Prof. dr hab. Wojciech Góralczyk
PRAWO BANKOWE
Zestaw pytań egzaminacyjnych – rok MMVIII/MMIX
Pojęcie banku i instytucji kredytowej w świetle prawa bankowego.
Charakterystyka źródeł polskiego prawa bankowego.
Akt administracyjny w prawie bankowym.
Umowa w prawie bankowym.
Regulamin bankowy – charakter prawny.
Charakter prawny i znaczenie wewnętrznych przepisów banku.
Zakres działania banku w świetle prawa bankowego.
Czynność bankowa – znaczenie i charakter prawny.
Forma czynności bankowej – w tym forma „elektroniczna”.
Powierzanie wykonywania czynności banku podmiotom zewnętrznym (outsourcing).
Konsument jako klient banku.
Ogólna struktura systemu bankowego w Polsce – rodzaje banków.
Ewolucja pozycji prawnej banku centralnego w Polsce.
Ustawowe zadania NBP.
Ustrój NBP.
Funkcja emisyjna banku centralnego – podstawy prawne.
Instrumenty polityki pieniężnej banku centralnego – charakterystyka prawna.
NBP jako „bank banków”.
Prawny charakter pieniądza i znaku pieniężnego.
Bankowy Fundusz Gwarancyjny.
Utworzenie banku w formie spółki akcyjnej – wymogi prawne.
Utworzenie banku w formie spółki akcyjnej – tryb postępowania.
Dokumenty założycielskie banku w formie spółki akcyjnej.
Kapitały i fundusze banku w formie spółki akcyjnej.
Papiery wartościowe emitowane przez bank w formie spółki akcyjnej.
System organów i reprezentacja banku w formie spółki akcyjnej.
Bank spółdzielczy i SKOK.
Bank hipoteczny.
Oddział i przedstawicielstwo instytucji kredytowej i banku zagranicznego w Polsce.
Organizacja nadzoru nad bankami w Polsce i jej ewolucja.
Cele i środki działania nadzoru bankowego.
Nadzór nad powoływaniem organów banku.
Postępowanie naprawcze w banku.
Status prawny kuratora banku.
Zarząd komisaryczny banku.
Likwidacja banku.
Upadłość banku.
Przekształcenia banków.
Związek Banków Polskich.
40.Umowa rachunku bankowego – postanowienia istotne i forma.
41.Czynności i usługi bankowe powiązane z umową rachunku bankowego.
42.Strony umowy rachunku bankowego i ich pełnomocnicy.
43.Rodzaje rachunków bankowych.
44.Rachunek bankowy oszczędnościowy – cechy szczególne.
45.Rachunek bankowy wspólny.
46.Rachunek bankowy osoby małoletniej.
47.Rachunek bankowy przedsiębiorcy.
48.Rachunek bankowy powierniczy.
49.Odpowiedzialność banku z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zlecenia z rachunku bankowego.
50.Zasady oprocentowania środków na rachunku bankowym.
51.Prowizje i opłaty związane z rachunkiem bankowym.
52.Zmiana i wygaśnięcie umowy rachunku bankowego.
53.Skutki prawne zgonu posiadacza rachunku bankowego.
66.Konstrukcja prawna umowy pożyczki.
67.Umowa kredytu bankowego – postanowienia istotne i forma.
68.Różnice prawne pomiędzy kredytem bankowym a kredytem kupieckim.
69.Zdolność kredytowa – znaczenie prawne.
70.Czynności poprzedzające zawarcie umowy kredytowej.
71.Strony umowy kredytowej – prawa i obowiązki.
72.Oprocentowanie kredytu oraz opłaty i prowizje związane z kredytem.
73.Rodzaje umów kredytu bankowego.
74.Konsorcjum bankowe kredytowe.
75.Wykorzystanie kredytu.
76.Spłata kredytu – skutki braku terminowej spłaty.
77.Wygaśnięcie i rozwiązanie umowy kredytowej.
78.Członek zarządu i rady nadzorczej banku jako kredytobiorca.
79.Szczególne ustawowe uprawnienia banku.
80.Bankowy tytuł egzekucyjny
BP
12.Ogólna struktura systemu bankowego w Polsce – rodzaje banków.
13.Ewolucja pozycji prawnej banku centralnego w Polsce.
14.Ustawowe zadania NBP.
15.Ustrój NBP.
16.Funkcja emisyjna banku centralnego – podstawy prawne.
17.Instrumenty polityki pieniężnej banku centralnego – charakterystyka prawna.
18.NBP jako „bank banków”.
19.Prawny charakter pieniądza i znaku pieniężnego.
NARODOWY BANK POLSKI (NBP)
NBP zgodnie z art. 1 ustawy o Narodowym Banku Polskim jest centralnym bankiem RP.
Nie jest bankiem wg standardowej definicji (nie powierza mu się środków, nie prowadzi rachunków dla klientów, tylko dla niektórych podmiotów).
Z punktu widzenia prawnego, NBP to centralny organ administracji państwowej.
Istnieje główna siedziba NBP i 16 jego oddziałów, które występują w każdym województwie i jest tzw. oddział warszawski (odpowiednik mazowieckiego).
NBP - ustawa, która reguluje jego działalność, pod względem legislacyjnym ma charakter polityczny.
Celem działalności NBP jest utrzymanie stabilnego poziomu cen przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP.
14. Ustawowe zadania NBP:
organizowanie rozliczeń pieniężnych.
Transakcje rozliczane w gospodarce są wysokokwotowe, (rozliczane są przez NBP i przekraczają 1 mln zł) oraz transakcje niskokwotowe rozliczane są przez Krajową Izbę Rozliczeniową, będącą spółką utworzoną przez NBP (mniej niż 1 mln).
prowadzenie gospodarki rezerwami dewizowymi rezerwy dewizowe są inwestowane w obligacje rządów innych państwa np. Rządu niemieckiego. Rezerwy stanowią zabezpieczenie wiarygodności kraju;
prowadzenie działalności dewizowej w granicach określonych ustawami
np., przyznaje uprawnienia dewizowe bankom są to szczególne zezwolenia dewizowe (gdy chcemy zaciągnąć kredyt np. w Kongu 3 tys. zł. - to musimy mieć zezwolenie. Chcemy otworzyć kantor wymagane jest zezwolenie dyrektora oddziału NBP ). NBP jest zobowiązany za dostarczanie walut zagranicznych;
prowadzenie bankowej obsługi budżetu państwa np. w przypadku wpłaty podatków do Urzędu Skarbowego. Środki, które państwo pozyskuje lub wydaje, dokonuje za pośrednictwem NBP. Budżet państwa jest obsługiwany przez NBP. Obsługa rachunków ZUS;
regulowanie płynności banków gdy bank potrzebuje pieniądze, to pożycza od innego banku.
