chirurgiczne
wziewne (łatwosterowalne)
infuzyjne (działają krótko)
Leki przeciwdrgawkowe (anticonvulsiva)
Leki przeciwdepresyjne (antidepressiva)
Leki pobudzające OUN (analeptica)
Leki działające depresyjnie (stosuje się je aby wywołać uspokojenie, np. stres transportowy)
Zastosowanie leków depresyjnych:
sedacja – zmniejszenie reakcji na bodźce środowiska zewnętrznego
neuroleptanalgezja – całkowite uspokojenie zwierzęcia z jednoczesnym brakiem odczuwania bólu i zachowaniem świadomości (możemy wykonywać zabiegi chirurgiczne np. cesarskie cięcie)
sen podstawowy – brak świadomości, odczuwanie bólu zachowane
znieczulenie ogólne
analgezja
wyłączenie świadomości
miorelaksacja (zwiotczenie mięśni)
brak odruchów z pola operacyjnego
Wskazania i korzyści wynikające ze stosowania leków do premedykacji – synergizm hiperaddycyjny:
obniżenie dawki anestetyku podstawowego (łączenie 4-5 leków, mniejsze dawki)
uspokojenie i osłabienie reakcji obronnych w czynnościach przygotowawczych pacjentów przed anestezją (zniesienie działania i czynności mięśnia sercowego, spadek oddziaływania układu parasympatycznego na układ oddechowy)
zniesienie odczuwania bólu
ograniczenie niepożądanych reakcji ze strony autonomicznego układu nerwowego
ograniczenie występowania efektów niepożądanych przy wyprowadzaniu pacjenta ze znieczulenia
zapewnienie analgezji pooperacyjnej (można przedłużyć stosowanie tych leków)
zapobieganie wystąpienia zakażeń pooperacyjnych
niedopuszczenie do działania arytmicznego (aminy)
Leki uspokajające
środki neuroleptyczne
pochodne fenotiazyny
pochodne butyrofenonu
pochodne tioksantenu
inne (np. rezerpina)
środki uspokajająco-nasenne
barbiturany długodziałające
benzodiazepiny
wodzian chloralu
meprobamat
środki α2– agonistyczne
ksylazyna (Rometar, Rompun, Sedazin)
detomidyna (Domosedan)
medetomidyna (Domitor)
romifidyna
Antagoniści receptora α2–adrenergicznego: atipamezol (Antisedan), johimbina, tolazolina
Leki neuroleptyczne – pochodne fenotiazyny
chloropromazyna (Trankwilina)
acepromazyna
propiopromazyna
promazyna
triflupromazyna
prometazyna
Łatwo penetrują do mózgu, dobrze rozpuszczają się w tłuszczachi mają duże stężenia w OUN, mają dużą objętość dystrybucji)
Mechanizm działania:
blokowanie ośrodkowych receptorów dopaminergicznych D2 (w układzie siatkowatym , podwzgórzu, układzie limbicznym, pniu mózgu); blokowanie receptorów dopaminergicznych D1 (w układzie pozapiramidowym – jądra podstawy mózgu) – działanie niepożądane – drgawki
działanie adrenolityczne ośrodkowe i obwodowe oraz cholinolityczne obwodowe (zaburzenia ciśnienia krwi, spadek działania skurczowego np., w przewodzie pokarmowym, silnie wyrażony przy pochodnych butyrofenonu)
Działanie farmakologiczne – uspokajające, neuroleptyczne i przeciwwymiotne; nie działają nasennie i przeciwbólowo;
Zastosowanie:
uspokojenie zwierząt przed lżejszymi zabiegami chirurgicznymi lub kosmetycznymi (zdjęcie opatrunku, przecięcie roku)
poskramianie zwierząt dzikich
przed transportem (ale nie na ubój)
jako środek przednarkotyczny i przeciwwymiotny
Tabela: dawkowanie pochodnych fenotiazyny
| Substancja czynna | Gatunek | Dawka (mg/kg) | Droga podania |
|---|---|---|---|
| Chloropromazyna | Konie* Bydło Świnie Owce Psy, koty |
0.5-1.0 0.25-1.0 do 2.0 do 2.0 0.5-2.0 1.0-5.0 do 5.0 |
im im iv im, iv iv im po |
| Acepromazyna | Konie, bydło, owce, świnie Psy, koty |
0.05-0.1 0.05-0.25 1.0-3.0 |
Im, iv im, iv po |
* - konie młode nigdy nie powinne dostawać dożylnie, bo następuje gwałtowny spadek aktywności układu – wypadnięcie prącia
różnią się czasem działania, droga podania predysponuje do czasu działania (6-8h)
Interakcje: nasilenie działania leków nasennych, przeciwbólowych, znieczulenia ogólnego i leków przeciwhistaminowych
Działania niepożądane:
Ośrodkowe – drgawki pochodzenia pozapiramidowego
Obwodowe – spadek napięcia układu autonomicznego (obniżenie ciśnienia krwi, hypotermia), zmiejszenie przemiany materii)
Przciwwskazania:
nie stosować u zwierząt rzeźnych przed ubojem
nie stosować u młodych koni
Leki neuroleptyczne – pochodne butyrofenonu
azaperon (Stresnil) – stosowany u świń
droperidol
haloperidol psy i koty
fluanizon
Mechanizm działania:
hamowanie receptorów dopaminergicznych i adrenergicznych w strukturach podkorowych mózgu
działają hamująco w układzie pozapiramidowym (podobnie jak GABA) i hamują działanie pobudzające kwasu glutaminowego
w odróżnieniu od pochodnych fenotiazyny w mniejszym stopniu wpływają na obwodowy autonomiczny układ nerwowy;
Działanie farmakologiczne – uspokajające, przeciwwymiotne (bardzo silnie wyrażony efekt); nie działają przeciwbólowo, nie wywołują snu;
Interakcje: Synergizm z lekami przeciwbólowymi o dziłaniau narkotycznym
Zastosowanie azaperonu:
zniesienie stresu transportowego (karencja 2-3dni, MRL 50-100 μg/kg)
uspokojenie loch w okresie wychowu
u prosiąt po odsadzeniu
premedykacja
Tabela: dawkowanie pochodnych butyrofenonu
| Substancja czynna | Gatunek | Dawka (mg/kg) | Droga podania |
|---|---|---|---|
| Azaperon | Konie* Świnie |
0.5-1.0 1.0-4.0 10.0 |
iv im ip |
| Droperidol | Świnie Psy |
0.0-0.4 2.0-8.0 |
im im, iv |
* - u koni nie podawać dożylnie, najlepiej i.m.
