Logika – ćwiczenia.

Ćwiczenia

Logika – dotyczy języka.

Język - składa się ze słów.

Nazwa pełni dwie funkcje:

1. Funkcja

Nazwa ---znaczy---pojęcie ( znaczenie nazwy pojęcie)

|

zbiór istotnych cech przedmiotów objętych nazwą.

2. Funkcja

Nazwa coś oznacza ---- dysygnaty

|

konkrety, pojedyncze egzemplarze

Z uwagi na ilość dysygnatów dzielimy nazwy na 3 grupy:

1. Nazwy ogólne – to takie, które mają więcej niż 1 dysygnat np. torebka, okno, bluzka.

2. Nazwy jednostkowe – mają 1 dysygnat

np. najdłuższa rzeka w Polsce --- WISŁA

| oznacza

skąd wypływa

uchodzi do Bałtyku

Henryk Sienkiewicz ---- Imię i nazwisko mężczyzny

| oznacza

autor qvo vadis

3. Nazwy puste – mają znaczenie ale nie maj a desygnatów.

Np. Diabeł, Anioł, Bóg, uczucia – miłość, przyjaźń, Smerfy.

PRZYKŁADY

ZESZYT – znaczy

- desygnat- A4, A5, w linie, w kratkę.

BUTELKA – znaczy – naczynie do przechowywania płynów.

- desygnat – litrowa, szklana, plastikowa, kapslowana

ZEGAR – znaczy – przyrząd do mierzenia czasu.

- desygnat – ścienny, na rękę, elektroniczny.

TABLICA – znaczy - płaska powierzchnia, wieszana na ścianie, służąca do umieszczania informacji.

- desygnat- korkowa, informacyjna, szkolna.

STÓŁ – znaczy – mebel z blatem dla więcej niż 1 osoby.

- desygnat- kuchenny, okrągły.

TOREBKA – znaczy – przedmiot do przenoszenia damskich rzeczy.

- desygnat- z tkaniny, skórzana, wizytowa.

BUTY – znaczy - parzysta część garderoby z podeszwą.

- desygnat- sportowe, wieczorowe, zimowe.

SZKOŁA – znaczy – instytucja edukacyjno –wychowawcza.

- desygnat- wyższa, podstawowa, wieczorowa.

PRZEDSZKOLE – znaczy - placówka opiekuńczo-wychowawcza dla dzieci 3-6 lat.

- desygnat- państwowe, prywatne.

PODRĘCZNIK – znaczy - książka do nauki, zatwierdzona przez władze oświatowe.

- desygnat- dla VI- klasisty, do angielskiego, do historii.

LEKCJA – znaczy – obowiązkowa jednostka zajęć szkolnych.

- desygnat- historii, biologii, polskiego.

UCZEŃ – znaczy – osoba kształcąca się pod kierunkiem nauczyciela.

- desygnat- licealista, gimnazjalista, wzorowy.

INDEKS STUDENCKI – znaczy - dokument 1 studenta, rejestrujący przebieg jego studiów.

- desygnat- studenta WSP TWP, studenta medycyny, studenta prawa.

DZIENNIK LEKCYJNY – znaczy – dokument szkolny jednej klasy zawierający tematy lekcji.

- desygnat- V c, VI a, VII b.

PRZEDMIOT LEKCYJNY – znaczy -

- desygnat-

PIERWSZOKLASISTA – znaczy - uczeń rozpoczynający naukę w szkole.

- desygnat- pierwszoklasista liceum, gimnazjum.

NAUCZYCIEL – znaczy - osoba zawodowo przygotowana do kształcenia innych aby nauczyć.

- desygnat- nauczyciel angielskiego, chemii, geografii.

STUDENT – znaczy

- desygnat-

LIŚĆ – znaczy

- desygnat-

DZIEŃ – znaczy

- desygnat-

PRZEDMIOT NAUCZANIA – znaczy – dziedzina wiedzy objęta programem szkolnym.