Stopa refinansowa można pożyczyć środki po określonej stopie.
Inne banki pożyczają po niższej stopie. Pożycza tylko na 1 dzień zwykle pod zabezpieczenie, Jeżeli kredyt jest pod zobowiązanie - nazywa się lombardowy. Odsetki ustawowe - 2 x wartość. Jak bank ma za dużo pieniędzy, to jest tzw. stopa depozytowa i może NBP dać do banku centralnego. Jeżeli komuś potrzeba pieniędzy na 1 dzień, to NBP wypłaca tzw. kredyt techniczny w ciągu 1 dnia-jak komuś zabraknie pieniędzy w czasie dnia, przejściowo jak komuś braknie w tym momencie);
Stopa lombardowa wymieniona jest w ustawie
kształtowanie warunków niezbędnych dla rozwoju systemu bankowego:
- wszystkie akty prawne, które dotyczą systemu bankowego opiniuje NBP,
- prowadzi także badania naukowe dotyczące systemu finansowego;
opracowuje statystykę pieniężną i bankową:
- ile jest pieniądza na rynku,
- jaka jest kondycja banków,
- bilans płatniczy (ile wydaliśmy za granicę, a ile zagranica wpłaciła do nas),
- międzynarodowa pozycja inwestycyjna potocznie-(zadłużenie zagraniczne),
Bilans płatniczy dotyczy przepływów, ile wydaliśmy zagranicą a ile otrzymaliśmy.
Emisja pieniądza (tylko NBP może emitować pieniądze ) - to jest prerogatywa Prezesa NBP (o ilości wydrukowanych banknotów decyduje Prezes NBP. Wszystko, co dotyczy obrotu banknotów oraz emisji podlega Prezesowi NBP).
NBP reprezentuje Polskę w zagranicznych instytucjach finansowych.
Rozróżnia się dwa typy tych instytucji:
instytucje finansowe (zwykłe) - reprezentuje Minister Finansów z Prezesem NBP;
instytucje bankowe - reprezentuje Prezes NBP. W Banku Światowym reprezentuje nas tylko Prezes NBP.
Inne przewidziane przez odrębne ustawy.
13.Ustrój NBP
ORGANY NBP:
Prezes NBP
Zarząd
Rada Polityki Pieniężnej
W każdym z tych organów jest Prezes.
Zadania Prezesa
Reprezentuje NBP na zewnątrz (np.; jak trzeba gdzieś wystąpić, przedstawić założenia Rady Polityki Pieniężnej)
Prezes jest przełożonym wszystkich pracowników NBP
Może wydawać zarządzenia dot. emisji znaków pieniężnych
Przewodniczy Radzie Polityki Pieniężnej i Zarządowi (w głosowaniu jeżeli jest równa ilość głosów, to głos Prezesa jest decydujący)
Powoływanie Prezesa
Prezesa powołuje Sejm, na wniosek Prezydenta, powinien cieszyć się on poparciem partii rządzącej i Prezydenta. Prezesa odwołuje Sejm.
Prezesem można być dwie kadencje. Kadencja trwa 6 lat.
Prezes NBP ma bardzo silną pozycję. Przejawia się to w trudności odwołania go z tego stanowiska.
Przypadki odwołania:
Wygaśnięcie mandatu
Odwołanie
Kadencja Prezesa wygasa w przypadku:
Śmierci
Jeżeli minie mu kadencja
Jeśli sam zrezygnuje
Kiedy można odwołać Prezesa:
Gdy nie wypełnia on obowiązków wskutek długotrwałej choroby (ustawa nie reguluje tego co to jest długotrwała choroba, należy sięgnąć do Kodeksu Pracy)
Skazanie prawomocnym wyrokiem Sądu za popełnione przestępstwo
Kiedy Trybunał Stanu orzeknie zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnienia funkcji związanej ze szczególną odpowiedzialnością w organach państwa
Są również Wiceprezesi oraz najważniejszy Pierwszy Wiceprezes.
RADA POLITYKI PIENIĘŻNEJ
Pełni dwie role:
Rady Nadzorczej
kształtowanie polityki pieniężnej.
Ma ona ustalać założenia polityki pieniężnej. Są one przedstawiane Sejmowi wraz z ustawą budżetową. W ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego RPP przedstawia sprawozdanie z realizacji założeń polityki pieniężnej.
Ma obowiązek:
ustalać wysokość stóp procentowych NBP - NBP nie ustala oprocentowania w bankach. Ustala tylko stopy procentowe, po których pożycza innym bankom. To ustalanie stóp jest w każdym miesiącu (przynajmniej raz na miesiąc), zwykle wtorek, środa.
Ustalanie wysokości stopy rezerwy obowiązkowej banku i wysokość jej oprocentowania.
Rezerwa obowiązkowa to wyrażona w złotych część środków pieniężnych, w złotych i walutach obcych zgromadzonych na rachunkach bankowych, uzyskanych ze sprzedaży papierów wartościowych. oraz innych środków przyjętych przez bank i podlegających zwrotowi.
Rezerwy obowiązkowej nie nalicza się od:
papierów wartościowych zabezpieczonych hipotecznie i listów zastawnych, o okresie wykupu powyżej 5 lat
środków pozyskanych z zagranicy, na okres co najmniej 2 lat
środków pochodzących od innego banku (ona jest naliczana już w tamtym banku)
środków zgromadzonych na indywidualnych kontach emerytalnych.
Rezerwa obowiązkowa ma być wyrażona w złotych.
Ustawa wprowadza górne limity rezerwy obowiązkowej:
Można dla środków bieżących - może ustalić je do 30% (te, które nie mają określonego terminu zwrotu), jak mają zadeklarowany termin to mają do 20%.
Faktycznie jest obecnie 3,5% (tak zadecydowała rada). W Unii Europejskiej zwykle jest ok. 2%.
Rezerwa obowiązkowa ma przeciwdziałać nadmiernej podaży pieniędzy.
Ustala górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych (banki są skłonne nabywać waluty obce, NBP bierze zobowiązanie zagranicą, w bankach zagranicznych). Limit- ile może 8% aktywów NBP (nie więcej)
Ustala zasady operacji otwartego rynku (sprzedaż i kupno papierów wartościowych przez NBP). NBP może emitować własne papiery wartościowe (są to bony pieniężne). Nie możemy ich kupić, przeznaczone są tylko dla banków. W ustawie jest zakaz finansowania Skarbu Państwa przez NBP. NBP nie może kupować żadnych papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa.