Leki neuroleptyczne – pochodne tioksantenu
chlorprotiksen
Mechanizm działania i działanie fermakologiczne podobne jak fenotiazyny
Zastosowanie:
Psy – premedykacja przed zastosowaniem barbituranów krótkodziałających (w dawce 2-4mg/kg i.v. lub i.m.)
Małe przeżuwacze – uspokojenie przed zabiegami chirurgicznymi wykonywanymi w znieczuleniu miejscowym
Świnie – uspokojenie przed zabiegami chirurgicznymi wykonywanymi w znieczuleniu infiltracyjnym miejscowym; cesarskie cięcie, amputacja palców, przecięcie ropnia, badanie i zabiegi na racicach, przy restytucji chirurgicznej wypadłej prostnicy (w dawce 1-2 mg/kg i.v.)
Leki uspokajająco nasenne – pochodne kwasu barbiturowego
Barbiturany długodziałające (kilka godzin)
fenobarbital (Luminal – jest lekiem przeciwdrgawkowym należy kontolować wagę zwierzęcia gdyż może ona się zmieniać)
barbital
Mechanizm działania: działają na kompleks receptorowy GABA-A; elementem wykonawczym tego kompleksu jest kanał chlorowy, którego aktywacja prowadzi do hiperpolaryzacji neuronu i stłumienia jego czynności (w kompleksie GABA są miejsca wiązania dla benzodiazepin, barbituranów i GABA- i piksotoksyny – działają na kanał Cl- - hiperpolaryzacja; piksotoksyna powoduje pobudzenie OUN);
Działanie farmakologiczne – uspokajające, nasenne, przeciwdrgawkowe, nie działają przeciwbólowo (zależne od zastosowanej dawki: mała dawka (uspokojenie) – większa dawka (nasenne) – jeszcze większa (przeciwdrgawkowe) – aż do śmierci)
Zastosowanie:
Uspokojenie psów i kotów; u szczeniąt podczas histerycznych zachowań podczas ząbkowania; przy niepokojach towarzyszących chorobom skóry lub przewodu pokarmowego; jako środki przeciwdrgawkowe w padaczce lub innych chorobach którym towarzyszą drgawki;
Tabela: dawkowanie barbituranów:
| Substancja czynna | Gatunek | Dawka (mg/kg) | Droga podania |
|---|---|---|---|
| Fenobarbital | Psy Koty |
2.0-8.0 2-3x dziennie 0.5-3.0 2-3x dziennie |
p.o. p.o. |
| Pentobarbital | Psy, koty | 20.0-40.0 | i.v. |
Pentobarbital nie jest długodziałającym ale średniodługodziałającym
Interakcje:
Jako induktory enzymatyczne skracają działanie wielu leków równocześnie (są najsilniejszymi induktorami enzymów); alkohol potęguje działanie depresyjne barbituranów; synergizm z lekami psychotropowymi; bardzo dobra rozpouszczalność w tłuszczach, odkłada się w tkance tłuszczowej;
Działania niepożądane:
Nasilają aktwność enzymów wątrobowych (stymulują syntezę cytochromu P-450 i enzymów koniugujących), porażenie ośrodka oddechowego lub naczynioruchowego jest bardzo niebezpieczne (zazwyczaj zejście śmiertelne)
Leki uspokajająco nasenne – benzodiazepiny
diazepam
midazolam
brotizolam
klonazepam
zolazepam
chlordiazepoksyd
oksazepam
lorazepam
Mogą być stosowane jako leki przeciwlękowe;
Mechanizm działania: oddziaływują na receptory benzodiazepinowe (BZ) w kompleksie receptorowym GABA; hamują neurony układu limbicznego, wzgórza i podwzgórza zmniejszając stan czuwania OUN i powodując sen prawdopodobnie poprzez zwiększenie przewodnictwa w neuronach serotoninergicznych;
Działanie farmakologiczne: uspokajające, anksjolityczne, nasenne, miorelaksacyjne, przeciwdrgawkowe, nie działają przeciwbólowo;
Zastosowanie diazepamu:
uspokojene przed lżejszymi zabiegami chirurgicznymi (u psów powinien być podawany dożylnie, nie p.o. ze względu na słabą wchłanialność; u kotów stosuje się p.o.)
jako leki przeciwdrgawkowe
jako leki przednarkotyczne
leczenie nerwic psychosomatycznych
Dawkowanie: 1mg/kg i.v. (u psów do 10mg/psa)
Interakcje: nasilają działanie depresyjne alkoholu etylowego, narkotycznych leków przeciwbólowych, leków przeciwhistaminowych i przeciwdepresyjnych;
Działanie niepożądane – przy dużych dawkach silna miorelaksacja (utrudnia przemieszczanie się zwierząt) i działanie nasenne;
Antagonista receptorów benzodiazepinowych - flumazenil (stosowany przy przedawkowaniu benzodiazepin), podawany i.v. efekt działania jest prawie natychmiastowy i utrzymuje się przez ok. 1h;
Leki uspokajające – wodzian chloralu
Wycofany z produkcji
Mechanizm działania – nie w pełni poznany; po wprowadzeniu do organizmu ulega przemianie do trójchloroetanolu, który jest odpowiedzialny za działanie neurodepresyjne;
Działanie farmakologiczne: uspokajające, działa słabo przeciwbólowo ( w nieznacznym stopniu wplywa na krążenie i oddychanie)
Dawkowanie:
Konie–p.o. 60g/konia 450kg; i.v. 22-30 g/konia;sedacja trwa 30-60min, pojawia się po 10-15min
Bydło – i.v. 10.5-17.5 g/sztukę 450kg w roztworze 7% (150-250ml) (p.o. – z użyciem sondy, przy stosowaniu i.v. działanie drażniące, miejscowe)