- desygnat- matematyka, fizyka, chemia.

TECHNIKUM – znaczy – szkoła średnia zawodowa.

- desygnat- elektroniczne, samochodowe, chemiczne.

POMOC NAUKOWA – znaczy – przedmiot ułatwiający naukę.

- desygnat- globus, mapa, żaba w formalinie.

Ćwiczenia

Stosunki między zakresami nazw.

Zakres nazwy – zbór wszystkich jej desygnatów.

Stosunek nadrzędności

Ptak Wróbel

Warzywo Marchew

Nie każdy ptak jest wróblem, ale każdy wróbel jest ptakiem.

Nie każde A jest B ale każde B jest A.

( szkoła-gimnazjum; nauczyciel-nauczyciel j. Angielskiego; owoc-winogrono; metal-srebro)

Stosunek podrzędności

Wróbel Ptak

Róża Kwiat

Każda róża jest kwiatem ale nie każdy kwiat jest różą.

Każde A jest B ale nie każde B jest A.

Stosunek krzyżowania

Dzikie zwierze Kot

Sportowiec Polak

Nie każde dzikie zwierze jest kotem ale nie każdy kot jest dzikim zwierzęciem.

AB – ale zdarzają się dzikie koty np. ryś

Nie każde A jest B , nie każde B jest A, ale są takie A które są B.

Stosunek zmienności (tożsamości)

Ziemniak Kartofel

Dentysta Stomatolog

Każdy ziemniak jest kartoflem i każdy kartofel jest ziemniakiem.

Każde A jest B i każde B jest A.

Stosunek wykluczenia

Pies Kot

Stół Biurko

Nie ma takiego psa, który byłby kotem, nie ma takiego kota, który byłby psem.

Nie ma takiego A które jest B i nie ma takiego B które jest A.

PRZYKŁADY

Palec – ręka-------- stosunek wykluczenia

Płot - ogrodzenie ------ stosunek podrzędności

Radio - magnetofon --- stosunek wykluczenia

Sklep – kiosk ----- stosunek nadrzędności

Głowa – czaszka ---- stosunek wykluczenia

Nauczyciel – matematyk ---- stosunek krzyżowania

Klasa – sala lekcyjna ---- stosunek podrzędności

Deszcz - ulewa ----- stosunek nadrzędności

Budzik – kogut --- stosunek wykluczenia

Sześcian – figura geometryczna --- stosunek wykluczenia

Warzywa – jarzyna ------- stosunek zamienności

Płyn – ciecz ----- stosunek zamienności

Student – uczeń ---- stosunek podrzędności

Uczelnia – szkoła wyższa --- stosunek zamienności

Kierownica – koło ----stosunek wykluczenia

Blondynka – studentka ----- stosunek krzyżowania

Matka – Polka ---- stosunek krzyżowania

Ojciec – dziadek ---- stosunek nadrzędności

Profesor – rektor --- stosunek krzyżowania

Drzewo – roślina kwitnąca --- stosunek krzyżowania

Ulica – chodnik ---- stosunek wykluczenia

Plecak – tornister --- stosunek nadrzędności

Lecznica – szpital ---- stosunek nadrzędności

Droga – jezdnia ---- stosunek

Pomidor – owoc ---- stosunek podrzędności

Kredka – farba ----- stosunek wykluczenia

Mężczyzna – ojciec ---- stosunek nadrzędności

Mebel – przedmiot drewniany ---- stosunek krzyżowania

Trawa – zboże ---- stosunek nadrzędności

Kwiat – łodyga --- stosunek wykluczenia

Zegarek – czasomierz ---- stosunek nadrzędności

DO DOMU !!!