Pełni funkcję Rady Nadzorczej NBP - zatwierdza plan finansowy NBP i sprawozdania z działalności NBP. Co NBP robi - plan założenia dot. przyszłości, jak będziemy wydawać pieniądze.
Przyjmowanie sprawozdania finansowego NBP (Rada zatwierdza plan i potem przyjmuje sprawozdanie z działalności)
Dokonuje oceny Zarządu w zakresie realizacji polityki pieniężnej (za resztę rzeczy wykonywanych przez Zarząd odpowiada przez Prezesem).
ORGANIZACJA RADY POLITYKI PIENIĘŻNEJ
RPP składa się z 10 członków.
Przewodniczący Rady Prezes NBP
Pozostali to specjaliści z zakresu finansów, wybrani przez Sejm, Senat, Prezydenta. Każdy z tych ciał powołuje po trzy osoby.
Członkiem RPP można być tylko 1 kadencję (6 lat). Praca sprowadza się do pracy raz w miesiącu.
Członek otrzymuje wynagrodzenie równe wynagrodzeniu Vice Prezesa NBP.
Członków powołuje się przed wygaśnięciem kadencji.
Kiedy można odwołać członka?
Jeśli zrzeknie się funkcji
Gdy jest chory (gdy choroba uniemożliwia mu wykonywanie obowiązków)
Jeśli się okaże , że jest członkiem partii politycznej lub związku zawodowego.
Jeśli ktoś jest członkiem RPP to nie może już nigdzie indziej pracować. Może prowadzić jedynie działalność naukową lub dydaktyczną.
Decyzje RPP publikowane są w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Dotychczas tylko publikowano wyniki głosowań, aktualnie stenogramy z obrad rady.
Posiada kompetencje generalne (to co nie jest zastrzeżone dla innych organów to wykonuje to Zarząd). Ma realizować uchwały RPP.
Zarząd ustala:
zasady gospodarowania funduszami NBP
Organizacje wewnętrzne (np.: jakie maja być komórki)
politykę kadrową
obsługuje RPP (np.: przygotowuje jakieś uchwały itp.)
Skład Zarządu od 6 do 8 członków, powoływanych przez Prezydenta na wniosek Prezesa NBP.
Członek zarządu nie jest powiedziane ile kadencji można być członkiem zarządu
nie może być członkiem partii politycznej albo związku zawodowego
może prowadzić jedynie działalność naukową lub dydaktyczną.
Relacje NBP z organami państwowymi (Rządem)
NBP powinien współpracować z Rządem - chodzi o politykę walutową. Z zasady ustalanie kursu bankowego należy do Rządu, ale mają być ustalane z Radą (w porozumieniu z Radą). Do końca nie wiadomo jednak jak to porozumienie ma wyglądać.
NBP ma jeszcze:
Ogłaszanie bieżących kursów należy do NBP.
Ustalono, że Prezes NBP może siedzieć na posiedzeniach Sejmu. Nie znaczy to, że może on głosować.
Opiniować projekty aktów ustawodawczych (opinie te mogą nie być wzięte pod uwagę)
Współdziała w opracowaniu planów finansowych państwa - z Ministrem Finansów
Przekazuje Radzie Ministrów informacje o bilansie płatniczym - jakie będą wpłaty z zysków NBP
NBP jest zwolniony z podatku od osób prawnych, ale wpłaca 80% zysku do budżetu państwa,
20% pozostawia sobie.
EMISJE ZNAKÓW PIENIĘŻNYCH (BANKNOTY I MONETY)
NBP ma monopol.
Emisja monet zagranicą.
Monety mogą być sprzedawane zagranicą - wtedy to nie jest emisja
Odnośnie banknotów uszkodzonych - trzeba mieć 70% uszkodzonego banknotu, aby dostać zwrot pełnej wartości
DESTRUKT - banknot skasowany (podziurkowany w trzech miejscach)
INSTRUMENTY NBP - są po to żeby zmniejszać inflacje (działać na podaż pieniądza)
INSTRUMENTY POLITYKI PIENIĘŻNEJ:
Rezerwy obowiązkowe (może być stosowane przez NBP). Co będzie jak bank nie będzie utrzymywać rezerwy obowiązkowej - zapłaci karę - dwukrotność stopy kredytu lombardowego. Kredyt lombardowy inaczej odsetki ustawowe - pod zastaw papierów wartościowych. Ten kredyt jest spłacany zawsze następnego dnia - jest to kredyt jednodniowy.
Może udzielać kredytu refinansowego (udzielany w zależności od zdolności kredytowej banku, generalnie pod zastaw, ale niekoniecznie. Może to być na refinansowanie inwestycji centralnych) - Kredyt lombardowy to kwalifikowana postać kredytu refinansowego.
Przyjmowanie weksli do redyskonta (np.: rolnik sprzedaje buraki cukrowe do cukrowni, cukrownia mu nie płaci, daje mu weksle, rolnik idzie do banku i dostaje za nie pieniądze, bank idzie do NBP i też dostaje pieniądze)
Emisja papierów wartościowych
Otwieranie lokat terminowych banków (w NBP) NBP nie może przyjmować lokat od ludzi, może tylko wyemitować papiery wartościowe dla ludzi.
TO BYŁY INSTRUMENTY ZWYCZAJNE, STOSOWANE NA CO DZIEŃ.
INSTRUMENTY NADZWYCZAJNE - przesłanka do zastosowania -zagrożenie realizacji założeń polityki pieniężnej (NBP stara się, aby pieniędzy było na rynku tyle ile trzeba).
Dwa sposoby:
Ograniczenie wielkości środków pieniężnych, oddawanych przez banki do dyspozycji kredytobiorcy. Potoczna nazwa pułapy kredytowe lub limity kredytowe.
Obowiązki trzymania nie oprocentowanego depozytu NBP od zagranicznych środków wykorzystywanych przez banki i krajowych przedsiębiorców.
20.BFG
Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG) - instytucja gwarantująca depozyty polskich banków. Realizuje także działalność pomocniczą w stosunku do instytucji bankowych zagrożonych upadłością. Powstała na mocy ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym z dnia 14 grudnia 1994 r.
Gwarantowanie środków pieniężnych zgromadzonych w bankach objętych obowiązkowym systemem gwarantowania do wysokości określonej ustawą.
Udzielanie pomocy finansowej bankom, które znalazły się w obliczu utraty wypłacalności oraz wspieranie procesów łączenia się banków zagrożonych z silnymi jednostkami bankowymi.
Gromadzenie i analizowanie informacji o bankach objętych systemem gwarantowania.