Działania niepożądane: konieczność podawania dużych objętości leku, działa miejscowo drażniąco; po podaniu i.v. może wystąpić zapalenie żył (po wydostaniu się leku na zewnątrz powierzchni naczynia)
Leki uspokajające – środki agonistyczne
ksylazyna (Rometar, Rompun, Sedazin, Xylazine 2%)
detomidyna (Domosedan) – konie (również bydło)
medetomidyna (Domitor) – psy , koty
romifidyna (Sedivet) – konie
Mechanizm działania ośrodkowego: pobudznie receptorów α2-adrenergicznych w OUN (brak wydzielania NA); obszar działania obejmuje struktury podkorowe;
Działanie farmakologiczne: uspokajająco-nasenne, przeciwbólowe, miorelaksujące
Interakcje: synergizm ze środkami neurodepresyjnymi; antagonizm z atipamezolem, idazoksanem, johimbiną
Zastosowanie:
uspokojenie zwierząt przed zabiegami lekarskimi wywołującymi bolesność
jako leki przednarkotyczne
u kotów celem indukcji wymiotów (1mg/kg) w zatruciach
Działania niepożądane:
Wymioty, hypotermia, spadek ciśnienia krwi, depresja ośrodka oddechowego, bradykardia, hamowanie motoryki przewodu pokarmowego, wzrost diurezy, spadek wydzielania insuliny, czasami poronienia;
Tabela: Dawkowanie
| Gatunek | Dawka (mg/kg dla ksylazyny i wμg/kg dla pozostałych) | Droga podania |
|---|---|---|
| Ksylazyna | ||
Bydło Konie Koty Psy |
0.05-0.3 0.25-1.1 0.5-3.0 do 3.0 1.0-3.0 |
im iv im im im |
| Detomidyna | ||
Konie Bydło |
10.0-80.0 20.0-80.0 |
im, iv iv, im |
| Romifidyna | ||
| Konie | 40.0-120.0 | iv |
| Medetomidyna | ||
Psy Koty |
10.0-80.0 50.0-150.0 |
im, iv iv, im |
Przykłady kombinacji leków stosowanych w znieczuleniu ogólnym:
Pies: 10-40 μg/kg iv, im medetomidyny + barbituran lub halotan
40-60 μg/kg medetomidyny + ketamina 2-4 mg/kg iv lub im
Kot: 80-120 μg/kg medetomidyny + 4-7.5 mg/kg ketaminy
Ksylazyna
Stosuje się i.m., i.v. ; po podaniu i.v. – efekt po 3-5 min, po podaniu i.m. – efekt po 8-15 min; u bydła po kilkunastu minutach następuje pochylenie głowy i intensywane ślinienie; podanie w małej dawce – rumenotomia, kastracja; efekt uspokajający 40-60 min; przeciw bólowy – po kilkunastu minutach; Po 15 min. od pierwszej iniekcji możemy wykonać kolejną iniekcję; u świń podaje się w bardzo dużych dawkach; wydalana głównie z moczem, częściowo z kałem w postaci metabolitów; podajemy powoli i mieszamy z krwią (szybszy efekt działania) pozycja stojąca
Atipamezol (blokuje receptory α2-adrenergiczne)
Wskazania do stosowania – zniesienie uspokajającego i przeciwbólowego działania medetomidyny u psów i kotów
Interakcje: leki cucące wzmagają działanie atipemazolu
Działania niepożdane: pobudzenie, tachykardia; Przeciwwskazania – ciąża
narkotyczne leki przciwbólowe
nienarkotyczne leki przeciwbólowe
α2-adrenomimetyki
leki znieczulające miejscowo
Narkotyczne leki przciwbólowe
agoniści receptorów opioidowych
naturalne (morfina)
półsyntetyczne pochodne morfiny (kodeina, etorfina)
syntetyczne leki opioidowe (petydyna, fentanyl, metadon, pentazocyna, buprenorfina)
częściowi agoniści receptorów opioidowych: pentazocyna, buprenorfina, butorfanol
Antagoniści receptorów opioidowych: naloksan, naltrekson, diprenorfina
Mechanizm działania: pobudzają receptory opioidowe (mi, delta, kappa, sigma, epsilon); pobudzenie receptorów opioidowych mi i delta powoduje hamowanie aktywności cyklazy adenylowej i spadek w komórce poziomu cAMP oraz otwarcie kanałów K+ a zamknięcie Ca2+; prowadzi to do hiperpolaryzacji błony neuronów i osłabienia synaptycznego przekaźnictwa; działanie przeciwbólowe całkowitych lub częściowych agonistów receptorów opioidowych zlokalizowane jest głównie w śródmózgowiu (działanie ponadrdzeniowe) oraz w jądrach rogów dogrzbietowych rdzenia (działanie rdzeniowe);
Tabela: efekty wywołane przez pobudzenie receptorów opioidowych
| Efekt | Rodzaj receptora |
|---|---|
| Mi/delta | |
Analgezja Depresja ośrodka oddechowego Motoryka przewodu pokarmowego Skurcz mięśni gładkich Źrenica Efekty behawioralne Lekozależność |
Ponadrdzeniowa i rdzeniowa ++ zwolnienie ++ zwężenie euforia ++ sedacja ++ ++ |
Tabela: wpływ endogennych opioidów na receptory opioidowe
| Endogenny opioid | Rodzaj receptora |
|---|---|
| Mi | |
Beta-endorfina Enkefaliny Dynorfina |
+++ ++ ++ |
Tabela: Względna siła działania przeciwbólowego
| Substancja czynna | Równoważnik | Działanie receptorowe |
|---|---|---|
Morfina Kodeina Metadon Fentanyl Etorfina Petydyna Buprnorfina Butorfanol Pentazocyna |
1 0.1 1 80-100 1000-8000 0.1 20-40 4-7 0.3-0.5 |