Zegarek – stoper ------ stosunek wykluczenia lub krzyżowania

Kapłan – katolik ------ stosunek krzyżowania

Wyraz – nazwa ------- stosunek nadrzędności

Litera – sylaba -------- stosunek nadrzędności

Podział logiczny nazwy

Kręgowce

Nie krzyżują się

Warunki poprawności podziału logicznego:

1. Warunek adekwatności – polega na tym, że części podziały wyczerpują zakres nazwy dzielonej czyli NIE MOŻE ZOSTAĆ RESZTA.

2. Warunek rozłączności – polega na tym, że części podziału nie mogą krzyżować się ze sobą czyli NIE MOŻE BYĆ CZĘŚCI WSPÓLNEJ MIĘDZY CZŁONAMI PODZIAŁU.

Jeśli choć jeden z warunków jest nie spełniony podział nie jest podziałem logicznym.

Zeszyty

W kratkę zapisane

1. W.A nie jest spełniony bo zeszyty w linie nie zapisane.

2. W.R nie bo zeszyty w kratkę zapisane.

Posiłki

śniadanie posiłki gorące

1. W.A nie bo zimna kolacja lub zimny obiad.

2. W.R nie bo jajecznica na śniadanie.

Podział dychotomiczny – podwójny; polega na tym, że w badanym zbiorze wyróżniamy jedną grupę i dołączamy jej negację.

Wierzący

katolicy nie katolicy

1. W.A tak

2. W.R tak

Ćwiczenia

Przykłady Podziału logicznego nazwy.

1. Budynki

murowane mieszkalne

WA nie spełniony bo drewniana stodoła

WR nie spełniony bo mieszkania murowane

2. Rośliny

ogrodnicze lecznicze

WA nie spełniony bo rośliny doniczkowe

WR nie spełniony bo rumianek hodowany w ogródku

3. Desery

owoce lody

WA nie spełniony bo ciastko z kremem

WR nie spełniony bo lody owocowe

4. Koszykarze

czarnoskórzy kanadyjczycy

WA nie spełniony bo biali Polacy

WR nie spełniony bo czarnoskórzy kanadyjczycy

5. Tkaniny

bawełniane syntetyczne

WA nie spełniony bo wełniane

WR nie spełniony bo lajkra

6. Pierwiastki chemiczne

metale ciecze

WA nie spełniony bo gazy

WR nie spełniony bo rtęć

7. Pojazdy

taxi pojazdy osobowe

WA nie spełniony bo pojazdy ciężarowe

WR nie spełniony bo taxi osobowe

8. Powieści

historyczne romanse

WA nie spełniony bo kryminalne

WR nie spełniony bo historyczne romanse

9. Napoje

gazowane słodzone

WA nie spełniony bo mleko

WR nie spełniony bo oranżada niegazowana

10. Europejczycy

Polacy lekarze

WA nie spełniony bo niemiecki fryzjer

WR nie spełniony bo Polak lekarz

11. Muzyka

rozrywkowa jazzowa

WA nie spełniony bo muzyka poważna

WR nie spełniony bo rozrywkowo-jazzowa

12. Zima

mroźna śnieżna

WA nie spełniony bo zima deszczowa z dodatnią temperaturą

WR nie spełniony bo zima mroźna i śnieżna

13. Przedmioty nauczania

humanistyczne ścisłe

WA nie spełniony bo plastyka

WR tak

14. Rośliny

doniczkowe kwitnące

WA nie spełniony bo paprotka leśna

WR nie spełniony bo cytryna, róża chińska

15. Dzieci

uczniowie przedszkolaki

WA nie spełniony bo niemowlaki

WR nie spełniony bo dzieci w zerówce

16. Sąsiedzi

katolicy zgodni sąsiedzi

WA nie spełniony bo kłótliwi Żydzi

WR nie spełniony bo niezgodni katolicy

17. Owoce

pestkowe jadalne

WA nie spełniony bo szyszka

WR nie spełniony bo jadalne pestkowe – jabłka, śliwka

18. Ozdoby kobiece

złote pierścionki

WA nie spełniony bo srebrna bransoletka

WR nie spełniony bo złoty pierścionek

19. Wyrazy

nazwy rzeczowniki

WA nie spełniony bo zaimki, przyimki (lub, przy)