Hierarchia ważności wymienionych zadań ulegała zmianie w zależności od sytuacji w jakiej znajdował się system bankowy. W latach 1995 - 1996 najistotniejsze było sprawne wypełnianie zobowiązań w stosunku do klientów banków znajdujących się w stanie upadłości. W kolejnych latach na pierwszy plan - przy zachowaniu gotowości Funduszu do realizacji gwarancji - wysunęła się działalność pomocowa nakierowana na likwidowanie przyczyn, które mogłyby doprowadzić do upadłości banku.
Podstawowymi źródłami finansowania BFG są:
obowiązkowe opłaty roczne wnoszone przez banki objęte systemem gwarantowania,
kwoty przekazane z Funduszu Ochrony Środków Gwarantowanych pochodzące od podmiotów objętych systemem gwarantowania, tworzonego w razie konieczności wypłat środków gwarantowanych,
dochody z pożyczek udzielonych przez Fundusz,
środki uzyskane w ramach pomocy zagranicznej,
środki z dotacji udzielonych z budżetu państwa,
środki z kredytu udzielonego przez Narodowy Bank Polski.
Celem działalności gwarancyjnej jest zapewnienie deponentom wypłaty, do wysokości określonej ustawą, środków gwarantowanych w razie ich niedostępności.
Od 28 listopada 2008, BFG gwarantuje w 100% środki do 50 000 EUR (ustawa z 23 października 2008 o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym (Dz.U. Nr 209, poz. 1315)).
Gwarancje obowiązujące do 27 listopada 2008:
Obowiązkowy system gwarantowania obejmuje środki gwarantowane do wysokości (wraz z odsetkami naliczonymi zgodnie z umową): * równowartości w złotych 1 000 EUR - w 100%, * przekraczającej równowartość w złotych 1 000 EUR, a nie przekraczającej równowartości w złotych 22 500 EUR - w 90%, * powyżej sumy 22 500 EUR - w 0% ( tzn. fundusz nie gwarantuje zwrotu środków ).
Zadania w ramach działalności pomocowej wynikają z obowiązku działania na rzecz bezpieczeństwa i stabilności banków oraz wzrostu zaufania do systemu bankowego. Należą do nich:
udzielanie zwrotnej pomocy w postaci pożyczek, gwarancji lub poręczeń oraz nabywanie wierzytelności banków zagrożonych niewypłacalnością,
kontrola nad realizacją programu naprawczego banku oraz prawidłowością wykorzystania pomocy,
określenie wysokości obowiązkowych rocznych wpłat wnoszonych przez banki na rzecz Funduszu.
21.Bank w formie Spółki Akcyjnej
Utworzenie wymaga zezwolenia KNB
Musi być 3 założycieli. Mogą to być osoby prawne
Rada Nadzorcza składa się z co najmniej 5 osób, wybiera je walne zgromadzenie akcjonariuszy. O każdej zmianie informuje się KNB.
Zarząd – co najmniej 3 osoby. wyznacza ich RN.( ale nie koniecznie będą)
Prezes – 1 członek, wyznacza go RN, a zgodę wyraża KNB. KNB może żądać wszelkich informacji o kandydacie na Prezesa, łącznie z jego majątkiem.
Warunki jakie musi spełniać kandydat:
Nie był karany za przestępstwo umyślne lub przestępstwo skarbowe z wyłączeniem przestępstwa ściganych oskarżenia prywatnego
Jeśli sprawowała udokumentowane straty w miejscu pracy albo w związku z pełnieniem funkcji członka organizacji prawnej -> to nie może być kandydatem
Kto na zakaz prowadzenia działalności gosp. Na własny rachunek oraz pełnienia funkcjie pełnomocnika przedsiębiorcy, członka RN, członka komisji rewizyjnej w spółce akcyjnej, spółce z o.o. lub spółdzielni.
Musi dawać rękojmie ostrożnego i stabilnego zarządzania bankiem. Musi posiadać wykształcenie zawodowe w prowadzeniu bankiem. Staż przynajmniej 5 lat na stanowisku kierown. I musi znać język polski -> KNB może od tego odstąpić jeśli jest mały zakrs działalności banku
KNB odmawia zgody:
Kiedy w stosunku do kandydata jest prowadzone postępowanie karne
Kiedy osoba była karana za inne przestępstwo np. gwałtu
Członkowie Zarządu nie muszą spełniać tych kryteriów.
27.Bank Spółdzielczy i SKOK
Założyciele: osoby fizyczne w liczbie minimum 10 osób lub 3 osoby prawne
Osoby te uchwalają statut i podpisują
Rada Nadzorcza – minimum 5 osób, z czego 1/5 mogą stanowić pracownicy banku
Zarząd – przynajmniej 3 osoby, ale 2 muszą być zatrudnione w banku
Prezes – tylko prezes musi mieć zgodę KNB. Mianuje go RN. Reszta wymaga zgody RN.
Spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa (SKOK) – instytucja parabankowa, zaliczana do szerokiej kategorii instytucji finansowych. W rozumieniu prawa SKOK nie jest bankiem - dzięki takiemu sformułowaniu prawnemu nie podlega kontroli przez te same instytucje, które kontrolują banki.
Można wyróżnić następujące elementy systemu SKOK:
spółdzielcze kasy oszczędnościowo kredytowe (w lipcu 2006 było ich 73, wg stanu na sierpień 2007 r. istnieją 68 SKOK-i, posiadające 1631 placówek w 563 miejscowościach);
Kasa Krajowa - będąca związkiem rewizyjnym wobec SKOK - to KSKOK pełni rolę kontrolera poszczególnych SKOK-ów, decyduje tez w bardzo dużej mierze o ich działalności. W roku 1995 dzięki lobbingowi osób tworzących ruch SKOK (od początku związany z NSZZ "Solidarność") wprowadzono ustawę nakazującą SKOK-om zrzeszać się w KSKOK.
Spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe działają w Polsce od 1992 roku. Są to spółdzielnie, a więc stosuje się do nich przepisy ustawy Prawo spółdzielcze. Zgodnie z tym Prawem "spółdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem nieograniczonej liczby osób o zmiennym składzie osobowym i zmiennym funduszu udziałowym, które w interesie swoich członków prowadzi wspólną działalność gospodarczą".
Celem działalności SKOK jest gromadzenie środków pieniężnych wyłącznie swoich członków, udzielanie im pożyczek i kredytów, przeprowadzanie na ich zlecenie rozliczeń finansowych oraz pośredniczenie przy zawieraniu umów ubezpieczenia. Do rozliczeń stosuje się odpowiednie przepisy ustawy Prawo bankowe o bankowych rozliczeniach pieniężnych. Należy zauważyć, że w ustawie wyraźnie jest powiedziane ze SKOK prowadzą działalność niezarobkową (non-profit), a ich działalność sprowadza się przede wszystkim do umożliwienia dostępu do tańszych pożyczek i kredytów osobom, które, ze względu na niezbyt wysokie dochody, nie mogą takich uzyskać w bankach.