Agonistyczne Agonistyczne Agonistyczne Agonistyczne Agonistyczne Agonistyczne Agonistyczno-antagonistyczne Agonistyczno-antagonistyczne Agonistyczno-antagonistyczne |
Efekty farmakologiczne morfiny:
działanie przeciwbólowe i przeciwkaszlowe
działanie uspokajające (psy, małpy, króliki, szczury, człowiek, ptaki)
działanie pobudzające (koty, konie, krowy, świnie, owce, kozy)
depresja ośrodka oddechowego i naczynioruchowego
stymulacja strefy chemoreceptorowej ośrodka wymiotnego (nudności, wymioty)
stymulacja jąder parasympatycznych (zwężenie źrenicy (u kota rozszerzenie), zwolnienie akcji serca, wzrost wydzielania śliny, przyspieszenie/zwolnienie perystaltyki)
zahamowanie wydzielania ACTH i gonadotropin oraz wzrost wydzielania wazopresyny
bradykardia i spadek ciśnienia krwi (u koni tachykardia, wzrost ciśnienia krwi, hiperglikemia)
zatrzymanie moczu
świąd
(trzy ostatnie to działanie obwodowe, pozostałe to efekt działania ośrodkowego)
Zastosowanie morfiny:
zwlaczanie bólu przewlekłego, tępego (mniejsza skuteczność w zwalczaniu bólów ostrych)
premedykacja
morfiny nie należy stosować przy cesarskim cięciu
Działania niepożądane morfiny – nudności i wymioty, defekacje, zaparcia, depresja oddecowa, skurcz oskrzeli i spadek ciśnienia krwi, ślinienie;
Zastosowanie petydyny:
Konie – kolki, cięcie cesarskie
Bydło – poród
Psy, koty – premedykacja
Zastosowanie etorfiny:
- unieruchomienie i chwytanie dzikich i egzotycznych zwierząt w ZOO; do NLA w kombinacji z acepromazyną, ksylazyną lub pochodnymi benzodiazepiny; działanie antagonistyczne z diprenorfiną;
Działanie farmakologiczne butorfanolu:
przeciwkaszlowo działa silniej od kodeiny
wpływa słabo depresyjnie na ośrodek oddechowy
nie działa niekorzystnie na układ sercowo-naczyniowy
nie działa zapierająco
Zastosowanie butorfanolu:
bóle kolkowe u koni
jako analgetyk u psów i kotów
do NLA u psów, kotów i koni
Tabela : Dawkowanie
| Gatunek | Dawka | Droga podania |
|---|---|---|
| Morfina | ||
Bydło, konie Świnie Psy Koty |
Do 60.0 mg Do 20.0 mg 0.2 mg/kg 0.1 mg/kg |
im im im, iv, sc im, sc |
| Kodeina | ||
Psy Koty |
2.0 mg/kg 1.0-2.0 mg/kg |
po po |
| Petydyna | ||
Bydło, konie Świnie Psy Koty |
Do 1.0g Do 0.5g Do 3.5 mg/kg Do 5.0 mg/kg |
im im im, sc im, sc |
| Metadon | ||
| Konie, psy | 0.2 mg/kg 0.1 mg/kg |
im iv |
| Fentanyl | ||
| Psy | 0.2-0.5 mg/kg | im, iv |
| Pentazocyna | ||
Konie Psy Koty |
0.33 mg/kg do 3.0 mg/kg do 3.0 mg/kg |
im, iv im, iv, sc, co 3h im, iv, sc, co 3h |
| Butorfanol | ||
Konie Psy Koty |
0.1 mg/kg do 0.05 mg/kg do 0.5 mg/kg do 0.75 mg/kg |
iv, co 4h im, sc, co 2-3h po, co 6-12h sc, im, iv co 4-8h |
Znieczulenie ogólne / narkoza chirurgiczna – kontrolowane i odwracalne zahamowanie czynności OUN z wyjątkiem ważnych dla życia ośrodków w rdzeniu przedłużonym (ośrodków oddychania i naczynioruchowych)
Skutki działania leków znieczulających ogólnie:
analgezja
hipnoza
amnezja
arefleksja
miorelaksacja
Cechy środków stosowanych do znieczulenia ogólnego:
powinny zapewniać sterowalność natężenia snu
powinny wywierać efekt przemijający
powinny być nietoksyczne
nie powinny zaburzać homeostazy ustrojowej
Okresy znieczulenia ogólnego:
Okres I – zniesienie czucia bólu
Okres II – okres podniecenia
Okres III – znieczulenie chirurgiczne
Faza 1 – znieczulenie lekkie
Faza 2 - znieczulenie średnie
Faza 3 - znieczulenie głębokie
Faza 4 – niewydolność krążenia i oddychania, porażenie mięśni piersiowych
Okres IV – śpiączka i śmierć
Znieczulenie ogólne
| Proste (1 substancja np. eter dietylowy) | Złożone (Kilka substancji) |
|---|---|
- bardzo długi okres indukcji - bardzo długi okres wybudzania - hepatotoksyczność - efekt szkodliwy na nerki, serce |
- Podajemy atropinę w premedykacji - Podajemy środki przeciwbólowe, zwiotczające mięśnie, wywołujące sen narkotyczny - Do indukcji stosujemy leki i.v. (szybkie działanie - Do podtrzymywania znieczulenia stosujemy środki wziewne |
Podział narkotyków chirurgicznych
wziewne
pary cieczy o niskiej temperaturze wrzenia
eter dietylowy
izofluran, metoksyfluran, enfluran, desfluran, sewofluran
halotan
chloroform
gazowe
podtlenek azotu – silne działanie przeciwbólowe, słabe działanie znieczulające
cyklopropan – łatwość wybuchów
narkotyki chirurgiczne infuzyjne
barbiturany: pentobarbital, tiopental, tialbarbital, tiamylal, metoheksital, sekobarbital, heksobarbital
narkotyki dysocjatywne: ketamina, fencyklidyna, tiletamina
związki steroidowe: altezina
pochodne imidazolu: metromidat, etomidat
inne: wodzian chloralu, propofol, propanidol, chloraza, uretan (zw. laboratoryjne, stosować i.m.)