WR nie spełniony bo stół

20. Miasta

wojewódzkie leżące nad rzeką

WA nie spełniony bo Ostróda, Kołobrzeg

WR nie spełniony bo Warszawa

21. Ciała niebieskie

gwiazdy planety

WA nie spełniony bo meteoryty

WR tak

22. Warzywa ze względu na część jadalną

liściaste korzeniowe

WA nie spełniony bo ziemniak

WR nie spełniony bo pietruszka

23. Listy

zwykłe polecone

WA nie spełniony bo priorytet

WR tak

24. Czasopisma

ilustrowane tygodniki

WA nie spełniony bo gazeta prawna, miesięcznik pedagogika

WR tak

25. Kobiety

matki nauczycielki

WA nie spełniony bo bezdzietna fryzjerka

WR nie spełniony bo matka nauczycielka

DEFINICJE

Warunki poprawności definicji

1. Każda definicja składa się z 3 części

Definiendum (nazwa definiowana – to co definiujemy np. ułamek)

Definiens (objaśnienie)

Spójnik definicyjny – to ; jest to

2. Między członami definicji musi zachodzić równoważność (ilość desygnatów po obu stronach musi być taka sama)

3. Każdy wyraz zawarty w objaśnieniu musi być zrozumiały dla odbiorcy.

4. Każdy wyraz zawarty w objaśnieniu musi zawierać informację.

5. W objaśnieniu nie mogą pojawić się wyrażenia wartościujące.

6. W objaśnieniu nie powinno znaleźć się słowo lub bo wskazuje na cechy nie istotne.

7. Definicja zawiera znaczenie nazwy.

NAUCZANIE – JEST TO PROCES SKŁADAJĄCY SIĘ Z:

1. przekazania wiedzy i umiejętności

2. zastosowania przekazanej wiedzy w praktyce

3. sprawdzenia

4. utrwalenia i oceny

DO DOMU!!!!

1. Przyjaźń – jest to bliska więź między ludźmi polegająca na zaufaniu, pomocy, życzliwości, wsparciu i ich odwzajemnienie.

2. Minister – jest to członek Rządu kierujący Resortem.

3. Praca umysłowa – wysiłek intelektualny skierowany na wykonanie zadania.

Ćwiczenia

Błędy definiowania:

1. Błędne koło definiowania ( masło maślane).

2. Nieznane przez nieznane.

3. Definicja za szeroka kiedy w objaśnieniu zabraknie istotnej cechy nazwy (długopis – musimy napisać, że z kulką).

4. Definicja za wąska kiedy w objaśnieniu znajdzie się nie istotna cecha nazwy (niebieski wkład –źle).

5. Definicja fałszywa kiedy w objaśnieniu znajdzie się informacja niezgodna z rzeczywistością.

PRZYKŁADY

Województwo – jest to wyznaczany administracyjnie region kraju centralnie zarządzany.

Spóźnienie – jest to przyjście po wyznaczonym czasie.

Mapa Polski – jest to płaski obraz powierzchni Polski w skali.

Nieobecność – jest to brak osoby lub rzeczy w wyznaczonym (ustalonym) miejscu i czasie.

Okulary – to szkła w oprawie służące do korekty lub ochrony wzroku.

Pranie – jest to usuwanie brudu z tkanin.

Jedzenie – jest to spożywanie pokarmu.

CZYTANIE – jest to zrozumienie tekstu pisanego.

Pisanie – jest to utrwalenie (stawianie) znaków graficznych.

Pływanie – jest to przemieszczanie się w wodzie bez kontaktu z podłożem.

Chodzenie – jest to przemieszczanie się przy użyciu kończyn i zachowaniu kontaktu jednej kończyny z podłożem.