Członkami SKOK mogą być osoby fizyczne, połączone więzią o charakterze zawodowym lub organizacyjnym, a w szczególności pracownicy zatrudnieni w jednym lub kilku zakładach pracy, względnie osoby należące do tej samej organizacji społecznej lub zawodowej. Aby mimo takich obostrzeń członkami SKOK mogli zostać ludzie nie będący w jednej wspólnocie - stworzono między innymi Stowarzyszenie Krzewienia Edukacji Finansowej (działające przy SKOK Stefczyka) czy Stowarzyszenie Wspierania Spółdzielczych Kas Oszczędnościowo-Kredytowych "KREATOR" (działające przy SKOK Kopernika) - chcąc skorzystać z produktów SKOK wystarczy zapisać się do takowego stowarzyszenia. Organami SKOK są: rada nadzorcza, zarząd oraz komisja kredytowa. Członkami rady nadzorczej i zarządu mogą być osoby, które nie były prawomocnie skazane za przestępstwo karno-skarbowe. Krajowa SKOK określa wymogi kwalifikacyjne członków zarządu, dając rękojmię prowadzenia działalności kasy z zachowaniem bezpieczeństwa środków pieniężnych i wkładów w niej zgromadzonych. W skład zarządu wchodzi nie mniej niż 3 członków kasy. Do zadań komisji kredytowej należy w szczególności przedstawienie zarządowi: opinii w sprawie wniosków o udzielanie pożyczek i kredytów oraz przymusowego ściągnięcia niespłaconych w terminie pożyczek i kredytów.
Gospodarka finansowa SKOK polega na tworzeniu i wykorzystywaniu funduszy określonych w ustawie. Fundusz udziałowy powstaje z wpłat udziałów członkowskich lub innych źródeł określonych w odrębnych przepisach. Fundusz zasobowy powstaje z wpłat przez członków wpisowego, nadwyżki bilansowej, wartości majątkowych oraz innych źródeł określonych w odrębnych przepisach. Straty bilansowe są pokrywane z funduszu zasobowego, a w części przekraczającej fundusz zasobowy z funduszu udziałowego. Środki pieniężne, które nie są wykorzystywane na pożyczki i kredyty dla członków kasy, mogą być inwestowane z zachowaniem najwyższej staranności:
w obligacje i inne papiery wartościowe emitowane lub gwarantowane przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski,
jako lokaty, wkłady lub udziały w Kasie Krajowej,
jako lokaty w bankach do wysokości gwarantowanej przez Bankowy Fundusz Gwarancyjny,
w jednostki uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego, o których mowa w art. 178 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 146, poz. 1546).
Kasa ma obowiązek utrzymywać rezerwę płynną w wysokości nie mniejszej niż 10% funduszu oszczędnościowo-pożyczkowego. Rezerwę płynną stanowią środki pieniężne zgromadzone w kasie w formie gotówki lub w innych formach ustalonych przez Kasę Krajową.
Kasa jest obowiązana wypłacić po śmierci członka z jego wkładu członkowskiego i oszczędności:
koszty pogrzebu członka w takim zakresie, w jakim pogrzeb ten odpowiada zwyczajom przyjętym w środowisku zmarłego - osobie, która przedłoży rachunki stwierdzające wysokość poniesionych przez nią wydatków,
kwotę nieprzekraczającą ogółem sumy przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, ogłaszanej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, w okresie 5 lat kalendarzowych poprzedzających wypłatę - jeżeli członek pisemnie wskazał kasie osoby, na których rzecz wypłata ma nastąpić; osobami wskazanymi przez członka mogą być jego małżonek, zstępni, rodzice, dziadkowie i rodzeństwo,
kwotę równą wpłatom na rachunki, dokonanym przez organ rentowy z tytułu świadczeń z ubezpieczeń i zabezpieczeń społecznych, które nie przysługiwały za okres po śmierci posiadacza rachunków, wskazaną we wniosku organu rentowego skierowanym do kasy, wraz z podaniem numerów rachunków, na które dokonano wpłat.
Do przekształcenia pracowniczej kasy zapomogowo-pożyczkowej w spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową wymagana jest uchwała walnego zebrania członków (delegatów) pracowniczej kasy zapomogowo-pożyczkowej.
Funkcje nadzorcze i lustracyjne wobec kasy spółdzielczej pełni Krajowa Spółdzielcza Kasa Oszczędnościowo Kredytowa z siedzibą w Sopocie. KSKOK jest jedynym w prawie polskim obowiązkowym związkiem rewizyjnym wobec zrzeszonych w niej spółdzielni. Obowiązek zrzeszania kas spółdzielczych zagrożony jest sankcją likwidacji i wykreślenia kasy spółdzielczej z rejestru sądowego. Wydaje się iż Kasa Krajowa jako spółdzielnia jest kontrolowana przez Krajową Radą Spółdzielczą będącą naczelnym organem samorządu spółdzielczego. Ponadto Kasa Krajowa jest przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej i podlega kontroli na zasadach określonych w ustawie, a sprawowanej przez organy administracji publicznej, np. Inspekcję Pracy.
28.Bank hipoteczny
Może być tworzony tylko w formie spółki akcyjnej.
W nazwie dwa wyrazy: bank hipoteczny
Zakres czynności art. 5-6:
Udzielanie kredytów zabezp. hipoteką
Udzielanie kredytów niezabezpieczonych hipoteką, zabezpieczonych:
Gwarancja lub poręczenie NBP, EBC rządów lub banków państw członkowskich UE organizacji współpracy gosp. rozwoju z wyłączeniem państw, które restrukturyzowały lub restrukturyzują swoje zadłużenie zagraniczne w ciągu 5 lat.
Gwarancją skarbu państwa
Mogą udzielać kredytów:
- jednostkom samorządu terytorialnego
- skarbu państwa
- NBP
- EBC
- rządom państw członkowskich UE
Nabywanie wierzytelności innych banków z tytułu udzielanych przez nich kredytów zabezp. hipoteką
Nabywanie czynności innych banków z tytułu udzielanych kredytów (zabezp. hipoteką) NBP, JST, SP
Emitowanie hipotecznych banków zastawnych, których postawę stanowią wierzytelności banku hipotecznego z tytułu
udzielanych kredytów zabezp. hipoteką
nabytych wierzytelności innych banków z tyt. Udzielanych przez nich kredytów zabezp. hipoteką
Emitowanie hipotecznych listów zastawnych; podstawą emisji są wierzytelności banku zabezp. gwarancją lub poręczeniem JST, NBP, Sp oraz wierzytelności nabyte od innych banków zabezpieczone
Przyjmowanie lokat
Zaciąganie kredytów hipotecznych
Emitowanie obligacji
Przechowywanie papierów wartościowych
Nabywanie akcji i udziałów w innych podmiotach (nie może przekroczyć 10 % funduszy własnych banku hipotecznego)
Prowadzić rachunki bankowe w zakresie obsługi bieżącej inwestycji realizowanych z zabezpieczenia
świadczenie usług konsultacyjno – doradczych związanych z rynkiem nieruchomości
33-37.