Mechanizm działania śropdków anestetycznych :
Teoria oddziaływania na warstwy lipidowe błon komórkowych neuronów
Teoria oddziaływania na hydrofobowe domeny białek błonowych
Narkotyki chirurgiczne wziewne
MAC – minimalne stężenie pęcherzykowe – jest to takie stężenie wziewnego środka ogólnie znieczulającego w powietrzu pęcherzykowym, które hamuje reakcję bólową na standardowy bodziec bólowy u połowy osobników z badanej populacji
Im mniej ma wartość MAC, tym większa siła oddziaływania narkotyku
Współczynnik rozdziału krew/powietrze – stosunek pomiędzy ilością gazu w powietrzu pęcherzykowym a ilością tego gazu rozpuszczonego we krwi;
Współczynnik poniżej 1 – gazowe środki znieczulające, krótszy okres wprowadzania i wyprowadzania ze stanu narkozy
Współczynnik powyżej 1 – środki lotne, dłuższy okres wprowadzania i wybudzania ze stanu narkozy;
Eter dietylowy
Właściwości fiz. – chem. – bezbarwny, niska temperatura wrzenia, łatwopalny, z powietrzem, podtlenkiem azotu i tlenem tworzy mieszaninę wybuchową; rozkładany przez światło, powietrze i wysoką temperasturę (nie wymaga specyficznej, zamkniętej aparatury), bardzo tani
Działanie farmakologiczne
działa silnie przeciwbólowo i miorelaksacyjnie
po wprowadzeniu zwierzęcia w fazę 2 okresu III łatwo i długo można je utrzymać w niej
trudno przedawkować
stadium podniecenia jest długie i nasilone
działa drażniąco na błony śluzowe układu oddechowego i jamy ustnej
wywiera umiarkowany depresyjny wpływ na ośrodek oddechowy
wywiera niewielki niekorzystny wpływ na układ sercowo-naczyniowy
spadek napięcia mięśni gładkich przewodu pokarmowego
powoduje wzrost poziomu cukru we krwi
obniża funkcje wątroby i nerek
nie działa hepatotoksycznie
indukcja znieczulenia po długim czasie, wybudzenie jest długie i nieprzyjemne
może być stosowane u wszystkich gatunków zwierząt w znieczuleniu złożonym
Halotan
Właściwości fiz. – chem. – lotna ciecz, niepalna, o charakterystycznym zapachu i dużej aktywności chemicznej; łatwo rozkłada się pod wpływem światła; niewybuchowy; wymaga specjalistycznej aparatury; bardzo drogi;
Biotransformacja – w 60-80% wydalany w postaci niezmienionej z wydychanym powietrzem; częściowo metabolizowany w wątrobie;
Działanie farmakologiczne:
nie wywołuje stadium podniecenia
indukcja znieczulenia bardzo szybka
wybudzanie szybkie, bez dyskomfortu
działa słabo miorelaksacyjnie
nie drażni błon śluzowych; zmniejsza wydzielanie śluz
może wywołać depresję ośrodka oddechowego
działanie depresyjne na OUN jest proporcjonalne do głębokości znieczulenia
zwiększa mózgowy przepływ krwi
może powodować wzrost ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego
rozkurcza mięśnie gładkie oskrzeli i macicy
przechodzi barierę łożyskową i może działać depresyjnie na płód
działa depresyjnie na układ krążenia
uwrażliwia serce na arytmiogenne działanie katecholamin
działa silnie hepatotoksycznie u ludzi
u świń i koni po znieczuleniu może wystąpić hypertermia złośliwa
Izofluran – niepalny płyn o charakterystycznym zapachu; bardziej trwały chemicznie niż halotan; stabilny; nie działa korozyjnie;
Biotransformacja – wydalany w postaci niezmienionej;
Działanie farmakologiczne
szybka indukcja znieczulenia
nie występuje stadium podniecenia
działa słabiej przeciwbólowo niż eter
działanie depresyjne na OUN proporcjonalne do zastosowanej dawki
działa depresyjnie na ośrodek oddechowy
działa depresyjnie na układ sercowo-naczyniowy
nieznacznie zmienia przepływ krwi przez wątrobę
zwiotcza mięśnie szkieletowe
stosowany u różnych gatunków zwierząt
Metoksyfluran - działa silnie nefrotoksycznie; hamuje zdolność zagęszczania moczu – wielomocz oporny na wazopresynę;
Podtlenek azotu – gaz niepalny, niewybuchowy; cięższy od powietrza, bezbarwny, bezwonny, przechowywany pod ciśnieniem 50 atm. Jako ciecz
Farmakokinetyka:
bardzo szybko przenika przez pęcherzyki płucne do osocza
nie łączy się z hemoglobiną
nie podlega żadnym przemianom w organizmie
prężność podtlenku azotu w mózgowiu jest proporcjonalna do jego stężenia w mieszninie oddechowej
wydalany w postaci niezmienionej przez układ oddechowy
działa słabo anestetycznie i stosunkowo silnie analgetycznie
powoduje wzrost przepływu krwi przez mózg
działa słabo depresyjnie na układ sercowy i oddechowy
wywołuje bezpośredni wpływ depresyjny na mięśniówkę serca
pobudza układ adrenergiczny i uwalnianie katecholamin
praktycznie nie zwiotcza mięśni szkieletowych
Cyklopropan
Właściwości fiz. – chem. – gaz bezbarwny, o ostrym zapachu, łatwopalny, z powietrzem i tlenem tworzy mieszaninę wybuchową; szybka indukcja i wybudzenie; stosunkowo silnie zwiotcza mięśnie szkieletowe
działa depresyjnie na układ oddechowy
nie wywołuje istotnych zmian ciśnienia krwi podczas stosowania; po zaprzestaniu podawania może wystąpić „szok cyklopropanowy”
w nieznacznym stopniu wplywa na czynność wątroby i nerek
ANESTETYKI INFUZYJNE
Zalety:
szybkie wyłączanie świadomości chorego
prosta metoda podania
brak skażenia atmosfery sali operacyjnej
Wady:
łatwość przedawkowania
konieczność uzupełnienia znieczulenia lekami przeciwbólowymi
działanie drażniące na śródbłonek żył
Barbiturany
pentobarbital
tiopental
tialbarbital
metoheksytal
tiamylal
sekobarbital
heksobarbital
Mechanizm działania – oddziaływują na kompleks receptorowy GABA zawierający kanał chlorkowy i białka wiążące pochodne benzodiazepiny, GABA i barbiturany; elementem wykonawczym jest kanał chlorkowy, którego aktywacja prowadzi do hiperpolaryzacji neuronu i stłumienia jego czynności;
Farmakokinetyka:
przechodzą do OUN
łączą się z białkami krwi
szynko dochodzi do wyrównania stężenia między krwia i mózgiem
redystrybucja leku do mięśni, trzewi i tkanki tłuszczowej
sen występuje po kilku minutach od podania i trwa różnie długo w zależności od zastosowanego środka
Wpływ na OUN:
wywołują depresję OUN zależną od dawki
działają depresyjnie na korę mózgową i wzgórze
hamują pola ruchowe – działanie przeciwdrgawkowe
hamują pola czuciowe – działanie anestetyczne
wywołują depresję ośrodka oddechowego!!
hamują akumulację Ca2+ w tkance nerwowej
hamują uwalnianieNA, ACH, kwasu glutaminowego i GABA
wpływa na układ sercowo – naczyniowy
Barbiturany – wpływ na układ sercowo – naczyniowy; różnicowany (u psów pentobarbital może powodować tachykardię, wzrost ciśnienia skurczowego; nie uwrażliwia mięśnia sercowego na działanie arytmiogenne katecholamin; obserwuje się rozszerzenie naczyń);
Efekt farmakologiczny
obniżają aktywność mięśniówki przewodu pokarmowego (tiobarbiturany zwiększają)
nie powodują uszkodzenia nerek i wątroby
zmniejszają przepływ wątrobowy i nerkowy
w dawkach anestetycznych zmniejszają kurczliwość macicy ciężarnej
zmniejszają wydzielanie gonadotropin przysadkowych
w dawkach anestetycznych obniżają metabolizm (hypotermia)
w sposób niecałkowity zwiotczają mięśnie szkieletowe
Pentobarbital (Vetbutal, Morbital)
średnio długo działający
sen narkotyczny występuje po kilku minutach i utrzymuje się ok. 1 godz. lub dłużej, sen ponarkotyczny do kilku godzin
najczęściej stosowany u świń i psów rzadziej u koni i bydła
u owiec i krów narkoza trwa 15-30min.