Oddychanie – jest to wymiana gazowa.

Malowanie - jest to pokrywanie powierzchni barwnikiem.

Czynności:

Taniec – jest to wykonywanie rytmicznych ruchów w takt muzyki.

Gotowanie – jest to przyrządzanie posiłków.

Prasowanie – jest to wygładzanie gorącym żelazkiem tkaniny.

Sprzątanie - jest to usuwanie brudu z powierzchni.

Bieganie – jest to szybkie przemieszczanie się przy użyciu kończyn i zachowaniu kontaktu jednej kończyny z podłożem.

Picie – jest to spożywanie płynów.

Stoper – jest to przyrząd do odmierzania czasu, używany głównie w sporcie.

Budzik – rodzaj zegara wydającego sygnał o wybranej godzinie.

Lodówka – pojemnik jedno lub wielokomorowy do schładzania i przechowywania napojów i żywności.

Mikrofalówka – kuchenka wykorzystująca w swym działaniu mikrofale.

Pralka – urządzenie mechaniczne służące do prania odzieży i tkanin.

Odkurzacz – przyrząd elektryczny usuwający kurz przez wsysanie go do swego wnętrza.

Żelazko – elektryczne, metalowe narzędzie do prasowania tkanin.

Łóżko – mebel służący do leżenia, spania.

Krzesło- mebel do siedzenia, z oparciem, jednoosobowy.

Klucz- narzędzie, którym otwiera się i zamyka zamki, kłódki.

Fryzura- sposób ułożenia, uczesania, ostrzyżenia włosów.

Liść- organ fotosyntezy roślin naczyniowych złożonych z blaszki lub zespołu blaszek i ogonka.

Student- osoba ucząca się w szkole wyższej.

Dzień- okres od świtu do zmierzchu.

Fotel- szeroki i wygodny mebel do siedzenia (jednoosobowy), zazwyczaj wyściełany, z oparciem i poręczami.

Zeszyt- zszyte lub sklejone karty papieru przeznaczone do pisania, notowania.

Budzik- rodzaj zegara, wydającego sygnał o wybranej godzinie.

Drzewo- roślina, która posiada pień i koronę.

Telewizor- urządzenie odbierające i przetwarzające na ruchomy obraz i dźwięk sygnały wysyłane z różnych stacji telewizyjnych.

Komputer- elektroniczne urządzenie liczące do gromadzenia i przetwarzania danych zgodnie z instrukcjami określonego programu.

Radio- system urządzeń służących do przekazywania dźwięków na odległość za pośrednictwem fal elektromagnetycznych.

Krzesło- mebel do siedzenia, z oparciem, jednoosobowy.

Klucz- narzędzie, którym otwiera się i zamyka zamki, kłódki.

Fryzura- sposób ułożenia, uczesania, ostrzyżenia włosów.

Liść- organ fotosyntezy roślin naczyniowych złożonych z blaszki lub zespołu blaszek i ogonka.

Student- osoba ucząca się w szkole wyższej.

Dzień- okres od świtu do zmierzchu.

Fotel- szeroki i wygodny mebel do siedzenia (jednoosobowy), zazwyczaj wyściełany, z oparciem i poręczami.

Zeszyt- zszyte lub sklejone karty papieru przeznaczone do pisania, notowania.

Budzik- rodzaj zegara, wydającego sygnał o wybranej godzinie.

Drzewo- roślina, która posiada pień i koronę.

Telewizor- urządzenie odbierające i przetwarzające na ruchomy obraz i dźwięk sygnały wysyłane z różnych stacji telewizyjnych.

Komputer- elektroniczne urządzenie liczące do gromadzenia i przetwarzania danych zgodnie z instrukcjami określonego programu.

Radio- system urządzeń służących do przekazywania dźwięków na odległość za pośrednictwem fal elektromagnetycznych.