Jest to sytuacja, w której strata bilansowa w ciągu sześciu miesięcy od Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy przekroczy 50% funduszy własnych.
Taka sytuacja daje prawo KNB do podjęcia decyzji o likwidacji lub przejęciu banku.
NWZA stosuje się , gdy program naprawczy był niewystarczający lub w ogóle go nie było.
Komisja nie ma możliwości likwidacji banku.Wyjątkiem jest sytuaja gdy strata przekracza 50%. Jeśli strata narasta w szybkim tempie to komisja może podjąć decyzje wcześniej, nie czekając na upływ 6 miesięcy.
LIKWIDACJA - jest to normalne zakończenie działalności przedsiębiorstwa.
Wyróżniamy likwidację:
dobrowolną - gdy właściciele decydują o tym, że nie chcą dalej prowadzić działalności np. Bank American Express (ich dobra wola, że chcą zakończyć tę działalność).
przymusową. następuje na podstawie decyzji organu administracji.
Istnieją dwa przypadki likwidacji przymusowej:
cofnięcie zezwolenia na prowadzenie działalności. Może to nastąpić wtedy, gdy bank działa niezgodnie z prawem i taki bank musi być zlikwidowany, nie musi być żadnej straty.
wtedy, kiedy występuje strata. Prawo bankowe mówi, że musi ona przekroczyć 50% funduszy własnych. Jednocześnie strata ta nie może przekroczyć 100% funduszy własnych. Przedział 50% - 100% funduszy własnych - może być wtedy dopuszczalna likwidacja. Powyżej 100% - musi być ogłoszona upadłość.
Likwidacja przymusowa rozwiązanie nie preferowane przez Komisję Nadzoru Bankowego.
Bank może być przejęty przez inny bank, ale o tym decyduje KNB.
Przejęcie może nastąpić wyłącznie za zgodą banku przejmującego.
Przejecie banku
KNB wydaje decyzje o przejęciu banku i ta decyzja określa termin (konkretną datę) kiedy następuje przejęcie. Do tego czasu banki funkcjonują oddzielnie, a w tym dniu ulega odwołaniu zarząd banku przejmowanego. Jednocześnie zawieszone zostają kompetencje Rady Nadzorczej. Zarząd banku przejmującego obejmuje zarząd nad majątkiem, wygasają prokury i pełnomocnictwa banku przejmowanego.
Z dniem przejęcia banku wszystkie umowy banku z klientami są kontynuowane.
Bank będzie mógł zażądać zmiany treści zobowiązań podjętych przez bank przejmowany w ciągu roku przed przejęciem o ile druga strona uzyskała wierzytelność na warunkach korzystniejszych od stosowanych wówczas przez bank przejęty.
Zmiana treści zobowiązania następuje przed sadem - w drodze powództwa.
Jeżeli następuje przejęcie to bank przejmujący w pismach ogólnopolskich, wzywa wierzycieli aby zgłosili swoje wierzytelności ( w ciągu 1 miesiąca od daty ukazania się ogłoszenia), nie dot. tylko posiadaczy rachunków bankowych
Wierzyciele maja się zgłosić aby bank przejmujący mógł ich spłacić lub zabezpieczyć.
Po tej czynności można wydać akcje banku przejmującego akcjonariuszom banku przejmowanego.
K K - bank przejmujący
100 100
70
------
30
1 zł = 30 gr
Po połączeniu mamy jeden bank, jest wspólna Rada Nadzorcza i jeden Zarząd.
Likwidacja przymusowa.
Jeśli nie znajdzie się bank do przejęcia KNB powołuje likwidatora i wydaje decyzje o likwidacji banku.
W takim banku z mocy prawa odwoływany jest Zarząd i zawieszane są kompetencje rady Nadzorczej.
Wszystkie kompetencje zarządu i rady ma likwidator - odpowiada przed komisją. KNB może odwołać likwidatora.
Minimalny okres likwidacji wynosi jeden rok. Likwidator spienięża majątek (sprzedaje szybko tzn. sprzedaje bardzo tanio). Likwidator przedstawia KNB sprawozdanie co miesiąc.
Uprawnienia Likwidatora są zbieżne z uprawnieniami Zarządu, ale są też rozszerzone:
przysługuje mu prawo do żądania zmiany treści zobowiązania zawartego na rok przed rozpoczęciem likwidacji, jeżeli druga strona uzyskała wierzytelność na warunkach korzystniejszych od ogólnie stosowanych wówczas przez bank.
Sama likwidacja nie powoduje zmian w treści zobowiązań zaciągniętych przez bank.
Likwidacja banku jest podobna do likwidacji każdego innego przedsiębiorstwa.
Różnice pomiędzy likwidacją banku a normalnego przedsiębiorstwa:
likwidacja musi trwać co najmniej jeden rok,
w okresie likwidacji bank nie może wypłacać dywidend ani oprocentowania udziałów (zmniejszają one możliwość wypłacalności banku)
co miesiąc sporządza się raporty dla KNB.
Dokumenty, które musi zatwierdzić KNB:
bilans otwarcia likwidacji (aktywa, pasywa),
program likwidacji,
rachunek likwidacji.
Likwidacja dobrowolna - jest zasada, że dokumenty te muszą też być zatwierdzone przez KNB, wówczas KNB nie powołuje likwidatora .
UPRAWNIENIA KNB W PRZYPADKU UPADŁOŚCI
Przesłanka upadłości wg bilansu aktywa banku nie wystarczają na pokrycie jego zobowiązań. Zarząd ma obowiązek poinformować KNB o tym, że wystąpiła przesłanka do likwidacji banku.
Zarząd
Zarząd komisaryczny
Zarząd likwidatora
KNB gdy się o tym dowie to wówczas zawiesza bank. Komisja może również podjąć decyzję o przejęciu banku, jeżeli będzie chętny. Komisja kieruje wniosek do sądu o ogłoszenie upadłości banku. Ogłoszenie upadłości jest zawsze sądowe. Komisja tylko uczestniczy w postępowaniu, nie może ona ogłosić upadłości. Bank w okresie zawieszenia nie spłaca swoich zobowiązań, bank może płacić bieżące zobowiązania, które są związane z jego funkcjonowaniem: pensje, opłata za prąd.