nie stosować u dużych kotów
roztwór 16% do eutanazji zwierząt
możliwe drogi podania: po, ip, iv, im, it (dotchawicowo – kot)
barbiturany należy stosować i.v.; jeśli nie można to stosujemy i.p.; przy podaniu i.m. – silne drażnienie tkanki
Tiopental
krótko działający
najlepiej rozpuszczalny w tłuszczach
po podaniu i.v. utrata świadomości w ciągu ok. 30sek.
pełna anestezja utrzymuje się do kilkunastu min.
stosowany do krótkotrwałej narkozy podstawowej u koni, bydła, świń, psów, kotów (część tiopentalu w tkance ulega przekształceniu do pentobarbitalu <wydłużenie okresu ponarkotycznego>)
Tiamylal
działa silniej niż tiopental
w mniejszym stopniu ulega akumulacji
wywołuje większe ślinienie niż tiopental
ANESTETYKI STEROIDOWE
Altezyna (alfaksalon i alfadolon w stosunku 3:1)
działanie znieczulające powstaje szybko i trwa krótko
umiarkowane działanie przeciwbólowe i miorelaksacyjne
obniża obwodowe ciśnienie krwi, któremu towarzyszy tachykardia
bezpieczna w stosowaniu
wywołuje histaminemię
stosowana u kotów, zwierząt laboratoryjnych, naczelnych, nie stosowana u psów
nie łączyć z barbituranami!!
Pochodne imidazolowe
Metomidat
działa szybko i krótko
nie kumuluje się w tkankach
działa miorelaksacyjnie i słabo przeciwbólowo
szeroki margines bezpieczeństwa
działa słabo depresyjnie na ośrodek oddechowy i układ krążenia
stosowany głównie u świń, również u ptaków i koni
działanie uboczne- pobudzenie ruchowe podczas wybudzenia
działanie miejscowo drażniące po podaniu i.v. lub i.p., hemoliza krwinek
Anestetyki dysocjatywne
Ketamina (Bioketan, Ketamina 110%, Narkamon)
blokuje receptory dla kwasu glutaminowego
wpływa pobudzająco na receptory opioidowe
metabolizowana w wątrobie
wydalana przez nerki
działanie:
wywołuje sen powierzchowny
dobrze znosi ból somatyczny, słabiej trzewny
powoduje wzrost napięcia mięśni szkieletowych
nie znosi odruchów
działa słabo depresyjnie na ośrodek oddechowy
stymuluje układ sercowo – naczyniowy
nasila wydzielanie w śliniankach
ma 5x wyższy indeks terapeutyczny niż barbiturany
stosowana i.v. u dużych zwierząt ; i.m., i.v. lub s.c. u małych zwierząt
stosowana w skojarzeniu z benzodiazepinami, pochodnymi butyrofenonu, α2-agonistami
Pochodne kwasu barbiturowego
fenobarbital
metylofenobarbital
pentobarbital
Prymidon
Pochodne hydantoiny
fenytoina
Pochodne benzodiazepiny
diazepam
klonazepam
klorazepat
Pochodne kwasów tłuszczowych
kwas walproinowy
Pochodne kwasu bursztynowego
etosuksymid
Tabela: dawkowanie i drogi podania leków przeciwdrgawkowych u zwierząt.
| Substancja czynna | Dawkowanie (mg/kg/dz) i droga podania | Gatunek zwierząt |
|---|---|---|
| Fenobarbital | 1.0-2.0 – 5.0-20.- 2x dziennie p.o. 3.0-5.0 4.0-11.0 2.0 |
Psy Koty Konie Świnie |
| Metylofenobarbital | 1.0-5.0 2x dziennie p.o. | Psy |
| Prymidon | 20.0 – 50.0 p.o. | Psy |
| Fenytoina | 8.0-17.0 – 35.0 3x dziennie p.o. | Psy |
| Diazepam | 0.5-5.0 i.v. | Psy, koty |
| Klonazepam | 0.1-0.5 p.o. 0.05-0.1 i.v. |
Psy, koty |
| Kwas walproinowy | 60.0 3x dziennie p.o. | Psy |
| Etosuksimid | 40.0 1x dziennie – 15.0-25.0 3x dziennie p.o. | Psy |
Fenobarbital (Luminalum)
Farmakokinetyka: po podaniu per os u psa Tmax wynosi 4-6 godzin, w ok. 45% wiąże się z białkami krwi, wydalany z moczem (w ok. 25% w postaci niezmienionej) w formie sprzężonej z kwasem glukuronowym, średni T½el u psa wynosi ok. 95 godzin, u kota ok. 40 godzin i u konia ok. 11godzin; przy wielokrotnym podawaniu T½el ulega skróceniu;
Droga podania: może być podawany per os lub parenteralnie;
Zastosowanie: napady drgawkowe częściowe i uogólnione u psów i kotów; również u koni i świń;
Działanie niepożądane:przemijająca ataksja, osłabienie kończyn tylnych nadmierne pragnienie, wielomocz, osowiałość, depresja czynności oddechowych, zaburzenia krążenia;
Metylofenobarbital
Ma słabsze działanie uspokajające niż fenobarbital, lecz silniejsze działanie przeciwdrgawkowe; stosowany u psów;
Prymidon
W organizmie zwierząt jest metabolizowany do fenobarbitalu, który jest bezpośrednio odpowiedzialny za działanie przeciwpadaczkowe; jest bardziej hepatotoksyczny niż fenobarbital; nie należy łączyć z fenobarbitalem!; przeciwwskazane jest jego stosowanie u kotów (duża toksyczność); może być stosowany u źrebiąt (1-1.5 g/dobę p.o.);
Zastosowanie: leczenie napadów drgawkowych u psów, u których nie stwierdzono poprawy po leczeniu barbituranami;
Działania niepożądane jak po podaniu fenobarbitalu;
Fenytoina (Phenytoinum)
Mechanizm działania: stabilizuje błony komórkowe (zmniejsza przepływ Na+ przez błony komórkowe w stanie spoczynku oraz prąd sodowy w czasie potencjału czynnościowego); poprzez wpływ na kanały K+ przedłuża okres refrakcji oraz zmniejsza wyładowania neuronalne;
