Diagnoza w promocji zdrowia 5.03.2013
Rozpoznanie, określenie czegoś na podstawie jego cech indywidualnych, ma dwa cele:
Naukowy - wykrywanie nowych odmian np. chorób, gatunków drobnoustrojów
Praktyczny - rozpoznawanie chorób, postępów leczenia
Może być rozumiana szerzej jako diagnostyka, czyli „całokształt czynności” albo „dział medycyny”.
Wnioski z analizy danych o pacjencie i środowisku, określające stan biopsychospołeczny człowieka a stanowiące podstawę planowania działań w procesie pielęgnowania.
Promocja zdrowia jest punktem centralnym w działalności pielęgniarstwa, położnictwa społecznego,
Duża część pracy pielęgniarki zatrudnionej w praktyce ogólnej polega na opiece prewencyjnej i edukacji zdrowotnej,
Ważne jest aby wspierać autonomie pacjentów i udział w społeczności w działalności prozdrowotnej.
W promocji zdrowia diagnoza, którą stawiamy powinna odpowiedzieć na pytania:
W czym i w jaki sposób pomóc pacjentowi aby podjął działania potęgujące jego zdrowie, jego zasoby, jego aktualny potencjał zdrowia?
Jakie działania powinno mu się zaproponować, doradzić, jakie okazać wsparcie pomocne lub niezbędne do realizacji tych działań?
W literaturze przedmiotu można znaleźć propozycje modelu opartego na diagnozie postępowania w promocji zdrowia. Model obejmuje kilka faz.
Możemy wyróżnić 3 etapy:
diagnozy
realizacji
oceny
Obejmuje ona refleksje nad jakością życia w oparciu o samoocenę wskaźników społecznych, takich jak komfort, szczęście, wrogość, bezrobocie, dobrobyt, dyskryminacja. Ocenia powinna być dokonana przez członków grupy celowej, której ma dotyczyć program promocji zdrowia.
Polega na określeniu specyficznych problemów zdrowotnych. Mogą to być:
Wskaźniki witalne np. inwalidztwo, chorobowość, śmiertelność,
Ich pomiar np., czas trwania, zakres, intensywność, poziom funkcjonalny, poziom w stosunku do normy,
Obejmuje specyficzne czynniki związane ze zdrowiem, czynniki te podzielono na 2 kategorie:
zachowanie (styl życia) – wskaźniki diagnostyczne to: przystosowanie, wzory konsumpcji, radzenie sobie
środowisko opisują wskaźniki ekonomiczne i społeczne
Faza ta jest skoncentrowana na szukaniu czynników, które mogą stać się siłą napędową, potencjałem umożliwiającym realizacje programu
Składają się na nią 3 elementy:
czynniki predysponujące do których zaliczono: wiedze, przekonania, postawy, wartości
czynniki wzmacniające do których zaliczono dostępność środków, umiejętności związane ze zdrowiem
czynniki umożliwiające regulacje prawne odnoszące się do zdrowia
Dotyczy ocen edukacyjnych, administracyjnych i organizacyjnych możliwości wprowadzenia i realizacji programu.
Od tej fazy zaczyna się etap realizacji wprowadzania zmian czyli faza rozwojowa. Następnie rozpoczyna się etap ewaluacji (końcowej oceny uzyskanych zmian).
Obejmuje ocenę wpływu znaczenia poszczególnych czynników za zachowanie jednostek czy grup oraz na warunki życia.
Uwzględnia w ocenie aspekty pozytywne, ułatwiające zmianę i aspekty negatywne, powstrzymujące we wprowadzeniu zmian.
Celem jej jest ocenia uzyskanej zmiany
Koncentruje się ona na zmianach jakie zaszły w obszarze zachowań zdrowotnych i stylu życia.
Obejmuje wymierną poprawę stanu zdrowia, rozumianą jako długotrwały cel programu promocji zdrowia
Dochodzimy wiec do punktu wyjścia dokonując ponownej oceny jakości życia i zdrowia
Stan fizyczny
Stan psychiczny
Społeczne funkcjonowanie pacjenta w toku tej oceny personel medyczny powinien ustalić zakres, dokonać charakterystyki i oceny stanu zagrożeń i możliwości pacjenta
Pomocne w tym są następujące pytania:
Jakie czynniki należy spotęgować, wzmocnić, zachować, co eliminować, zmienić, ograniczyć ?
Jakimi możliwościami dysponuje pacjent, jakie z tych możliwości można zaaktywizować w promocji jego zdrowia?
Jaki może być bezpośredni udział pielęgniarki w tym?