Bank może windykować swoje należności.
Nikt nie może w okresie zawieszenia żądać zapłaty od banku, wszystkie postępowania egzekucyjne względem banku są zawieszone.
Nie można ściągać środków z rachunków ludzi.
Ta sytuacja trwać będzie aż do ogłoszenia upadłości. Można jeszcze zawrzeć ugodę, aby ratować bank od upadłości.
W przypadku ogłoszenia upadłości zostaje odwołany zarząd i zawieszone kompetencje Rady Nadzorczej.
Zarząd nad majątkiem banku obejmuje:
Syndyk - reprezentant wierzyciela (zmierza, żeby z majątku uzyskać jak najwięcej pieniędzy na spłatę dla wierzycieli),
Kurator - reprezentant banku (reprezentuje majątek).
Spory między nimi rozstrzyga Sąd.
W momencie ogłoszenia upadłości mogą nastąpić wypłaty na rzecz deponentów z Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. W pierwszej kolejności wykorzystywane są środki, które są w banku.
W momencie ogłoszenia upadłości ulegają rozwiązaniu niektóre umowy:
umowy rachunku bankowego - oprocentowanie liczone tylko do momentu ogłoszenia upadłości,
te umowy, w których bank nie pobrał opłaty np. gwarancja bankowa
umowy kredytowe jeżeli bank nie postawił środków do dyspozycji kredytobiorcy.
O tym jaki będzie ich los (tych umów) decyduje syndyk i kurator.
Umowa rachunku bankowego
Rachunek bankowy - zapis stanu należności między dwoma podmiotami, z których jeden jest bankiem. Zamiennie używa się nazwy konto.
Umowa rachunku bankowego ma charakter cywilnoprawny, zasady dotyczące jej zawierania regulują kodeks cywilny i prawo bankowe.
W umowie rachunku bank zobowiązuje się do przechowywania środków pieniężnych posiadacza i do dokonywania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych. Załącznikiem do takiej umowy jest karta wzorów podpisów zawierająca nazwiska osób upoważnionych do dysponowania rachunkiem oraz wzory ich podpisów. W określonych sytuacjach księgowania na rachunku mogą być dokonywane także z inicjatywy banku (np. pobieranie opłat). Bez dyspozycji klienta dokonywane są też zajęcia z tytułów wykonawczych.
Bank zobowiązany jest do realizacji dyspozycji płatniczych zleconych przez posiadacza rachunku bez zbędnej zwłoki. Bank odpowiada za szkody spowodowane niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem takiej dyspozycji. O przebiegu księgowań klient informowany jest za pomocą wyciągu z rachunku bankowego.
Bank zobowiązany jest do zachowania tajemnicy bankowej.
Def. z Kodeksu Cywilnego przez umowę rachunku bankowego, bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku, na czas oznaczony lub nieoznaczony , do przechowywania jego środków pieniężnych oraz do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych.
Jest to umowa między bankiem a posiadaczem.
Przechowywanie to zachowanie w stanie nie pogorszonym rzeczy oddanej na przechowanie.
Bank może swobodnie dysponować środkami na rachunku w zamian dochowując staranności w celu zapewnienia bezpieczeństwa przechowywanych środków.
Swobodne dysponowanie środkami finansowymi – określone jest w prawie bankowym, dochowując staranności w celu zapewnienia bezpiecznego przechowywania środków.
Transakcje na zlecenie - dokonanie czynności prawnej na rzecz dającego zlecenie. Dokonuje się transakcji na zlecenie - jak mam rachunek to mogę zlecać.
Dokonywanie rozliczeń pieniężnych - zgodnie z prawem bankowym - zmiana stanu środków na rachunkach. Do rachunków bankowych nie zalicza się rachunków kredytowych, bo nie można dokonywać rozliczeń.
Wypowiedzieć umowę rachunku bankowego można zawsze, jeśli jest się jego posiadaczem. Natomiast bank może ja wypowiedzieć tylko z ważnych powodów.
Termin przedawnienia roszczeń – z tytułu rachunku bankowego po upływie 2 lat!!
Wyjątek dot. rachunków oszczędnościowych - posiadacz może wystąpić o zwrot wkładów nawet do 10 lat.
W umowie rachunku bankowego banki zobowiązują się względem posiadacza rachunku na czas oznaczony lub nieoznaczony do przechowywania jego środków pieniężnych i przeprowadzania na jego polecenie rozliczeń pieniężnych.
Rodzaje:
rachunki rozliczeniowe ( bieżące i pomocnicze)
rachunki lokat terminowych
rachunki oszczędnościowe, rachunki oszczędnościowo – rozliczeniowe, terminowych lokat oszczędnościowych ( wyłącznie dla osób fizycznych, szkolnych kas oszczędnościowych oraz zakładów… )
rachunki powiernicze – mogą być prowadzone wyłącznie dla:
- osób prawnych
- jednostek organizacyjnych nie posiadających osobowości prawnej, o ile
posiadają zdolność prawną ( np. Sp. Jawna, Sp. Komandytowa )
- dla osób prowadzących działalność zarobkową na własny rachunek w tym
dla przedsiębiorstw indywidualnych
Istnieje możliwość prowadzenia wspólnego rachunku dla osób fizycznych i dla jednostek samorządu terytorialnego (pod warunkiem że dwie gminy/powiaty ubiegają się o dotacje). Każdy z posiadaczy może wtedy samodzielnie dysponować środkami i wypowiedzieć umowę.
Rachunek martwy -> bank może rozwiązać umowę, jeśli na r-ku nie było w ciągu 2 lat żadnych operacji poza dopisywanie odsetek, a saldo nie przekracza kwoty minimalnej określonej w umowie.
Egzekucja z rachunku bankowego -> zajęciu nie podlegają środki w kwocie przekraczającej 3krotne wyngrodzenie ogłaszane przez GUS za miesiąc poprzedni.
Śmierć posiadacza rachunku -> Kwotę ostatniego świadczenia bank ma obowiązek wypłacić dla osoby w stanie spoczynku, jeśli dokonał on przelewu za wcześnie, nie wiedział o śmierci
Dyspozycja na wypadek śmierci -> pełnomocnictwo; można zadysponować, że po śmierci zosają wypłacone środki pieniężne zastępnym. Kwota nie może być jednak większa niż 20krotność przeciętnego wynagrodzenia ogłaszanego przez ZUS za miesiąc przed śmiercią.
Rachunek od 13 do 18 r.ż -> posiadacz może dysponować swobodnie środkami na rachunku, chyba że rodzic sprzeciwi się na piśmie, wtedy każda transakcja wymaga zgody rodzica.