Półokres eliminacji u psa wynosi 3-4 godziny, u kota 20-100godzin; lek ten jest trudny w dawkowaniu u psa, toksyczny dla kota; stosowany p.o. u psów w dawce 8-17 mg/kg.dobę przez 2-3 dni, później do 100 mg/kg/dobę w 3 podzielonych dawkach; nie powinno podawać i.m., ponieważ bardzo wolno się wchłania i wytrąca w miejscu podania;
Działania niepożądane: przemijająca ataksja, niestrawność, działanie hepatotoksyczne, rozpulchnienie dziąseł;
Diazepam
Półokres trwania diazepamu u psa wynosi 3.2h, u kota 15-20h; stosowany głównie i.v. u psów i kotów;
Klonazepam
Działa silniej niż diazepam, u psa i kota lepiej wchłania się po podaniu p.o. niż diazepam;
Kwas walproinowy
Mechanizm działania: powoduje wzrost stężenia GABA w mózgu poprzez hamowanie jego dekarboksylacji i wychwytu (może też hamować przekaźnictwo GABA-ergiczne); u psa charakteryzuje się bardzo krótkim T½ , dlatego trudno utrzymać odpowiedni poziom terapeutyczny; często łączony z fenobarbitalem (w takiej kombinacji stosuje się ½ - 1/3 dawki)
Etosuksimid
Mechanizm działania: powoduje hamowanie prądu wapniowego w kanałach typu T (szczególnie w neuronach mózgowych); lek bardzo skuteczny w napadach nieświadomości, w napadach mioklonicznych oraz po przebytej nosówce, jeżeli występują skurcze zginaczy;
Trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (TLPD – tymoanaleptyki)
amiptryptylina
doksepina
klomipramina
dezipramina
imipramina
Inhibitory MAO (MAO – tymeretyki)
selegilina (MAO–B)
moklobemid (MAO-A)
Inne leki przeciwdepresyjne
mianseryna
inhibitory wychwytu sereotoniny (np. fluoksetyna)
Mechanizm działania leków trójpierścieniowych: zahamowanie wchłaniania zwrotnego, głównie NA i serotoniny, co prowadzi do hamowania agresji, działania przeciwlękowego, stabilizacji nastroju, przeciwdziałanie fobiom;
Tabela: leki trójpierścieniowe
| Substancja czynna | Dawkowanie (mg/kg) i droga podania | Gatunek |
|---|---|---|
| Amitryptylina | 1.0-2.0 1-2x dziennie p.o. 0.5-1.0 1-2x dziennie p.o. |
Psy Koty |
| Doksepina | 3.0-5.0 2-3x dziennie p.o. 0.5-1.0 1-2x dziennie p.o. |
Psy Koty |
| Klomipramina | 1.0-2.0 – 2.0 – 3.0 2x dziennie p.o. 0.5-1.0 1x dziennie p.o. |
Psy Koty |
Leczenie powinno trwać co najmniej 1 miesiąc
Dawkowanie klopraminy:
Psy: p.o. 1-2mg/kg 2x dziennie przez 2 tyg., następnie 2mg/kg 2x dziennie przez kolejne 2 tyg., kolejno 3mg/kg 2x dziennie przez następne 2tyg.; leczenie można rozpocząć od 6 miesiąca życia
Koty: 0.5-1.0mg/kg 1x dziennie
Działania uboczne: u ludzi mogą powodować zaburzenia krążenia (zaburzenia rytmu serca), działanie cholinolityczne (suchość w jamie ustnej, częstoskurcz, zaparcia, rozszerzenie źrenic, zaburzenia widzenia); leki te należy stosować ostrożnie u suk ciężarnych i karmiących;
Inhibitory MAO
Selegilina jest specyficznym, selektywnym inhibitorem MAO typu B, jednego z dwóch enzymów metabolizujących DA w mózgu; hamuje też wychwyt katecholamin; lek ten jest głównie stosowany u psów z zaburzeniami emocjonalnymi (uporczywe wylizywanie sierści, fobie, lękliwość prowadząca do agresji, plochliwość, złośliwość) oraz u starszych zwierząt w zaburzeniach orienatacji i pamięci;
Dawkowanie: u psów – p.o. 500 μg/kg 1x dziennie przesz co najmniej 2 m-ce; duża zawartość tyminy w pokarmie może spowodować przy jednoczesnym stosowaniu inhibitorów MAO niebezpieczny wzrost ciśnienia krwi
Nie wolno stosować selegiliny z fluoksetyną, neuroleptykami fenotiazynowymi, petydyną;
Inne
Fluoksetyna (Prozac) jest selsktywnym inhibitorem wychwytu serotoniny (powoduje nasilenie funkcji układu serotoninergicznego); hamuje stereotypowe zahowanie u psów, stabilizuje nastrój, przeciwdziała napadom lękowym, co może osłabić agresję u psów i kotów;
Lek ten stosuje się p.o. 1x dziennie w dawce 1mg/kg (psy) lub 0.5-1.0mg/kg (koty); poprawę zachowania występuje po 1-4 tygodniach;
Działanie uboczne: zaburzenia pokarmowe (wymioty, biegunki, drżenia mięśniowe)
Przeciwwskazania: cukrzyca padaczka
Interakcje: nie wolno łączyć z lekami nasilającymi czynność układu 5HT-3 (np. z inhibitorami MAO)
Środki pobudzające OUN (neurostimulantia)
Leki cucące
Pochodne fenyloetyloaminy lub środki pobudzjące czynność psychiczne (psychotonica)
amfetamina
metamfetamina
efedryna
fenfluramina
deprenyl
inne związki o budowie innej np. kokaina
Leki cucące (analeptica)
niketamid
pentetrazol (wywołuje drgawki kardiozależne)
strychnina
lobelina (uzyskiwana z rośliny Lobelia inflata – stroiczki rozdętej)
pretkamid
doksapram
bemegrid
CO2
kamfora
Środki przeciwdepresyjne (antidepressiva)
imipramina
nialamid
doksepina
kofeina (hamuje fosfodiesterazę – wzrost cAMP – skurcz mięśni gładkich); ma działanie inotropowe (pobudza mięsień sercowy, kompensowane przez rozszerzenie naczyń na obwodzie), działa diuretycznie
Leki psychostymulujące (metyloksantyny)
Leki cucące (analeptica)
Pobudzają ośrodek naczynioruchowy i oddechowy w rdzeniu przedłużonym; w większych dawkach wywołują drgawki kloniczno-toniczne.
Doksapram – pobudza bezpośrednio ośrodek oddechowy oraz chemoreceptory aorty i tętnicy szyjnej. Zwiększa wentylację pęcherzykową, objętość oddechową i wymianę gazową; metabolizowany w wątrobie;
Wskazania do stosowania: depresja oddechowa po znieczuleniu chirurgicznym lub przedawkowaniu leków, skracanie czasu snu ponarkotycznego, przewlekła niewydolność oddechowa, zamartwica noworodków;
Przeciwwskazania: padaczka, napad astmy, niedrożność dróg oddechowych, nie stosować z inhibitorami MAO; Droga podania i dawkowanie: psy, koty i.v. 1-2mg/kg (maksymalnie 5mg/kg); konie i.v. 0.44-0.55mg/kg; u noworodków (żrebiąt, cieląt, jagniąt), p.o. 0.44-0.55mg/kg;
Aminopirydyna – przyspiesza neuronalny wychwyt Ca2+ i uwalnianie AcH
Dwutlenek węgla – pobudza bezpośrednio i pośrednio (poprzez chemoreceptory zatoki szyjnej) ośrodek oddechowy; stosowany w mieszaninie z tlenem (5%CO2 i 95%O2)
Amoniak – w postaci 25% roztworu wodnego w wdychaniu; pobudza ośrodek oddechowy w wyniku drażnienia zakończeń czuciowych błony śluzowej nosa i krtani;
Nikotyna
Antagoniści receptora α2-adrenergicznego (johimbina, tolazolina)
Lobelina – alkaloid afrykańskiej rośliny, otrzymywany też drogą syntezy chemicznej; pobudza ośrodek oddechowy na drodze odruchu z chemoreceptorów zatoki szyjnej (wzmożenie i przyspieszenie oddychania), nie wpływa na ośrodek naczynioruchjowy; ma zastosowanie jako stymulator oddychania w przypadkach związanych z porażeniem ośrodka oddechowego, jako środek do reanimacji porażonych prądem, przysypanych, topielców, był stosowany przy zamartwicy noworodków, porażeniu oddechou lekami nasennymi, środkami stosowanymi do znieczulenia ogólnego, oraz przy zatruciach CO; działanie jest krótkotrwałe, gdyż jest szybko metabolizowana w organizmie, dawka toksyczna i terapeutyczna niewiele się różnią co stwarza możliwość przedawkowania (prep. Dimeflina, Pimeklon);
Strychnina – alkaloid rośliny „Kulczyba wronie oko” (Strychnos Nux vomica); jeden z pierwszych alkaloidów otrzymanych w stanie krystalicznym przez Pelletiera i Caventou w 1812r.; ma bardzo gorzki smak, wyczuwalny nawet w rozcieńczeniu 1:1000000; po podaniu tego alkaloidu dochodzi do zwiększenia percepcji wrażeń wzrokowych i słuchowych; subiektywnie pacjent odczuwa poprawę samopoczucia, przyrost siły i energii; strychnina poprawia przewodnictwo w OUN, co uwarunkowane jest wyłączeniem bodźców hamujących impulsy ruchowe, głównie na poziomie rdzenia kręgowego (kompetytywny antagonizm w stosunku do glicyny, neuromediatora hamującego przewodnictwo interneuronalne; glicyna działa poprzez receptor glicynowy,który reguluje kanał chlorkowy w niższych piętrach ośrodkowego układu nerwowego; po jego pobudzeniu jony Cl- napływanją do wnętrza neuronu, zwiększając jego stabilność i zmieniając jego pobudliwość; strychnina hamuje napływ jonów Cl- powoduje namierną pobudliwość prowadzącą do wystąpienia drgawek)<receptor glicynowy – jonotropowy, sterowany przez Cl-)
Środki psychostymulujące (psychotonica)
Metyloksantyny
kofeina
teofilina
aminofilina
diprofilina
teobromina
Mechanizm działania: hamują aktywność fosfodiesterazy (wzrost cAMP); blokują receptory adenozynowe (A1 i A2); wpływają na przenikanie błonowe Ca2+
Metyloksantyny pobudzają OUN, działają inotropowo dodatnio na mięsień sercowy; rozszerzają naczynia krwionośne, przyspieszają przemianę materii (aktywują wydajność mięśni szkieletowych) działają moczopędnie, zwiększają uwolnianie endogennych katecholamin, pobudzają syntezę prostaglandyn i zaostrzają proces zapalny;
Kofeina – alkaloid występujący w ziarnach kawy i liściach herbaty;
Zastosowanie: pobudzenie czynności oddechowych, krążenia i pracy serca w stanach niezagrażających życiu (w przebiegu chorób infekcyjnych);
Dawkowanie: i.v. lub s.c. 5-10mg/kg u wszystkich gatunków (2-3x dziennie); u małych zwierząt można podawać p.o.;
Działanie niepożądane: po podaniu s.c. odczyny miejscowe, zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, objawy niepokoju;
Przeciwwskazania: tachykardia, tachykardia z arytmią, owrzodzenie żołądka i jelit, obniżony próg padaczkowy i padaczka;
Jeżeli jest się sennym (pobudzenie układu serotoninergicznego) pobudzone ośrodki senne, kawa tylko pogłębi to stadium)
Teofilina - alkaloid otrzymywany z liści herbaty
Zastosowanie: stany skurczowe oskrzeli i astma u psów i kotów; w stanach spastycznych dróg oddechowych u koni; ostra niewydolność sercowa u psów ikotów;
Dawkowanie: aminofilina – psy, koty p.o., i.m. lub i.v. 10mg/kg 2-3xdziennie; teofilina – konie p.o. początkowo 12mg/kg a następnie dawki podtrzymujące 6mg/kg do 10-14 dni;
Działania niepożądane: pobudzenie OUN, tachykardia i arytmia, zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, silna diureza;
Przeciwwskazania: tachykardia, tachykardia z arytmią, ostre zapalenie mięśnia sercowego, owrzodzenie żołądka i jelit, obniżony próg padaczkowy i padaczka, ciąża u klaczy;