43.Rodzaje rachunków bankowych.
PRAWO BANKOWE PRZEWIDUJE 4 GRUPY RACHUNKÓW:
Rachunki rozliczeniowe
Rachunki lokat terminowych
Rachunki oszczędnościowe
Rachunki powiernicze
44.Rachunek bankowy oszczędnościowy – cechy szczególne.
Są trzy odmiany rachunków oszczędnościowych:
rachunki oszczędnościowe (nie ma zadeklarowanego czasu utrzymywania środków, wpłacam i trzymam, ale nie mówię ile będę trzymać)
rachunki oszczędnościowo-rozliczeniowe (nie ma zadeklarowanego czasu utrzymywania środków, wpłacam pensję i wypłacam, mogę wpłacać i wypłacać, mogę wielokrotnie tego dokonywać) - ROR
rachunki terminowych lokat oszczędnościowych.
Rachunki oszczędnościowe są zawsze imienne.
Są dla osób fizycznych - Szkolne Kasy Oszczędnościowe, Kasy Zapomogowo - Pożyczkowe (dla nich można prowadzić rachunki oszczędnościowe).
Przywileje rachunków oszczędnościowych:
Termin przedawnienia posiadacz o wypłatę roszczeń - 10 lat
Śmierć
Egzekucja
Zgubienie dokumentów
Niepełnoletniość
Śmierć posiadacza rachunku
Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci - wskazuje się osobę, która po śmierci weźmie pieniądze. Posiadacz wcześniej musi zadysponować wkładem na wypadek śmierci.
Z chwilą śmierci wygasają pełnomocnictwa do rachunku.
W tej chwili można upoważnić tylko osoby najbliższe. (zstępni, wstępni, małżeństwa, rodzina).
Nie można dać dowolnie dużo - można do dwudziestokrotności przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce (dot. dyspozycji wkładem).
Ustawa nie reguluje czy dotyczy to dyspozycji w jednym czy w wielu bankach (w każdym po 20-krotności).
Pokrycie kosztów pogrzebu - osoba która przychodzi z ulicy, przedstawia rachunki.
Jest ograniczenie co do wysokości - nie może przekroczyć kosztów zwyczajowych w danym środowisku (np.: stypa nie może być takim kosztem). Jeśli wypłaca się za dużo to krzywdzi się tylko spadkobierców.
Egzekucja komornicza z rachunku
Przywilej: wolne od zajęcia są środki do wysokości trzykrotnego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce. Ta ochrona jest jednorazowa, niezależna od liczby rachunków. Komornik ma tytuł wykonawczy i ściąga tylko to co powyżej trzykrotnego przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce.
Nie chroni to roszczenia alimentacyjnego - ściąga się nawet jak jest mniej.
Zagubienie dokumentów
Przywileje związane z utratą dokumentów - dokumenty są umarzane i bank wydaje nowe.
Przy zwykłym rachunku oszczędnościowym nie ma umorzeń.
Bank odpowiada za straty od momentu zgłoszenia utraty dokumentów.
Małoletniość
Małoletni (13-18 lat) - pojęcie cywilno-prawne
Nieletni - odpowiada za czyny zabronione
Przywileje: osoba, która ma 13 lat może dysponować środkami zgromadzonymi na własnym rachunku, o ile nie sprzeciwi się temu przedstawiciel ustawowy. Można się sprzeciwić w konkretnej sprawie, a nie w ogóle transakcjom.
45.Rachunek bankowy wspólny.
To jest każdy z tych, które były wcześniej - dla kilku osób fizycznych lub dla kilku jednostek samorządu.
Kilka osób fizycznych - małżonkowie mogą razem korzystać - jedna osoba wychodząc rozrywa to.
Wspólnicy spółek osobowych mogą mieć wspólny rachunek, ale gdy odchodzi jeden ze wspólników to rachunek zamyka się.
Kilka jednostek samorządu - określa się to czy wyjście będzie rozrywało czy nie (wspólne inwestycje).
48.Rachunek bankowy powierniczy.
Rachunki na których, przechowywane są środki osoby trzeciej.
Nie są to środki banku ani posiadacza rachunku.
Sytuacje gdy przydatne są rachunki powiernicze:
aukcja internetowa (ludzie będą wpłacać i wypłacać pieniądze). Umowa określa kto może wpłacać i wypłacać pieniądze. Aukcja - ktoś coś oferuje, ktoś chce kupić i ktoś bierze pieniądze za pośrednictwo. Prymitywna forma rozliczenia (taka forma kapelusza).
Unia Europejska i jej pieniądze - Unia Europejska korzysta z rachunków powierniczych, po to aby nie można było skorzystać z tych pieniędzy, żeby te pieniądze były.
Rachunek powierniczy charakteryzuje:
środki z tego rachunku nie wchodzą do masy spadkowej i masy upadłościowej (nie wchodzi do majątku)
że nie można prowadzić egzekucji ze środków na rachunku powierniczym przeciwko posiadaczowi.
55.Karta płatnicza bankowa –rodzaje
Rodzaje kart płatniczych:
karty debetowe - polega na tym, że wykorzystuje się środki, które mamy na
rachunku, jest ona najbardziej popularna
karty obciążeniowe - (nazywana tez CHARGE) - w których możemy się zadłużyć
do pewnego limitu, ale limit ten musi być spłacony w określonym dniu miesiąca
karty kredytowe - nie występuje powiązanie z rachunkiem bankowym. posiadacza, tzn. każdy wydatek z karty tworzy zadłużenie. Jesteśmy zobowiązani do spłaty pewnej sumy zadłużenia co miesiąc. Jest kartą niebezpieczną, coś czego do końca nie kontrolujemy.
Inne podziały kart: karty masowe, karty prestiżowe karty złote, platynowe.
To od banku zależy jaką kartę dostaniemy.
Narażamy bank na możliwość strat.
Czynność ta może być wykonywana przez inne podmioty
69.Zdolność kredytowa- znaczenie prawne
Zdolność kredytowa — zdolność podmiotu gospodarczego do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminie ustalonym między kredytodawcą (bankiem) a kredytobiorcą. Bank przed zawarciem umowy kredytowej sprawdza zdolność kredytową podmiotu gospodarczego m.in. przez badanie terminowości rozliczeń z dostawcami i odbiorcami. Posiadanie zdolności kredytowej jest warunkiem uzyskania kredytu.
Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku — Prawo bankowe (Dz. U. z 1997 r. Nr 140, poz. 939, art. 70.1.) definiuje zdolność kredytową następująco: Przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie.
Badaniu zdolności kredytowej służy analiza kredytowa.